Met de komst van ChatGPT eind 2022 heeft AI zijn weg gevonden naar vrijwel elke pc en smartphone. Niet alleen voor creatieve tekstmanipulaties, maar ook voor het genereren of bewerken van afbeeldingen, muziek, video en meer.

1 Personages

Je kunt chatbots als ChatGPT, Copilot en Gemini in een specifieke stijl van een bepaald personage laten antwoorden, maar bij character.ai vind je tientallen kant-en-klare personages, elk met hun eigen kenmerken en stijl. Typ de naam van een personage, zoals DoomSlayer of Albert Einstein, en start een dialoog, volledig in lijn met het gekozen personage. Of klik op Create en beschrijf zelf de eigenschappen van je personage.

2 Op reis

Als je een leuke reisroute of citytrip zoekt zonder reisgidsen of blogs uit te hoeven pluizen, dan komt Roam Around goed van pas (ook als mobiele app). Voer je bestemming, startdatum en aantal dagen in, en je krijgt een kant-en-klaar voorstel voor een reisroute. Klik op View map om de bestemmingen op de kaart te bekijken. De reisroutes zijn meestal rijk gevuld met tips, maar je kunt chatbot Layla (ook in het Nederlands) vragen om een meer relaxte planning. De trip kun je als pdf downloaden.

3 Code

Als je ambitie hebt om je eigen programmacode te schrijven maar extra hulp nodig hebt, dan kan de site ZZZ Code AI je van dienst zijn. Je vindt hier verschillende modules, bijvoorbeeld om vragen te stellen, om code te genereren en te converteren, en om code toe te lichten. Stel, je wilt code laten genereren. Klik dan op de gewenste generator, bijvoorbeeld C#, CSS, HTML, Java, PHP of Python. Omschrijf nauwkeurig welke code je zoekt en geef de gewenste commentaartaal aan, bijvoorbeeld Nederlands. Druk op Execute om de code te genereren.

Of probeer het gewoon zelf: Leren programmeren? Met deze tools is coderen geen geheimcode meer

4 Training

AI-tools werken door intensieve training van een neuraal netwerk. Dankzij Teachable Machine kun je zelf snel zo’n netwerk trainen, met eigen afbeeldingen of audio. Stel, je wilt het model leren om je eigen huisdier te herkennen. Upload dan zoveel mogelijk foto’s van je huisdier naar de eerste groep, alsmede een reeks foto’s van andere (gelijkaardige) dieren naar de tweede. Klik op Model trainen en zet bij Voorbeeld bekijken de optie Invoer op Aan (Webcam of Bestand). Zo kun je direct met nieuwe foto’s testen hoe goed het model je huisdier herkent.

5 AI-detectie

Docenten zijn niet altijd blij met AI omdat het lastig is te beoordelen in hoeverre de ingediende teksten afkomstig zijn uit het creatieve brein van de student. Gelukkig zijn er detectietools als GPTZero die hierbij kunnen helpen. Plak de tekst in het veld of upload deze (maximaal vijfduizend tekens in de gratis versie) en klik op Check Origin om de tool een inschatting te laten maken of de tekst door een mens of door een AI-chatbot is gegenereerd. Houd er wel rekening mee dat deze en soortgelijke tools het niet altijd bij het juiste eind hebben.

6 Radio

Binnenkort wordt het eerste nieuwsnetwerk gelanceerd dat volledig door AI wordt gegenereerd (Channel 1). Maar de eerste radiostations op basis van AI zijn er al, zoals Futuri AudioAI (voorheen RadioGPT). Zowel de muziekkeuze als de aankondigingen zijn gegenereerd door AI. Deze technologie wordt geleverd door Futuri, dat trendy onderwerpen opspoort in sociale media- en nieuwsbronnen om vervolgens muziek te selecteren en scripts te produceren inclusief AI-spraaktechnologie.

7 Songs

Als je graag een eigen liedje wilt maken, maar geen inspiratie hebt, geen instrument bespeelt en niet kunt zingen, dan is Suno de oplossing. Je hoeft slechts het onderwerp goed te beschrijven en eventueel het gewenste genre en tempo aan te geven. Zodra je op Create drukt, is je song klaar, verschijnt er een bijpassende afbeelding en tekst, en kun je het beluisteren. Een andere optie is Custom, waarbij je zelf de songtekst invoert en de muziekstijl beschrijft. Je kunt het resultaat als mp3 of mp4 downloaden. Met een gratis registratie kun je een tiental liedjes maken.

8 Stemkloon

Met Speechify kun je (na aanmelding) experimenteren met je eigen stem. Eerst laat je je stem analyseren. Druk daarvoor op de knop Import my voice en op Start recording, en spreek een willekeurige tekst gedurende minstens een minuut in. Je kunt ook op Choose a file klikken en een stemopname uploaden (van jezelf of iemand anders). Vervolgens klik je op Import voice. Even later wordt je stem toegevoegd en kun je willekeurige tekst, in principe in elke taal, typen of plakken (maximaal duizend tekens in de gratis versie). Tot slot kun je via Generate Audio de tekstopname in je eigen stem beluisteren.

9 Optimalisatie

Omdat AI sterk is in patroonherkenning, kan het ook goed worden ingezet om audio- en stemopnames te optimaliseren door storende achtergrondgeluiden, ruis en echo’s te herkennen. Adobe Podcast biedt naast een snelle microfooncheck (voor afstand, ‘gain’, achtergrondgeluid en ruis) ook de module Enhance Speech. Je hoeft alleen maar een audio-opname door te sturen (maximaal dertig minuten en 500 MB), en even later kun je een geoptimaliseerde versie beluisteren en downloaden.

10 Uitvergroting

Zoals eerder vermeld, is AI ook uitermate geschikt voor beeldgeneratie en -optimalisatie. Upscayl valt in de laatste categorie. Wanneer je een foto met lage resolutie wilt vergroten, leidt dit vaak tot aanzienlijk kwaliteitsverlies. Met de desktop-applicatie Upscayl voor Windows, macOS of Linux is dit veel minder het geval. Je hoeft slechts een foto te importeren, of via de batchmodus zelfs meerdere exemplaren, het AI-model te selecteren, de uitvoermap in te stellen en de gewenste vergroting aan te geven. Even later is je vergrote foto klaar in png-, jpg- of webp-formaat.

11 Afslanking

AI kan niet alleen worden gebruikt om foto’s zonder zichtbaar kwaliteitsverlies te vergroten, maar ook om fotobestanden aanzienlijk kleiner te maken. Optidash is zo’n tool. Upload je bestanden (jpg, png, webp, svg en gif, tot 32 MB elk), selecteer de optimalisatiemodus (Smart, High of Ultra) en geef het gewenste uitvoerformaat aan. De tool vertelt je hoe groot het resulterende bestand is en hoeveel procent (schijf)ruimte je hebt bespaard, waarna je de bestanden kunt downloaden, doorgaans met prima resultaat. De gratis versie beperkt je tot een totaal van 100 MB upload.

12 Creatie

Adobe Firefly valt in de categorie AI-beeldgeneratoren. Op basis van je beschrijving worden standaard vier afbeeldingen gegenereerd. Je kunt verschillende parameters instellen, zoals beeldverhouding, inhoudstype, visuele intensiteit, effecten, kleur en toon, belichting, compositie en stijl (eventueel op basis van een eigen referentieafbeelding). Ook kun je een eigen afbeelding uploaden en bijvoorbeeld de achtergrond laten vervangen op basis van je beschrijving. Met een gratis account kun je tot 25 beelden per maand laten genereren en downloaden (met watermerk).

13 Grafisch ontwerp

Canva is een toonaangevend platform voor creatief ontwerpen. Hier vind je een scala aan grafische tools op basis van AI, waaronder Cartoonify, PeopleMaker, PatternedAI, EmojiArtist, Enhancer en Imagen. De meeste laten zich naadloos integreren in je grafische ontwerpen. Laten we Cartoonify als voorbeeld nemen. Selecteer Use in new design en kies een geschikt ontwerptype, zoals Logo. Klik op Choose file en upload een afbeelding. Deze verschijnt nu in de vorm van een logo op je canvas, waar je het ontwerp verder naar wens kunt bewerken.

14 Conversie

In afwachting van OpenAI’s indrukwekkende videogenerator Sora houden we het voorlopig nog bij het optimaliseren van bestaande videobeelden. Met de gratis versie van de Windows-app VideoProc Converter AI kun je video’s van vijf minuten bewerken, met drie modules. Met SuperResolution stel je een schaalvergroting van 2x tot 4x in, met Frame Interpolation voeg je extra frames toe met een fps-waarde van 2x tot 5x of je genereert een slow motion-effect, en met Stabilization maak je een eind aan schokkerige, bewogen en onscherpe beelden.

15 Compositie

Uiteraard heeft ook Microsoft de kracht van AI omarmd; we kunnen dan ook steeds verdere integratie van Copilot in Windows verwachten. Maar AI heeft nu al zijn weg gevonden in verschillende Microsoft-producten, zoals Paint (voor slimme achtergrondverwijdering) en de video-editor Clipchamp. Start Clipchamp op en meld je aan. Druk op de knop Een videomet AI maken. Wanneer je vervolgens je mediabestanden importeert en de gewenste stijl en lengte aangeeft, hoef je alleen nog maar op Aan de slag te klikken om je videobeelden op basis van AI te laten analyseren en automatisch een optimale video samen te stellen.

Het uitgebreide artikel lees je hier: Clipchamp, kampioen in videobewerking

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.