Ze halen het bloed onder je nagels vandaan, ze zijn niet voor rede vatbaar en hun beweringen zijn ronduit onbeschoft … Trollen op sociale media zijn erop uit emoties uit te lokken en te provoceren. Wie zijn ze en waarom doen ze dat? Hoe herken je ze en hoe reageer je het beste?

Hoewel je vaak leest dat de term ‘trol’ naar de harige pestdwergen verwijst uit de Noordse mythologie, ligt de oorsprong van deze term elders. Het Engelse woord ‘trolling’ komt uit de hengelsport en betekent vissen met een lijn die achter een boot sleept. Je kiest een lokaas, je plaatst de hengel in de steun en terwijl je varend van de omgeving geniet, lok je roofvissen niet door honger, maar door ze te irriteren. Laat je dus niet op dezelfde manier vangen. Sommige trollen die actief zijn op social media doen dit uit verveling, bij anderen gaat het om een gevoel van macht. Terwijl totalitaire regimes regelmatig trollen inzetten voor politieke doelen. 

Een trol gelooft zichzelf niet 

Trollen willen je raken, je belachelijk maken en vernederen. Het gaat om buitenbeentjes die je reputatie op het internet aantasten en je opzettelijk provoceren. Ze posten soms zelfs bedreigingen en proberen vooral op je gemoed te werken. Verwar trollen overigens niet met mensen die om een of andere reden boos zijn op jou of jouw organisatie en daarom een tirade afsteken. Een echte trol gelooft zelf geen woord van wat hij uitkraamt; hij post het alleen om je kwaad te maken. Je komt ze tegen in blogs, social media, e-mailgroepen, chatrooms en discussieforums. 

Boos versus trol 

Het verschil tussen een boos iemand en een trol is soms moeilijk te onderscheiden, maar vaak geeft de inhoud van wat ze zeggen uitsluitsel. Zoekt de persoon de waarheid? Houdt hij zich ondanks alles toch aan de online etiquette? Dan is het iemand die boos is. Klinkt hij furieus en probeert hij woede bij andere gebruikers op te wekken, dan gaat het om een socialmedia-trol. Trollen willen geen oplossing, ze zoeken een strijd op die niemand kan winnen. 

Honger ze uit 

Afgaande op de persoonlijkheidskenmerken van de trol (zie kader ‘Wat drijft hen?’) weet je dat het verloren moeite is om met hen in discussie te gaan. Reageer een of twee keer en laat het daarbij. Als je de trol negeert, zal het trollen stoppen. Het is begrijpelijk dat je de neiging hebt om de strijd aan te gaan via het toetsenbord, maar weet dat trollen juist gedijen op woede, frustratie en ergernis van anderen. Hoe bozer jij wordt, hoe meer zij dit als succes ervaren. Niet reageren is behoorlijk uitdagend, maar het helpt als je eraan denkt dat trollen niet echt geloven wat ze schrijven. Je kunt hen dus onmogelijk verslaan met logica of feiten. Hier past de populaire internetzin ‘Do not feed the trolls’.

©BreizhAtao - stock.adobe.com

Leg het vast 

Maak een schermafdruk als iemand aan het trollen is en in een bericht grenzen overschrijdt. Op die manier heb je altijd een bewijs achter de hand. Hiermee dek je jezelf in voor het geval deze persoon het bericht later probeert te bewerken of te verwijderen. Vaak probeert zo’n trol namelijk achteraf de boel te verdraaien als hij zich realiseert dat het hem in de problemen kan brengen. Het maken van een schermafdruk is ook handig voor als de zaken escaleren en je verdere (juridische) stappen wilt ondernemen. 

Overklas ze 

Je bent geschokt door een reactie, het bloed is naar je hoofd gestegen, maar je hebt tot tien geteld. Het zou immers niet de eerste keer zijn dat het om een flauwe grapmaker gaat. Haal dus diep adem en denk even na voordat je op Beantwoorden klikt. Onthoud dat er altijd publiek is dat ziet hoe je reageert op een trol. Laat merken dat je erboven staat en dat je genuanceerd blijft communiceren. Op die manier zul je de zaak de-escaleren en scoor je punten bij de rest van je volgers. Als je toch antwoordt, hou het dan kort. 

Blokkeer, snooze en rapporteer 

Negeren en nuanceren is een goede strategie, maar als trollen een grens overschrijden, moet je ingrijpen. Op platforms als Instagram en Facebook kun je grensoverschrijdende opmerkingen verwijderen of verbergen. Twitter staat ook toe om reacties te verbergen, maar op dit platform is het meestal het beste om die persoon te blokkeren. Als je antwoorden op Twitter verbergt, dan wordt er namelijk een pictogram aan jouw oorspronkelijke tweet toegevoegd, en dat kan juist andere nieuwsgierige trollen aantrekken. Dat komt omdat die antwoorden niet voorgoed verdwenen zijn. Iedereen die weet dat hij gewoon op het pictogram moet klikken, kan de verborgen opmerken alsnog bekijken. En dit kan voor een sneeuwbaleffect zorgen. 

Op Facebook kun je personen ook dempen. Zoek een bericht van een persoon die je wilt dempen en klik op de drie stippen in de rechterbovenhoek van het bericht. Daarna kies je voor Deze persoon 30 dagen snoozen. Je ontvangt een bericht dat deze persoon gesnoozed is (je kunt dit via dezelfde weg ook weer ongedaan maken). Vanaf dat moment verschijnen er een maand lang geen berichten van deze gebruiker in de nieuwsfeed. Anderen zien de opmerkingen van hem of haar nog wel. 

Ten slotte kun je op ieder platform mensen rapporteren als ze de basisregels overtreden. Het platform zal dit onderzoeken en bekijken of hen tijdelijk of voorgoed de toegang tot het platform moet worden ontzegd. 

Valse profielen 

Onze social media raken ook steeds meer vervuild door nep-accounts die ingezet worden voor verspreiding van fake news of om eigen berichten te liken of om als trollen gif te spuien. Naar schatting zijn inmiddels tien procent van de Facebook-accounts vals en ook honderdduizenden Twitter-accounts zijn van niet-bestaande mensen. Regelmatig houdt het socialmedia-platform grote schoonmaak, maar het blijft vechten tegen de bierkaai. 

Het is trouwens niet zo moeilijk om een vals account te maken. Je kiest een veelvoorkomende naam, je laat een portret generen van een niet-bestaande persoon op www.generated.photos en daar is je handpop. Vervolgens kun je dit account gebruiken om bagger over iemand uit te storten. 

Trol aanschaffen 

Er zijn ook websites, zoals www.useviral.com, waar je honderden nepaccounts kunt aanschaffen. Dit is niet illegaal. Zolang je je niet te buiten gaat aan dreigementen, kun je als trol je gang gaan. 

In België maakte men zich een tijdje geleden vrolijk over de tienduizend likes die plots verschenen op de Facebook-pagina’s van de politieke partij CD&V. Ze bleken allemaal uit India te komen. De communicatieverantwoordelijke had de likes gewoon gekocht bij een zogeheten click-farm. Ze zijn niet eens duur: duizend likes van niet-bestaande personen kost je slechts 15 dollar. 

In Rusland staan trollenfabrieken waar het personeel de klok rond werkt om nepnieuws te produceren, waarmee ze de publieke opinie en de verkiezingen in andere landen trachten te beïnvloeden. En (het herkennen van) nepnieuws wordt in de toekomst alleen maar een groter probleem vanwege de toename van steeds betere social bots; dat zijn accounts die autonoom uitspraken produceren op basis artificiële intelligentie. 

Gebruikers die deze week Facebook of Instagram openen, krijgen ineens een keuze voorgeschoteld: wil je betalen om geen advertenties meer te zien, of blijf je het gratis gebruiken mét advertenties? Die keuze is vanaf nu verplicht. Sinds november 2023 bood Meta al de mogelijkheid om een betaald abonnement zonder advertenties te nemen, maar tot nu toe was dat geheel vrijblijvend. Wat betekent die verplichte keuze precies? En kun je, als je niet wilt betalen, nog steeds zelf bepalen wat je te zien krijgt?

Waarom moet je nu ineens kiezen?

Meta voert deze verplichte keuze door vanwege aangescherpte Europese privacyregels. De wetgever stelt strengere eisen aan hoe bedrijven data mogen gebruiken voor advertentiedoeleinden. Een gratis dienst met gepersonaliseerde advertenties mag alleen als de gebruiker daar bewust toestemming voor geeft. Meta zet de gebruiker daarom voor het blok: betalen voor een advertentievrije ervaring, of toestemming geven voor het gebruik van je gegevens.

De betaalde abonnementsvorm: wat houdt het in?

Wie zich abonneert op de advertentievrije versie van Facebook en Instagram betaalt 7,99 euro per maand via de app, of 5,99 euro via een browser. Dit bedrag geldt voor één account in het zogeheten Accountcentrum. Wil je meerdere accounts advertentievrij gebruiken, dan betaal je daar extra voor. Meta belooft dat je gegevens in dat geval niet verwerkt worden voor advertentiedoeleinden. Je gebruikt de platformen dan volledig zonder gepersonaliseerde advertenties.

©Meta

Niet betalen? Dit doet Meta dan met je gegevens

Kies je ervoor om Facebook en Instagram gratis te blijven gebruiken, dan geef je Meta toestemming om je gegevens te gebruiken voor advertenties. Het gaat dan om gepersonaliseerde advertenties, gebaseerd op je profiel, gedrag op het platform en je interacties met andere websites en apps. Je huidige ervaring blijft grotendeels hetzelfde, maar de verwerking van je gegevens valt voortaan onder strengere Europese regels.

Je kunt later ook kiezen voor advertenties met minder personalisatie. Deze optie gebruikt minder van je gegevens en is iets privacyvriendelijker, maar laat nog steeds advertenties zien. Meta gebruikt dan geen informatie meer over je gedrag op andere sites of eerdere interacties binnen hun platformen. In plaats daarvan worden alleen basisgegevens gebruikt, zoals je leeftijd, geslacht, locatie en activiteit op dat moment. Deze instelling kun je op elk moment inschakelen via het menu Advertentie-instellingen, onder het kopje dat gaat over personalisatie en gegevensgebruik.

©Videoland

Hoe houd je invloed op wat je te zien krijgt?

Ook als je kiest voor de gratis versie van Facebook of Instagram, kun je nog wel degelijk invloed uitoefenen op de advertenties die je te zien krijgt.

Advertentie-instellingen beheren

Ga naar de instellingen van je Facebook- of Instagram-account en zoek naar Advertentievoorkeuren of Advertentie-instellingen. Hier krijg je een overzicht van de interesses die Meta aan jouw profiel heeft gekoppeld. Je kunt deze interesses bewerken, verwijderen of toevoegen. Door dit te doen, geef je Meta een duidelijker beeld van wat je wel en niet relevant vindt. Je kunt ook instellen dat je geen advertenties meer wilt op basis van je activiteit op andere websites en apps.

Advertenties verbergen, rapporteren of de herkomst begrijpen

Bij elke advertentie verschijnt een menu met de optie Waarom zie ik deze advertentie?. Als je daarop klikt, zie je welke informatie Meta heeft gebruikt om jou die advertentie te tonen. Denk aan je interesses, je leeftijd, locatie of het feit dat je eerder een bepaalde pagina hebt bezocht. Vanuit dat scherm kun je direct instellingen aanpassen of interesses verwijderen die niet (meer) bij je passen. Als je een advertentie ziet die je niet interesseert of ongepast vindt, kun je deze ook verbergen of rapporteren. Klik op de drie puntjes bij de advertentie en kies voor Advertentie verbergen of Deze advertentie rapporteren.

Merken of onderwerpen blokkeren

Daarnaast kun je in je advertentie-instellingen specifieke merken of onderwerpen blokkeren die je liever niet voorbij ziet komen. Dit zorgt er niet voor dat advertenties verdwijnen, maar wel dat ze iets minder willekeurig aanvoelen en beter aansluiten op wat je zelf belangrijk of prettig vindt.

Alternatieven: gratis en advertentievrij?

Als de ontwikkelingen bij Facebook en Instagram je zorgen baren en je liever geen advertenties ziet én niet wilt betalen, zijn er maar weinig alternatieven. Volledig gratis, advertentievrije sociale media zijn zeldzaam. De meeste platformen draaien op advertentie-inkomsten of het gebruik van data. Er zijn wel opties die het anders aanpakken. Mastodon, onderdeel van het Fediverse, werkt bijvoorbeeld met open-sourceprincipes en wordt beheerd door community's. Hier zie je weinig tot geen advertenties, maar het bereik is kleiner en de ervaring anders. Ook kun je specifieke niche-platforms of forums opzoeken die zonder advertenties draaien dankzij donaties of vrijwilligers.

De keuze is aan jou

Betalen, de advertenties voor lief nemen of je account opzeggen: de keuze is aan jou. En dat is geen makkelijke keuze. Blijf je bij de gratis versies van Facebook en Instagram? Met de tips in dit artikel kun je in ieder geval nog een beetje grip op je eigen tijdlijn houden.

Lees ook: Je Facebook-account deactiveren of verwijderen

Als je een inbouwoven of magnetron wilt plaatsen, begint alles met het opmeten van de nis, oftewel de uitsparing in je keukenkast waar het apparaat in moet komen. Die afmetingen moeten tot op de millimeter kloppen, anders past je nieuwe oven of magnetron niet. Hoe je dat aanpakt en waar je op moet letten, lees je hier. Geen stress: het is makkelijker dan het lijkt!

Wat zijn nismaten eigenlijk?

De nismaten van je keuken zijn de binnenafmetingen van de ruimte waarin je de oven of magnetron wilt inbouwen. Je meet dus niet het apparaat zelf, maar de kast waar hij in moet komen. De nismaten bestaan uit drie onderdelen: hoogte, breedte en diepte. De meeste inbouwapparaten zijn afgestemd op standaardmaten, maar er zijn ook uitzonderingen – vooral als je keuken iets ouder is of als je kiest voor een compact model.

Een oven past meestal in een nis van 60 centimeter breed. De hoogte varieert, afhankelijk van het soort apparaat. Zo zijn inbouwovens meestal 60 centimeter hoog, maar compacte modellen van 45 centimeter komen ook vaak voor. Magnetrons hebben doorgaans een hoogte van 38 of 45 centimeter. Combimagnetrons – de handige alleskunners – vallen meestal in de categorie van 45 centimeter hoog.

Zo meet je de nismaten op

De hoogte van de nis meet je van de bovenkant tot de onderkant van de uitsparing. Gebruik een rolmaat en trek die strak – zo krijg je een nauwkeurige meting. Dit is vooral belangrijk bij het kiezen tussen een compacte oven of een standaardmodel.

De breedte van de nis meet je van de linker- naar de rechterkant. Ook hierbij geldt: strak meten voor een betrouwbaar resultaat. De meeste apparaten hebben een standaardbreedte van 60 centimeter, maar het is altijd slim om te controleren wat jouw keuken precies toelaat.

De diepte van de nis is de afstand van de voorkant van de kast tot de achterwand. Zet je rolmaat dus helemaal achterin de nis en trek hem naar voren toe. De meeste ovens en magnetrons passen met een diepte van zo’n 55 tot 60 centimeter, maar ook hier geldt: meten is weten.

Het opmeten gaat het makkelijkst als de nis leeg is – dus als er geen apparaat meer in zit. Zo weet je zeker dat je met de juiste afmetingen werkt.

©Surachetsh

Wat past het beste bij jou?

Heb je je nismaten eenmaal duidelijk in beeld, dan kun je gericht gaan zoeken. Kook en bak je graag en wil je graag taarten, ovenschotels of braadstukken maken? Dan is een volwaardige inbouwoven precies wat je nodig hebt. Gebruik je de oven vooral voor opwarmen, ontdooien of simpele gerechten, dan is een magnetron waarschijnlijk voldoende.

Wil je het beste van beide werelden in één apparaat? Dan is een combimagnetron een slimme keuze. Die heeft de functies van zowel een oven als een magnetron en bespaart je daarmee ruimte – handig, zeker in kleinere keukens.

Klaar om te kiezen?

Als je de afmetingen van je nis goed hebt gemeten én weet welk type apparaat het best bij jouw kookstijl past, kan het eigenlijk niet meer misgaan. Je bent klaar om een oven of magnetron uit te zoeken die niet alleen perfect in je keuken past, maar ook perfect bij jou.