Je hebt de fysieke wereld die je ziet als je om je heen kijkt. Daarnaast heb je de virtuele (droom)werelden zoals die door computers worden gegenereerd. Maar je kunt de echte wereld ook combineren met allerlei digitale elementen. Daarmee kom je in de wondere wereld van AR.

Wanneer je een virtualreality-bril (VR) opzet, verdwijnt de wereld om je heen. Je wordt ondergedompeld in een volledig virtuele omgeving. Bij augmented reality (AR) zie je de bestaande wereld nog steeds, maar de werkelijkheid wordt verrijkt. Technologie legt via een scherm een digitale laag over de echte omgeving. Daarop zie je extra informatie of objecten. Als deze virtuele objecten ook nog interactief en in realtime reageren op bijvoorbeeld je stem of handgebaren, dan noemen we het mixed reality (MR). De overkoepelende term voor VR, AR en MR is eXtended reality (XR); hierbij worden fysieke en virtuele werelden gecombineerd of uitgebreid.

MR vereist geavanceerde en vooralsnog erg dure apparaten, zoals een Microsoft HoloLens 2, een Magic Leap 2, of de recent uitgebrachte Apple Vision Pro (elk circa 4000 euro). Met AR daarentegen kun je al aardig experimenteren met je smartphone of tablet. Al zijn er ook specifieke AR-brillen beschikbaar met prijzen vanaf zo’n 500 euro. In dit artikel houden we het graag toegankelijk en richten we ons daarom voornamelijk op de AR-toepassingen.

Ontwikkeling

De eerste concepten van AR gaan terug tot de jaren zestig van de vorige eeuw. In 1968 creëerde Ivan Sutherland, beschouwd als de grondlegger van computer graphics, de eerste HMD (head-mounted display) met een primitieve vorm van AR. De term augmented reality zelf werd pas in de jaren negentig bedacht. De AR-technologie kreeg toen meer aandacht in academische en militaire kringen.

Aan het begin van deze eeuw maakten mobiele apparaten, zoals smartphones, AR toegankelijk voor het grote publiek. Er verschenen de eerste AR-games, zoals ARQuake, een AR-versie van het populaire computerspel Quake. Ongeveer een decennium later, in 2016, werd de mobiele AR-game Pokémon GO een wereldhit. De laatste jaren wordt AR steeds meer geïntegreerd in onder meer onderwijs, retail en gezondheidszorg.

Je mag AR in elk geval niet als een technologische gimmick zien. De technologie heeft namelijk echt het potentieel om uiteindelijk de manier waarop we leven, werken en communiceren ingrijpend te veranderen. AR kan bijvoorbeeld bijdragen aan een verhoogde productiviteit. Denk aan realtime informatie, instructies en assistentie die technici via een AR-bril krijgen over de machine waaraan ze werken. Ook zorgt AR voor betere leerervaringen. Zo zijn er interactieve en visuele leermiddelen om complexe concepten begrijpelijker te maken. AR biedt verder betere klantenervaringen. Als je een bepaald product wilt kopen, kun je dat eerst virtueel uitproberen. Ook binnen de entertainment, kunst en design speelt AR een rol, denk aan het brengen van innovatie en creativiteit.

Werking

Voordat we een (beperkte selectie van) handige of leuke AR-toepassingen bekijken, is het goed om iets meer te weten over de basisprincipes en de benodigde hardware en software. Om digitale informatie en objecten in de echte wereld te plaatsen, maakt AR gebruik van verschillende componenten en processen.

AR-apparaten gebruiken camera’s en sensoren om de omgeving te scannen en informatie te verzamelen. Hierdoor kan de juiste positie en oriëntatie van het apparaat worden bepaald. Software-algoritmen verwerken deze data en genereren digitale objecten. De echte wereld en de digitale laag worden vervolgens weergegeven op een geschikt display, zoals een smartphone, tablet of AR-bril.

Nagenoeg alle moderne smartphones en tablets, zoals iPhones met ARKit (vanaf iOS 11)en Android-telefoons met ARCore (vanaf Android 7), zijn hiervoor geschikt. ARKit en ARCore zijn SDK’s (softwareontwikkelingskits) met tools en bibliotheken voor beeldherkenning, bewegingsdetectie en tracering, die worden gebruikt voor het bouwen van AR-applicaties. Een cruciaal onderdeel hierbij is ‘spatial computing’. Deze technologie zorgt ervoor dat digitale objecten op de juiste plek en op gepaste schaal in de bestaande omgeving worden geplaatst. Zo vinden er interacties plaats tussen de gebruiker en de digitale objecten, zoals het verplaatsen van virtuele meubelen in een echte kamer.

Entertainment

Terwijl fabrikanten van AR-headsets, zoals Apple, Google en Microsoft, nog steeds zoeken naar een AR killer-app, is AR al lang doorgedrongen op sociale media. Denk aan de erg populaire AR-filters van Snapchat (Lenses) en de Story-filters van Instagram. In 2023 bracht ByteDance voor TikTok de populaire beautyfilter Bold Glamour uit, evenals de verjongingsfilter Teenage. Helaas blijken ze vooral bij jongeren vaak ongewenste psychosociale gevolgen te hebben. Het zal je bovendien weinig verbazen dat zulke AR-filters inmiddels ook zijn verrijkt met AI, voor nog indrukwekkender realtime manipulaties.

Een AR-app van een geheel andere orde werd in 2016 uitgebracht: het erg populaire Pokémon GO (verkrijgbaar in de officiële appstores). Dit is een mobiel spel waarbij spelers buiten rondlopen om Pokémons te vangen en te trainen. Dit zijn fictieve wezens met unieke vaardigheden die via AR in de echte omgeving verschijnen.

Een eenvoudige, maar leuke gimmick is nog dat je verschillende diersoorten, zoals een Tyrannosaurus en allerlei honden en katten, in 3D kunt zien en horen. Voer op je smartphone de naam van het dier in de zoekmachine van Google in en scrol tot bij Bekijkeen […] in 3D. Tik dan op Tonen in je ruimte.

Er zijn ook heuse AR-games, beschikbaar in de appstores van Apple en Google. Dit varieert van het gooien van proppen naar een virtuele papiermand (Paper Bin AR) en biljarten of basketballen in je eigen omgeving (Kings of Pool AR en AR Basketball Game) tot het vangen van monsters (Ghostbusters Afterlife scARe). Via deze website vind je (meestal werkende) links naar een tientallen AR-games.

Educatief

Van de dino’s van Google naar Dinosaur 4D+ (Android, iOS) is het een kleine stap naar een meer educatieve app. Scan een kaart van een specifieke dinosauriër uit een kaartenset en de dino komt interactief tot leven op je scherm. Ook JigSpace (iOS) gebruikt 3D-modellen voor educatieve doeleinden, maar dan van verschillende objecten en mechanismen. Scan een QR-code in en bekijk het bijbehorende object via View in AR in 3D in je eigen ruimte. Probeer het eens.

Een meer ambitieus project, dat aanvankelijk Google Expeditions heette, is nu geïntegreerd in de app Google Arts & Culture (Android en iOS). Het project, dat nu ook gebruikmaakt van AI, biedt onderwerpen als Beeldende kunst, Ambachten, Natuur, Geschiedenis en Wetenschap. Selecteer in het menu bovenaan de optie Camera. Daarna zie je verschillende mogelijkheden, zoals Art Selfie 2 waarmee je een remix van je selfie in een zelf te kiezen artistieke stijl krijgt. Met Art Filter leg je artistieke filters bovenop je selfie, Met Art Projector selecteer je een kunstwerk en plaats je het op een voet in je eigen fysieke ruimte.

Talen Leren in AR (iOS) bewijst dat AR ook voor een ander doel inzetbaar is: het sneller leren van een nieuwe taal. Je ziet geanimeerde objecten inclusief naamsvermelding en vertaling in je omgeving, terwijl een virtuele assistent de woorden uitspreekt.

Navigatie

AR is ook erg handig bij navigeren, iets wat Google goed heeft begrepen met de Live View-functie in Google Maps. Open de app, voer je bestemming in, tik op de knop Route en kies de optie voor wandelen. Tik vervolgens op Live View onderaan het scherm en richt je camera op herkenbare oriëntatiepunten. Na een korte kalibratie toont de app pijlen en route-instructies op het camerabeeld voor betere navigatie. Vergelijkbare technieken vind je in sommige duurdere auto’s, waarbij navigatie-instructies en informatie, zoals verkeersborden en snelheid, op je voorruit worden geprojecteerd (Head-Up Display).

Zoek je het liever hogerop, dan zijn Sky Map (Android) en SkyView (Android, iOS) interessante apps. Beide apps gebruiken sensoren van je smartphone, zoals de gyroscoop, accelerometer en magnetometer om je positie en oriëntatie te bepalen. Sky Map toont nu de sterren en planeten op basis van je kijkrichting. SkyView legt bovendien informatie over de hemellichamen op de beelden van je omgeving.

Retail

Met een app als JigSpace kom je dicht bij de commerciële toepassingen van AR. Hiermee kun je namelijk producten interactief in je eigen omgeving bekijken. Dat kan handig zijn bij aankoopbeslissingen. Veel bedrijven gebruiken vergelijkbare AR-technieken, vaak gecombineerd met AI, om hun producten dichter bij de klant te brengen.

Er zijn bijvoorbeeld verschillende apps waarmee je virtuele tattoos op je lichaam kunt zetten voordat je naar de tatoeëerder gaat. Bij Inkhunter (iOS; Android via apk-sideloading) teken je een fysieke markering op je huid, waarna deze als markering wordt gebruikt om de tattoo te plaatsen en realtime te volgen, ook bij beweging.

In de huiselijke sfeer is er de populaire app IKEA (Android, iOS), waarmee je meubels en decoratieve items van IKEA virtueel en op ware grootte in je ruimte plaatst. Selecteer een product, kies Bekijk in 3D en vervolgens Tonen in je ruimte. Ook andere meubelfabrikanten bieden vergelijkbare functies.

Als je interieur een schilderbeurt nodig heeft, kun je eerst virtueel met verschillende kleuren experimenteren. Dit kan bijvoorbeeld met Flexa Visualizer (Android, iOS). Kies de gewenste kleur uit een palet en tik de muur aan die je die kleur wilt geven.

Er is zelfs een heuse AR-tool, Dyson CleanTrace, voor stofzuigers. Hiermee zie je via je smartphone de plekken waar je al hebt gestofzuigd, zodat je perfect kan zien wat je eventueel hebt gemist.

AR kan niet alleen voor je interieur handig zijn, maar kan ook nuttig zijn bij kleding en accessoires. Via https://www.ray-ban.com/uk/c/face-shape-guide kun je bijvoorbeeld diverse brilmodellen uitproberen met je webcamera. Voor kleding blijkt dit wat lastiger, maar in combinatie met AI biedt dit zeker ook mogelijkheden. Zalando is momenteel bijvoorbeeld bezig met het uitwerken van een virtuele paskamer.

Andere toepassingen

Er zijn nog andere AR-toepassingen die iets moeilijker te categoriseren zijn. Zo maken de apps van zowel Google Translate als Microsoft Translator gebruik van AR. Wanneer je je camera richt op anderstalige tekst, zoals een verkeersbord of menukaart, verschijnt de vertaalde tekst virtueel in beeld.

Deze tekstherkenningsfunctie vind je ook in Google Lens, maar deze app kun je ook voor andere visuele zoekopdrachten gebruiken. Maak een foto van een object, zoals een plant, dier, bekend gebouw of toestel. Tik op Zoeken en als het goed is, geeft de app informatie over het object, zoals naam, beschrijving en links.

Iets minder spectaculair, maar soms erg nuttig, zijn tools zoals de app Meten (iOS) of Meetlint (Android). Die geven na een korte kalibratie de lengte of omtrek van een object weer. Wil je de afstand meten van de kamers in je appartement, dan kun je magicplan (Android, iOS) gebruiken. Deze app zet de gemeten afstanden om in een grondplan. De betaalde versie biedt meer mogelijkheden en is vooral bedoeld voor professionals die met woningen bezig zijn.

Toekomst

AR wordt dus al in diverse sectoren toegepast, maar er blijven enkele uitdagingen. Voor optimale resultaten vereisen AR-toepassingen een hoge mate van nauwkeurigheid bij het plaatsen van digitale objecten in de echte omgeving. Dit vraagt niet alleen om minimale vertraging (latency), maar ook om optimale beeldherkenningsalgoritmes die onder verschillende hoeken, achtergronden en lichtomstandigheden kunnen functioneren. Er zijn ook zorgen over privacy en gegevensbescherming, omdat AR-applicaties vaak grote hoeveelheden data over de omgeving en gebruikers verzamelen.

Ondanks deze uitdagingen ziet de toekomst van AR er veelbelovend uit, met innovatieve toepassingen in bijvoorbeeld de gezondheidszorg (onder meer bij revalidatie en chirurgische begeleiding) en bij onderwijs en training (via interactieve simulaties). De hardware verbetert ongetwijfeld nog verder, met geavanceerdere sensoren en compactere en efficiëntere componenten. De uitrol van 5G-netwerken gaat voor lagere latency en hogere bandbreedte zorgen. En met EU-regelgevingen, zoals DSA (Digital Services Act) en DGA (Data Governance Act), wordt hopelijk ook onze privacy goed beschermd.

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.