Je hebt de fysieke wereld die je ziet als je om je heen kijkt. Daarnaast heb je de virtuele (droom)werelden zoals die door computers worden gegenereerd. Maar je kunt de echte wereld ook combineren met allerlei digitale elementen. Daarmee kom je in de wondere wereld van AR.

Wanneer je een virtualreality-bril (VR) opzet, verdwijnt de wereld om je heen. Je wordt ondergedompeld in een volledig virtuele omgeving. Bij augmented reality (AR) zie je de bestaande wereld nog steeds, maar de werkelijkheid wordt verrijkt. Technologie legt via een scherm een digitale laag over de echte omgeving. Daarop zie je extra informatie of objecten. Als deze virtuele objecten ook nog interactief en in realtime reageren op bijvoorbeeld je stem of handgebaren, dan noemen we het mixed reality (MR). De overkoepelende term voor VR, AR en MR is eXtended reality (XR); hierbij worden fysieke en virtuele werelden gecombineerd of uitgebreid.

MR vereist geavanceerde en vooralsnog erg dure apparaten, zoals een Microsoft HoloLens 2, een Magic Leap 2, of de recent uitgebrachte Apple Vision Pro (elk circa 4000 euro). Met AR daarentegen kun je al aardig experimenteren met je smartphone of tablet. Al zijn er ook specifieke AR-brillen beschikbaar met prijzen vanaf zo’n 500 euro. In dit artikel houden we het graag toegankelijk en richten we ons daarom voornamelijk op de AR-toepassingen.

XR is de overkoepelende term voor de technologieën AR, MR en VR.

Ontwikkeling

De eerste concepten van AR gaan terug tot de jaren zestig van de vorige eeuw. In 1968 creëerde Ivan Sutherland, beschouwd als de grondlegger van computer graphics, de eerste HMD (head-mounted display) met een primitieve vorm van AR. De term augmented reality zelf werd pas in de jaren negentig bedacht. De AR-technologie kreeg toen meer aandacht in academische en militaire kringen.

Aan het begin van deze eeuw maakten mobiele apparaten, zoals smartphones, AR toegankelijk voor het grote publiek. Er verschenen de eerste AR-games, zoals ARQuake, een AR-versie van het populaire computerspel Quake. Ongeveer een decennium later, in 2016, werd de mobiele AR-game Pokémon GO een wereldhit. De laatste jaren wordt AR steeds meer geïntegreerd in onder meer onderwijs, retail en gezondheidszorg.

Je mag AR in elk geval niet als een technologische gimmick zien. De technologie heeft namelijk echt het potentieel om uiteindelijk de manier waarop we leven, werken en communiceren ingrijpend te veranderen. AR kan bijvoorbeeld bijdragen aan een verhoogde productiviteit. Denk aan realtime informatie, instructies en assistentie die technici via een AR-bril krijgen over de machine waaraan ze werken. Ook zorgt AR voor betere leerervaringen. Zo zijn er interactieve en visuele leermiddelen om complexe concepten begrijpelijker te maken. AR biedt verder betere klantenervaringen. Als je een bepaald product wilt kopen, kun je dat eerst virtueel uitproberen. Ook binnen de entertainment, kunst en design speelt AR een rol, denk aan het brengen van innovatie en creativiteit.

De eerste HDM met primitieve augmented reality.

Werking

Voordat we een (beperkte selectie van) handige of leuke AR-toepassingen bekijken, is het goed om iets meer te weten over de basisprincipes en de benodigde hardware en software. Om digitale informatie en objecten in de echte wereld te plaatsen, maakt AR gebruik van verschillende componenten en processen.

AR-apparaten gebruiken camera’s en sensoren om de omgeving te scannen en informatie te verzamelen. Hierdoor kan de juiste positie en oriëntatie van het apparaat worden bepaald. Software-algoritmen verwerken deze data en genereren digitale objecten. De echte wereld en de digitale laag worden vervolgens weergegeven op een geschikt display, zoals een smartphone, tablet of AR-bril.

Nagenoeg alle moderne smartphones en tablets, zoals iPhones met ARKit (vanaf iOS 11) en Android-telefoons met ARCore (vanaf Android 7), zijn hiervoor geschikt. ARKit en ARCore zijn SDK’s (softwareontwikkelingskits) met tools en bibliotheken voor beeldherkenning, bewegingsdetectie en tracering, die worden gebruikt voor het bouwen van AR-applicaties. Een cruciaal onderdeel hierbij is ‘spatial computing’. Deze technologie zorgt ervoor dat digitale objecten op de juiste plek en op gepaste schaal in de bestaande omgeving worden geplaatst. Zo vinden er interacties plaats tussen de gebruiker en de digitale objecten, zoals het verplaatsen van virtuele meubelen in een echte kamer.

LEGO AR City gebruikt ARKit-functies als 3D-objectdetectie om LEGO-creaties tot leven te brengen (bron: Apple).

Entertainment

Terwijl fabrikanten van AR-headsets, zoals Apple, Google en Microsoft, nog steeds zoeken naar een AR killer-app, is AR al lang doorgedrongen op sociale media. Denk aan de erg populaire AR-filters van Snapchat (Lenses) en de Story-filters van Instagram. In 2023 bracht ByteDance voor TikTok de populaire beautyfilter Bold Glamour uit, evenals de verjongingsfilter Teenage. Helaas blijken ze vooral bij jongeren vaak ongewenste psychosociale gevolgen te hebben. Het zal je bovendien weinig verbazen dat zulke AR-filters inmiddels ook zijn verrijkt met AI, voor nog indrukwekkender realtime manipulaties.

Een AR-app van een geheel andere orde werd in 2016 uitgebracht: het erg populaire Pokémon GO (verkrijgbaar in de officiële appstores). Dit is een mobiel spel waarbij spelers buiten rondlopen om Pokémons te vangen en te trainen. Dit zijn fictieve wezens met unieke vaardigheden die via AR in de echte omgeving verschijnen.

Een eenvoudige, maar leuke gimmick is nog dat je verschillende diersoorten, zoals een Tyrannosaurus en allerlei honden en katten, in 3D kunt zien en horen. Voer op je smartphone de naam van het dier in de zoekmachine van Google in en scrol tot bij Bekijk een […] in 3D. Tik dan op Tonen in je ruimte.

Er zijn ook heuse AR-games, beschikbaar in de appstores van Apple en Google. Dit varieert van het gooien van proppen naar een virtuele papiermand (Paper Bin AR) en biljarten of basketballen in je eigen omgeving (Kings of Pool AR en AR Basketball Game) tot het vangen van monsters (Ghostbusters Afterlife scARe). Via deze website vind je (meestal werkende) links naar een tientallen AR-games.

Wilde beesten in de tuin: een Charmander en een Tyrannosaurus!

Educatief

Van de dino’s van Google naar Dinosaur 4D+ (Android, iOS) is het een kleine stap naar een meer educatieve app. Scan een kaart van een specifieke dinosauriër uit een kaartenset en de dino komt interactief tot leven op je scherm. Ook JigSpace (iOS) gebruikt 3D-modellen voor educatieve doeleinden, maar dan van verschillende objecten en mechanismen. Scan een QR-code in en bekijk het bijbehorende object via View in AR in 3D in je eigen ruimte. Probeer het eens.

Een meer ambitieus project, dat aanvankelijk Google Expeditions heette, is nu geïntegreerd in de app Google Arts & Culture (Android en iOS). Het project, dat nu ook gebruikmaakt van AI, biedt onderwerpen als Beeldende kunst, Ambachten, Natuur, Geschiedenis en Wetenschap. Selecteer in het menu bovenaan de optie Camera. Daarna zie je verschillende mogelijkheden, zoals Art Selfie 2 waarmee je een remix van je selfie in een zelf te kiezen artistieke stijl krijgt. Met Art Filter leg je artistieke filters bovenop je selfie, Met Art Projector selecteer je een kunstwerk en plaats je het op een voet in je eigen fysieke ruimte.

Talen Leren in AR (iOS) bewijst dat AR ook voor een ander doel inzetbaar is: het sneller leren van een nieuwe taal. Je ziet geanimeerde objecten inclusief naamsvermelding en vertaling in je omgeving, terwijl een virtuele assistent de woorden uitspreekt.

Voor de Mona Lisa wil ik mijn gazon wel even maaien.

Navigatie

AR is ook erg handig bij navigeren, iets wat Google goed heeft begrepen met de Live View-functie in Google Maps. Open de app, voer je bestemming in, tik op de knop Route en kies de optie voor wandelen. Tik vervolgens op Live View onderaan het scherm en richt je camera op herkenbare oriëntatiepunten. Na een korte kalibratie toont de app pijlen en route-instructies op het camerabeeld voor betere navigatie. Vergelijkbare technieken vind je in sommige duurdere auto’s, waarbij navigatie-instructies en informatie, zoals verkeersborden en snelheid, op je voorruit worden geprojecteerd (Head-Up Display).

Zoek je het liever hogerop, dan zijn Sky Map (Android) en SkyView (Android, iOS) interessante apps. Beide apps gebruiken sensoren van je smartphone, zoals de gyroscoop, accelerometer en magnetometer om je positie en oriëntatie te bepalen. Sky Map toont nu de sterren en planeten op basis van je kijkrichting. SkyView legt bovendien informatie over de hemellichamen op de beelden van je omgeving.

Sky View: de Kleine Beer, tussen de wolken, hoog boven de bomen.

Retail

Met een app als JigSpace kom je dicht bij de commerciële toepassingen van AR. Hiermee kun je namelijk producten interactief in je eigen omgeving bekijken. Dat kan handig zijn bij aankoopbeslissingen. Veel bedrijven gebruiken vergelijkbare AR-technieken, vaak gecombineerd met AI, om hun producten dichter bij de klant te brengen.

Er zijn bijvoorbeeld verschillende apps waarmee je virtuele tattoos op je lichaam kunt zetten voordat je naar de tatoeëerder gaat. Bij Inkhunter (iOS; Android via apk-sideloading) teken je een fysieke markering op je huid, waarna deze als markering wordt gebruikt om de tattoo te plaatsen en realtime te volgen, ook bij beweging.

In de huiselijke sfeer is er de populaire app IKEA (Android, iOS), waarmee je meubels en decoratieve items van IKEA virtueel en op ware grootte in je ruimte plaatst. Selecteer een product, kies Bekijk in 3D en vervolgens Tonen in je ruimte. Ook andere meubelfabrikanten bieden vergelijkbare functies.

Als je interieur een schilderbeurt nodig heeft, kun je eerst virtueel met verschillende kleuren experimenteren. Dit kan bijvoorbeeld met Flexa Visualizer (Android, iOS). Kies de gewenste kleur uit een palet en tik de muur aan die je die kleur wilt geven.

Er is zelfs een heuse AR-tool, Dyson CleanTrace, voor stofzuigers. Hiermee zie je via je smartphone de plekken waar je al hebt gestofzuigd, zodat je perfect kan zien wat je eventueel hebt gemist.

AR kan niet alleen voor je interieur handig zijn, maar kan ook nuttig zijn bij kleding en accessoires. Via https://www.ray-ban.com/uk/c/face-shape-guide kun je bijvoorbeeld diverse brilmodellen uitproberen met je webcamera. Voor kleding blijkt dit wat lastiger, maar in combinatie met AI biedt dit zeker ook mogelijkheden. Zalando is momenteel bijvoorbeeld bezig met het uitwerken van een virtuele paskamer.

Verf er lustig op los: een andere (virtuele) kleur kost geen tijd, moeite of geld.

Andere toepassingen

Er zijn nog andere AR-toepassingen die iets moeilijker te categoriseren zijn. Zo maken de apps van zowel Google Translate als Microsoft Translator gebruik van AR. Wanneer je je camera richt op anderstalige tekst, zoals een verkeersbord of menukaart, verschijnt de vertaalde tekst virtueel in beeld.

Deze tekstherkenningsfunctie vind je ook in Google Lens, maar deze app kun je ook voor andere visuele zoekopdrachten gebruiken. Maak een foto van een object, zoals een plant, dier, bekend gebouw of toestel. Tik op Zoeken en als het goed is, geeft de app informatie over het object, zoals naam, beschrijving en links.

Iets minder spectaculair, maar soms erg nuttig, zijn tools zoals de app Meten (iOS) of Meetlint (Android). Die geven na een korte kalibratie de lengte of omtrek van een object weer. Wil je de afstand meten van de kamers in je appartement, dan kun je magicplan (Android, iOS) gebruiken. Deze app zet de gemeten afstanden om in een grondplan. De betaalde versie biedt meer mogelijkheden en is vooral bedoeld voor professionals die met woningen bezig zijn.

Een menukaart in een vreemde taak? Die heb je zo vertaald met Google Translate (en Google Lens).

Toekomst

AR wordt dus al in diverse sectoren toegepast, maar er blijven enkele uitdagingen. Voor optimale resultaten vereisen AR-toepassingen een hoge mate van nauwkeurigheid bij het plaatsen van digitale objecten in de echte omgeving. Dit vraagt niet alleen om minimale vertraging (latency), maar ook om optimale beeldherkenningsalgoritmes die onder verschillende hoeken, achtergronden en lichtomstandigheden kunnen functioneren. Er zijn ook zorgen over privacy en gegevensbescherming, omdat AR-applicaties vaak grote hoeveelheden data over de omgeving en gebruikers verzamelen.

Ondanks deze uitdagingen ziet de toekomst van AR er veelbelovend uit, met innovatieve toepassingen in bijvoorbeeld de gezondheidszorg (onder meer bij revalidatie en chirurgische begeleiding) en bij onderwijs en training (via interactieve simulaties). De hardware verbetert ongetwijfeld nog verder, met geavanceerdere sensoren en compactere en efficiëntere componenten. De uitrol van 5G-netwerken gaat voor lagere latency en hogere bandbreedte zorgen. En met EU-regelgevingen, zoals DSA (Digital Services Act) en DGA (Data Governance Act), wordt hopelijk ook onze privacy goed beschermd.

AR-brillen worden steeds beter. Dit is de Rokid Max AR, verkrijgbaar vanaf ongeveer 450 euro.

Een houten terras geeft je tuin direct sfeer. Maar hout is, anders dan natuursteen of beton, gevoelig voor weer, vuil en vergrijzing. Zonder goed onderhoud kan een mooi terras al na een paar seizoenen zijn glans verliezen. Daarom is het slim om je vlonderterras een paar keer per jaar aan te pakken. Hoe, dat lees je hier.

Lees ook: Verzakt terras of pad zelf herstellen? Zo doe je dat!

Verplaats eerst alle planten, meubels en bloempotten, zodat je overal goed bij kunt. Veeg vervolgens bladeren, takjes en ander los vuil weg met een bezem. Zand, stof en aarde die diep in de nerven van het hout zijn getrokken, krijg je daar niet mee weg. En ook de groene aanslag blijft dan gewoon zitten. Daar heb je meer voor nodig – bijvoorbeeld een speciale terrasreiniger of een hogedrukreiniger met terrasopzetstuk. Pas wel op bij houten vlonders: te veel druk kan het oppervlak beschadigen. Weet je niet zeker hoe het hout reageert? Test het dan eerst op een onopvallend plekje. 

Terrasreiniger of hogedrukreiniger?

Voor houten vlonders zijn terrasreinigers met elektrische borstelrollen bijzonder geschikt. Ze combineren kracht met zachtheid en gebruiken relatief weinig water. De roterende borstels maken het vuil los zonder dat je zelf hoeft te schrobben. Tegelijkertijd spoelen de geïntegreerde sproeiers het vuil direct weg. Ideaal voor grote oppervlakken van bijvoorbeeld geïmpregneerd grenen of lariks.

Een hogedrukreiniger kan ook, mits je zorgvuldig werkt. Hout is gevoelig voor te hoge druk of te veel wrijving. Vooral zachtere houtsoorten zoals vuren en beuk kunnen beschadigen bij verkeerd gebruik. Kies daarom altijd de juiste stand of gebruik een speciaal opzetstuk voor terrassen. Die verdeelt het water gelijkmatig en voorkomt dat vuil opspat. Dankzij de brede, waaiervormige waterstraal en de instelbare afstand tot het hout maak je het oppervlak schoon zonder risico op beschadiging. Blijf het opzetstuk in beweging houden om strepen te voorkomen.

Gebruik je de hogedrukreiniger zonder opzetstuk? Kies dan voor een brede, waaiervormige straal en houd minimaal 20 centimeter afstand tot het hout. Zo voorkom je beschadigingen aan het oppervlak.

©Kärcher

Reinigingsmiddelen voor extra effect

Bij veel hogedrukreinigers kun je een houtreiniger toevoegen via een ingebouwd reservoir of een externe slang. Zo’n middel helpt niet alleen om hardnekkig vuil los te weken, maar verzorgt het hout tegelijk. Het beschermt tegen vocht en uv-straling, waardoor kleur en structuur beter behouden blijven. Een aparte behandeling met olie is dan vaak overbodig, tenzij je het hout extra wilt voeden of opnieuw op kleur wilt brengen.

Extra tips:

🪵 Reinig altijd met de nerf mee om beschadiging te voorkomen.
🪵 Laat het hout na reiniging goed drogen, vooral als je daarna een beschermmiddel wilt aanbrengen.
🪵 Gebruik bij voorkeur milieuvriendelijke reinigers, zeker als je terras grenst aan beplanting of gazon.
🪵 Maak het terras in ieder geval minimaal een keer schoon in het voorjaar en opnieuw voor de winter begint.

Tot slot

Een houten terras vraagt wat aandacht, maar je krijgt er veel voor terug. Door regelmatig schoon te maken, voorkom je aanslag en verwering en blijft het hout in goede conditie. Of je nu kiest voor een borstelmachine, hogedrukreiniger of gewoon wat handwerk: met de juiste aanpak ligt je vlonder er het hele jaar verzorgd bij.

Met een adviesprijs van 429 euro zit de Bowers & Wilkins Px7 S3-koptelefoon iets onder de gangbare prijzen van marktleider Sony WH-1000XM6. Beide producten mikken op hetzelfde publiek – is dit dan het moment om een paar tientjes te kunnen besparen?

De Bowers & Wilkins Px7 S3 is een draadloze over-ear hoofdtelefoon die, door zijn adviesprijs van 429 euro, in het hogere segment valt. Hij is voorzien van actieve ruisonderdrukking en richt zich op het leveren van een gedetailleerde geluidsweergave. Als opvolger van de Px7 S2e brengt de S3 verschillende technische verbeteringen en een aangepast ontwerp. Je luistert via bluetooth, maar kunt ook kiezen voor de meegeleverde usb-c-kabel – die tevens dient om de batterij op te laden.

De Bowers & Wilkins Px7 S3 is uitgerust met nieuw ontworpen 40mm-drivers en ondersteunt de Qualcomm aptX Lossless-codec. Daarmee kun je, in combinatie met een geschikt bronapparaat, audio streamen in cd-kwaliteit (16-bit/44,1kHz). Naast aptX Lossless ondersteunt de hoofdtelefoon ook andere codecs zoals aptX Adaptive, AAC en SBC. Intern zorgt een digitale signaalprocessor (DSP) voor de verwerking en fijnafstemming van het geluid.

©Wesley Akkerman

Metaal, kunststof en stof

Voor de constructie van de Px7 S3 zijn materialen als metaal, kunststof en stof gebruikt. Vergeleken met eerdere modellen is het ontwerp iets slanker geworden, met als resultaat een lager gewicht en een compacter profiel. De bediening van het volume, afspelen en het aannemen van gesprekken gebeurt gelukkig via fysieke knoppen (en niet via vervelende aanraakgevoelige oorschelpen). De hoofdtelefoon wordt geleverd met een hard opbergetui dat is afgestemd op het nieuwe, slankere ontwerp. Opvouwen is helaas niet mogelijk.

Zoals gezegd is de Px7 S3 voorzien van actieve ruisonderdrukking om omgevingsgeluid te reduceren. Voor die functie en voor spraakopname tijdens telefoongesprekken maakt de hoofdtelefoon gebruik van een systeem met in totaal acht microfoons. Vier van deze microfoons zijn specifiek bedoeld voor het meten en filteren van het omgevingsgeluid voor de anc, terwijl de overige microfoons zich richten op het opvangen van de stem van de gebruiker. Via de bijbehorende Bowers & Wilkins Music-app kun je de mate van ruisonderdrukking en andere instellingen aanpassen. Ten opzichte van zijn voorgangers is de app overigens niet aangepast. Behalve de instellingen voor de noise cancelling vind je in de app ook een handmatige equalizer en opties om je muziek te bedienen.

©Wesley Akkerman

Px7 S3 vs. Px7 S2e vs. WH-1000XM6

Ten opzichte van het vorige model, de Px7 S2e, zijn er bij de Px7 S3 een aantal duidelijke vernieuwingen doorgevoerd. De nieuwe versie beschikt over de eerdergenoemde aptX Lossless-ondersteuning, wat de S2e niet heeft. Het aantal microfoons is verhoogd van zes naar acht, waardoor de actieve ruisonderdrukking en gesprekkwaliteit beter zijn. Ook heeft Bowers & Wilkins de interne drivers en de digitale signaalverwerking herzien. Daarnaast is het fysieke ontwerp aangepast, resulterend in een slankere en lichtere bouw. Het oogt ook allemaal net wat strakker. Dat gezegd hebbende vinden we de Sony WH-1000XM6 wat beter zitten. De cups zijn groter (waardoor kleine oorbellen niet in je nek prikken) en de band zit iets minder strak.

De batterijduur van de Px7 S3 bedraagt maximaal dertig uur met anc aan; dat is vergelijkbaar met de Sony, maar loopt iets achter op andere concurrenten. De snellaadfunctie biedt na vijftien minuten opladen pakweg zeven uur luisterplezier. Verder is de koptelefoon voorbereid op support voor LE Audio en Auracast, maar die functies zijn op dit moment nog niet beschikbaar.

©Wesley Akkerman

Gedetailleerd en verfijnd

De geluidskwaliteit van de Px7 S3 is gedetailleerd en verfijnd, met een karakter dat je dicht bij de muziek brengt. Het voelt alsof je midden in de opname zit. De bas klinkt krachtig en diep, maar blijft goed onder controle en dringt zich niet op. Het midden- en hooggebied is helder en je hoort een mooie scheiding tussen instrumenten, waardoor alles goed te volgen blijft. De ruisonderdrukking werkt overtuigend, al hoor je onderweg nog wel geluiden van je omgeving.

Vergeleken met zijn voorgangers biedt de Px7 S3 duidelijk meer detail en ruimtelijkheid, waardoor eerdere modellen wat vlak kunnen klinken. Ten opzichte van zijn concurrenten onderscheidt hij zich door een intiemere presentatie. Waar andere modellen soms een breder, opener geluidsbeeld hebben, legt de Px7 S3 de focus op de controle en textuur binnen de muziek, wat resulteert in een andere, meer gefocuste luisterervaring. De Sony klinkt wat meer open en dynamischer – of dat fijner is, hangt af van je eigen voorkeur.

©Wesley Akkerman

Bowers & Wilkins Px7 S3 kopen?

Of de Bowers & Wilkins Px7 S3 het geld waard is, hangt af van wat je belangrijk vindt. Het geluid is helder en gebalanceerd, met een stevige maar beheerste bas. De ondersteuning voor aptX Lossless is een pluspunt voor wie hoge kwaliteit zoekt. Ook het ontwerp en de fysieke knoppen voelen doordacht aan.

Toch blinkt de Px7 S3 niet op elk vlak uit. De concurrent van Sony zit comfortabeler en biedt betere ruisonderdrukking, vooral voor onderweg. De keuze komt neer op voorkeur: geef je de voorkeur aan het gelaagde, precieze geluid van B&W, of juist aan de ruimere, energiekere klank van anderen? Het ontwerp en de bediening kunnen daarbij de doorslag geven.