Je moet er niet aan denken: opeens weigert je trouwe computer dienst. Het scherm blijft zwart, Windows start niet meer en toegang tot je waardevolle bestanden lijkt onmogelijk. Door nu al een herstelschijf voor te bereiden, kun je – mocht het zo ver komen – het hoofd koel houden.

In Windows 10 en 11 maak je relatief snel een herstelschijf. Daarnaast is het verstandig om een aantal voorbereidingen te treffen, waardoor de schijf in geval van nood ook optimaal bruikbaar is. In het eerste deel van dit artikel maak je de schijf en tref je enkele voorbereidingen voor noodgevallen. Daarna laten we je zien hoe je je computer herstelt aan de hand van zo'n herstelschijf.

Herstel-usb

Het beste medium om een reserveschijf mee te maken, is een usb-stick. Je hebt hiervoor een stick van minstens 16 GB nodig. Houd er rekening mee dat je de usb-stick alleen gebruikt als herstelschijf en je deze niet tegelijkertijd kunt gebruiken om andere bestanden op te bewaren.

Open het Startmenu en typ herstelstation. Een nieuw venster wordt geopend. Plaats een vinkje bij Maak een back-up van de systeembestanden naar het herstelstation. Met die optie zorg je ervoor dat Windows de belangrijkste bestanden van het besturingssysteem ook naar het herstelstation kopieert. Klik op Volgende. Een overzicht van stations verschijnt, waaronder de usb-stick. Selecteer deze bij Beschikbare stations en klik op Volgende / Maken.

Bij deze actie worden eventuele bestaande gegevens ook gewist: gebruik dus een lege stick of wees er zeker van dat je geen belangrijke bestanden op de stick hebt opgeslagen. Afhankelijk van de grootte van de Windows-installatie, kan het maken van het station enige tijd kosten.

Werking controleren

Wacht niet totdat het menens is, maar controleer de werking van de usb-stick direct nadat je deze hebt gemaakt. Je merkt dan direct of de computer probleemloos opstart vanaf usb. Hoe je dat instelt, lees je in de handleiding van de computer. De exacte stappen verschillen per fabrikant of meer specifiek: per BIOS-fabrikant. In het BIOS van de computer zijn elementaire instellingen vastgelegd, waaronder de opstartvolgorde van de schijven.

Met wat slimmigheid heb je de handleiding niet nodig en kun je de instellingen zelf aanpassen. Start de computer opnieuw op en probeer in het opstartmenu van het BIOS te komen. Vaak moet je daarvoor drukken op een specifieke toets, zoals F10, F12, F2 of Delete. Probeer dit uit. Zoek hierna naar de sectie Opstarten (of Boot) en controleer in de sectie Opstartvolgorde (of Boot Option Priorities) of de usb-stick wordt aangesproken, en eerder dan de harde schijf. In geval van nood is het van belang dat de usb-stick (met herstelbestanden) immers eerder wordt aangesproken dan de probleemschijf. Sla alle gemaakte wijzigingen op via Opslaan en afsluiten (of Save & Exit). Alles correct ingesteld? Start de computer opnieuw met de usb-stick en controleer of het opstartmenu verschijnt. Verderop in het tweede deel van deze workshop behandelen we de beschikbare opties.

Voorbereiding

Een werkende usb-stick is één stap, maar hierna tref je in Windows ook nog een aantal belangrijke voorbereidingen om te zorgen dat deze in de praktijk bruikbaar is. Een van de herstelmogelijkheden is het herstellen van de staat van Windows op basis van een herstelpunt (zie de paragraaf ‘Systeemherstel’). Zo’n herstelpunt kun je zelf maken. Uiteraard doe je dit zolang de computer nog naar behoren werkt.

Open het Startmenu, typ herstelpunt en kies Een herstelpunt maken. Selecteer de schijf waarvan je een herstelpunt wilt maken en klik op Configureren. Kies Systeembeveiliging inschakelen. Bij Schijfruimtegebruik bepaal je hoeveel ruimte voor de herstelpunten wordt gereserveerd. Is de ruimte vol, dan wordt het oudste herstelpunt telkens verwijderd. Klik op OK en kies hierna voor Maken om meteen een herstelpunt te maken. Geef het herstelpunt een goede beschrijving en volg de stappen van de wizard.

BitLocker-versleuteling

Maak je gebruik van BitLocker voor het versleutelen van je gegevens, dan heb je bij het herstellen van de computer mogelijk een BitLocker-herstelsleutel nodig. Heb je deze veilig gesteld? Er bestaan volgens Microsoft geen achterdeurtjes, en het bedrijf kan de sleutel niet voor je herstellen of een nieuwe maken. Zorg er dus voor dat je deze lange code van 48 tekens weet te vinden.

De herstelsleutel is mogelijk opgeslagen in je Microsoft-account. Bezoek de speciale Microsoft-pagina en meld je aan met je Microsoft-account. Een venster opent met de verschillende herstelsleutels. Wordt de sleutel niet getoond of zie je meerdere sleutels waarvan je de oorsprong niet kent? Maak de back-up van de sleutel opnieuw.

Open het Startmenu en typ bitlocker. Kies BitLocker beheren en klik op Back-up maken van uw herstelsleutel. Windows vraagt waar je de back-up wilt maken. Kies bijvoorbeeld voor Opslaan in een bestand en bewaar de sleutel op een veilig medium, zoals een usb-stick. Ook kun je kiezen voor de optie De herstelsleutel afdrukken, als je de sleutel op een fysiek papier wilt bewaren (of ‘afdrukken’ naar een pdf-bestand, waarna je de pdf opslaat).

Windows back-up (Windows 11)

In Windows 11 vind je het relatief nieuwe onderdeel Windows back-up. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en kies Accounts / Windows back-up. Dit onderdeel helpt je bij maken van een reservekopie van specifieke onderdelen. Het biedt geen hulp voor het maken van een systeemback-up, maar richt zich op persoonlijke bestanden en apps.

Windows back-up kun je naast de herstelschijf gebruiken voor noodsituaties. Het is dus geen vervanging voor de herstelschijf waarmee we al aan de gang zijn. In Windows back-up kun je geselecteerde mappen automatisch laten kopiëren naar OneDrive, zodat je ook een reservekopie in de cloud hebt.

Klik achter OneDrive-map synchroniseren op de knop Synchronisatie-instellingen beheren. Een overzicht van mappen, zoals Documenten, Afbeeldingen en Muziek verschijnt. Naast elke map lees je hoe groot deze is. Zet de schuif op Aan bij de mappen die je met OneDrive wilt synchroniseren. Onderin het venster lees je hoeveel ruimte OneDrive in gebruik heeft na het maken van de back-up. Tevreden met de selectie? Klik op Back-up starten.

Persoonlijke instellingen

Windows 11 kan ook bijhouden welke apps je gebruikt, zodat je deze bij het terugzetten van een back-up snel weer bij de hand hebt. Wil je de optie gebruiken, dan zet je de schuif op Aan bij de optie Mijn apps onthouden.

Tot slot helpt Windows back-up met het opslaan van je persoonlijke instellingen, waardoor je deze in geval van nood snel weer kunt terugzetten. Klap de sectie Mijn voorkeuren onthouden uit en zorg er ook voor dat de bijbehorende schuif op Aan staat. Hier zie je vijf onderdelen die Windows kan veiligstellen, zoals Persoonlijke instellingen en Accounts en wachtwoorden. Plaats een vinkje naast de items die je wilt veiligstellen.

Herstelschijf gebruiken

Geeft de computer onverhoopt problemen, dan start je de computer op met de herstelschijf. Je krijgt hiermee toegang tot het menu met herstelmogelijkheden.

Via de optie Doorgaan kun je Windows op de normale manier starten, bijvoorbeeld als je alsnog de functies van het herstelmenu niet wilt gebruiken. De tweede optie is voor ons van belang: Problemen oplossen. Hiermee krijg je toegang tot de mogelijkheden om de computer weer op de been te helpen. Kies voor Deze pc opnieuw instellen als je er écht niet meer uit komt en Windows opnieuw wilt installeren. Uiteraard kiezen we dus eerst voor de andere optie: Geavanceerde opties. Hiermee krijg je toegang tot de verschillende herstelopties.

Opstartherstel

In geval van nood kies je voor de optie Opstartherstel, waarmee je Windows verschillende tests laat uitvoeren. Er wordt daarbij onder meer gecontroleerd op de gezondheid van het geheugen, de integriteit van de systeembestanden en de betrouwbaarheid van het systeem. Bij problemen probeert Windows deze zelf op te lossen. De kans is groot dat je hiermee de computer weer aan de praat krijgt.

Opstartinstellingen

Geeft Windows problemen bij het opstarten? In deze sectie heb je toegang tot opties om Windows op een alternatieve manier op te starten. Het zijn flink wat opties, waarvan de ene optie interessanter is dan de andere. Je kiest de geschikte optie op basis van het probleem waarmee je te maken hebt.

Verloopt het opstarten van Windows niet goed en weet je niet waaraan dit ligt? Mogelijk gooit een driver roet in het eten. Om te controleren welke drivers tijdens de start worden geladen en of dit succesvol gebeurt, kies je voor Logboekregistratie van opstarten inschakelen. Windows start op en legt in het bestand Nbtlog.txt exact vast welke stappen worden genomen. Je vindt het bestand in C:\Windows\nbtlog.

In sommige gevallen veroorzaakt de videokaart vervelende problemen bij het starten van Windows. Om dit te controleren, gebruik je de optie Video met lage resolutie inschakelen. Start Windows nu wél op, dan controleer je of de juiste resolutie en beeldschermfrequentie zijn ingesteld en probeer je Windows hierna nogmaals te starten.

Meer opstartinstellingen

De herstelmodus geeft je toegang tot nog meer opstartinstellingen. Als Windows niet meer opstart, maar je niet zeker weet waaraan dit ligt, kun je de computer opstarten in de veilige modus. Hierbij gebruikt Windows alleen het minimale aan drivers en services. De kans wordt hiermee groter dat de computer alsnog kan opstarten. Vervolgens kun je persoonlijke bestanden veiligstellen en de mogelijke oorzaken verder onderzoeken. Kies voor Veilige modus inschakelen. In die modus heb je geen toegang tot internet. Heb je dat wel nodig, dan kies je voor Veilige modus met netwerkmogelijkheden inschakelen.

De laatste drie opties in dit menu hebben betrekking op het uitschakelen van functies, waarmee je de kans vergroot dat Windows alsnog start. De meest bruikbare in de praktijk is Automatisch opnieuw opstarten na fout uitschakelen. Treedt er een probleem op tijdens het laden van Windows, dan kan het automatisch opnieuw opstarten van de computer ervoor zorgen dat je niet kunt achterhalen waaraan het ligt. Eventuele foutmeldingen zijn dan mogelijk niet zichtbaar. Gebruik deze optie om Windows alsnog te laten laden en te voorkomen dat je in een oneindige herstartcyclus terechtkomt.

De laatste twee opties helpen je met het afzwakken van de Windows-beveiliging. Je gebruikt deze opties alleen als je zeker bent van je zaak. Met Vroegtijdig starten van antimalwarebeveiliging uitschakelen schakel je de malwarebeveiliging voorafgaand aan het laden van Windows uit. Die voorkomt mogelijk ten onrechte dat Windows succesvol kan laden. Met de optie Het afdwingen van ondertekening van driver uitschakelen sta je toe dat Windows ook stuurprogramma’s gebruikt die niet digitaal zijn ondertekend.

Systeemherstel

Heb je de opstartinstellingen geprobeerd, maar kun je Windows alsnog niet succesvol opstarten? Tijd om naar de andere mogelijkheden van het herstelmenu te kijken. Via het herstelstation kun je in geval van nood terugkeren naar een herstelpunt van Windows. Windows herstelt hierbij de bestanden van het besturingssysteem, maar probeert persoonlijke bestanden intact te houden. In tegenstelling tot bij een systeemimage, waarbij letterlijk een eerder snapshot van de computer in zijn geheel wordt teruggeplaatst, gaat Systeemherstel dus iets slimmer te werk. Om deze optie te laten werken, is het wel van belang dat je in het verleden systeemherstelpunten hebt gemaakt. Windows maakt automatisch herstelpunten op belangrijke momenten, bijvoorbeeld bij de installatie van een nieuw programma of een nieuwe driver. Zelf kun je ook herstelpunten maken (zie paragraaf ‘Voorbereiding’).

Herstellen met installatiekopie

In sommige situaties is de optie Herstellen met installatiekopie beschikbaar. Hierbij kun je een systeemimage gebruiken om de computer te herstellen. Bij een systeemimage wordt een eerder snapshot van de computer (inclusief bestanden) teruggezet. Bestanden die je na het maken van dat image hebt gemaakt, ben je kwijt. Dit is een belangrijk verschil met het eerder besproken Systeemherstel, waarbij Windows nog wel probeert om recentere bestanden te behouden.

In Windows 10 kun je zelf een systeemimage maken, terwijl die optie in recente Windows 11-versies is verwijderd. Maak je nog gebruik van Windows 10? Open het Windows-instellingenvenster en kies Bijwerken en beveiliging / Back-up. Kies voor Back-up maken en terugzetten en Een systeemherstelschijf maken. Klik op Schijf maken. Uiteraard dien je dit te regelen op momenten dat de computer nog wél naar behoren werkt.

Samsungs nieuwste serie topsmartphones verschijnt begin februari in Nederland. De Galaxy S25-reeks bestaat uit drie toestellen: een normale S25, een grotere S25 Plus en een nóg grotere S25 Ultra. Die laatste heeft ook een styluspennetje om (aan)tekeningen op het scherm te maken. In dit artikel lees je alle belangrijke informatie en prijzen rondom de Galaxy S25-serie.

Je kunt er inmiddels de klok op gelijk zetten: Samsung start het nieuwe jaar met nieuwe premium telefoons, vernoemd naar het jaartal. De S25-serie is dan ook een logische opvolger van de S24-serie, die gewoon te koop blijft en ongetwijfeld nog wat in prijs zal zakken. De S25-serie lijkt qua ontwerp sterk op de vorige serie, maar laat je niet foppen: de toestellen bieden subtiele verbeteringen. Die lichten we hieronder uit.

©Rens Blom

Betere specificaties

Zoals verwacht biedt de S25-serie wat betere specificaties dan de S24-lijn. Een nieuwe en snellere Qualcomm-processor, completere camera's en een scherm dat nog beter tegen beschadigingen kan – het zijn vernieuwingen waar Samsung graag over praat. Minder aandacht gaat uit naar de accu's, want die blijken niet gewijzigd. Je hoeft dus niet direct te rekenen op een merkbaar langere accuduur.

Wat opvalt is dat Samsung de S25 nog steeds met 128 GB opslagcapaciteit verkoopt, wat tegenwoordig niet veel meer is in een dure telefoon. Zeker niet als je jaren met zo'n toestel wilt doen. Logisch dus dat Samsung ook versies met 256 GB en 512 GB aanbiedt – de 256GB-variant lijkt ons voor veel mensen de beste keuze. De S25 Plus en Ultra hebben minimaal 256 GB.

In alle drie de S25-modellen vind je 12 GB werkgeheugen. Dat is met name een upgrade voor de S25, want in de S24 zat 8 GB. De specificaties zijn niet verbeterd omdat de vorige smartphones langzaam zijn, maar omdat nieuwe AI-functies extra rekenkracht en geheugen vergen.  

©Rens Blom

AI, AI en nog eens AI

AI ja, dus kunstmatige intelligentie. Toen de Galaxy S24-serie vorig jaar verscheen, schreeuwde Samsung groots van de daken over de AI-functies in de software. Kortom: slimmere software om je te helpen bij het vertalen van berichten, het oplossen van rekensommen en laten zien waar die mooie jurk in een YouTube-video te koop is. Omdat tegenwoordig alles om AI lijkt te draaien, is het niet gek dat Samsung aangeeft dat de S25-serie nog véél meer AI-functies heeft.

Die foefjes moeten je helpen om informatie sneller of completer te vinden, maar ook om acties uit te voeren aan de hand van stembediening van Google. Die stemassistent heet Gemini en tover je tevoorschijn door de aan-uitknop van de S25 ingedrukt te houden. Ook nieuw is dat de Samsung-software je een dagoverzicht kan geven. 's Ochtends bijvoorbeeld, over je agenda voor vandaag, relevant nieuws, het weerbericht en meer. Je kunt ook 's avonds een terugblik krijgen.

©Rens Blom

Prettiger ontwerp

De Samsung Galaxy S25-modellen zijn wat lichter dan hun voorgangers. Dat merk je met name bij de S25 Ultra, want die is 15 gram lichter geworden ten opzichte van zijn voorganger en weegt nu 218 gram. De toestellen hebben een wat ronder ontwerp gekregen, waardoor ze prettiger moeten vasthouden. En ook die verbetering merk je vooral bij de S25 Ultra, want de voorgaande Ultra-toestellen hadden een nogal rechthoekig ontwerp. De S25 Ultra komt nog steeds met een S-Pen, een draadloze stylus die je in de behuizing kunt opbergen.

©Rens Blom

Zeven jaar updates

Goed om te weten is dat de Galaxy S25-telefoons allemaal zeven jaar updates ontvangen. Dat is even lang als de S24-serie en een uitstekend updatebeleid, passend bij de hoge prijzen van de smartphones.

S25-serie wordt niet duurder

Een mooie afsluiter: hoewel alles in het leven duurder lijkt te worden, zijn de adviesprijzen van de Galaxy S25-modellen gelijk aan die van de S24-reeks vorig jaar. De S25-serie wordt dus niet duurder, wat betekent dat Samsung een adviesprijs van 899 euro vraagt voor de S25 (128 GB opslagcapaciteit) en de S25 Plus een adviesprijs van 1149 euro (256 GB opslagcapaciteit) krijgt. Voor het topmodel, de S25 Ultra (256 GB opslagcapaciteit), moet je 1449 euro neerleggen. De toestellen zijn vanaf nu te bestellen en vanaf 7 februari leverbaar en te koop.

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.