ID.nl logo
Overstappen op Linux - Deel 5: Linux in je thuisnetwerk
© PXimport
Huis

Overstappen op Linux - Deel 5: Linux in je thuisnetwerk

Intussen, als je onze vorige delen hebt gevolgd, draai je Linux Mint 17.3 met allerlei programma’s. Maar je Linux-pc is uiteraard geen geïsoleerd systeem: het maakt deel uit van je thuisnetwerk met een NAS, Windows-computers, Macs en misschien nog andere Linux-pc’s. Hoe deel je bestanden of printers in je netwerk? En hoe maak je gebruik van mediastreaming met DLNA?

Eerdere delen teruglezen?

In deel 1 troffen we voorbereidingen om met Linux Mint aan de slag te gaan. Deel 2 behandelde het installeren van Mint, terwijl we in deel 3 echt aan de slag gingen. Deel 4 ging over het installeren en beheren van software. In dit deel integreren we je Linux-pc in je thuisnetwerk.

Tip 01: Windows-shares

Als je via een Windows-pc bestanden op het netwerk deelt, krijg je daartoe eenvoudig toegang in Linux Mint. Open de bestandsbeheerder Nemo en klik links op Netwerk. Je krijgt daar je Windows-netwerk te zien met alle pc’s die er mappen delen. Klik op de juiste pc en dan op een gedeelde map. Als de map zo geconfigureerd is dat iedereen toegang krijgt, zie je onmiddellijk de inhoud. In het andere geval krijg je de vraag om je gebruikersnaam en wachtwoord in te voeren. Lees ook:Zo leg je het beste thuisnetwerk aan.

Standaard onthoudt Linux Mint je wachtwoord totdat je je Linux-sessie afmeldt. Indien gewenst laat je je wachtwoord onmiddellijk vergeten of juist voor altijd onthouden. Nadat je op Verbinden geklikt hebt, krijg je de inhoud van de map te zien. Afhankelijk van de rechten die jij op de map hebt, kun je alleen bestanden lezen of kun je ze ook veranderen en verwijderen. Als Nemo je Windows-pc niet vindt, klik dan in het menu Bestand op Verbinding maken met server. Kies daar als type Gedeelde Windowsmap, voer bij Server het IP-adres van de computer in en bij Gedeelde map eventueel de naam van de map. Vul dan de domeinnaam (zoals WORKGROUP) in, je gebruikersnaam en wachtwoord en klik op Verbinden.

Tip 02: Deel Linux-mappen

Hoe meer je met je Linux Mint-systeem werkt, hoe vaker je op de Windows-pc’s in huis ook bij de bestanden op je Linux-pc wilt. Gelukkig is het ook eenvoudig om je Linux-bestanden in je Windows-netwerk te delen. Navigeer daarvoor in Nemo naar de map die je wilt delen, rechtsklik erop en kies Sharing Options. Vink Share this folder aan en verander eventueel de naam waaronder de gedeelde map zichtbaar is. Standaard heeft alleen iemand met een account op je Linux-pc toegang tot de gedeelde map.

Door de gasttoegang in te schakelen, deel je de map met iedereen, maar dan als alleen-lezen. Klik tot slot op Create Share om de map met de ingestelde configuratie te delen. Als je geen gasttoegang gebruikt, voeg dan de eerste keer nog je gebruiker toe aan Samba. Open daarvoor het programma Terminalvenster en voer daarin de opdracht sudo smbpasswd -a gebruikersnaam uit. Gebruik daarbij je Linux-gebruikersnaam en geef een wachtwoord op (dat mag anders zijn dan je Linux-wachtwoord). Via de Windows-computers in je thuisnetwerk zie je nu de Linux-pc nu in het netwerk, en kun je bij de gedeelde map als je de juiste gebruikersnaam en wachtwoord opgeeft.

Tip 03: Printer benaderen

Als je in Windows je printer op je netwerk deelt (in het tabblad Delen van de eigenschappen van de printer), is die printer ook eenvoudig in Linux Mint beschikbaar. Normaliter volstaat het om in het programma Afdrukbeheer op Toevoegen te klikken en dan op Netwerkprinter. Linux Mint begint dan te zoeken en vindt normaal gesproken je printer, als die correct is gedeeld. Selecteer de printer en configureer het apparaat daarna zoals elke andere printer (zie ook deel 2 van deze reeks over Linux Mint).

Op dezelfde manier voeg je een netwerkprinter toe die rechtstreeks op je netwerk is aangesloten. Indien Linux Mint je netwerkprinter niet vindt, voer dan in het Afdrukbeheer rechtstreeks de uri van de printer in en probeer of Linux Mint op die manier wel toegang krijgt. Kijk in de handleiding van je printer met welke protocollen je printer werkt en hoe die uri eruitziet. Het IP-adres van je printer krijg je doorgaans te zien als je met een knop op de printer een testpagina afdrukt. Vindt Linux Mint je door Windows gedeelde printer niet, kies dan voor Windowsprinter via SAMBA en vul bovenaan het netwerkpad van de printer in of selecteer de printer met een druk op Bladeren.

Als je een printer op je Linux-pc hebt aangesloten, deel je die eenvoudig met je netwerk.

-

Tip 04: Printer delen

Als je een printer op je Linux-pc hebt aangesloten, deel je die ook eenvoudig met andere apparaten in je netwerk, zoals je Windows-pc. Open daarvoor Afdrukbeheer, rechtsklik op de printer die je wilt delen en vink Gedeeld aan. Je krijgt nu een waarschuwing dat de printer nog niet beschikbaar is voordat je in de serverinstellingen de optie inschakelt die printers deelt. Klik dus in het Afdrukbeheer in het menu Server op Instellingen en vink Gedeelde printers verbonden met dit systeem publiceren aan. Afdrukken vanaf het internet toestaan schakel je maar beter niet in, want zo open je de deur voor misbruik. Ook Beheer op afstand toestaan laat je om dezelfde reden het best uitgeschakeld. Als alles goed gaat, is de printer nu zichtbaar in het Windows-netwerk. Dubbelklik erop in Verkenner, waarna Windows vraagt om een stuurprogramma toe te voegen. Kies de juiste fabrikant en het juiste model of een gelijkaardig model. Vanaf nu is de printer in alle Windows-programma’s beschikbaar, zolang je Linux-pc aan staat.

©PXimport

Veilig delen

Alles in dit artikel gaat om het delen van bestanden, printers, media en zelfs de volledige computer. We gaan ervan uit dat je dit alleen in je thuisnetwerk doet. Let op dat je niet per ongeluk zaken deelt op onbetrouwbare netwerken, zoals wanneer je met je laptop met een openbaar netwerk verbindt. Controleer voordat je je in een onbetrouwbare omgeving begeeft of je nog persoonlijke zaken deelt.

Tip 05: Stream uit Windows

Heb je mediabestanden op je Windows-pc of je NAS staan, dan kun je die beter streamen binnen je netwerk dan ze alleen delen via bestandsdeling. Een bekend protocol voor het streamen van mediabestanden is DLNA (Digital Living Network Alliance). Zoek in de instellingen van je NAS of je er een DLNA Media Server kunt activeren. Windows 10 heeft ook een DLNA Media Server ingebouwd. Open het Configuratiescherm en zoek in het zoekveld rechtsboven op stream. Klik dan onder Netwerkcentrum op Opties voor mediastreaming.

Schakel in het volgende venster, dat overigens nergens de term DLNA vermeldt, mediastreaming in. Kies een naam voor je mediabibliotheek en klik op Volgende. De bestanden die in je bibliotheken Video’s, Muziek en Afbeeldingen staan, zijn nu beschikbaar voor DLNA-clients in je netwerk. Uiteraard kun je ook een andere DLNA-server installeren binnen Windows, bijvoorbeeld als je geavanceerde mogelijkheden zoals transcoding nodig hebt. Met welke server je ook werkt, op je Linux-pc krijg je toegang met elke DLNA-client, bijvoorbeeld het programma Kodi (dat in Linux Mint 17.3 nog de oude naam XBMC heeft). Om video’s te streamen, klik je in het hoofdscherm van Kodi/XBMC op Video’s, dan op Bestanden en op Toevoegen video’s. Klik op Bladeren, kies als protocol UPnP Devices en voeg de juiste bron toe.

©PXimport

Mediabestanden kun je beter streamen dan delen binnen je thuisnetwerk

-

Tip 06: Stream uit Linux

Linux Mint heeft standaard geen DLNA-server ingebouwd, dus die moet je eerst nog installeren. Een interessant programma daarvoor is PS3 Media Server. Dat is ooit begonnen als programma om media van je computer naar een PlayStation 3 te streamen via DLNA, maar heeft ondertussen een uitgebreider ondersteuning van clients. Helaas is de ontwikkeling van PS3 Media Server stopgezet. Er is een fork ontstaan, Universal Media Server, maar die zit nog niet in de standaardrepository’s van Linux Mint en moet je dus handmatig installeren. Installeer eerst het pakket mediainfo. Download daarna de Linux-versie van Universal Media Server voor Java 7 en open het tgz-bestand met Archiefbeheer. Pak de bestanden uit, open de map, dubbelklik op het bestand UMS.sh en kies Uitvoeren in Terminalvenster om het programma te starten. Volg de configuratiewizard en open daarna de webinterface op http://localhost:9001. Open dan op je Windows-pc een DLNA-client. Dat kan Kodi zijn, maar ook het al ingebouwde Windows Media Player. Je gedeelde media zijn daarin zichtbaar onder de naam Universal Media Server.

Tip 07: Windows op afstand

Ben je op je Linux-pc aan het werk en komt het weleens voor dat je programma’s op je Windows-pc wilt uitvoeren? Met wat voorwerk is dat prima mogelijk. Schakel daarvoor eerst externe toegang in Windows in. In de Pro- en Enterprise-versies kan dat in het Configuratiescherm door op Systeem en beveiliging / Systeem / Externe toegang toestaan te klikken en bij Extern bureaublad de externe verbindingen toe te staan. Andere versies van Windows bieden die optie niet. Installeer dan bijvoorbeeld Remote Desktop Host, dat een maand lang gratis te gebruiken is (daarna 11,90 euro voor een pc), en herstart je computer. Start daarna Remote Desktop Host.

Op je Linux-pc installeer je de pakketten remmina en remmina-plugin-rdp. Start het programma Remmina, maak een nieuwe verbinding aan door op het plusicoontje te klikken en geef de verbinding een naam. Voer het IP-adres van je Windows-pc bij server in en geef de gebruikersnaam en het wachtwoord van je Windows-gebruiker op. Klik tot slot op Verbinden. Je krijgt nu je Windows-bureaublad in een venster te zien, dat je ook in schermvullende modus kunt gebruiken. Let overigens op: het is niet mogelijk om tegelijk op je Windows-pc fysiek ingelogd te zijn en op je Linux-pc je Windows-bureaublad te gebruiken.

Hoewel je ook software zoals TeamViewer kunt gebruiken, kiezen we hier niet voor deze route. Remote Desktop Host en Remmina maken gebruik van het Remote Desktop Protocol (RDP) van Microsoft. Daardoor kun je eenvoudig andere server- of clientsoftware kiezen als je speciale eisen hebt, zolang ze maar RDP ondersteunen.

©PXimport

Je krijgt nu je Windows-bureaublad te zien, dat je ook in schermvullende modus kunt gebruiken

-

Tip 08: Linux-pc op afstand

Ook andersom is mogelijk: op je Windows-pc het bureaublad van je Linux-pc oproepen. Open daarvoor eerst in de voorkeuren van Linux Mint het onderdeel Werkomgeving delen. Vink Andere gebruikers toestaan uw bureaublad te bekijken aan, evenals Andere gebruikers toestaan uw bureaublad te besturen. Standaard moet je altijd eerst toestemming geven op je Linux-pc, maar wil jij ook met je Linux-pc kunnen verbinden wanneer je er niet in de buurt bent om op OK te klikken, dan vink je die optie uit. Vink dan wel De gebruiker vragen om een wachtwoord in te voeren aan en stel erachter een wachtwoord in.

Tot slot voer je in een Terminalvenster nog de volgende opdracht in: gsettings set org.gnome.Vino require-encryption false. We moeten encryptie helaas uitschakelen, omdat de verbinding anders niet werkt. Gebruik dit dus alleen op een betrouwbaar netwerk! Herstart Cinnamon met Alt+F2, druk op R en Enter. Onder Windows heb je dan nog een VNC-client nodig. We gebruiken daarvoor TightVNC. Download de juiste versie (64- of 32bit) en voer het installatieprogramma uit. Kies bij het installatietype Custom en vink TightVNC Server uit omdat we alleen de client nodig hebben. Start daarna het programma TightVNC Viewer, voer het IP-adres van je Linux-pc in en klik op Connect. Voer indien nodig het ingestelde wachtwoord in.

©PXimport

Eerdere delen teruglezen?

▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.