Ontdek de wondere wereld van augmented reality
Je hebt de fysieke wereld die je ziet als je om je heen kijkt. Daarnaast heb je de virtuele (droom)werelden zoals die door computers worden gegenereerd. Maar je kunt de echte wereld ook combineren met allerlei digitale elementen. Daarmee kom je in de wondere wereld van AR.
In dit artikel vertellen we zien welke toepassingen voor smartphone en/of tablet gebruikmaken van AR:
- Games
- Educatieve toepassingen als talen leren
- Navigeren
- Aankopen doen
- Teksten en objecten herkennen
Ervaar mee: Wij dompelden ons onder in de metaverse, dit is onze ervaring
Wanneer je een virtualreality-bril (VR) opzet, verdwijnt de wereld om je heen. Je wordt ondergedompeld in een volledig virtuele omgeving. Bij augmented reality (AR) zie je de bestaande wereld nog steeds, maar de werkelijkheid wordt verrijkt. Technologie legt via een scherm een digitale laag over de echte omgeving. Daarop zie je extra informatie of objecten. Als deze virtuele objecten ook nog interactief en in realtime reageren op bijvoorbeeld je stem of handgebaren, dan noemen we het mixed reality (MR). De overkoepelende term voor VR, AR en MR is eXtended reality (XR); hierbij worden fysieke en virtuele werelden gecombineerd of uitgebreid.
MR vereist geavanceerde en vooralsnog erg dure apparaten, zoals een Microsoft HoloLens 2, een Magic Leap 2, of de recent uitgebrachte Apple Vision Pro (elk circa 4000 euro). Met AR daarentegen kun je al aardig experimenteren met je smartphone of tablet. Al zijn er ook specifieke AR-brillen beschikbaar met prijzen vanaf zo’n 500 euro. In dit artikel houden we het graag toegankelijk en richten we ons daarom voornamelijk op de AR-toepassingen.
Ontwikkeling
De eerste concepten van AR gaan terug tot de jaren zestig van de vorige eeuw. In 1968 creëerde Ivan Sutherland, beschouwd als de grondlegger van computer graphics, de eerste HMD (head-mounted display) met een primitieve vorm van AR. De term augmented reality zelf werd pas in de jaren negentig bedacht. De AR-technologie kreeg toen meer aandacht in academische en militaire kringen.
Aan het begin van deze eeuw maakten mobiele apparaten, zoals smartphones, AR toegankelijk voor het grote publiek. Er verschenen de eerste AR-games, zoals ARQuake, een AR-versie van het populaire computerspel Quake. Ongeveer een decennium later, in 2016, werd de mobiele AR-game Pokémon GO een wereldhit. De laatste jaren wordt AR steeds meer geïntegreerd in onder meer onderwijs, retail en gezondheidszorg.
Je mag AR in elk geval niet als een technologische gimmick zien. De technologie heeft namelijk echt het potentieel om uiteindelijk de manier waarop we leven, werken en communiceren ingrijpend te veranderen. AR kan bijvoorbeeld bijdragen aan een verhoogde productiviteit. Denk aan realtime informatie, instructies en assistentie die technici via een AR-bril krijgen over de machine waaraan ze werken. Ook zorgt AR voor betere leerervaringen. Zo zijn er interactieve en visuele leermiddelen om complexe concepten begrijpelijker te maken. AR biedt verder betere klantenervaringen. Als je een bepaald product wilt kopen, kun je dat eerst virtueel uitproberen. Ook binnen de entertainment, kunst en design speelt AR een rol, denk aan het brengen van innovatie en creativiteit.
Werking
Voordat we een (beperkte selectie van) handige of leuke AR-toepassingen bekijken, is het goed om iets meer te weten over de basisprincipes en de benodigde hardware en software. Om digitale informatie en objecten in de echte wereld te plaatsen, maakt AR gebruik van verschillende componenten en processen.
AR-apparaten gebruiken camera’s en sensoren om de omgeving te scannen en informatie te verzamelen. Hierdoor kan de juiste positie en oriëntatie van het apparaat worden bepaald. Software-algoritmen verwerken deze data en genereren digitale objecten. De echte wereld en de digitale laag worden vervolgens weergegeven op een geschikt display, zoals een smartphone, tablet of AR-bril.
Nagenoeg alle moderne smartphones en tablets, zoals iPhones met ARKit (vanaf iOS 11) en Android-telefoons met ARCore (vanaf Android 7), zijn hiervoor geschikt. ARKit en ARCore zijn SDK’s (softwareontwikkelingskits) met tools en bibliotheken voor beeldherkenning, bewegingsdetectie en tracering, die worden gebruikt voor het bouwen van AR-applicaties. Een cruciaal onderdeel hierbij is ‘spatial computing’. Deze technologie zorgt ervoor dat digitale objecten op de juiste plek en op gepaste schaal in de bestaande omgeving worden geplaatst. Zo vinden er interacties plaats tussen de gebruiker en de digitale objecten, zoals het verplaatsen van virtuele meubelen in een echte kamer.
Entertainment
Terwijl fabrikanten van AR-headsets, zoals Apple, Google en Microsoft, nog steeds zoeken naar een AR killer-app, is AR al lang doorgedrongen op sociale media. Denk aan de erg populaire AR-filters van Snapchat (Lenses) en de Story-filters van Instagram. In 2023 bracht ByteDance voor TikTok de populaire beautyfilter Bold Glamour uit, evenals de verjongingsfilter Teenage. Helaas blijken ze vooral bij jongeren vaak ongewenste psychosociale gevolgen te hebben. Het zal je bovendien weinig verbazen dat zulke AR-filters inmiddels ook zijn verrijkt met AI, voor nog indrukwekkender realtime manipulaties.
Een AR-app van een geheel andere orde werd in 2016 uitgebracht: het erg populaire Pokémon GO (verkrijgbaar in de officiële appstores). Dit is een mobiel spel waarbij spelers buiten rondlopen om Pokémons te vangen en te trainen. Dit zijn fictieve wezens met unieke vaardigheden die via AR in de echte omgeving verschijnen.
Een eenvoudige, maar leuke gimmick is nog dat je verschillende diersoorten, zoals een Tyrannosaurus en allerlei honden en katten, in 3D kunt zien en horen. Voer op je smartphone de naam van het dier in de zoekmachine van Google in en scrol tot bij Bekijk een […] in 3D. Tik dan op Tonen in je ruimte.
Fan van dino's?
Beng de dino's van over de hele wereld tot leven!
Er zijn ook heuse AR-games, beschikbaar in de appstores van Apple en Google. Dit varieert van het gooien van proppen naar een virtuele papiermand (Paper Bin AR) en biljarten of basketballen in je eigen omgeving (Kings of Pool AR en AR Basketball Game) tot het vangen van monsters (Ghostbusters Afterlife scARe). Via deze website vind je (meestal werkende) links naar een tientallen AR-games.
Educatief
Van de dino’s van Google naar Dinosaur 4D+ (Android, iOS) is het een kleine stap naar een meer educatieve app. Scan een kaart van een specifieke dinosauriër uit een kaartenset en de dino komt interactief tot leven op je scherm. Ook JigSpace (iOS) gebruikt 3D-modellen voor educatieve doeleinden, maar dan van verschillende objecten en mechanismen. Scan een QR-code in en bekijk het bijbehorende object via View in AR in 3D in je eigen ruimte. Probeer het eens.
Een meer ambitieus project, dat aanvankelijk Google Expeditions heette, is nu geïntegreerd in de app Google Arts & Culture (Android en iOS). Het project, dat nu ook gebruikmaakt van AI, biedt onderwerpen als Beeldende kunst, Ambachten, Natuur, Geschiedenis en Wetenschap. Selecteer in het menu bovenaan de optie Camera. Daarna zie je verschillende mogelijkheden, zoals Art Selfie 2 waarmee je een remix van je selfie in een zelf te kiezen artistieke stijl krijgt. Met Art Filter leg je artistieke filters bovenop je selfie, Met Art Projector selecteer je een kunstwerk en plaats je het op een voet in je eigen fysieke ruimte.
Talen Leren in AR (iOS) bewijst dat AR ook voor een ander doel inzetbaar is: het sneller leren van een nieuwe taal. Je ziet geanimeerde objecten inclusief naamsvermelding en vertaling in je omgeving, terwijl een virtuele assistent de woorden uitspreekt.
Navigatie
AR is ook erg handig bij navigeren, iets wat Google goed heeft begrepen met de Live View-functie in Google Maps. Open de app, voer je bestemming in, tik op de knop Route en kies de optie voor wandelen. Tik vervolgens op Live View onderaan het scherm en richt je camera op herkenbare oriëntatiepunten. Na een korte kalibratie toont de app pijlen en route-instructies op het camerabeeld voor betere navigatie. Vergelijkbare technieken vind je in sommige duurdere auto’s, waarbij navigatie-instructies en informatie, zoals verkeersborden en snelheid, op je voorruit worden geprojecteerd (Head-Up Display).
Zoek je het liever hogerop, dan zijn Sky Map (Android) en SkyView (Android, iOS) interessante apps. Beide apps gebruiken sensoren van je smartphone, zoals de gyroscoop, accelerometer en magnetometer om je positie en oriëntatie te bepalen. Sky Map toont nu de sterren en planeten op basis van je kijkrichting. SkyView legt bovendien informatie over de hemellichamen op de beelden van je omgeving.
Retail
Met een app als JigSpace kom je dicht bij de commerciële toepassingen van AR. Hiermee kun je namelijk producten interactief in je eigen omgeving bekijken. Dat kan handig zijn bij aankoopbeslissingen. Veel bedrijven gebruiken vergelijkbare AR-technieken, vaak gecombineerd met AI, om hun producten dichter bij de klant te brengen.
Er zijn bijvoorbeeld verschillende apps waarmee je virtuele tattoos op je lichaam kunt zetten voordat je naar de tatoeëerder gaat. Bij Inkhunter (iOS; Android via apk-sideloading) teken je een fysieke markering op je huid, waarna deze als markering wordt gebruikt om de tattoo te plaatsen en realtime te volgen, ook bij beweging.
In de huiselijke sfeer is er de populaire app IKEA (Android, iOS), waarmee je meubels en decoratieve items van IKEA virtueel en op ware grootte in je ruimte plaatst. Selecteer een product, kies Bekijk in 3D en vervolgens Tonen in je ruimte. Ook andere meubelfabrikanten bieden vergelijkbare functies.
Als je interieur een schilderbeurt nodig heeft, kun je eerst virtueel met verschillende kleuren experimenteren. Dit kan bijvoorbeeld met Flexa Visualizer (Android, iOS). Kies de gewenste kleur uit een palet en tik de muur aan die je die kleur wilt geven.
Er is zelfs een heuse AR-tool, Dyson CleanTrace, voor stofzuigers. Hiermee zie je via je smartphone de plekken waar je al hebt gestofzuigd, zodat je perfect kan zien wat je eventueel hebt gemist.
AR kan niet alleen voor je interieur handig zijn, maar kan ook nuttig zijn bij kleding en accessoires. Via https://www.ray-ban.com/uk/c/face-shape-guide kun je bijvoorbeeld diverse brilmodellen uitproberen met je webcamera. Voor kleding blijkt dit wat lastiger, maar in combinatie met AI biedt dit zeker ook mogelijkheden. Zalando is momenteel bijvoorbeeld bezig met het uitwerken van een virtuele paskamer.
Andere toepassingen
Er zijn nog andere AR-toepassingen die iets moeilijker te categoriseren zijn. Zo maken de apps van zowel Google Translate als Microsoft Translator gebruik van AR. Wanneer je je camera richt op anderstalige tekst, zoals een verkeersbord of menukaart, verschijnt de vertaalde tekst virtueel in beeld.
Deze tekstherkenningsfunctie vind je ook in Google Lens, maar deze app kun je ook voor andere visuele zoekopdrachten gebruiken. Maak een foto van een object, zoals een plant, dier, bekend gebouw of toestel. Tik op Zoeken en als het goed is, geeft de app informatie over het object, zoals naam, beschrijving en links.
Iets minder spectaculair, maar soms erg nuttig, zijn tools zoals de app Meten (iOS) of Meetlint (Android). Die geven na een korte kalibratie de lengte of omtrek van een object weer. Wil je de afstand meten van de kamers in je appartement, dan kun je magicplan (Android, iOS) gebruiken. Deze app zet de gemeten afstanden om in een grondplan. De betaalde versie biedt meer mogelijkheden en is vooral bedoeld voor professionals die met woningen bezig zijn.
Toekomst
AR wordt dus al in diverse sectoren toegepast, maar er blijven enkele uitdagingen. Voor optimale resultaten vereisen AR-toepassingen een hoge mate van nauwkeurigheid bij het plaatsen van digitale objecten in de echte omgeving. Dit vraagt niet alleen om minimale vertraging (latency), maar ook om optimale beeldherkenningsalgoritmes die onder verschillende hoeken, achtergronden en lichtomstandigheden kunnen functioneren. Er zijn ook zorgen over privacy en gegevensbescherming, omdat AR-applicaties vaak grote hoeveelheden data over de omgeving en gebruikers verzamelen.
Ondanks deze uitdagingen ziet de toekomst van AR er veelbelovend uit, met innovatieve toepassingen in bijvoorbeeld de gezondheidszorg (onder meer bij revalidatie en chirurgische begeleiding) en bij onderwijs en training (via interactieve simulaties). De hardware verbetert ongetwijfeld nog verder, met geavanceerdere sensoren en compactere en efficiëntere componenten. De uitrol van 5G-netwerken gaat voor lagere latency en hogere bandbreedte zorgen. En met EU-regelgevingen, zoals DSA (Digital Services Act) en DGA (Data Governance Act), wordt hopelijk ook onze privacy goed beschermd.
