Menig amateurfilmer denkt met weemoed terug aan Windows Movie Maker. Niet getreurd, want Microsoft heeft een soortgelijke videobewerker in zijn Microsoft Foto’s-app verwerkt. Hiermee rijg je als vanouds meerdere videoclips aan elkaar, terwijl je de beelden versiert met duidelijke titels, originele animaties en fraaie filters. Geniet na pakweg een uurtje monteren van een oogstrelend eindresultaat!

Vanwege het laagdrempelige karakter was Windows Movie Maker jarenlang een geliefd onderdeel van Microsofts besturingssysteem. Helaas trok het Amerikaanse concern begin 2017 de stekker uit dit programma. Een paar maanden later werd een nieuwe videobewerker in de Foto’s-App geïntroduceerd, maar dit onderdeel is voor nogal wat mensen een geheim gebleven. Inmiddels is deze functie uitgebreid met interessante gereedschappen. Daarom is het nu hoog tijd om eens uitgebreid met de ingebakken videobewerker van Windows 10 aan de slag te gaan.

01 Videoproject openen

Vanzelfsprekend open je Foto’s door dit programma in het startmenu van Windows 10 op te zoeken. Als alternatief kun je ook de applicatie Video-editor openen. Feitelijk start je hiermee de Foto’s-app, met het verschil dat je direct in het venster Videoprojecten terechtkomt. Klik op Een videoproject maken om het bewerkingsvenster te openen. Bedenk voor het project een relevante naam en bevestig met OK. Net zoals je wellicht van Windows Movie Maker gewend bent, bestaat de gebruikersomgeving uit drie delen. Links bevindt zich de Projectbibliotheek. Hier voeg je dadelijk beelden toe die je voor de film wilt gebruiken. Rechts is er een videokader waarin je de film in wording kunt bewonderen. Onderaan bevindt zich het Storyboard. Dit is min of meer een tijdlijn waarmee je de volgorde van de film bepaalt.

©PXimport

02 Media toevoegen

Vanzelfsprekend heb je voor de montage eigen videomateriaal nodig. Sluit zo nodig een camcorder, geheugenkaart, smartphone, tablet of externe schijf met de opgeslagen beelden aan op het systeem. Bewaar je de videobestanden op een nas, dan schakel je dit netwerkapparaat in. Klik linksboven onder Projectbibliotheek op Toevoegen. Via Vanaf deze pc opent er een venster van Windows Verkenner. Blader naar de juiste (netwerk)locatie en selecteer de videobestanden die je voor de uiteindelijke film wilt gebruiken. Fijn is dat het programma met zo’n beetje alle gangbare beeldformaten overweg kan. Overigens kun je ook foto’s binnen het videoproject integreren. Houd de Ctrl+toets ingedrukt en klik op de bestanden die je wilt selecteren. Wil je de volledige inhoud van de map gebruiken? Druk dan op Ctrl+A. Bevestig daarna met Openen. Bij een flink aantal bestanden duurt het even voordat ze in de Foto’s-app zichtbaar zijn. De beelden verschijnen als kleine miniaturen in de Projectbibliotheek. Vind je ze te klein, klik dan bovenaan op Middelgroot weergeven (pictogram met vierkantjes).

©PXimport

Photos Companion

03 Videomontage starten

Als je een video (of foto) voor de film wilt gebruiken, voeg je het bestand toe aan het Storyboard. Klik op de miniatuur van de beoogde videoclip en sleep het item met ingedrukte muisknop naar het Storyboard. In witte letters staat aangegeven hoe lang ieder fragment duurt. Verder pas je met het luidsprekerpictogram het geluidsniveau van de bewuste video aan. Nuttig voor het geval er bijvoorbeeld nogal veel windruis hoorbaar is. Je wijzigt eenvoudig de volgorde van de fragmenten door ze op het Storyboard naar een andere plek te slepen. Voeg meerdere videoclips toe en merk op dat je op ieder moment aan de rechterkant een voorbeeldweergave kunt starten. Klik hiervoor op het pijltje linksonder het videokader. Tot slot kun je rechts van de tijdlijn nog op het pictogram Volledig scherm klikken, zodat je de voorbeeldweergave nauwkeurig kunt bestuderen.

©PXimport

04 Video’s inkorten

Misschien wil je slechts een gedeelte van een fragment voor de film gebruiken. Geen probleem, want saaie delen knip je resoluut weg. Selecteer op het Storyboard een videoclip en klik vervolgens op Knippen. Er verschijnt een vers venster waarin je het bruikbare stukje van de videoclip gaat selecteren. Met de blauwgekleurde marker aan de linkerkant van de tijdlijn geef je het beginpunt aan. Je regelt dat door deze marker met ingedrukte muisknop te verslepen. Met de blauwe marker rechts selecteer je vervolgens het eindpunt. Het programma geeft duidelijk aan welke speelduur er nog overblijft. Ben je tevreden over het resultaat? Klik op Gereed om de ingekorte video definitief op te nemen in je project.

©PXimport

05 Filters en beweging

Microsoft Foto’s bevat eenvoudige gereedschappen om video’s te bewerken. Zo geef je het beeld met een filter bijvoorbeeld een nostalgisch tintje en voeg je bewegingseffecten toe. Selecteer in het Storyboard een fragment dat je onder handen wilt nemen en kies voor Filters. Aan de rechterkant heb je keuze uit dertien filters, zoals Klassiek, Inkttinten, Sepia en Pixel. Probeer ze vrijblijvend uit en druk op de afspeelknop om het resultaat te bekijken. Heb je eenmaal een keuze gemaakt, klik dan bovenaan op Beweging. Je kunt hiermee op een bepaald deel van de video of foto inzoomen. Als je bijvoorbeeld de nadruk op een voorwerp aan de linkerkant van het beeld wilt leggen, kies je voor Inzoomen op links. Je kunt hier wat mee spelen, maar verwacht geen wonderen. De bewegingsfunctie is dan ook meer bedoeld om statische foto’s wat dynamischer te maken. Sla met Gereed de wijzigingen op.

©PXimport

06 3D-effecten

Je kunt leuke animaties binnen de video integreren, waarbij je de animatie een voorwerp laat volgen. Selecteer op het Storyboard een videofragment en klik op 3D-effecten. Aan de rechterkant heb je keuze uit diverse animaties. Denk bijvoorbeeld aan ballonnen, bellen, bliksemschichten, magisch licht, regen en vuur. Zodra je een effect aanklikt, opent er aan de rechterkant een bewerkingsvenster. Wil je graag dat de animatie een bepaald voorwerp in de video volgt? Zet de schakelaar onder Aan een punt koppelen in dat geval op Aan. Er verschijnt een anker in beeld. Sleep dit anker naar de gewenste positie binnen het videokader. Bij iedere animatie hoort ook een geluidseffect. Onder Volume wijzig je met de schuifregelaar naar wens het geluidsniveau. Aan de hand van de vierkante blokjes rondom de animatie pas je het formaat van de animatie eventueel nog aan. Daarnaast gebruik je de pijlen om de richting van het 3D-effect te wijzigen. Afhankelijk van het gekozen effect verander je eenvoudig de tijdsduur. In de tijdlijn verschijnen dan donkerblauwe markers. Versleep hiervan de grepen en bepaal hoelang je de animatie wilt afspelen. Bevestig tot slot met Gereed.

©PXimport

Zwarte balken

07 Titels

Bij een wat langere film wil je voor het inleiden van nieuwe fragmenten wellicht titels gebruiken. Selecteer op het Storyboard een videoclip en klik op Tekst. Aan de rechterkant kun je nu uit tien stijlen kiezen. Onder Indeling bepaal je op welke plek de titel dient te komen. Typ in het lege veld rechtsboven de beoogde tekst. Je probeert vrijblijvend meerdere stijlen en indelingen uit, waarbij je direct het resultaat kunt bewonderen. Helaas is er geen mogelijkheid om de kleuren en het titelformaat aan te passen. Wel wijzig je de tijdsduur door de blauwe markers in de tijdlijn te verslepen. Een titel plaats je logischerwijs altijd aan het begin van een fragment. Bewaar de wijzigingen met Gereed. Overigens kun je een titel ook als aparte scène aan de film toevoegen. Klik binnen het Storyboard met de rechtermuisknop op het fragment waarvoor je deze scène wilt monteren en kies voor Titelkaart toevoegen. Standaard duurt deze scène drie seconden, maar via de optie Duur kun je dat gemakkelijk wijzigen. Met Achtergrond selecteer je een mooi kleurtje, waarbij je ook nog voor een patronenachtergrond kunt kiezen. Als laatste stel je via Tekst de gewenste titel in en bevestig je met Gereed.

©PXimport

08 Muziek toevoegen

Je voorziet de film vrijblijvend van achtergrondmuziek. Je hebt hierbij keuze uit audiotracks die standaard in Windows Foto’s aanwezig zijn, al kun je ook een eigen opgeslagen nummer selecteren. Klik bovenaan op het pictogram Aanbevolen muziek (muzieknoot) en kijk of er iets tussen de voorgekauwde soundtracks zit. Via het pijltje speel je een voorbeeld af. Optioneel vink je de optie Video synchroniseren met de beat van de muziek aan. Dit geeft een professioneel resultaat, waarbij de film bij iedere beat naar een ander fragment springt. Helaas kort het programma dan wel op drastische wijze alle scènes in. Met de schuifregelaar onder Muziekvolume pas je het geluidsniveau naar eigen smaak aan. Gebruik je liever een bekend nummer als achtergrondgeluid? Navigeer naar Uw muziek / Muziekbestand selecteren en blader naar de map met audiobestanden. Je dubbelklikt op het betreffende liedje, waarna je bevestigt met Gereed. Wanneer het geluid van de video de zojuist ingestelde achtergrondmuziek overstemt, is het zaak om het volume van het fragment een tandje terug te schakelen.

©PXimport

09 Audio toevoegen

Wil je graag meerdere audiotracks toevoegen, bijvoorbeeld een eigen nummer en gesproken toelichting? Je plakt in de Foto’s-app eenvoudig meerdere audiotracks achter elkaar of je legt de geluidsfragmenten over elkaar heen. Bedenk wel dat het programma niet met ieder audioformaat overweg kan. Voor mp3, wma, wav, aac en m4a is er in elk geval ondersteuning. Klik in het hoofdvenster van de videobewerker bovenaan op het pictogram Aangepaste audionummers of gesproken tekst importeren (muzieknoot met poppetje). Via Audiobestand toevoegen selecteer je één of meerdere bestanden, waarna je bevestigt met Openen. Het programma geeft deze bestanden direct een plekje op de tijdlijn. Klik aan de rechterkant op een audiofragment en bepaal de gewenste positie op de tijdlijn. Door de blauwe markers te verslepen, stel je de gewenste tijdsduur in. Verder klik je binnen de miniatuur van het audiofragment op het luidsprekertje om het volumeniveau aan te passen. Met name bij een gesproken toelichting is het belangrijk dat beeld en geluid synchroon lopen. Gebruik de afspeelknop om dat te controleren. Via Gereed sla je de wijzigingen op.

©PXimport

Thema instellen

Geen zin om zelf met de bewerkingsfuncties aan de slag te gaan? Windows Foto’s helpt luiaards een handje. Je kiest zelf een thema, waarna het programma automatisch filters, muziek en tekststijlen aanwijst. Foto- en videobestanden die je in de film wilt gebruiken, sleep je eerst naar het Storyboard. Klik binnen de videobewerker bovenaan op het pictogram Een thema instellen (palet). Maak een keuze tussen de thema’s Avontuur, Elektrisch, Geliefd, Klassiek, Koel en Vreugde. Zodra je bevestigt met Gereed is het gekozen thema binnen enkele seconden actief.

©PXimport

Automatische video

Windows Foto’s flanst met gemak een volledige film voor je in elkaar. Hiervoor sluit je het bewerkingsvenster eerst af door linksboven op het pijltje te klikken. Kies nu voor Maken / Automatische video en selecteer alle fragmenten die je in de film wilt gebruiken. Via Maken geef je de film een naam. Klik op OK om de video te creëren. Wanneer je niet helemaal tevreden bent over het resultaat, klik je naast Remix laten maken op het ronde pictogram met de dubbele pijl. Windows Foto’s wijzigt vervolgens automatisch het thema, de inhoud, het tempo en de lengte van de video. Klik zo nodig meermaals op deze knop totdat je het gewenste resultaat hebt bereikt. Kies als laatste voor Exporteren of delen.

©PXimport

10 Opslaan in OneDrive

Windows Foto’s bewaart een lokale kopie op je computer, zodat je op een later moment aan de videomontage verder kunt sleutelen. Gebruik je meerdere Windows 10-systemen? In dat geval is het slim om het videoproject in de cloud op te slaan, zodat je op een andere pc of laptop ook nog aan de film kunt werken. Het programma heeft hiervoor ondersteuning voor Microsoft OneDrive ingebouwd. Handig, want de meeste gebruikers van Windows 10 hebben via een Microsoft-account automatisch toegang tot deze online opslagdienst. Klik bovenaan op het pictogram In OneDrive opslaan (wolkje met pijl) en bevestig nogmaals met In OneDrive opslaan. Er verschijnt een zwarte balk waarin je het uploadproces kunt volgen. Zeker bij een groot aantal bestanden duurt dit proces een tijdje.

11 Opslaan en delen

Als je tevreden bent met het eindresultaat, kun je de film opslaan en delen. Klik in het hoofdvenster van de videobewerker rechtsboven op het pictogram Een deelbaar videobestand exporteren (pijltje naar rechts). Je selecteert vervolgens de gewenste bestandsgrootte, waarbij je keuze hebt tussen S, M en L. Voor de beste kwaliteit kies je L, terwijl S garant staat voor een bescheiden bestandsomvang. Maak een keuze en wacht af totdat Windows Foto’s klaar is met exporteren. Het programma bewaart de film in de standaard afbeeldingenmap van Windows 10. Klik op Weergeven in verkenner om deze map te openen. Helaas heb je geen invloed op het gebruikte videoformaat. Windows Foto’s bewaart films namelijk altijd als mp4-bestanden. Via de optie Delen op sociale media, via e-mail of een andere app kun je de film verder verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan uploaden naar YouTube of het versturen van een e-mail met een videobijlage. De mogelijkheden hangen af van de geïnstalleerde apps in Windows 10.

©PXimport

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.