Als een spreadsheet en een tekstverwerker nageslacht zouden kunnen produceren, dan zou het zoiets als TreeSheets worden: een programma om tekst in cellen te plaatsen.

Wie weleens met een spreadsheet werkt, weet dat die dingen zich niet echt lenen om langere teksten in te plaatsen. Daarom beperken we ons doorgaans tot namen voor rijen en kolommen.

Maar een van de voordelen van een spreadsheet is dat door het gebruik van rijen en kolommen, al je ingevoerde en berekende informatie overzichtelijk in het gelid staat. Dat lukt je in een tekstverwerker alleen als je een tabel maakt. Maar dat is eigenlijk ook een soort spreadsheet, met de daarbij behorende beperkingen.

TreeSheets is freeware die de overzichtelijkheid van een spreadsheet tracht te combineren met de vrijheid van een tekstverwerker. Het programma voegt daar nog een belangrijke extra functie aan toe: hiërarchische cellen.

Downloaden en installeren

De thuisbasis van TreeSheets is www.strlen.com/treesheets. Hier vind je beknopte informatie over dit opensource-programma. Ook is er een link naar een Discord-server waar je met andere gebruikers van gedachten kunt wisselen.

De feitelijke downloadsite bevindt zich op het opensource-platform GitHub. Daarvoor klik je op de link HERE onder Download.

Op de GitHub-pagina vind je onder Assets de nieuwste versies voor Linux, macOS en Windows. Ook kun je er de broncode downloaden. Wij kiezen voor de portable versie voor Windows met de naam windows_treesheets_no_installer.zip (ca. 5 MB).

Pak het zip-bestand uit, er verschijnt dan een map genaamd TS. Hierin bevindt zich het bestand TreeSheets.exe, dat start je op.

Wanneer je TreeSheets opent, verschijnt automatisch een voorbeeld.

Leeg werkblad

TreeSheets werkt met tabbladen en als je kiest voor File / New (of Ctrl+N), dan zal de Engelstalige mini-tutorial (want dat is het bestand dat automatisch wordt geopend) gewoon open blijven op zijn eigen tabblad.

In het dialoogvenster New Sheet geef je de gewenste grootte op. Standaard is dit 10, wat een 10x10-raster van cellen oplevert. Wij willen echter laten zien hoe je zelf interactief structuren kunt maken en daarom kies je 1 en klik je op OK.

Je ziet nu een leeg werkblad met één piepklein vierkant celletje met een dikke buitenrand. Klik daarin en typ Week 1 gevolgd door Enter. Zoals je ziet, is daarna alleen de onderrand dik. Druk nogmaals op Enter en er verschijnt een nieuwe lege cel. Typ daarin Week 2.

Klik nu op de rechterrand van het vak Week 1 en druk op Enter. Er komt een lege cel aan de rechterkant bij. Je kunt op die manier dus een bestaande cel in elke richting uitbreiden. Merk op dat TreeSheets de vierkante vorm behoudt door achter Week 2 ook een lege cel te plaatsen.

Selecteer tot slot de bovenrand van het lege vak achter Week 1 en druk op Enter. Vul in dit nieuwe lege vak Maandag in.

Zelfs vanuit één cel kun je je werkblad naar alle kanten uitbreiden.

Cel in cel

Het zal je inmiddels duidelijk zijn dat we een weekkalender aan het opzetten zijn en dat we die met de kennis die we nu hebben, eenvoudig kunnen voltooien. Het resultaat lijkt ogenschijnlijk op een spreadsheet of tabel in een tekstverwerker. TreeSheets kent echter een foefje waar andere programma’s meer moeite mee hebben of helemaal niet kunnen: cellen in cellen.

Selecteer de eerste lege cel achter Week 1 en druk op Shift+Enter. Er is nu een nieuwe cel in deze cel gevormd. Typ daarin Werk:. Druk tweemaal op Enter om daaronder een nieuwe cel te maken en typ daarin Privé:. Je kunt hierna op de inmiddels bekende manier achter deze cellen eenvoudig nieuwe toevoegen waarin je afspraken noteert.

Hiërarchische cellen vormen de grote kracht van TreeSheets.

Opmaak

Het opmaken van teksten kan op allerlei manieren, zowel voor- als achteraf. Selecteer bijvoorbeeld de inhoud van de cel Werk: en kies uit de kleurenlijst bij Text (in de werkbalk bovenin) voor donkergroen. Op dezelfde manier selecteer je Privé: en maak je de tekst donkerblauw.

Selecteer de cel waarin je naar ons voorbeeld de eerste werkafspraak hebt gezet (door erop te klikken) en voeg daaraan met Shift+PijlOmlaag de cel daaronder toe. In de werkbalk met pictogrammen bovenin kies je Cel en selecteer je een lichte tint groen. Vervolgens selecteer je de afspraak achter Privé: en maak je die op dezelfde manier lichtblauw.

Wil je snel zaken benadrukken, dan is daarvoor een handige methode. Selecteer de cel en maak de tekst daarin groter (en kleiner) met Shift+Muiswiel. Heeft je muis geen scrollwiel, dan werkt Shift+PageUp en Shift+PageDown ook. Merk op dat je op de statusregel rechtsonder de tekstgrootte ziet veranderen.

Wanneer een cel langere tekst bevat, zal TreeSheets automatisch regelomloop toepassen. Wil je een cel breder of smaller maken, dan selecteer je die en wijzig je de breedte met Alt+Muiswiel of Alt+PageUp of Alt+PageDown.

Door wat opmaak toe te passen, ziet onze agenda er gelijk al beter uit.

Inhoud verplaatsen

Wil je in een gewoon spreadsheet (groepen) cellen verwisselen, dan moet je gebruikmaken van een tijdelijke locatie. In TreeSheets kan dat met één handeling die zowel voor losse cellen werkt als voor blokken met cellen. Selecteer bijvoorbeeld de cel Werk: en voeg daar de twee onderliggende cellen aan toe door middel van Shift+PijlOmlaag. Druk vervolgens op Ctrl+PijlRechts om de twee kolommen in dit niveau van de hiërarchie te verwisselen. Met Ctrl+PijlLinks stuur je de kolom weer naar links. Je kunt de verplaatsing ook ongedaan maken met Ctrl+Z. TreeSheets laat je met die laatste toetscombinatie een onbeperkt aantal wijzigingen terugnemen.

Kopiëren

Het zal regelmatig voorkomen dat je de inhoud van (blokken met) cellen wilt kopiëren. Is er geen sprake van cellen binnen cellen, dan werkt dat zoals je gewend bent van een spreadsheet. Selecteer bijvoorbeeld Week 1 en de twee cellen eronder, en druk op Ctrl+C om te kopiëren. Selecteer dan de lege cel achter Week 1 en druk op Ctrl+V om te plakken. Maak de actie weer ongedaan met Ctrl+Z.

Wil je de ingevoerde afspraken naar de andere cellen kopiëren om zo snel een sjabloon voor een agenda te creëren, dan gebeuren er vanwege de onderliggende cellen in het blok Week 1 onder Maandag dingen die je wellicht niet verwacht. Selecteer bijvoorbeeld de zes cellen in dit blok en druk op Ctrl+C. Ga naar de lege cel achter Week 2 en druk op Ctrl+V. Het eindresultaat is niet wat we willen. Maak de actie ongedaan en selecteer het lege vak onder Dinsdag. Plak opnieuw met Ctrl+V. Ook dit is niet het gewenste resultaat.

Je hebt een blok op niveau 2 gekopieerd en vervolgens geplakt op niveau 1, en dat is de reden dat het misgaat. Deze methode zou alleen werken als je eerst in een lege cel op niveau 1 een nieuwe lege cel zou maken op niveau 2 en daarin zouden plakken.

Wanneer je een groep cellen kopieert uit een dieper niveau ...

… dan worden ze geplaatst op het niveau waarop je plakt.

Slimmer kopiëren

Handmatig binnen elke lege cel een nieuwe lege cel maken, is natuurlijk nogal bewerkelijk. Hoe kun je dan de afspraken achter Week 1 in de kolom Maandag naar andere lege cellen kopiëren om zo snel een agendasjabloon te maken? Dat doe je door Week 1 te selecteren en daaraan met Shift+PijlRechts het blok met afspraken aan de selectie toe te voegen. Dit geheel is een blok op niveau 1 en dit kopieer je met Ctrl+C. Druk je nu op PijlOmlaag, dan is de rand onder Week 1 dik ten teken dat je daar iets kunt invoeren. Nu werkt Ctrl+V wel zoals je verwacht. Je had ook Maandag en de cel eronder kunnen selecteren, op PijlRechts kunnen drukken en kunnen plakken.

Omdat door het kopiëren alle rijen de naam Week 1 en alle kolommen de naam Maandag krijgen, kun je dus het best pas achteraf rij- en kolomnamen geven.

Door de rij of kolomnaam mee te kopiëren, heeft de hele selectie niveau 1.

Database

Net zoals je met een spreadsheetprogramma een eenvoudige database kunt opzetten, zo kan dat ook met TreeSheets. Als voorbeeld maken we er een met auto’s.

Je begint met een nieuw werkblad en aanvaardt de standaardgrootte van 10. De cellen op de bovenste regel geef je namen, bijvoorbeeld Foto, Merk, Type, Jaar enzovoort.

Wij gebruikten een collectie foto’s van 1920 × 1080 pixels. Kopieer je zo’n foto vanuit Verkenner en plak je die in de eerste lege cel onder foto, dan verschijnt hij op ware grootte. Dat is natuurlijk veel te groot! Klik met rechts op de foto en kies Images. Je ziet vervolgens drie opties die beginnen met Scale Image. De beide re-sample-opties slaan een kleinere kopie op, terwijl de optie display only alleen de weergave verkleint. Wij kiezen de optie Scale Image (re-sample pixels, by width) en voeren 256 in.

Heb je de nodige gegevens ingevoerd, dan sla je de database op via File / Save As.

Je kunt de hele database doorzoeken via het vak Search en ook kun je in de hele database woorden vervangen (Replace).

Om gegevens te sorteren, selecteer je in ons voorbeeld de drie cellen onder Type en kies je in het menu Edit / Grid Reorganization / Sort Ascending om op typenaam te sorteren.

Met TreeSheets maak je ook eenvoudig een sorteerbare database met afbeeldingen.

Rekenen

Het woord spreadsheet is al meermaals gevallen. TreeSheets mag daar dan uiterlijk op lijken, een rekenwonder is het (nog) niet. Dat wil niet zeggen dat je er helemaal niet mee kunt rekenen, al oogt dat misschien wat ongemakkelijk.

Maak een nieuw document met grootte 6 en vullen dat in zoals op de afbeelding hieronder. De bewerkingen + en * staan op een witte achtergrond wanneer je ze invoert, wat betekent dat het om gegevens gaat. Via het menu Program / Mark As / Operation kun je aangeven dat de cel als bewerking moet worden geïnterpreteerd. De lege cellen aan het eind van de eerste regel en onderaan de eerste kolom maak je groen via Program / Mark As / Horizontal View en Vertical View. Klik je nu op de afspeelknop (Run), dan verschijnen in de groene cellen de antwoorden.

We hebben je laten zien hoe je TreeSheets als agenda of als database kunt gebruiken. Er is nog veel meer mogelijk. Daarvoor verwijzen we je naar de voorbeelden in de map Examples.

TreeSheets laat je op een nogal eigenzinnige manier rekenen.

De Flip 7 voegt heel wat toe aan het beproefde succesrecept van JBL. Is dat voldoende om de iconische bluetooth-speaker weer de publieksfavoriet te maken? Dat lees je in deze review.

Met de Flip 7 brengt JBL een update uit voor een wel zeer populaire bluetooth-speaker. Zoals die '7' al aangeeft, is dat verre van de eerste keer dat dit gebeurt. Deels gaat het dan om kleuren en design, zodat een nieuwe Flip helemaal de laatste trends volgt. Maar ook deze keer weet het bedrijf weer op technisch vlak wat verbeteringen toe te voegen. Auracast en AI Sound Boost zijn de belangrijkste, naast een verhoogde batterijduur van 16 uur.

Beschikbaar in zeven kleuren 

Even belangrijk zijn de nieuwe kleurtjes, met een weelderig paars als de opvallendste. Een 'Squad' camouflage-editie ontbreekt ook niet, terwijl een oranje randje rond het JBL-letterlogo een subtielere toevoeging is. De adviesprijs blijft 149,99 euro, dat blijft onveranderd.

©JBL

De Flip 7 is verkrijgbaar in zeven kleuren, waaronder een aantal nieuwe.

Het design van de Flip is grotendeels onveranderd gebleven sinds de eerste versie uit 2012. Ook de Flip 7 is een kleine cilinder, ongeveer even groot als een blik bier van een halve liter. Je kunt hem neerleggen of recht plaatsen. En aan elke uiteinde vind je een (passieve) woofer met het JBL-logo. Zodra je muziek iets luider zet, zie je ze heen en weer dansen. Een iconische gimmick mag je het noemen, maar het verhoogt wel de fun-factor. Hetzelfde design zie je ook terugkomen bij de grotere bluetooth-speakers van JBL, zoals de even nieuwe Charge 6 en de Xtreme 4.  

Met haak of lus te gebruiken

Niet zoveel veranderingen op designvlak dus. Maar details zijn belangrijk en dat is ook waar JBL zijn pijlen op richt. Een opvallend toevoeging is de mogelijkheid om een lus van stevig textiel of een karabijnhaak aan de speaker vast te maken. Beide accessoires vind je in de doos. Hoewel je de haak of lus kunt verwijderen via een kliksysteem, zit het muurvast genoeg om de Flip 7 zorgeloos aan een rugzak te hangen. 

©JBL

De haak of lus zit muurvast via een handig mechanisme.

Bestand tegen water en stof 

De Flip 7 is gemaakt om overal mee naartoe te nemen. Het IP68-etiket maakt duidelijk dat er weinig is waar deze speaker niet tegen kan. Stof en water deren hem niet gauw. Je kunt deze speaker in het (ondiepe) zwembad laten vallen en hem gewoon daarna weer gebruiken. De Flip 7 is daarmee ook net iets meer waterbestendig dan zijn voorganger. De hele behuizing is bovendien heel robuust, met dikke rubberen dopje aan de uiteinden. Het geeft echt de indruk dat je deze bluetooth-speaker niet gauw kapot zou krijgen. Handig op de camping, maar ook gewoon thuis in een tienerkamer.

©Jamie Biesemans

In de JBL Portable-app vind je niet veel opties.

Zeer goede batterijduur

Qua vermogen gaat de Flip 7 er niet echt op vooruit, maar 35 W is wel indrukwekkend voor zo'n klein ding. Door het gebruik van AI Sound Boost kan de speaker wel luid én helder blijven spelen, wat best indrukwekkend is. AI is natuurlijk een geweldig buzzwoord momenteel; hier worden AI-algoritmes in ieder geval gebruikt om de woofer en tweeter optimaal te laten presteren. Playtime Boost heeft ook een impact op de klank. Schakel dit via de JBL Portable-app in en de speelduur wordt verlengd van 14 tot maximaal 16 uur. Houd er wel rekening mee dat je dan geen audiopreset van de equalizer kunt gebruiken.

Bouw een feestje met meerdere speakers

De JBL Portable-app heb je eigenlijk niet echt nodig om de speaker te bedienen, tenzij je via de equalizer nog de klank wilt aanpassen of een stereopaar wil vormen met een tweede Flip 7. Je kunt daarnaast meerdere compatibele JBL-speakers koppelen zodat ze allemaal dezelfde muziek spelen. Leuk om op een feestje met vrienden een groot muzieksysteem te bouwen. Dit kon vroeger ook al, via PartyTogether in de app, maar nu voegt JBL ook Auracast aan de Flip 7 (en de Charge 6) toe. Je kunt echter geen oude en nieuwe speakers combineren.

©Jamie Biesemans

De Auracast-knop licht op als je deze functie gebruikt.

Even tikken op het knopje met het A-logo op de speaker volstaat zo om de Flip 7 een Auracast-stream te laten afspelen. En je kunt compatibele speakers blijven toevoegen, er lijkt geen rem op het aantal te staan.

Luider zonder vervorming

Op het vlak van geluidskwaliteit is de Flip 7, onder andere dankzij AI Sound Boost, een indrukwekkende speaker geworden. Zelfs als je hem hard zet, wordt muziek open neergezet – zeker als je rekening houdt met het formaat van deze speaker. JBL opteert natuurlijk graag voor wat extra bass, wat de Flip 7 heel geschikt maakt voor feestjes of om even stoom af te blazen tussen het studeren door.

Lage tonen zijn vaak het moeilijkst voor kleine speakers, maar hier kun je dankzij de diepe audiokennis van JBL rekenen op bassen die merkbaar aanwezig zijn. Stemmen worden goed geplaatst, waardoor je helder podcasts kunt beluisteren.

©JBL

De speaker klinkt ook buiten zeer goed.

Warmer geluid

Door zijn kleinere formaat en relatief eenvoudige opbouw (met slechts één tweeter) is de Flip 7 wel nogal directioneel. Dat heb je vaak bij dit type speakers. Heel dichtbij hoor je het snel doffer worden als je wat schuiner gaat zitten. Ideaal is als je de Flip 7 wat verder weg plaatst en met het JBL-logo naar je feestgezelschap richt. Dan wordt Stromae's 'Ma Meilleure Ennemie' van het tweede seizoen van het indrukwekkende 'Arcane' heel vol in de kamer geplaatst, met een afgemeten beat die de track zijn snelheid geeft. Het is zeker een warm geluid, wat het heel oorvriendelijk maakt als 'Colors' van Black Pumas in de achtergrond speelt. Als het gaat om een feestje of gewoon een gezellig moment, dan doet de Flip 7 uitstekend zijn werk.

Conclusie

Met een prijs van bijna 150 euro is de Flip 7 niet de goedkoopste bluetooth-speaker die je kunt aanschaffen. Je krijgt wel heel wat voor die prijs. Want niet alleen is deze JBL heel goed opgewassen tegen een slechte behandeling, hij projecteert muziek met veel emotie de kamer in. Ook buiten heeft de Flip 7 de power om een feestje te bouwen. Het betere batterijleven en de gecontroleerde bassen van deze generatie zijn upgrades ten opzichte van de Flip 6, al vind je misschien die oude versie voor een veel lagere prijs. Dan is het afwegen wat je belangrijk vindt. 

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.