Muziekserver maken: Bouw je eigen Spotify

Veel mensen hebben nog wel ergens een externe harde schijf, usb-stick of mp3-speler met muziekbestanden liggen. Misschien heb je die audiotracks in een ver verleden stiekem bij al dan niet legale downloadnetwerken opgepikt, zoals Napster, Kazaa, Bittorrent of Usenet.

Er zijn natuurlijk ook andere manieren om aan audiobestanden te komen. Als je een nieuw album op vinyl koopt, zit daar vaak een los kaartje met een downloadlink bij. Verder kun je audio-cd’s naar de computer rippen of downloads in een gespecialiseerde webwinkel aanschaffen. Mogelijkheden genoeg om zelf een digitale muziekcollectie aan te leggen.

Geschikte muziekserver

Een muziekserver dient aan een aantal voorwaarden te voldoen. Allereerst is de bestandscompatibiliteit erg belangrijk. Van rammelende mp3’tjes tot audiofiele flac-bestanden; je wilt natuurlijk alle audiotracks feilloos kunnen afspelen. Verder speelt de gebruikersomgeving een essentiële rol. Als je duizenden nummers op je computer hebt staan, wil je de gewenste muziek uiteraard vlot opsporen.

Voor het huisvesten van een eigen muziekserver heb je grofweg keuze uit twee apparaten. Gebruik hiervoor een computer of NAS. Besef wel dat het apparaat voor de bereikbaarheid continu moet aanstaan. Een NAS verdient daarom de voorkeur. 

Zo’n systeem heeft naast een ruime opslagcapaciteit namelijk een laag energieverbruik. Niet iedereen heeft echter een NAS staan. In dat geval is een (oude) pc of laptop een prima alternatief. In dit artikel komen beide mogelijkheden uitgebreid aan bod.

Muziekserver op pc

De zoektocht naar een geschikte muziekserver voor de computer valt nog niet mee. Veel gespecialiseerde oplossingen zijn namelijk betaald, zoals Roon en Subsonic. Er bestaan weliswaar allerlei gratis alternatieven, maar hiervan valt de kwaliteit doorgaans helaas tegen. Denk bijvoorbeeld aan een matige bestandscompatibiliteit of gebrekkige gebruiksomgeving.

Foobar2000 geldt als een positieve uitzondering. Deze freeware oogt in eerste instantie ietwat armoedig, maar onderhuids is er verassend veel mogelijk. Zo pas je de vormgeving naar eigen smaak aan en voeg je via plug-ins allerlei extra functies toe. Bovendien speelt dit Windows-programma álle muziekformaten soepel af. Zoek Foobar2000 op in de Microsoft Store. Klik vervolgens achtereenvolgens op Downloaden en Openen.

Weergave aanpassen

Zodra je Foobar2000 voor de eerste keer opent, stel je de weergave in. Er verschijnt hiervoor vanzelf een pop-upvenster. Kies bij voorkeur voor een indeling met een albumlijst. Je navigeert dan namelijk eenvoudig tussen albums van artiesten. Verder toont het programma eventueel eigenschappen en visualisaties. 

Je stelt in het rechter deelvenster vrijblijvend een andere achtergrondkleur in. Overigens kun je de lay-out achteraf nog eenvoudig aanpassen. In dit artikel gaan we uit van de weergave Album List + Properties (tabbed) + Visualisations. Maak een (voorlopige) keuze en bevestig met OK.

Je kunt de verhoudingen van elk deelvenster wijzigen. Beweeg de muis naar een rand tussen twee deelvensters totdat de cursor in een dubbele pijl verandert. Houd de muisknop vervolgens ingedrukt om de verhoudingen aan te passen. Je past op die manier naar eigen wens de gebruikersomgeving aan.

Liedjes toevoegen

Foobar2000 houdt automatisch de standaard muziekmap van Windows in de gaten. Bevat deze locatie audiobestanden, dan verschijnen die vanzelf in de muziekbibliotheek van het programma. Foobar2000 bewaakt op jouw verzoek ook andere bestandslocaties. Als je nieuwe liedjes aan de opgegeven map toevoegt, belanden die automatisch in de bibliotheek van het muziekprogramma.

Ga achtereenvolgens naar File / Preferences / Media Library en klik aan de rechterkant op Add. Je bladert nu naar de beoogde muziekmap. Bevestig met Map selecteren en sluit de instellingen via OK. Afhankelijk van het aantal bestanden dat moet worden geïndexeerd, duurt het even voordat Foobar2000 alle beschikbare muziekalbums toont. 

Wil je iets beluisteren? Sleep dan vanuit Album List een album of liedje naar de afspeelweergave. Dat is het rechter deelvenster. Klik nu bovenaan op de knop Play.

Vreemd genoeg heeft Foobar2000 nergens ruimte voor een albumhoes, maar met een beetje moeite voeg je die alsnog toe. Klik in de menubalk op View / Layout / Enable layout editing mode en sluit het venster met Close. Je klikt daarna met rechts op het tabblad Spectogram. Dit tabblad bevindt zich in het deelvenster rechtsonder. Kies Add New Tab en klik ergens in het lege deelvenster. Je scrolt zo nodig een stukje omlaag en dubbelklikt op Album Art Viewer.

Server toevoegen

Foobar2000 is een kale muziekspeler waaraan je allerlei functies kunt toevoegen. Dat gebeurt via plug-ins. Handig, want op deze manier voorzie je het programma van een serverfunctie. Bekijk op www.foobar2000.org/components de lijst met uitbreidingen. 

Klik op de link UPnP/DLNA Renderer, Server, Control Point 0.99.49 en vervolgens onderaan de pagina op Download. Je navigeert binnen Foobar2000 nu naar File / Preferences / Components, waarna je via de knop Install de zojuist gedownloade plug-in selecteert. Bevestig met Openen en Ja. Klik tot slot op Apply / OK om het programma te herstarten. Verschijnt er een firewallwaarschuwing van Windows? Klik dan op Toegang toestaan.

Je controleert voor de zekerheid of de muziekserver van Foobar2000 actief is. Ga naar File / Preferences. Onder Tools is er met UPnP een nieuw onderdeel bij gekomen. Klap dit onderdeel uit en blader naar Server / Basic Settings. Controleer of de muziekserver is ingeschakeld. Zie hier ook via welke netwerkpoort de server bereikbaar is. Standaard is dat 56923. Dit poortnummer heb je later nog nodig.

Streamen naar hifiapparatuur

Afspeelapparaten kunnen op jouw verzoek binnen het thuisnetwerk liedjes vanaf de muziekserver oppikken. Open op een smart-tv maar eens de bronnenlijst en selecteer Foobar2000 Media Server. De albums verschijnen nu in beeld. Selecteer met de afstandsbediening een nummer of album. Vaak verschijnen er ook albumhoezen, al is dat niet bij elk afspeelapparaat het geval.

Naast een smart-tv heb je wellicht ook nog andere geschikte afspeelapparatuur, zoals een mediaspeler, receiver, soundbar of gameconsole. Uiteraard is het wel een voorwaarde dat dit apparaat met het (draadloze) thuisnetwerk is verbonden. Zoek in het menu de mediaserver op. Gebruik hiervoor de bijbehorende afstandsbediening of controller. Moderne hifiapparatuur kun je veelal met een app op een smartphone bedienen. Zoek dan in de bronnenlijst naar foobar2000 Media Server.

Streamen naar mobiel

Speel je eigen liedjes graag af op een smartphone of tablet? Begrijpelijk, want met een aangesloten hoofdtelefoon kun je optimaal van goede muziek genieten. Installeer de app Foobar2000 op een iOS- of Android-toestel. Geef deze app zo nodig toestemming om binnen het thuisnetwerk naar mediaservers te speuren. Nadat je enkele keren op Next tikt, kom je in het hoofdscherm terecht. Via Media Servers heb je toegang tot de volledige muziekcollectie.

Verschijnt de servernaam niet in beeld? Ga binnen het muziekprogramma op de computer dan naar File / Preferences / Tools / UPnP / Server / Basic Settings en zet een vinkje voor Always use the Default streaming profile for all devices. Bevestig met Apply / OK. Probeer nu op het mobiele toestel verbinding met de muziekserver te maken.

Streamen buiten netwerk

Ben je als muziekliefhebber veel onderweg, dan luister je vermoedelijk vaak via een koptelefoon naar muziek. Dankzij Foobar2000 stream je eigen opgeslagen nummers naar elke plek op aarde. Een voorwaarde is wel dat er wifi of mobiel internet binnen handbereik is. Houd in dat laatste geval je databundel van het mobiele internetabonnement in de gaten.

Verder dien je voor gebruik buitenshuis enkele zaken te configureren. Navigeer in Foobar2000 op de computer naar File / Preferences / Tools / UPnP / Server / Internet Access en vink de optie Allow Internet access aan. Typ in het veld achter Public Server IP or hostname nu het publieke ip-adres, een dubbele punt en het poortnummer. Daarmee verschijnt de regel [ip-adres]:56923, waarbij je de haakjes vervangt voor het publieke ip-adres. Je achterhaalt dat eenvoudig door de website www.ip-adres.nl te bezoeken. Bedenk verder een gebruikersnaam en wachtwoord, waarna je het venster afsluit met Apply / OK.

Met de Foobar2000-app op je mobiel benader je de muziekserver via internet. Kies in het hoofdscherm Media Servers en vervolgens Add new. Typ daarna de volgende regel en vul hierbij in plaats van de haakjes eigen gegevens in: http://(gebruikersnaam):(wachtwoord)@(ip-adres):(poortnummer). Het mobiele toestel maakt nu verbinding met de muziekserver, zodat je al je favoriete nummers kunt streamen.

Portforwarding

Lukt het niet om van buiten het thuisnetwerk verbinding met de muziekserver te maken? Mogelijk blokkeert de router toegang van buitenaf. Je lost dit euvel op door in de routerinstellingen een uitzondering in te stellen. Vul bij de opties voor portforwarding het lokale ip-adres van de muziekserver (in ons voorbeeld het ip-adres van de computer) en het poortnummer in. Daarnaast is het belangrijk dat de router UPnP-verkeer toestaat.

Muziekserver op NAS

Een NAS is in feite een opslagapparaat met een eigen besturingssysteem. Meestal is er veel opslagcapaciteit beschikbaar. Voor muziekliefhebbers komt dat mooi uit, want er is genoeg ruimte om talloze albums onder te brengen. Stel deze muziek via het netwerk aan andere apparaten beschikbaar, bijvoorbeeld een smart-tv, receiver, soundbar, smartphone of tablet. 

Als je een NAS van het merk QNAP bezit, installeer je hiervoor de app Music Station. Hiermee richt je een toegankelijke muziekserver in. NAS’en van Synology bevatten met Audio Station een vergelijkbare toepassing. Dit Taiwanese merk is in Nederland marktleider en daarom leggen we in de komende paragrafen de werking van Audio Station uit.

Audio Station installeren

Zodra de Synology-NAS is ingeschakeld, surf je naar https://finds.synology.com om verbinding met het apparaat te maken. Via Configuratiescherm / Bijwerken en herstellen controleer je of er eventueel een nieuwe versie van het besturingssysteem DiskStation Manager klaarstaat. Zo ja, klik dan op Downloaden en Nu bijwerken. Ga akkoord met de voorwaarden en bevestig nogmaals met Bijwerken / Ja.

Audio Station is standaard niet voorgeïnstalleerd, maar gelukkig voeg je deze Nederlandstalige app eenvoudig toe. Open het onderdeel Package Center en klik onder Audio Station op Installeren. Na afloop nestelt het muziekprogramma zich in het hoofdmenu van DiskStation Manager. De app wordt in een nieuw venster geopend. Voor het delen van muziek met andere afspeelapparaten heb je nog een tooltje nodig. Open Package Center en installeer de applicatie Mediaserver.

Albums toevoegen

Je voegt eenvoudig muziek aan Audio Station toe. Open hiervoor het onderdeel File Station. Als het goed is, kom je de map music tegen. Open deze map en blader via Uploaden / Uploaden – Overslaan naar je muziekcollectie. Selecteer de gewenste audiotracks en bevestig met Openen.

Alle toegevoegde liedjes komen vanzelf in Audio Station terecht. Gebruik de categorieën aan de linkerkant om de audioverzameling onder meer op map, album, artiest of genre te sorteren. Afspelen is simpel: klik gewoon op het album of nummer dat je wilt horen. Verder kun je in Audio Station afspeellijsten aanmaken en naar internetradiostations luisteren. Tot slot bevat de app ook een functie om songteksten op te halen.

Instellingen mediaserver

Wanneer een smart-tv, receiver, soundbar, mediaspeler of gameconsole met het thuisnetwerk is verbonden, kun je in veel gevallen de mediaserver van de NAS benaderen. Op een smart-tv open je hiervoor bijvoorbeeld de bronnenlijst.

Bestaat jouw muziekcollectie uit bestanden met uiteenlopende audioformaten? Wie weet mist een afspeelapparaat ondersteuning voor een bepaald exotisch formaat. In dat geval verschijnt er een foutmelding of lege afspeellijst. Een Synology-NAS zet zo’n audiobestand op jouw verzoek tijdelijk om naar een ander formaat, waarna je de nummers alsnog op het beoogde apparaat kunt afspelen. Dat heet transcoderen.

Je schakelt deze functie eenvoudig in. Open binnen DiskStation Manager linksboven het hoofdmenu en klik op Mediaserver. Via DMA-compatibiliteit zet je een vinkje voor Audiotranscodering inschakelen. Vink alle audioformaten aan. Je bewaart met Toepassen de wijzigingen.

QuickConnect ID

Logischerwijs wil je ook buiten het thuisnetwerk naar eigen muziek luisteren. Een zogeheten QuickConnect ID komt hierbij uitstekend van pas. Je geeft de Synology-NAS daarmee kortweg een eigen domeinnaam, zodat je eenvoudig buitenshuis verbinding kunt maken. Een groot voordeel hiervan is dat je niet allerlei routerinstellingen hoeft te wijzigen. 

Ga naar Configuratiescherm / Externe toegang en vink de optie QuickConnect inschakelen aan. Klik op Toepassen. Je hebt voor het gebruik van deze functie wel een Synology-account nodig. Hoogstwaarschijnlijk heb je jezelf tijdens het in gebruik nemen van de NAS al geregistreerd.

NAS-muziek op mobiel

Met DS Audio op een Android- of iOS-toestel leg je eenvoudig contact met je NAS. Installeer deze app vanuit de Play of App Store. Vul de QuickConnect ID, de gebruikersnaam en het wachtwoord in. Zodra je bevestigt met Aanmelden, verschijnt de muziekverzameling op je smartphone.

Om mobiele datakosten te besparen, download je desgewenst nummers naar het toestelgeheugen. Veel luisterplezier!