Ik dacht dat het moeilijk zou zijn om een grote game als Red Dead Redemption 2 in een kort tijdsbestek te recenseren, maar juist het tegenovergestelde is waar. Er gebeurt zo ontzettend veel noemenswaardigs in Red Dead Redemption 2 dat mijn aantekeningen langer zijn dan deze recensie. Dat heb ik in twaalf jaar in dit vak oprecht niet eerder meegemaakt, en dan is dit ook nog eens de langste recensie die ik ooit heb geschreven.

Red Dead Redemption 2 is een prequel. In de eerste Red Dead Redemption speel je John Marston, dan een gezinsman die op zoek gaat naar de oude leden van zijn bende, geleid door de antagonist Dutch van der Linde. In Red Dead Redemption 2 beleef je de roekeloze avonturen van die bende door de ogen van Arthur Morgan, de rechterhand van Dutch van der Linde. Red Dead Redemption 2 is een hele lange game: je doet er met gemakt zestig uur over om ‘m uit te spelen. In die tijd gebeurt er verhalend een heleboel, maar vrees niet voor spoilers in deze review.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Fantastische personages, fantastische actie

John Marston komt in Red Dead Redemption 2 veelvuldig aan bod - hij zit immers in de bende met zijn zoontje Jack en vrouw Abigail - maar dat betekent niet dat de game tjokvol concrete verwijzingen richting het origineel zit. Sterker nog, je hoeft de eerste Red Dead Redemption niet te hebben gespeeld om het narratief van dit tweede deel te kunnen waarderen. Wel geeft dat enkele gebeurtenissen en personages meer betekenis, maar de personages, acteerprestaties en het verhaal zijn zo uitmuntend dat voorkennis geen vereiste is.

John Marston en Arthur Morgan behoren wellicht tot dezelfde bende, maar ze mogen elkaar niet. Hoofdpersonage Morgan is anders van karakter dan de sceptische Marston. Morgan is praktisch ingesteld, en wat de klus ook is, de bende weet dat Morgan zich eraan zal wagen. Hij is ontzettend naïef en cijfert zichzelf of gevoelens van twijfel continu weg. Als personage begint Morgan flets in het verhaal, maar niet zonder opzet: daardoor krijgen andere leden alle tijd om een indruk achter te laten. Het is écht de bende die centraal staat. Zelf denkt hij daar overigens precies hetzelfde over. Zelfs voor zijn toch al gebrekkige liefdesleven maakt hij zelden tijd.

Die bundel bonte persoonlijkheden van de Van der Linde-bende wordt uitgebreid geëtaleerd tijdens missies, alsook in het kamp van de bende, dat geldt als hub. Vooral de ontwikkeling van de personages is noemenswaardig. Neem Dutch, de geweldig geschreven bendeleider die continu het randje van overacting opzoekt, en je zo steeds doet afvragen waarom Morgan hem zelden in twijfel trekt. Of bendelid Micah, die liever met lood strooit dan met oneliners, maar toch een rol blijft spelen in de bende. Het meest subtiel in zijn ontwikkeling, al komt hij niet heel vaak aan bod, is de morfineverslaafde priester Swanson. Hij komt ’s ochtends meermaals nederig zijn excuses aanbieden voor zijn banale gedrag de avond ervoor.

Zo zijn er nog een heleboel andere personages die je als vanzelf bij naam leert kennen. Een van de vrouwen in de bende ontpopt zich na verloop van tijd tot een van de beste personages in een actiegame. Red Dead Redemption 2 vertelt vooral het verhaal van een uiteenlopende groep persoonlijkheden. Er zijn verwachte en compleet onverwachte twists, maar de persoonlijkheden zijn constant. Het verhaal kent het tempo van een gemiddelde tv-serie: vrijwel alle missies zijn leuk, maar ze stuwen niet allemaal het verhaal - door de personages en spannende actie blijf je kijken. Het is aanvankelijk de cast waarmee het schrijfwerk in Red Dead Redemption 2 kan wedijveren met dat van bijvoorbeeld The Witcher 3. Het verhaal zelf komt pas later in de game echt op gang.

De missies die dat verhaal stuwen experimenteren met zeer uiteenlopende spelmechanieken. Aan het begin van iedere missie ga je er goed voor zitten, benieuwd naar hoe of wat de twist deze keer gaat zijn. Het draait meestal alsnog uit op schieten of beschoten worden, maar soit, dat voelt zelden als een noodzakelijk kwaad. Red Dead Redemption 2 is een heerlijk actiegame. De ‘feel’ van het schieten is het beste te vergelijken met Grand Theft Auto 5. De game vereist vaak dat je dekking zoekt en hanteert hetzelfde lock-on-systeem. Daarnaast voelen de wapens alle erg authentiek aan. Bloedfonteintjes en afgeschoten hoofden winden bovendien geen doekjes om hun impact.

Red Dead Redemption 2 is een game waarin je legio memorabele avonturen beleeft. Je waant je werkelijk lid van een bende outlaws, en de momenten dat je er samen op uittrekt behoren tot de beste van de game. Op een gegeven moment is er aanleiding om met de bende wraak op iemand te nemen. Wanneer je dan al je kameraden op hun paard ziet zitten, geladen met energie en doorgeladen met patronen, kun je wel ontploffen van euforie. Iets waar de werkelijk waanzinnige muziek, die dynamisch in tientallen verschillende arrangementen overvloeit, zonder twijfel aan bijdraagt. En voorafgaand aan dat specifieke moment van wraak, wanneer alle bendeleden naast elkaar richting de plek des onheils lopen, is in al zijn simplisme een van de beste momenten binnen gaming dit jaar.

Maar eerlijk, dat dacht ik tijdens het spelen van Red Dead Redemption 2 zeker drie keer eerder voorafgaand aan dat moment.

©PXimport

De mooiste game ooit gemaakt

Het gebeurt niet vaak dat ik de audiovisuele prestatie apart uitlicht in een recensie, maar wat Red Dead Redemption 2 op dat vlak presteert heb ik zelden eerder meegemaakt. Ik heb de game op een PlayStation 4 Pro in 4k HDR gespeeld, en het is in die opstelling de mooiste game die ik ooit gespeeld heb. Weliswaar op een rate van dertig frames, maar wat is alles on-ge-kend mooi. De bijna ongeloofwaardige draw distance (de pop-up blijft nihil), de uitgebreide flora en fauna, de weergaloze belichting en het geweldige scherptedieptecontrast maken van ieder shot een waardige 4k-wallpaper. Alleen de onnatuurlijke haren en gezichtsanimaties gooien op dat vlak roet in het eten.

Red Dead Redemption 2 perst dingen uit de PlayStation 4 waarvan ik niet wist dat ze mogelijk waren, en dat is met klem geen overstatement. De natuurlijke belichting in deze game is weergaloos, zeker door de HDR. De weerkaatsing van licht op al het leer, de bladeren en het paard is zelfs na tientallen uren spelen nog steeds een lust voor het oog . De steden zijn mooi, geloofwaardig en interactief, maar niets is zo adembenemend als de prairie onder maanlicht, met name wanneer er dauw op de bladeren ligt. Als het in de verte dan ook nog begint te bliksemen ben je meer aan het kijken dan het spelen.

In het kader van die audiovisuele kwaliteiten reserveer ik met liefde een speciale alinea voor het oog voor detail, en dan met name dat in de animaties. Hoe je je hoed stevig op je hoofd drukt bij een plotse windvlaag. Hoe het bungelende lichaam van iemand aan je lasso sporen trekt door de sneeuw. Hoe Morgan zichtbaar moeite doet om te stappen door het moeras, en hoe iedere voetafdruk - van jezelf, je paard of je tegenstanders - in het zompige terrein bewaard blijft. Hoe het paard begint te ademen als het moe is. Hoe Arthur Morgan met moeite op zijn benen blijft staan als hij lang geen slaap heeft gehad.

En natuurlijk, het is meer een model dan een animatie, maar soit: hoe de balzak van een paard krimpt in de kou en uitzet als het warmer wordt. Ik heb het met eigen ogen gezien. Het verblufte mij dat een wereld en map die zo groot is als die van Red Dead Redemption 2 zoveel details bevat. Dat is perfectionisme van een orde die je zelden in games ziet, laat staan in openwereldgames. De concurrentie in het genre is in dat opzicht niet te benijden. Tegen de interactieve spelwereld van Red Dead Redemption 2 valt zonder buitengewoon ontwikkelingsbudget simpelweg niet op te boksen, dat blijkt eigenlijk al na een uurtje spelen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Interactie met de spelwereld

Het zijn de details waardoor de wereld van Red Dead Redemption 2 tot leven komt, iets wat ook doorklinkt in de gameplay. Zo moet je altijd op je hoede zijn voor consequenties, want handelingen die je binnen de spelwereld verricht kunnen onder iedere omstandigheid gepaard gaan met gevolg. De linkertrigger speelt daarin een centrale rol. Daarmee benader je andere mensen en kun je vervolgens in een menu zien wat de mogelijkheden zijn. Bijvoorbeeld: Greet, Antagonize, Intimidate of Rob. En mocht je kiezen voor Rob, vergeet dan niet je masker op te doen. Mochten er getuigen zijn, vergeet hen dan niet te intimideren. Maar niet te veel: bij sommige getuigen werkt intimidatie juist averechts. Tja…

Je begrijpt misschien al een beetje waar dit heengaat. The Witcher 3 doet het heel goed, Assassin’s Creed Origins doet er een gooi naar, maar Red Dead Redemption 2 doet het beter dan alle games die het tot nu toe probeerden te doen: context bieden voor jouw handelingen in een grote, open wereld. Zoveel van je acties krijgen binnen en buiten missies betekenis. Je kunt zomaar die saloon binnenwandelen en alles overhoopschieten, maar je bent daarna niet meer welkom. Je kunt een voorbijganger omrijden met je paard, maar getuigen zullen je aangeven bij de sheriff.

En dan zijn er nog de tientallen voorbijgangers die als wit bliepje op je radar voorbijkomen en garant staan voor 'spontane' events. Je kunt het binnen de context van een westerngame zo gek niet bedenken of ik heb het meegemaakt. Al die events zijn ook daadwerkelijk uniek; niet één keer belandt je toevallig in dezelfde situatie. Het zijn er simpelweg te veel om op te noemen, maar ze zijn fantastisch. Ik heb er een apart artikel over geschreven. Als je dit leest, lees dan ook dit stuk.

Iets minder uniek is de moraal-slider in Red Dead Redemption 2, want die kennen we nog uit het eerste deel. Speel je een goede cowboy, dan lig je goed bij de autoriteiten, krijg je korting in winkels en ontvang je bijvoorbeeld glorieuze kill cams. Dan moet je dus geen saloons overhoopschieten. Speel je een slechterik, dan vindt het tegenovergestelde plaats en verandert ook je lichaamstaal, zo stelt Rockstar. Ik heb dat zelf niet kunnen testen, ik heb de game immers maar één keer kunnen spelen. Mijn cowboy heeft een hart van goud, ontvangt heldendichtwaardige kill cams en krijgt in winkels fikse korting, met name handig als je dat supersnelle paard wilt kopen.

©PXimport

De kritische tour

Er is ontzettend veel te koop of te doen in de spelwereld. Deze wereld leeft, maar dat komt niet eens door het pokeren, het jagen, de winkels of het vissen. Het komt door de mensen op straat, de zijmissies, de teruggekeerde Strangers en de witte bliepjes. Zo verval je keer op keer in triviale gebeurtenissen.

De game kent daarnaast klusjes die je kunt doen voor jezelf of voor je bendeleden. Ik was op voorhand een beetje bang dat de game daardoor als werk zou aanvoelen, maar dat valt mee. Spelmechanieken zoals het jagen, vissen, craften van medicatie en kruiden plukken zijn optioneel. De dingen die je écht moet doen, zoals het poetsen van je wapens omdat de statistieken anders afglijden, worden via tool tips of andere manieren gesignaleerd. Het loont dus wel alles in de gaten te houden, maar het is geen ramp als je het negeert, wat ook geldt voor de klusjes in het kamp en voor je bendeleden.

Wel rijst de vraag: waarom zit het bijhouden van je wapens er eigenlijk in? Het draagt nauwelijks bij aan een meer realistische feel, en voelt in die zin behoorlijk nutteloos. Bovendien kunnen al die klusjes, hoe optioneel dan ook, aan het begin nogal overweldigend zijn.

Bendeleden willen wat van je, je moet je paard verzorgen, je moet je kamp upgraden, je hebt een misdaad begaan en dient een bounty te betalen; uiteindelijk wijzen al die dingen zichzelf, maar zeker in de eerste helft van de game bevind je je vaak in het Help-menu. Red Dead Redemption 2 doet dingen vaak anders of voor het eerst. De werking van het dragen van een masker wanneer je iets crimineels doet moet je uiteindelijk toch echt zelf uit zien te vogelen. Je health, stamina en Dead Eye-meter werken bovendien als cores, die je kunt vullen met eten, drinken, slaap en andere middelen. Ook dat is even wennen, en zo stapelen de onwennige mechanics zich op.

Dat Help-menu is dus geen overbodige luxe. Ook verhalende gebeurtenissen worden apart door de game bijgehouden. Morgan noteert alles (via tekeningen) in een notitieboekje, en zo kun je letterlijk bladeren door de afgelopen dagen. Daarnaast telt de game een uitgebreide encyclopedie: nadat je bijvoorbeeld een dier gescand hebt met de R1-knop kun je in je ‘Compendium’ lezen wat je zojuist tegen het lijf bent gelopen.

©PXimport

Over lopen gesproken: in het kamp kun je niet rennen. Er is veel interactie in het kamp. Rockstar wil dat je daar de tijd voor neemt - het zou nogal breken met de opzet als jij als een malloot naar alle bendeleden rent die rustig hun ding aan het doen zijn. Wel word je daar daar uiteindelijk redelijk gestoord van. Als je na tientallen uren spelen twintig meter moet afleggen in je kamp, bijvoorbeeld naar de landkaart om daarop te kunnen fasttravellen, kan het niet snel genoeg gaan. Die traagheid geldt ook voor looten: dat is een heel realistisch proces waarbij je precies ziet wat je op wilt pakken. Je dient zelfs iedere lade en deur handmatig open te maken. Dat is aanvankelijk tof, maar enorm ergerlijk als je er al tientallen uren op hebt zitten.

Er zijn overigens meerdere manieren om uiteindelijk de map te overbruggen, maar soms zijn ook die manieren niet in de buurt. Ik kan erg genieten van het paardrijden, maar zeker de stukken die je alleen aflegt zijn soms niet zo vermakelijk. De game telt in dat opzicht behoorlijk wat ‘dode spelmomenten’. Ik vind dat totaal niet erg, maar er zijn garant mensen die het grillige tempo van deze game niet charmeert. Overigens kun je het paardrijden aan de computer overlaten dankzij de cinematic camera, wat een waardig compromis is. En over de camera gesproken: ik ben ontzettend teleurgesteld door de first person-modus. Net als in GTA5 zweeft de camera te veel en is tegelijkertijd rennen en richten erg moeilijk. Ik kon daar geen moment aan wennen. Ik heb de gehele game in third person gespeeld.

Bovendien zag ik in de tweede helft van de game iets meer clipping van lichaamsdelen, meer rare animaties en ik hoorde vaker dialoog die onnatuurlijk overvloeide in gescripte situaties. Maar het zou ook kunnen dat ik steeds meer gewend raakte aan de engine en waar die engine toe in staat is. Dan vallen de ruwe randjes meer op, dat gebeurt wel vaker bij een game van deze lengte. Misschien zijn de productiewaarden simpelweg zo hoog dat de mankementen pas na tientallen uren spelen beginnen op te vallen. Dat illustreert vooral hoe goed de rest van deze game is. En mocht dat na krap drieduizend woorden nog niet duidelijk zijn: heel, heel erg goed.

Gamer.nl speelde Red Dead Redemption 2 voor deze recensie op een PlayStation 4 Pro. De game komt op 26 oktober uit op Xbox One en PlayStation 4. Later verschijnt de online modus.

Lees ook het extra achtergrondartikel: De wereld van Red Dead Redemption 2 leeft als in geen enkele openwereldgame

Een hogedrukreiniger is een krachtig hulpmiddel waarmee je snel en grondig allerlei oppervlakken rondom je huis schoonmaakt. Maar met de juiste accessoires haal je er nóg meer uit – en wordt schoonmaken niet alleen makkelijker, maar ook een stuk effectiever.

Let goed op dat niet elk accessoire op elke hogedrukreiniger past. Voordat je overgaat op de aanschaf van een accessoire, controleer dan goed de compatibiliteit met jouw hogedrukreiniger. Lees hier meer over in het artikel Praktische tips bij het gebruik van hogedrukreinigers.

Vario-spuitlans: veelzijdigheid troef

Een vario-spuitlans is eigenlijk onmisbaar als je het meest uit je hogedrukreiniger wilt halen. Met dit accessoire pas je in één handomdraai de spuithoek aan, zodat je de waterstraal precies kunt afstemmen op wat je schoonmaakt. Voor hardnekkig vuil zet je 'm op volle kracht, terwijl een zachtere straal ideaal is voor kwetsbare oppervlakken zoals ramen of andere glazen oppervlakken. Je hebt dus meerdere mogelijkheden in één handige lans.

©hedgehog94

Terrasreiniger: speciaal voor grotere oppervlakken

Een terrasreiniger is een handig hulpstuk in de vorm van een brede, ronde schijf met ronddraaiende spuitkoppen. Je bevestigt ’m aan je hogedrukreiniger en maakt er moeiteloos grotere oppervlakken mee schoon – denk aan je terras, oprit of zelfs muren. Doordat de waterstraal dicht bij het oppervlak blijft, reinig je extra effectief én verbruik je minder water. En het mooiste? Je hebt geen last van opspattend vuil of water, dus schoonmaken wordt een stuk comfortabeler.

Verlengslang: vergroot je bereik

De meeste hogedrukreinigers worden geleverd met een slang van zo’n 5 tot 10 meter – vaak is dat genoeg, maar soms kom je nét iets te kort. Met een verlengslang vergroot je eenvoudig het bereik, zodat je ook moeilijker bereikbare plekken kunt schoonmaken zonder telkens het apparaat te hoeven verplaatsen. Verlengslangen zijn er in verschillende lengtes, dus er is altijd wel een variant die past bij jouw klus.

Schuimlans: effectieve reiniging met reinigingsmiddel

Soms is water alleen niet genoeg om hardnekkig vuil aan te pakken. Dan is een schuimlans dé oplossing. Hiermee breng je een dikke laag reinigingsschuim aan op het oppervlak. Het schuim blijft even zitten, zodat het schoonmaakmiddel goed kan inwerken en het vuil losweekt. Na een paar minuten spoel je alles gemakkelijk weg met de hogedrukreiniger. Perfect voor een grondige reiniging van bijvoorbeeld tuinmeubels, je auto of een schutting.

Rioolontstoppingslans: verstoppingen verhelpen

Een verstopte afvoer of riool is altijd vervelend, maar met een rioolontstoppingslans voor je hogedrukreiniger kun je het probleem vaak zelf oplossen, zonder meteen een loodgieter te hoeven bellen. De lange, flexibele lans schuif je eenvoudig in de afvoer. De krachtige waterstraal maakt vuil los en spoelt het direct weg. Zo is een verstopping vaak al binnen een paar minuten verholpen en heb je jezelf een vaak prijzig bezoekje van de loodgieter bespaard.

©BillionPhotos.com

Met de juiste accessoires wordt je hogedrukreiniger echt een alleskunner. Of je nu je terras weer spic en span wilt krijgen, je auto een wasbeurt gunt of een verstopte afvoer te lijf gaat – voor elke klus is er wel iets handigs te vinden. Begin met een paar basisaccessoires zoals een vario-spuitlans of een terrasreiniger, en breid daarna rustig uit met wat je nodig hebt. Zo ben je overal op voorbereid, zonder gedoe.

ChatGPT kan steeds meer en luistert tegenwoordig ook naar de prompts (opdrachten) die een gebruiker inspreekt. Bovendien leest de chatbot zelfs de uitgebreide antwoorden voor. Hardop voorlezen werkt zelfs met negen natuurlijk klinkende stemmen.

Opdrachten inspreken

OpenAI heeft de spraakfunctie voor ChatGPT voor iedereen beschikbaar gemaakt. In het begin was deze functie uitsluitend bedoeld voor wie een Plus- of Enterprise-abonnement had. Natuurlijk moet je via de instellingen van je mobieltje toestemming geven aan ChatGPT voor het gebruik van de microfoon. Als dat is geregeld, open je de app en tik je onderaan op de microfoonknop. Een animatie reageert op je stem en als je klaar bent met praten, tik je op het vinkje in de zwarte cirkel. De app zal wat je gezegd hebt razendsnel weergeven. Ben je tevreden over de formulering, dan tik je op het pijltje. ChatGPT genereert meteen het antwoord en onderaan verschijnt opnieuw de microfoonknop om de volgende opdracht in te spreken.

Een animatie reageert op je stem.

Antwoorden beluisteren

Vervolgens druk je in de mobiele versie lang op de tekst die de chatbot heeft gegenereerd, zodat er een aantal functies verschijnt. Daar kies je de opdracht Voorlezen. Na enkele seconden hoor je een stem die het antwoord voorleest.

Bovenaan zie je een klein gedeelte waarin je het voorlezen kunt pauzeren en met twee knoppen kun je de tekst vijftien seconden terugspoelen en vooruitspoelen.

In de desktop-versie van ChatGPT zie je onder het antwoord het pictogram van een luidspreker. Daar moet je op klikken om de stem van ChatGPT te horen. Klik dus niet met rechts op de tekst om in het contextueel menu de opdracht Spraak te selecteren. Daarmee start je de voorleesfunctie van de browser en die is niet zo goed.

Boven de tekst kun je het voorlezen pauzeren.

Kies een andere stem

Zowel in de mobiele versie als in de desktopversie heb je de keuze uit negen stemmen. In de Android- en iOS-versie moet je naar het beginscherm gaan van de app, waar je onderaan je gebruikersnaam ziet staan. Tik op de drie puntjes en selecteer Spraak. Je krijgt de stem te horen; ze klinken natuurlijk. Sol is ‘gevat en ontspannen’ en van Ember zegt de app dat hij ‘vol vertrouwen en optimistisch’ klinkt. Maak je keuze door op Gereed te tikken.

In de desktop-versie klik je rechtsboven op de profielknop om de Instellingen te openen. Ook daar kun je dan een van de negen stemmen selecteren.

Van iedere stem lees je de vermeende eigenschappen.