Planten in je smarthome: zo laat je je groene vrienden in leven
Bij het gemiddelde slimme huis zijn de lampen, de thermostaat en soms zelfs de gordijnen vanaf een smartphone te bedienen en automatiseren. Voor wie verder wil gaan, is er nog veel meer mogelijk. Wist je bijvoorbeeld dat met wat speciale sensors zelfs de planten in je vensterbank in je smarthome gekoppeld kunnen worden?
Planten in huis maken het allemaal net wat gezelliger, maar kost het jou veel moeite om je planten in leven te houden, dan is het misschien wel een briljant idee om ze aan je smarthome te koppelen. Daar heb je het volgende voor nodig:
- Raspberry Pi
- MicroSD-kaart
- Bluetooth-dongel
- Of je koopt een kant-en-klare sensor die je in de aarde steekt
Ook leuk: Een kruidentuin in je keuken: zo kweek je zelf de lekkerste verse kruiden
Nee, je smarthome gaat er niet ineens voor zorgen dat je bananenplant van kleur verandert, maar met de juiste sensors kun je wel de staat ervan in de gaten houden. Belangrijk bij een goed functionerend slim huis: door zo veel mogelijk data uit huis te verzamelen, kun je verbanden leggen waar je normaal niet aan had gedacht, om zo je leven makkelijker te maken. Je meet de kwaliteit van de bodem, waaruit je kunt afleiden hoeveel mest en water er zich in de potten bevindt. Een bijbehorende app kan vervolgens alarm slaan als het tijd is om de planten water te geven of in meer licht te zetten.
Dankzij sensors staan je planten er voortaan altijd fris en groen bij.
Dat kan in eerste instantie best simpel: meerdere fabrikanten verkopen sensors die rechtstreeks met je smartphone verbinden. Je steekt zo’n sensor in de grond en maakt een bluetooth-verbinding, waarna je meteen alle benodigde informatie ontvangt.
Een populaire optie is de Xiaomi HHCC Flower Care Sensor. Eén sensor is met zo'n 25 euro op zich goedkoop, maar wordt een kostbare zaak als je een vensterbank vol met planten wilt voorzien. De apparaatjes gebruiken een wisselbare knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar lang volhoudt.
Steek deze plantensensor in de potgrond en hij vertelt via bluetooth of er genoeg water, mest en licht is. Te lezen vanuit een bijbehorende app, of met wat geknutsel.
Eenvoudige app
De app van Xiaomi is vrij eenvoudig in opzet. Per plant zie je vier balkjes voor zonlicht, vocht, temperatuur en vruchtbaarheid. Je ziet wanneer er een tekort is door bijvoorbeeld een droge grond, maar ook wanneer er teveel voedingstoffen in de grond zitten om goed te groeien. Bij iedere sensor stel je in om welke plant het gaat, zodat rekening kan worden gehouden met de behoeftes van die soort.
Voor de gemiddelde gebruiker is die app waarschijnlijk al prima, maar voor de fanatieke smarthome-hobbyist ontbreekt het een en ander. De app maakt bijvoorbeeld rechtstreeks verbinding met de smartphone, waardoor data alleen uitgelezen worden als je zelf in de buurt bent. Je kunt dus niet zien hoe de planten erbij staan als je van huis bent, terwijl juist dat handig is: thuis kun je vaak wel even je vinger in de bloempot steken, terwijl je buitenhuis graag wilt weten of je in de auto moet stappen om die stervende plant te redden. Omdat je alles alleen binnen de app kunt bekijken, is het lastig de staat van je planten te koppelen aan andere systemen en zo slimme toepassingen te automatiseren. Daar is gelukkig een oplossing voor.
De app van Xiaomi zelf werkt prima, maar is eenvoudig in opzet. Je planten live via wifi volgen kan er bijvoorbeeld niet mee.
Home Assistant
Wil je het onderste uit de kan halen, dan kun je de sensors koppelen aan smarthomeplatform Home Assistant. Officieel wordt dat niet door Xiaomi ondersteund, maar een groep fervente ontwikkelaars heeft een plug-in gemaakt zodat je de planten alsnog kunt koppelen. Met Home Assistant kunnen de plantsensors ineens een stuk meer: de gegevens worden constant naar een apparaatje in bijvoorbeeld je meterkast gestuurd, zodat je ze via je thuisnetwerk kunt inzien. Wil je de gegevens van buitenaf ook toegankelijk maken, dan moet je wat met de poorten van je router puzzelen om alles goed in te stellen.
Heb je meer smarthome-apparaten gekoppeld aan het platform, dan kunnen die slimme dingen doen op basis van wat de sensors hebben gemeten. Slaat een plantsensor bij het raam alarm omdat de plant waarbij hij in de pot staat anders te veel zon krijgt? Dan kun je een automatisering maken om het gordijn dicht te doen. Heeft je cactus voor het eerst in maanden weer eens water nodig? Home Assistant kleurt de slimme lamp ernaast blauw, zodat je er constant aan wordt herinnerd. Je planten worden zo onderdeel van je slimme huis.
Benodigde apparatuur
Voor dit project heb je drie dingen nodig. Ten eerste een Raspberry Pi: een Pi 3 werkt prima, al is het advies een Pi 4 met minimaal 2 GB. Dat extra geheugen is handig bij de vele processen, vooral als je meer apparaten aan Home Assistant koppelt. Die Raspberry Pi 4 kost tussen 50 en 60 euro. Ook heb je een microSD-kaart van minstens 32 GB nodig, te vinden in veel winkels voor een tientje. Meer opslag kan handig zijn als je in Home Assistant camera’s wilt gebruiken en video gaat opslaan.
De plantsensors van Xiaomi gebruiken bluetooth. Nu heeft de Raspberry Pi zelf weliswaar al een bluetooth-chip, maar voor echt goede ontvangt heb je tot slot heb je een losse bluetooth-dongel nodig. Niet iedere dongel werkt even goed, maar op deze website staat een lijst van apparaten waarvan zeker is dat ze goed presteren.
Bevinden je planten zich een kamer verderop, dan adviseren we er een bluetooth-dongel te kiezen met een grote, externe antenne om het bereik te vergroten. Voor 20 euro ben je vaak wel klaar. Daarmee zit de totaalprijs van het project op ongeveer 85 euro, plus 20 tot 25 euro per gekoppelde plant.
Het handigst bij dit project is een Pi 4 met minstens 2 GB geheugen. Dat geeft ruimte voor alle processen die in Home Assistant draaien.
Maak je microSD-kaart
Steek de microSD-kaart in een computer en download van www.raspberrypi.com/software de tool Raspberry Pi Imager. Start deze, selecteer in de lijst jouw ingevoerde kaartje en tik onder Besturingssysteem op de knop Kies OS. Daar kies je voor Other specific-purpose OS / Home assistants and home assistant / Home Assistant en vervolgens op de editie voor jouw betreffende Raspberry Pi. Druk op Volgende om het besturingssysteem op de Pi te installeren en stop na afloop de microSD-kaart in je Pi.
Configureer je sensors
Verbind de Raspberry Pi bij voorkeur met een ethernetkabel aan je router en steek ook je usb-bluetooth-dongel erin. Koppel daarna de Raspberry Pi aan z’n voeding.
In een browser op je pc ga je naar http://homeassistant.local:8123 om de configuratie van Home Assistant te doorlopen. Koppel je smarthome-apparatuur tot alles goed werkt. Ga naar Instellingen / Apparaten & Diensten en tik rechtsonder op Integratie toevoegen. Zoek daar naar Bluetooth en installeer deze integratie.
Klik hierna nog een keer Integratie toevoegen en zoek ditmaal naar Xiaomi BLE. Deze integratie verbindt je plantensensor met Home Assistant. Vervolgens zoekt Home Assistant automatisch naar bluetooth-apparaten en kun je jouw plantensensors koppelen.
Via de knop Overzicht maak je een handig dashboard met daarin al je gekoppelde smarthome-apparaten. De planten kun je daar ook toevoegen, bijvoorbeeld in een grafiekje waarin de gemeten data worden geregistreerd. Dat doe je door rechtsboven op Edit UI te klikken, te kiezen voor Add Card en de door jou gewenste kaarten toe te voegen om je data in te stoppen.
Zo raadpleeg je in Home Assistant alle informatie over je planten. En dit dashboard is ook te raadplegen vanuit de Home Assistant-app.
Met een beetje knutselen maak je in Home Assistant een mooi overzicht waarin je alle data van je planten snel kunt aflezen.
Automatiseer je planten
Het wordt vooral leuk als je met automatiseringen gaat knutselen, te vinden bij Instellingen / Automatiseringen & Scènes. Met de knop Automatisering toevoegen gebruik je de gegevens die je plantsensor detecteren als ‘trigger’ om een actie op te laten activeren.
Een simpele automatisering om te bouwen is het versturen van een notificatie naar je telefoon. Stel bijvoorbeeld in dat er een bericht door de app wordt verstuurd zodra bijvoorbeeld de vochtigheid van de grond onder de 15 procent zit en het dus tijd is om de plant weer te water te geven. Stel hierbij wel een vertraging in van 24 uur, anders wordt die notificatie non-stop verzonden totdat je de plant water hebt gegeven.
De mogelijkheden zijn eindeloos. Laat bijvoorbeeld je slimme gordijnen of zonwering sluiten als de sensor aangeeft dat er te veel licht binnenkomt. Wat er precies mogelijk is, hangt uiteraard af van eventuele andere smarthome-apparatuur in huis.
Dit alles maakt je slimme huis weer een beetje slimmer. De kans dat je nu nog vergeet de geraniums water te geven, is nihil geworden. En als dat wel gebeurt, kun je altijd nog zoeken naar een automatisch bewateringssysteem met Home Assistant-integratie.
Bericht krijgen als je plant dorst krijgt? Deze automatisering stuurt dagelijks een notificatie naar je telefoon totdat je hem water geeft.
Lees ook: Zo maak je van je doorsnee huis een slim, comfortabel en veilig huis
Breed gemeten Plantensensors bieden handige data die helpen om een en ander te automatiseren, maar realiseer je wel dat het niet de meest nauwkeurige apparaatjes zijn. Stop drie sensors in dezelfde bloempot en ze laten alle drie net wat andere data zien, simpelweg omdat de grond op die plekken net wat anders kan zijn.
Wat er wordt gemeten, is dus niet de enige waarheid. Neem de resultaten van je slimme planten daarom met een korrel zout. Wacht niet tot ze precies op grens zitten voor je voedingsstoffen of water toevoegt, maar geef het wat speling. Dan is de kans kleiner dat er iets misgaat.
