Als een spreadsheet en een tekstverwerker nageslacht zouden kunnen produceren, dan zou het zoiets als TreeSheets worden: een programma om tekst in cellen te plaatsen.

Wie weleens met een spreadsheet werkt, weet dat die dingen zich niet echt lenen om langere teksten in te plaatsen. Daarom beperken we ons doorgaans tot namen voor rijen en kolommen.

Maar een van de voordelen van een spreadsheet is dat door het gebruik van rijen en kolommen, al je ingevoerde en berekende informatie overzichtelijk in het gelid staat. Dat lukt je in een tekstverwerker alleen als je een tabel maakt. Maar dat is eigenlijk ook een soort spreadsheet, met de daarbij behorende beperkingen.

TreeSheets is freeware die de overzichtelijkheid van een spreadsheet tracht te combineren met de vrijheid van een tekstverwerker. Het programma voegt daar nog een belangrijke extra functie aan toe: hiërarchische cellen.

Downloaden en installeren

De thuisbasis van TreeSheets is www.strlen.com/treesheets. Hier vind je beknopte informatie over dit opensource-programma. Ook is er een link naar een Discord-server waar je met andere gebruikers van gedachten kunt wisselen.

De feitelijke downloadsite bevindt zich op het opensource-platform GitHub. Daarvoor klik je op de link HERE onder Download.

Op de GitHub-pagina vind je onder Assets de nieuwste versies voor Linux, macOS en Windows. Ook kun je er de broncode downloaden. Wij kiezen voor de portable versie voor Windows met de naam windows_treesheets_no_installer.zip (ca. 5 MB).

Pak het zip-bestand uit, er verschijnt dan een map genaamd TS. Hierin bevindt zich het bestand TreeSheets.exe, dat start je op.

Wanneer je TreeSheets opent, verschijnt automatisch een voorbeeld.

Leeg werkblad

TreeSheets werkt met tabbladen en als je kiest voor File / New (of Ctrl+N), dan zal de Engelstalige mini-tutorial (want dat is het bestand dat automatisch wordt geopend) gewoon open blijven op zijn eigen tabblad.

In het dialoogvenster New Sheet geef je de gewenste grootte op. Standaard is dit 10, wat een 10x10-raster van cellen oplevert. Wij willen echter laten zien hoe je zelf interactief structuren kunt maken en daarom kies je 1 en klik je op OK.

Je ziet nu een leeg werkblad met één piepklein vierkant celletje met een dikke buitenrand. Klik daarin en typ Week 1 gevolgd door Enter. Zoals je ziet, is daarna alleen de onderrand dik. Druk nogmaals op Enter en er verschijnt een nieuwe lege cel. Typ daarin Week 2.

Klik nu op de rechterrand van het vak Week 1 en druk op Enter. Er komt een lege cel aan de rechterkant bij. Je kunt op die manier dus een bestaande cel in elke richting uitbreiden. Merk op dat TreeSheets de vierkante vorm behoudt door achter Week 2 ook een lege cel te plaatsen.

Selecteer tot slot de bovenrand van het lege vak achter Week 1 en druk op Enter. Vul in dit nieuwe lege vak Maandag in.

Zelfs vanuit één cel kun je je werkblad naar alle kanten uitbreiden.

Cel in cel

Het zal je inmiddels duidelijk zijn dat we een weekkalender aan het opzetten zijn en dat we die met de kennis die we nu hebben, eenvoudig kunnen voltooien. Het resultaat lijkt ogenschijnlijk op een spreadsheet of tabel in een tekstverwerker. TreeSheets kent echter een foefje waar andere programma’s meer moeite mee hebben of helemaal niet kunnen: cellen in cellen.

Selecteer de eerste lege cel achter Week 1 en druk op Shift+Enter. Er is nu een nieuwe cel in deze cel gevormd. Typ daarin Werk:. Druk tweemaal op Enter om daaronder een nieuwe cel te maken en typ daarin Privé:. Je kunt hierna op de inmiddels bekende manier achter deze cellen eenvoudig nieuwe toevoegen waarin je afspraken noteert.

Hiërarchische cellen vormen de grote kracht van TreeSheets.

Opmaak

Het opmaken van teksten kan op allerlei manieren, zowel voor- als achteraf. Selecteer bijvoorbeeld de inhoud van de cel Werk: en kies uit de kleurenlijst bij Text (in de werkbalk bovenin) voor donkergroen. Op dezelfde manier selecteer je Privé: en maak je de tekst donkerblauw.

Selecteer de cel waarin je naar ons voorbeeld de eerste werkafspraak hebt gezet (door erop te klikken) en voeg daaraan met Shift+PijlOmlaag de cel daaronder toe. In de werkbalk met pictogrammen bovenin kies je Cel en selecteer je een lichte tint groen. Vervolgens selecteer je de afspraak achter Privé: en maak je die op dezelfde manier lichtblauw.

Wil je snel zaken benadrukken, dan is daarvoor een handige methode. Selecteer de cel en maak de tekst daarin groter (en kleiner) met Shift+Muiswiel. Heeft je muis geen scrollwiel, dan werkt Shift+PageUp en Shift+PageDown ook. Merk op dat je op de statusregel rechtsonder de tekstgrootte ziet veranderen.

Wanneer een cel langere tekst bevat, zal TreeSheets automatisch regelomloop toepassen. Wil je een cel breder of smaller maken, dan selecteer je die en wijzig je de breedte met Alt+Muiswiel of Alt+PageUp of Alt+PageDown.

Door wat opmaak toe te passen, ziet onze agenda er gelijk al beter uit.

Inhoud verplaatsen

Wil je in een gewoon spreadsheet (groepen) cellen verwisselen, dan moet je gebruikmaken van een tijdelijke locatie. In TreeSheets kan dat met één handeling die zowel voor losse cellen werkt als voor blokken met cellen. Selecteer bijvoorbeeld de cel Werk: en voeg daar de twee onderliggende cellen aan toe door middel van Shift+PijlOmlaag. Druk vervolgens op Ctrl+PijlRechts om de twee kolommen in dit niveau van de hiërarchie te verwisselen. Met Ctrl+PijlLinks stuur je de kolom weer naar links. Je kunt de verplaatsing ook ongedaan maken met Ctrl+Z. TreeSheets laat je met die laatste toetscombinatie een onbeperkt aantal wijzigingen terugnemen.

Kopiëren

Het zal regelmatig voorkomen dat je de inhoud van (blokken met) cellen wilt kopiëren. Is er geen sprake van cellen binnen cellen, dan werkt dat zoals je gewend bent van een spreadsheet. Selecteer bijvoorbeeld Week 1 en de twee cellen eronder, en druk op Ctrl+C om te kopiëren. Selecteer dan de lege cel achter Week 1 en druk op Ctrl+V om te plakken. Maak de actie weer ongedaan met Ctrl+Z.

Wil je de ingevoerde afspraken naar de andere cellen kopiëren om zo snel een sjabloon voor een agenda te creëren, dan gebeuren er vanwege de onderliggende cellen in het blok Week 1 onder Maandag dingen die je wellicht niet verwacht. Selecteer bijvoorbeeld de zes cellen in dit blok en druk op Ctrl+C. Ga naar de lege cel achter Week 2 en druk op Ctrl+V. Het eindresultaat is niet wat we willen. Maak de actie ongedaan en selecteer het lege vak onder Dinsdag. Plak opnieuw met Ctrl+V. Ook dit is niet het gewenste resultaat.

Je hebt een blok op niveau 2 gekopieerd en vervolgens geplakt op niveau 1, en dat is de reden dat het misgaat. Deze methode zou alleen werken als je eerst in een lege cel op niveau 1 een nieuwe lege cel zou maken op niveau 2 en daarin zouden plakken.

Wanneer je een groep cellen kopieert uit een dieper niveau ...

… dan worden ze geplaatst op het niveau waarop je plakt.

Slimmer kopiëren

Handmatig binnen elke lege cel een nieuwe lege cel maken, is natuurlijk nogal bewerkelijk. Hoe kun je dan de afspraken achter Week 1 in de kolom Maandag naar andere lege cellen kopiëren om zo snel een agendasjabloon te maken? Dat doe je door Week 1 te selecteren en daaraan met Shift+PijlRechts het blok met afspraken aan de selectie toe te voegen. Dit geheel is een blok op niveau 1 en dit kopieer je met Ctrl+C. Druk je nu op PijlOmlaag, dan is de rand onder Week 1 dik ten teken dat je daar iets kunt invoeren. Nu werkt Ctrl+V wel zoals je verwacht. Je had ook Maandag en de cel eronder kunnen selecteren, op PijlRechts kunnen drukken en kunnen plakken.

Omdat door het kopiëren alle rijen de naam Week 1 en alle kolommen de naam Maandag krijgen, kun je dus het best pas achteraf rij- en kolomnamen geven.

Door de rij of kolomnaam mee te kopiëren, heeft de hele selectie niveau 1.

Database

Net zoals je met een spreadsheetprogramma een eenvoudige database kunt opzetten, zo kan dat ook met TreeSheets. Als voorbeeld maken we er een met auto’s.

Je begint met een nieuw werkblad en aanvaardt de standaardgrootte van 10. De cellen op de bovenste regel geef je namen, bijvoorbeeld Foto, Merk, Type, Jaar enzovoort.

Wij gebruikten een collectie foto’s van 1920 × 1080 pixels. Kopieer je zo’n foto vanuit Verkenner en plak je die in de eerste lege cel onder foto, dan verschijnt hij op ware grootte. Dat is natuurlijk veel te groot! Klik met rechts op de foto en kies Images. Je ziet vervolgens drie opties die beginnen met Scale Image. De beide re-sample-opties slaan een kleinere kopie op, terwijl de optie display only alleen de weergave verkleint. Wij kiezen de optie Scale Image (re-sample pixels, by width) en voeren 256 in.

Heb je de nodige gegevens ingevoerd, dan sla je de database op via File / Save As.

Je kunt de hele database doorzoeken via het vak Search en ook kun je in de hele database woorden vervangen (Replace).

Om gegevens te sorteren, selecteer je in ons voorbeeld de drie cellen onder Type en kies je in het menu Edit / Grid Reorganization / Sort Ascending om op typenaam te sorteren.

Met TreeSheets maak je ook eenvoudig een sorteerbare database met afbeeldingen.

Rekenen

Het woord spreadsheet is al meermaals gevallen. TreeSheets mag daar dan uiterlijk op lijken, een rekenwonder is het (nog) niet. Dat wil niet zeggen dat je er helemaal niet mee kunt rekenen, al oogt dat misschien wat ongemakkelijk.

Maak een nieuw document met grootte 6 en vullen dat in zoals op de afbeelding hieronder. De bewerkingen + en * staan op een witte achtergrond wanneer je ze invoert, wat betekent dat het om gegevens gaat. Via het menu Program / Mark As / Operation kun je aangeven dat de cel als bewerking moet worden geïnterpreteerd. De lege cellen aan het eind van de eerste regel en onderaan de eerste kolom maak je groen via Program / Mark As / Horizontal View en Vertical View. Klik je nu op de afspeelknop (Run), dan verschijnen in de groene cellen de antwoorden.

We hebben je laten zien hoe je TreeSheets als agenda of als database kunt gebruiken. Er is nog veel meer mogelijk. Daarvoor verwijzen we je naar de voorbeelden in de map Examples.

TreeSheets laat je op een nogal eigenzinnige manier rekenen.

Steeds meer mensen kiezen voor een VPN om veilig te internetten. Een kill switch helpt om die veiligheid te garanderen. Je leest er alles over in dit artikel.

Lees ook: Wat is VPN en waarom heb je het nodig?

Je gebruikt een Virtual Private Network (VPN) voor anonimiteit, veilige bestandsoverdracht en/of het omzeilen van geografische blokkades. Hoewel een kill switch optioneel is bij een (VPN), hoort het er eigenlijk wel echt bij: het is een soort extra slot op de deur om die zaken te garanderen.

©Funtap

Zo werkt een VPN kill switch

Een kill switch controleert continu of je VPN nog in gebruik is. Wordt er vastgesteld dat dat niet het geval is? Dan blokkeert een kill switch de verbinding van je internet. Je bent dan dus ook niet meer verbonden. Een goede kill switch zorgt er ook voor dat je automatisch weer verbonden wordt met het internet als de problemen verholpen zijn.

Blokkeren: je complete apparaat of bepaalde toepassingen

Een kill switch gebruiken is helemaal niet moeilijk. Je stelt het allemaal gewoon in via je VPN-applicatie. Daarin bepaal je ook of je pc of laptop volledig van het internet losgekoppeld wordt als de VPN-verbinding wegvalt of dat alleen bepaalde applicaties worden afgesloten. De eerste optie is duidelijk: het apparaat is dan helemaal niet meer verbonden met het internet.

Specifieke applicaties de toegang ontzeggen

In sommige situaties is het niet handig dat je helemaal geen internet meer hebt als de VPN-verbinding wegvalt. Bijvoorbeeld wanneer je in een belangrijk gesprek zit via Zoom of Microsoft Teams. Voor die gevallen kun je een kill switch applicatie-specifiek de verbinding laten verbreken. Je kunt dan bijvoorbeeld wel doorgaan met videobellen of browsen, terwijl je torrent client geen internettoegang meer heeft.

©Ģirts Raģelis

Welke apps laat je wel afsluiten en welke niet?

Sommige online bezigheden brengen meer risico's met zich mee dan andere wanneer het gaat om je privacy of de beveiliging van je persoonlijke informatie. Misschien gebruik je je VPN alleen om een serie op Netflix te kijken die in Nederland niet beschikbaar is. In dat geval wil je niet dat je hele internetverbinding wegvalt als de VPN uitvalt. Maar bij privacygevoelige taken, zoals internetbankieren, het versturen van e-mails, het werken in de cloud of het downloaden van torrents, wil je juist voorkomen dat je zonder VPN online gaat. Je kunt de kill switch dan zo instellen dat alleen je browser, e-mailapp, cloudopslag en torrentclient worden geblokkeerd, terwijl andere apps gewoon verbinding houden.

Voor wie is een VPN kill switch nuttig?

Eigenlijk heeft iedereen die waarde hecht aan privacy baat bij een VPN-provider met kill switch. In Nederland is er sprake van weinig censuur en zijn er amper internetblokkades. Maar alsnog zijn VPN's hier erg populair. Als je torrents downloadt, is het handig om ervoor te zorgen dat je IP-adres beschermd is, want dat downloaden is in veel gevallen illegaal. Gevoelige informatie of belangrijke (werkgerelateerde) documenten kun je beter ook niet zomaar versturen. Met een VPN met kill switch zijn je gegevens en bestanden beter beschermd. Zit je vaak op een open wifi-netwerk? Dan is het zonder meer verstandig om te kiezen voor een VPN met kill switch. Want openbare netwerken hebben een slechte reputatie op het gebied van veiligheid en zijn regelmatig het doelwit van hackers.

Met de release van iOS 18.2 en 18.3 heeft Apple een aantal kleinere aanpassingen gedaan aan het besturingssysteem, die wellicht minuscuul maar desondanks waardevol zijn. Te klein voor een enkel artikel, maar groot genoeg voor een overzicht van vier nieuwe functies.

Volumebalk op het vergrendelscherm

Terwijl iOS 16 nog in het teken stond van een gestroomlijnde ervaring, is dat met iOS 18 wel anders. In het kader van personalisatie brengt Apple allerlei zaken terug die het eerder verwijderde, zoals de volumebalk op het vergrendelscherm. Daarmee kun je het volume digitaal aanpassen.

Als je iOS 18.2 of hoger op je iPhone hebt staan, dan kun je de onderstaande stappen opvolgen om die balk terug te plaatsen op het vergrendelde iPhone-display.

Oogtracking activeren

Deze functie werd iets eerder geïntroduceerd, maar is dus ook beschikbaar met versie 18.2 en 18.3: oogtracking. Dat is eveneens een toegankelijkheidsoptie, en hiermee kun je de iPhone met je ogen bedienen. Superhandig voor mensen die minder met hun handen kunnen doen. Je hebt hiervoor wel minimaal een iPhone SE 3 of iPhone 12 nodig. Door de onderstaande stappen op te volgen, activeer je de oogbediening.

Nu kun je de iPhone met je ogen bedienen. De stip in beeld volgt jouw blik. Als je ergens anderhalve seconde op focust, zal de iPhone een actie uitvoeren (zoals een knop indrukken).

Als je een lui oog hebt, zoals de schrijver dezes, dan kan de kalibratie falen. Dan is het een idee om het luie oog te sluiten en de test uit te voeren met het 'goede oog'. Vervolgens moet je de smartphone ook bedienen met alleen dat oog (dus het andere moet dicht blijven). Dat kan vermoeiend zijn, dus in dat geval kan een ooglapje een oplossing zijn.

Opnieuw opstarten vanuit controlepaneel

Een iPhone opnieuw opstarten was tot op heden best omslachtig. Voorheen moest je de volume- en powerknoppen tegelijk indrukken en wachten totdat het daarvoor bestemde scherm omhoog komt. En anders moest je het via de reguliere instellingen regelen (via Instellingen > Algemeen > Zet uit). Dat kost allemaal onnodig veel tijd. Wanneer je iOS 18.3 installeert, krijg je toegang tot een derde optie die alles een stuk toegankelijker maakt.

Helderheid zaklamp instellen

Tot slot werpen we een blik op de zaklamp van de iPhone. Met de meest recente iPhones is het mogelijk zowel de helderheid als de breedte van de lichtstraal aan te passen. Met oudere modellen kun je alleen het eerstgenoemde bijstellen. In beide gevallen bereik je de opties voor de zaklamp gelukkig op dezelfde manier.

De helderheid van de ledflitser aanpassen kan een onverwacht voordeel opleveren: je hebt immers niet altijd de felste stand nodig. Zeker niet als het pikkedonker is; dan volstaat een minder verblindend licht ook nog weleens.