We zijn met z’n allen enorme melkkoeien geweest voor providers, die flink geld binnenharkten voor ieder sms-bericht dat we verzonden. Daarom waren we maar al te gretig om over te stappen op BlackBerry Messenger (Ping!) en vervolgens het toen nog onschuldige WhatsApp. Intussen is Facebook eigenaar van WhatsApp en voeden we de datahonger van het moederbedrijf dusdanig dat je eraan kunt twijfelen of je communicatie daar wel in veilige handen is. Veilige (gratis) alternatieven zijn er al: wat houdt ons tegen over te stappen?

WhatsApp is sinds de overname door Facebook veelvuldig negatief in het nieuws gekomen. Het afgelopen jaar stond vooral in het teken van de nieuwe gebruikersvoorwaarden. Onderdeel van deze voorwaarden is dat moederbedrijf Facebook eist dat het gebruikersdata mag delen tussen WhatsApp en zijn andere diensten, zoals Instagram en Facebook, zodat bedrijven hun klanten beter kunnen benaderen op alle platforms. Het bedrijf dreigde zelfs de werking van WhatsApp in te dammen als je niet akkoord zou gaan met de voorwaarden. Op dat laatste is Facebook teruggekomen. Toch klopt er iets niet. Toen Facebook WhatsApp overnam, mocht dat in Europa alleen doorgaan op voorwaarde dat het geen data zou delen. Waarom eist Facebook toestemming voor iets wat niet mag en waardoor er feitelijk niets verandert voor de gebruiker? Het zou niets moeten uitmaken, en toch kwamen de voorwaarden veelvuldig in het nieuws. Waarom?

Vertrouwen

Het vertrouwen in moederbedrijf Facebook lijkt keer op keer een nieuw dieptepunt te bereiken, en dus lijkt Facebook niet echt een betrouwbaar bedrijf te zijn voor zo’n belangrijke berichten-app. Facebook heeft afgelopen jaren meermaals het vertrouwen beschaamd, van een arbitrair censuurbeleid tot nepnieuws. Wanneer je aangeeft dat je je data niet toevertrouwt aan Facebook zijn er inmiddels meer argumenten te noemen om dit te onderbouwen dan om dat tegen te spreken.

Met WhatsApp onder de vleugels van Facebook kun je je terecht afvragen waarom we deze belangrijke vorm van communicatie toevertrouwen aan Facebook. Facebook nam WhatsApp echter al in 2014 over en dus is dit al heel lang aan de gang. De vraag is daarom: waarom zijn we niet al lang overgestapt op een alternatief dat zeker weten veilig is?

Overname WhatsApp

Verdienmodel

Het wantrouwen jegens Facebook komt voort uit het verdienmodel van Facebook. Wij mogen dan wel gebruikers van Facebook, Instagram en WhatsApp zijn, we zijn geen klanten. Facebook verkoopt advertenties en dat maakt de adverteerders de klanten. Om die klanten zo goed mogelijk te bedienen, wordt extreme dataverzameling toegepast en scherp bepaald wat gebruikers te zien krijgen. Niet op basis van kwaliteit, maar op basis van wat jou zo lang mogelijk vasthoudt – wat een vruchtbare voedingsbodem voor nepnieuws is. “Facebook geeft niks om zijn gebruikers”, beaamt Bér Engels, woordvoerder bij Bits of Freedom. “Er is schandaal op schandaal bij Facebook en het verdienmodel is gebaseerd op het handelen in onze data. Een WhatsApp-account is in feite een Facebook-account.”

“Er zit ook een stukje onveiligheid in de afhankelijkheid van Facebook. We zitten allemaal ingesloten in WhatsApp, omdat je als gebruiker wordt gevangen in een ecosysteem.” In het geval van WhatsApp een soort sociaal ecosysteem. Want niet alleen zit je gevangen bij de berichtendienst, maar als het aankomt op sociale media zijn er geen serieuze alternatieven bij andere bedrijven. “Dat gevangenschap in een ecosysteem is overigens iets waar ook andere techgiganten een handje van hebben. Bij interne communicatie wordt er ook vaak gesproken over het ‘vangen’ van gebruikers.” Meer over hoe techbedrijven dit aanpakken, lees je op de site van MIT Technology.

©PXimport

Data-interoperabiliteit

©PXimport

Veilige alternatieven voor WhatsApp

Wanneer je je afvraagt waarom we niet collectief overstappen op een veilig alternatief voor WhatsApp, is het zaak om eerst te kijken naar het beste veilige alternatief voor WhatsApp. Facebook Messenger is de eerste usual suspect, maar kunnen we direct uitsluiten vanwege het Facebook-moederschip en het ontbreken van veiligheid middels versleuteling.

De tijd van sms’en lijkt definitief achter ons te liggen. Het protocol waarvan telefoons en smartphones gebruikmaken, is niet van deze tijd. De mogelijkheid om groepsgesprekken te starten en media te verzenden, is niet universeel en sms-berichten worden onversleuteld verstuurd, waardoor het niet uitgesloten kan worden dat bepaalde bedrijven, zoals providers en (buitenlandse) overheden, alles kunnen meelezen.

©PXimport

Sms en iMessage

Toch wordt sms nog veelvuldig gebruikt, bijvoorbeeld in de VS. Dat is te danken aan iMessage van Apple, dat inhaakt op het sms-protocol en het uitbreidt met eigen features, zoals het verzenden van media, groepsgesprekken en Apples eigen versleuteling. Tussen Apple-apparaten is het versturen van berichten gratis, maar aan het versturen van berichten naar andere telefoons, zoals Android-smartphones, zijn de reguliere sms-kosten verbonden én is er geen versleuteling. Hier zit ’m de crux. Opnieuw worden gebruikers op deze manier vastgehouden, deze keer in het Apple-ecosysteem. “Bovendien, Apple-telefoons zijn erg duur. Of jij als gebruiker wel of geen veilige en privacyvriendelijke tools tot je beschikking hebt, zou niet afhankelijk mogen zijn van de dikte van je portemonnee”, vult Engels aan. Waarmee hij indirect ook het verdienmodel van Apple aanstipt.

Tevens is Apple schimmig over de toegepaste versleuteling. Apples claim dat iMessage een veilig berichtensysteem is, kan het bedrijf niet volledig waarmaken. Zo bleek onlangs dat geavanceerde spyware van NSO Group dat iMessage wel degelijk gehackt kan worden. Maar door de gesloten aard van de broncode is het voor veiligheidsexperts onmogelijk na te gaan waar het probleem zich voordoet. Bovendien zijn berichten die je via iMessage verstuurt naar andere apparaten dus onbeveiligd. Als Apple de veiligheid van zijn gebruikers wil garanderen, moet iMessage crossplatform gemaakt worden en dus ook op bijvoorbeeld Android werken. Die veiligheid komt met een prijs voor Apple, omdat het dan haar gebruikers niet vast kan houden. Apple zou dus wel gek zijn om met iMessage een veilig alternatief voor WhatsApp te bieden. 

RCS als sms-vervanger

Versleuteling

Zoals in het voorbeeld van iMessage is het van belang te kijken naar de versleuteling die diensten toepassen. Goede versleuteling garandeert dat anderen niet mee kunnen lezen met je berichten, en dat is belangrijk. Sterker nog, Engels stelt dat een goede versleuteling inmiddels wel bij de basisfunctionaliteit hoort.

Misschien hecht je er voor jezelf weinig waarde aan dat anderen niet kunnen meelezen, maar net als briefgeheim is het voor iedereen belangrijk om dingen in vertrouwen met elkaar te kunnen delen. Zonder dat bedrijven, (buitenlandse) overheden, geheime diensten of zelfs personen die stiekem van hetzelfde wifi-netwerk gebruikmaken mee kunnen lezen.

Om veilige communicatie te waarborgen, moeten de berichten (ongeacht de vorm van de inhoud) versleuteld zijn, waarbij de versleuteling gebeurt op het apparaat dat verzendt en alleen het apparaat dat ontvangt de sleutel heeft om het bericht te openen: end-to-endencryptie heet dit. Om te garanderen dat er geen achterdeurtjes in de versleuteling zitten of patronen in het algoritme dat de versleuteling uitvoert, moet dit hard gemaakt worden, en dat kan alleen als de code van die beveiliging opensource is. Wanneer de programmeurs hun werk goed hebben uitgevoerd, is de versleuteling per bericht totaal willekeurig, waardoor het voor hackers onbegonnen werk is om mee te kijken. Met een achterdeur voor bijvoorbeeld politiediensten worden er zwaktes aangebracht in de beveiliging, en die kunnen weer door anderen misbruikt worden.

WhatsApp beschikt ook over versleuteling

WhatsApp beschikt over een versleuteling en schermt daar dan ook mee als de discussie oplaait over de veiligheid van de chatdienst. Dat is ook waar Facebook desgevraagd naar verwijst. Over deze versleuteling wordt minder schimmig gedaan dan Apple doet over de versleuteling van iMessage. WhatsApp gebruikt end-to-endencryptie gebaseerd op een opensource-standaard die ook door andere chatapps wordt gebruikt. Echter, de toegepaste versleuteling is niet volledig open: Facebook zou dus een achterdeurtje in kunnen bouwen zonder dat iemand dat door heeft.

Tevens verzamelt WhatsApp een hele hoop gegevens die niet versleuteld zijn. Denk aan locatiegegevens, bewegingsgegevens van de sensoren op je smartphone en vooral: metadata; de eigenschappen van het versleutelde verkeer. Engels legt uit: “Uit metadata kun je al ontzettend veel over een persoon te weten komen, zonder dat je de inhoud van de verstuurde berichten hoeft mee te lezen. Bijvoorbeeld met wie je appt, of de frequentie en tijden waarop je met specifieke mensen praat.” Hier loert dan ook het grote privacygevaar. Maar die metadata zijn ontzettend waardevol voor Facebook. Als iemand één dag in het jaar van allerlei verschillende personen eenmalig een berichtje krijgt, dan kunnen ze daaruit een conclusie trekken. Of als je aan een WhatsApp-buurtapp deelneemt. Of als je laatste berichtje voor het slapengaan aan hetzelfde account is dat je ’s ochtends als eerste appt.

Veilige WhatsApp-versleuteling

Tot nu toe zijn er dus eigenlijk alleen nog maar afvallers in de alternatieven-race. Maar ze zijn er wel: goede alternatieven. Zo heb je ongetwijfeld weleens gehoord van Telegram. Een app die veelvuldig gebruikt wordt, zonder dat er een bedrijf achter zit dat even onbetrouwbaar is als Facebook. Telegram beschikt over meer functies dan WhatsApp en kan bijvoorbeeld ook standalone op de pc gebruikt worden. Bovendien is de app toegespitst op veiligheid. Maar voor absolute privacy moet je de private chat gebruiken: een functie die niet standaard aan staat. Tevens vult Engels aan dat achter Telegram een bedrijf zit met winstbelang, dus hoe verdient het bedrijf z’n geld?

©PXimport

Veilig alternatief is er (Sign)al

Ook bestaat er al jaren een veilig alternatief dat qua functionaliteit niet eens echt onderdoet voor WhatsApp. Sterker nog, bij ieder negatief bericht in de media over WhatsApp wordt er weer opgeroepen over te stappen naar het alternatief. Je hebt er ongetwijfeld al over gehoord, en het mogelijk zelfs al op je smartphone staan: Signal. Signal wordt ontwikkeld door een non-profitorganisatie, waar opvallend genoeg ook Brian Acton (een van de oprichters van WhatsApp) bij betrokken is. Signal maakt gebruik van opensource end-to-endversleuteling: het Signal-protocol, wat toevalligerwijs ook gebruikt en bijgewerkt wordt door Facebook voor WhatsApp.

Ondanks de jarenlange oproepen om dat onbetrouwbare WhatsApp de rug toe te keren, blijft appen gemeengoed. De gebruikscijfers van Signal verbleken bij die van WhatsApp. En dat is verwonderlijk. Dat een overstap bemoeilijkt wordt, hebben we al aangestipt. Engels wijst ook naar andere mogelijke verklaringen: “Mensen houden niet van verandering. Vooral niet als iets goed werkt.” Want los van de veiligheidsbezwaren, is WhatsApp nu eenmaal een betrouwbare dienst, en dat is belangrijk. Bovendien is iedereen te bereiken via WhatsApp, wat een overstap bemoeilijkt. Maar dat lijkt ook per land te verschillen. “In de VS bijvoorbeeld is iMessage gemeengoed en wordt WhatsApp nauwelijks gebruikt, omdat er veel meer mensen gebruikmaken van iPhones.” Engels ziet dit als een positief teken dat een omslag mogelijk is.

Ook is Facebook natuurlijk een techgigant met veel financiële slagkracht dat miljarden heeft betaald voor WhatsApp en echt niet zonder slag of stoot zijn grip op onze communicatie loslaat. Verandering moet geleidelijk gaan, en ook op dit punt is Engels optimistisch. “Toen Facebook eerder dit jaar negatief in het nieuws kwam, was de aanwas aan nieuwe Signal-gebruikers zelfs zo hoog dat de aanmeldservers overbelast raakten.”

Threema

©PXimport

Signal groeit

Het optimisme van Engels is ook te onderbouwen met cijfers. Telecompaper deed onlangs onderzoek naar aanleiding van de ophef over de gewijzigde gebruikersvoorwaarden van WhatsApp. Hieruit bleek dat één op de vijf ondervraagden van plan is over te stappen op Signal of Telegram, of zelfs helemaal te stoppen met WhatsApp. Telegram meldde dat het wereldwijd aantal gebruikers in die periode steeg tot 500 miljoen. Signal kende zelfs een verdubbeling tot wel 40 miljoen gebruikers. Uiteraard vallen deze cijfers in het niet bij die van WhatsApp, maar wellicht is de groei de bron van het optimisme. Een van de oorzaken die een definitieve overstap naar een andere berichtendienst belemmert, is de bereikbaarheid van contactpersonen. Wie WhatsApp dumpt, kan nogal in een digitaal sociaal isolement komen. Al wordt dat risico kleiner naarmate de alternatieven groeien. En hoe langer die groei plaatsvindt, des te meer Signals gebruikscijfers in een stroomversnelling terechtkomen. Facebooks marketing blijkt immers niet in staat het doorlopende negatieve sentiment weg te poetsen, ondanks de megalomane financiële slagkracht. We zullen er echter rekening mee moeten houden dat deze verandering zeer gestaag zal verlopen ... Iets wat we niet meer gewend lijken te zijn in de snel veranderende wereld van tech.

©PXimport

Signal-buurtpreventie

Wordt je smartphone steeds trager? Geen paniek, je hoeft echt niet meteen een nieuw toestel te kopen. Vooral bij Android kun je met een paar simpele aanpassingen je telefoon weer merkbaar sneller maken, gewoon via de instellingen die al op je toestel staan. Door opslagruimte vrij te maken en het energieverbruik te verlagen, werkt je telefoon weer als een zonnetje. In dit artikel lees je wat echt werkt.

Lees ook: 8 smartphones getest: veel kwaliteit tussen 300 en 500 euro

Tip 1: Ruim overbodige apps en bestanden op

Veel smartphones worden trager omdat het geheugen langzaam volloopt. Dat begint vaak bij apps die je allang niet meer gebruikt. Verwijder ze: ze nemen opslagruimte in, draaien soms op de achtergrond mee en hebben vaak nog toegang tot je gegevens. Kijk daarna meteen even in je Downloads-map. In de app 'Bestanden' (op Samsung-toestellen heet die 'Mijn bestanden') zie je snel wat de grootste ruimtevreters zijn. Grote video's, pdf-bestanden of oude screenshots? Verwijder ze of zet ze over naar de cloud.

Tip 2: Check de automatische helderheid

De automatische helderheid (adaptive brightness) past het scherm aan op je omgeving en werkt meestal prima. Maar soms wordt het scherm onnodig fel, bijvoorbeeld in de zon of als je toestel je gebruik niet goed inschat. Dat vraagt extra energie en kan je telefoon wat langzamer maken, vooral als de accu bijna leeg is. Merk je dat je scherm vaak onnodig fel staat, zet dan de helderheid handmatig iets lager.

Tip 3: Schakel donkere modus in

Heb je een telefoon met een oled-scherm, dan loont het om de donkere modus te gebruiken. Bij deze schermtechniek betekent zwart letterlijk 'uit', wat batterij bespaart en warmteontwikkeling tegengaat. Bovendien ziet het er voor veel mensen rustiger uit.

©ID.nl

Tip 4: Activeer batterijoptimalisatie en Adaptive Battery

Android biedt slimme energiebesparingsopties waarmee apps die je weinig gebruikt automatisch worden begrensd. In het instellingenmenu vind je onder 'Batterij' of 'Energiebeheer' de functie 'Adaptive Battery'. Ook kun je per app instellen of Android achtergrondactiviteit mag beperken. Zo voorkom je dat apps die je niet meer gebruikt ongemerkt op de achtergrond blijven draaien en je telefoon onnodig vertragen.

©ID.nl

Tip 5: Gebruik de onderhoudsfunctie van je toestel

Op veel Android-smartphones, vooral van Samsung, zit een optie als 'Apparaatonderhoud' of 'Device Care'. Hiermee kun je geheugen vrijmaken, overtollige processen sluiten en tijdelijke bestanden verwijderen. Je kunt instellen dat je toestel dit automatisch doet, bijvoorbeeld dagelijks of bij een herstart.

©ID.nl

Tip 6: Herstart je telefoon regelmatig

Zeg eens eerlijk: zet jij je telefoon weleens helemaal uit? Grote kans van niet. De meeste mensen laten hun toestel continu aanstaan, waardoor tijdelijke bestanden zich langzaam opstapelen. Na een tijdje merk je dat aan de snelheid. Door je telefoon af en toe automatisch te laten herstarten (bijvoorbeeld dagelijks of wekelijks) geef je het systeem de kans om zichzelf op te ruimen. Je vindt die optie bij de geavanceerde instellingen van de onderhoudsapp.

Tip 7: Verlaag de schermverversing of resolutie

Veel moderne toestellen gebruiken een adaptieve verversingssnelheid die zichzelf automatisch aanpast aan wat er op je scherm gebeurt. Toch loont het soms om handmatig naar 60 Hz terug te schakelen,  bijvoorbeeld als het toestel snel warm wordt of als de batterij opvallend snel leegloopt. Van zo'n lagere verversingssnelheid merk je zelf nauwelijks iets, maar het kan wel gunstig zijn voor de prestaties en de accuduur. Kun je dit aanpassen op jouw toestel? Kijk dan bij Instellingen → Beeldscherm → Verversingssnelheid of Schermresolutie.

©ID.nl

Tip 8: Zet onnodige verbindingen uit

Bluetooth en NFC zijn handig voor het koppelen van apparaten of contactloos betalen, maar vaak heb je ze helemaal niet nodig. Hetzelfde geldt voor functies zoals locatieservices of automatische app-updates op mobiele data. Bij moderne telefoons is het energieverbruik van deze verbindingen normaal gesproken minimaal, maar bij slecht bereik of veel achtergrondactiviteit kunnen ze toch voor extra belasting zorgen. Door overbodige functies uit te schakelen bespaar je niet alleen wat batterij, maar verminder je ook de kans op thermal throttling.

Tip 9: Installeer updates voor Android en je apps

Een simpele maar belangrijke stap: updates bevatten bugfixes, beveiligingspatches en prestatieverbeteringen. Als je apps een tijd niet zijn geüpdatet, kunnen ze trager reageren of vastlopen. Dat geldt ook voor Android zelf: zorg dat je ook je systeemversie up-to-date houdt. Regelmatig updaten zorgt dat je telefoon goed blijft draaien.

Tip 10: Laatste redmiddel: je telefoon volledig resetten

Helpen alle tips hierboven niet voldoende? Dan is een fabrieksreset het proberen waard. Daarmee verwijder je alles wat ooit traagheid heeft veroorzaakt – van corrupte bestanden tot fout geïnstalleerde apps. Vergeet niet een back-up te maken voordat je begint. Daarna voelt je toestel vaak weer als nieuw.

Zo simpel kan het zijn!

Met deze aanpassingen – van opruimen tot slimme instellingen – geef je je Android-telefoon een flinke oppepper. Je verlengt niet alleen de levensduur van je toestel, maar kunt ook die aanschaf van een nieuwe telefoon nog even uitstellen.

Heb je zonnepanelen, dan is je energierekening lager dan huishoudens zónder. Maar dankzij de almaar dalende terugleververgoeding en de stijgende terugleverkosten wordt dat verschil wel steeds kleiner. Wat je kunt doen om er nog wél iets aan te verdienen, lees je hier.

Lees ook: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Dat zonnepanelen steeds minder rendabel zijn, daar is al veel over geschreven. Natuurlijk, de energierekening van huishoudens met zonnepanelen zijn nog altijd lager dan die van huishoudens zonder. Om hoeveel euro het gaat, is vaak lastig in te schatten, maar Energievergelijk.nl heeft er een analyse op losgelaten. Daarbij zijn ze uitgegaan van een huishouden met een stroomverbruik van 3.000 kWh per jaar en zonnepanelen van 400 Wp per paneel.

Minder voordeel bij meer panelen

Een huishouden met acht zonnepanelen bespaart gemiddeld 34,81 euro per maand op de energierekening ten opzichte van een huishouden zonder. Is hierbij gekozen voor het goedkoopste energiecontract van dit moment, dan loopt dit op tot maximaal 43,30 euro per maand. Maar zou je in plaats acht panelen er twintig plaatsen (dus x 2,5), dan heb je níet ook 2,5 keer zoveel voordeel. Bij twintig panelen ligt het maximale voordeel op slechts 47,76 euro per maand. Dat is een verschil van slechts 4,46 euro per maand…

Dat komt vooral door twee dingen: de terugleververgoeding (wat je krijgt) en de terugleverkosten (wat je betaalt). Waar die vergoeding vooral steeds lager en lager wordt, worden de kosten steeds hoger. Die zijn namelijk sterk afhankelijk van hoeveel stroom je aan het net teruggeeft. Bij acht panelen wordt in het voorbeeld van Energievergelijk.nl gemiddeld 1.904 kWh teruggeleverd. Bij het goedkoopste energiecontract wordt daarvoor gemiddeld 17,25 euro per maand aan terugleverkosten berekend. Wie twintig zonnepanelen heeft, levert veel meer terug, gemiddeld zo'n 5.440 kWh. En daar betaal je bij het goedkoopste energiecontract 63,50 euro per maand voor. In de grafiek hieronder zie je duidelijk dat investeren in meer zonnepanelen dus niet de oplossing is om er nog redelijk wat aan over te houden – helemaal al niet omdat in 2027 de salderingsregeling verdwijnt én de terugleververgoeding helemáal miniem wordt.

©Data Energievergelijk.nl | Visualisatie BS ID.nl

Hoe kun je dan wél nog verdienen met je zonnepanelen?

Het antwoord is eigenlijk heel simpel. Zorg dat je zoveel mogelijk van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Energievergelijk.nl heeft becijferd dat wie zonnepanelen heeft, gemiddeld zo'n 30 procent van de opgewekte stroom meteen zelf in huis verbruikt. Dat scheelt, want die stroom hoef je niet zelf in te kopen. Wanneer je erin slaagt om nog meer zelf opgewekte stroom te verbruiken, maak je zelfs dubbele winst: je hoeft minder stroom in te kopen en omdat je minder teruglevert, heb je ook minder terugleverkosten. Maar hoe doe je dat?

Tip 1: Zet elektrische apparaten overdag aan

Zet stroomvreters zoals de wasmachine, vaatwasser of airco op het moment dat je panelen de meeste stroom opwekken. Dat kun je handmatig doen, maar je kunt ook een timer instellen. Er zijn zelfs apparaten die automatisch kunnen starten op het moment dat je zonnepanelen veel stroom opwekken. Heb je de mogelijkheid om je elektrische auto overdag thuis op te laden? Dat is ook een prima manier om je eigen zonnestroom te gebruiken.

Tip 2: Krijg inzicht in je energiegebruik

Er zijn allerlei apps die bijhouden hoeveel stroom je zonnepanelen opwekken, maar waarop je ook kunt zien ook hoeveel energie je op dit moment van de dag gebruikt. Ook zijn er slimme stekkers waarmee je het stroomgebruik van een elektrisch apparaat kunt meten. Dit inzicht kun je twee kanten op gebruiken: wordt er veel stroom opgewekt, dan kun je bijvoorbeeld meer apparaten aanzetten. Is het een dag met weinig opbrengst, dan zou je ervoor kiezen om sommige apparaten juist níet aan te zetten. Hoe erg is het bijvoorbeeld om de was een dag later te doen?

Tip 3: Verspreid je zonnestroom-verbruik over de dag

In plaats van energieslurpers allemaal tegelijk in te schakelen — denk aan wasmachine, droger en vaatwasser — verdeel je hun gebruik over de dag. Zet één apparaat in de ochtend aan, een ander in de middag. Zo vermijd je dat je panelen onvoldoende leveren op een moment dat meerdere apparaten draaien en voorkom je dat je netstroom moet afnemen terwijl dat met een betere planning niet nodig zou zijn.

Tip 4: Vervang apparaten door elektrische varianten

Stap over op elektrische alternatieven: een robotgrasmaaier in plaats van een benzinegrasmaaier, inductiekoken in plaats van gas, een warmtepomp of elektrische verwarming in plaats van een traditionele cv-installatie. Daarmee bespaar je op kosten voor gas én je zorgt ervoor dat je meer van je zelf opgewekte stroom verbruikt. Waarmee je weer bespaart op netstroom die je zelf moet afnemen. Een win-win-win-situatie dus.

Tip 5: Oost, west …

Veel mensen kiezen voor zonnepanelen op het zuiden, omdat die op een zonnige dag de hoogste opbrengst geven. Toch kan het juist slim zijn om panelen te verdelen over oost en west. Zo sluit de stroomopwekking beter aan op het dagelijkse energiegebruik. Panelen op het oosten leveren vooral in de ochtend stroom, terwijl panelen op het westen juist aan het einde van de middag meer opwekken. Je voorkomt daarmee dat je alleen rond het middaguur een piek aan zonne-energie hebt. De totale opbrengst ligt iets lager dan wanneer je alleen maar zonnepanelen op het zuiden hebt, maar doordat je de stroom meer verspreid gebruikt, haal je er in de praktijk vaak meer voordeel uit

Tip 6: Gebruik een energiemanagementsysteem (EMS)

Een energiemanagementsysteem (EMS) is een slim kastje in je meterkast dat je zonnepanelen, laadpaal, warmtepomp en andere elektrische apparaten met elkaar verbindt en aanstuurt. Via software houdt het systeem continu in de gaten hoeveel stroom je opwekt, wat je verbruikt en – als je een dynamisch energiecontract hebt – wat de actuele stroomprijzen zijn. Ook weersvoorspellingen worden meegenomen, zodat het systeem vooruit kan plannen.

Op basis van al die informatie zorgt een EMS ervoor dat je elektrische auto of thuisaccu automatisch wordt geladen wanneer er veel zon is of als de stroom goedkoop is. Dreigt terugleveren juist nadelig te worden door lage prijzen of hoge terugleverkosten? Dan schakelt het systeem teruglevering uit en kiest voor direct verbruik of opslag. Ook apparaten zoals een warmtepomp of boiler worden slim aangestuurd, zodat ze draaien op de momenten dat het qua energieverbruik en financieel het gunstigst is.

Tip 7: Vergelijk leveranciers op terugleververgoeding en -kosten

Het netto bedrag dat je overhoudt bij terugleveren (vergoeding min kosten) kan sterk schelen per leverancier. Zo zul je vanaf 1 januari 2027 bij Vattenfall bijvoorbeeld per teruggeleverde kWh netto 0,00230 euro krijgen (minder dan een kwart cent) en bij Eneco en Greenchoice 0,00250 euro (een kwart cent), terwijl bijvoorbeeld Innova Energie een tarief van 0,00968 euro (bijna een cent) hanteert. Wanneer je precies weet hoeveel jouw panelen opwekken en wat je verbruikt (zie Tip 2), weet je ook hoeveel kWh je teruglevert. Door voor het aflopen van je huidige energiecontract goed te vergelijken en een berekening te maken, kun je zien bij welke energieleverancier je het beste af bent bij het afsluiten van je nieuwe contract.