Windows 11 werkt prettig, en net iets sneller en efficiënter dan Windows 10. Maar helemaal compleet of perfect is een besturingssysteem natuurlijk nooit. Gelukkig is er (gratis) software waarmee je uitstekend de tekortkomingen verbetert of uitbreidt.

Interface en weergave

Tip 01: ExplorerPatcher

Je kunt de Windows-omgeving op diverse manieren aanpassen, maar ExplorerPatcher voegt een heel scala aan configuratie-opties toe, voor Windows-onderdelen als de taakbalk, het systeemgebied, het startmenu en Verkenner. Na de installatie open je het configuratievenster door met rechts op de Windows-taakbalk te klikken en Eigenschappen te kiezen. Je treft hier tien rubrieken aan, waaronder de zojuist genoemde onderdelen.

Heel wat opties laten zich met een muisklik eenvoudig in- en uitschakelen, bij andere kies je de gewenste instelling uit een uitklapmenu. Zo kun je bijvoorbeeld het startmenu van Windows 11 het uiterlijk van Windows 10 meegeven of de Windows-taakbalk naar een andere schermrand verplaatsen. Houd er rekening mee dat diverse opties pas echt actief worden nadat je Verkenner opnieuw hebt gestart (iets wat je trouwens met een muisklik vanuit ExplorerPatcher regelt).

Er is weliswaar een optie genaamd Restore default settings, maar toch is het geen slecht idee ook zelf een systeemherstelpunt te maken voor je met ExplorerPatcher aan de slag gaat. Je vindt deze optie in de rubriek About, samen met de mogelijkheid om je configuratie-instellingen te exporteren en te importeren.

Download ExplorePatcher (zoek de versie waar Latest achter staat)

Met ExplorerPatcher zet je de Windows-omgeving nog meer naar eigen hand.

Tip 02: ThisIsWin11

Ook ThisIsWin11 is bedoeld om Windows op allerlei manieren naar je eigen hand te zetten, maar deze portable tool werkt alleen goed op Windows 11. Bij het opstarten kun je via pijltjesknoppen verschillende configuratiestappen doorlopen, maar wij vinden het net iets handiger om de diverse rubrieken te openen en zelf de opties in te stellen.

De belangrijkste rubrieken zijn Customize Windows 11, Debloat Windows 11 en Install packages. De overige rubrieken (Automate tasks with PowerUI en Create your own Tweaks with Extensions) zijn vrij geavanceerd en laten we hier buiten beschouwing.

De eerste rubriek bevat 70 opties. Druk op Check om na te gaan hoeveel en welke opties voor jouw systeem aandacht vereisen. Deze kun je dan met Fix issues in één keer doorvoeren.

De Debloat-rubriek heeft alles te maken met het weghalen van overtollige Windows-apps. Je krijgt een lijst te zien en via een knop verhuis je ze naar rechts waar je ze vervolgens kunt weghalen. De Install-rubriek doet min of meer het tegenovergestelde. Je kiest binnen twintig onderwerpen welke apps je wilt laten installeren en met een druk op de knop Run Installer zorgt Windows Package Manager voor de rest.

Ook ThisisWin11 heeft een knop Restore defaults, maar toch raden we je aan eerst zelf een systeemherstelpunt aan te maken.

Download ThisIsWin11 (zoek de versie waar Latest achter staat)

Aanpassen, verwijderen en installeren: alles in één.

Tip 03: Lively Wallpaper

Een diashow als achtergrond voor je bureaublad heeft Windows zelf, maar voor geanimeerde achtergronden, webpagina’s en echte video’s klop je aan bij de gratis opensource-tool Lively Wallpaper.

Na de installatie van de vereiste onderdelen nestelt de app zich in het Windows-systeemvak. Hier kies je vanuit het contextmenu meteen een van de dozijn beschikbare standaardanimaties uitkiezen. Heb je meerdere monitors, dan bepaal je zelf of je op elk scherm een andere animatie wilt. Met enkele schuifbalkjes optimaliseer je de achtergronden, bijvoorbeeld voor een betere verzadiging, helderheid of snelheid.

Er zijn trouwens ook heel wat opties (in rubrieken als Algemeen, Prestatie, Achtergrond en Systeem) om de werking en functionaliteit van de tool zelf aan te passen. Je kiest bijvoorbeeld of de app automatisch met Windows moet opstarten en wat er moet gebeuren met de animaties wanneer je gamet.

Het is ook mogelijk eigen achtergronden toe te voegen. Je hoeft hiervoor enkel naar een videobestand of video-url te verwijzen, zoals een YouTube-filmpje. De conversie naar een geanimeerd achtergrondformaat lukte ons zelfs met interactieve webpagina’s en online games, maar besef wel dat die je cpu meer zullen belasten.

Download Lively Wallpaper (of via de Microsoft Store)

Voor elk scherm een andere achtergrondanimatie als je dat wilt.

Tip 04: Files

Het heeft lang geduurd voor Microsoft bereid was tabbladen in Verkenner te stoppen, maar misschien ben je nog steeds niet gecharmeerd van deze bestandsbeheerder. In dit geval kun je (de gratis versie van) Files overwegen. Uiteraard ondersteunt ook deze tool het gebruik van tabbladen, inclusief aansturing door sneltoetsen.

Je kunt van verschillende bestandsformaten tevens een voorbeeldweergave bekijken zonder het bestand daadwerkelijk te openen. Files biedt ondersteuning voor onder meer ‘syntax highlighting’ (handig voor programmeurs), markdown-notaties en zelfs het afspelen van video’s. Voor wie vaak met archiefbestanden werkt: de programma kan overweg met onder meer zip-compressie: bestanden aan zo’n archief toevoegen doe je met een eenvoudige sleepbeweging.

Verder kun je labels met kleur en tekst toewijzen aan mappen en bestanden, wat een snellere identificatie mogelijk maakt. En gebruik je cloudopslagruimte zoals OneDrive, iCloud of Google Drive: vanuit het navigatiedeelvenster zijn ook deze data makkelijk te benaderen.

Alvast een tip: klik helemaal onder aan de downloadpagina van de Files-website op classic installer om te vermijden dat je 9,99 euro moet betalen via de Microsoft Store.

Download Files

Files: de bestandsbrowser die Verkenner had kunnen zijn.

Veiligheid en privacy

Tip 05: O&O ShutUp10++

Windows is geen spyware, maar het besturingssysteem bevat wel talrijke onderdelen waarmee Microsoft heel wat over zijn gebruikers te weten komt. Al tijdens de installatie kun je al een en ander in- of uitschakelen, en ook daarna kun je nog terecht bij onder meer Instellingen / Privacy en beveiliging. Een tool als het portable O&O ShutUp10++ maakt het je echter heel wat makkelijker. Immers, het programma heeft tientallen instellingen die met privacy te maken hebben op een overzichtelijke manier samengebracht.

Via de tabbladen Local Machine en Current User maakt het programma een onderscheid tussen instellingen die op machineniveau doorwerken of alleen op de aangemelde gebruiker van toepassing zijn. Op beide tabbladen merk je tientallen instellingen op, opgedeeld in rubrieken zoals Privacy, App Privacy, Microsoft Edge, Microsoft Office.

Via schuifknoppen (de)activeer je de gewenste functies. In de kolom Recommended lees je in hoeverre de makers het een goed idee vinden dat je een functie uitschakelt. Wijzigingen worden direct doorgevoerd.

In plaats van zelf te beslissen over elk item, kun je in het menu Actions bijvoorbeeld Apply only recommended settings selecteren. Je vindt hier ook opties terug als Undo all changes (“factory settings”) en Create a system restoration point. We bevelen dit laatste zeker aan voor je wijzigingen laat doorvoeren.

Download O&O ShutUp10++

Met een paar muisklikken maak je Windows wat minder privacygevoelig.

Tip 06: VeraCrypt

Windows Pro-edities en hoger bevatten weliswaar de functie EFS (Encrypting File System) voor het versleutelen van mappen, evenals de functie BitLocker voor de encryptie van een partitie, (systeem)schijf of usb-stick. Voor wie met Windows Home werkt, zijn de mogelijkheden beperkter. Er is wel de functie Stationsversleuteling (een afgeslankte versie van BitLocker), maar als je geen bezwaar hebt tegen wat configuratiewerk, geven we de voorkeur aan het beproefde en flexibele VeraCrypt.

Om in VeraCrypt bijvoorbeeld een versleutelde bestandscontainer te maken, druk je eerst op Volume aanmaken en volg je de verdere instructies. Na afloop koppel je dit volume aan een virtueel station. Alle data die je hierin onderbrengt, worden dan automatisch versleuteld en zijn alleen beschikbaar na het invoeren van het wachtwoord. Maar het is net zo goed mogelijk om een complete (systeem)partitie of -schijf te versleutelen, via Een niet-systeempartitie/schijf versleutelen of (behoorlijk ingrijpend) de optie De systeempartitie of de gehele systeemschijf versleutelen.

Download VeraCrypt

VeraCrypt zorgt voor een stevige versleuteling van data en zelfs van complete partities.

Tip 07: Sandboxie-Plus

Ook wat sandboxing betreft, waarbij applicaties in een afgeschermde ruimte, oftewel sandbox, draaien zodat ze geen gevaar voor de rest van je systeem zijn, bedient Microsoft vooral de Pro-gebruikers. Home-gebruikers missen helaas de Windows Sandbox. Is het vooral je bedoeling om (onbekende) websites en applicaties in zo’n afgeschermde omgeving te kunnen draaien, dan is Sandboxie-Plus een geschikte tool.

Eerst maak je een lege sandbox vanuit het hoofdvenster en vervolgens voer je vanuit het contextmenu van deze sandbox op allerlei manieren een of meer toepassingen uit. Je bladert zelf naar het uitvoerbestand of je kiest een bestand in het startmenu. Of je kiest hier More Tools en selecteert bijvoorbeeld je standaardbrowser of -e-mailclient, Verkenner, Register-editor of Opdrachtprompt.

Elk programma dat in zo’n sandbox wordt uitgevoerd, krijgt een geel kader, zodat je hem makkelijk herkent. Vanuit het contextmenu van zo’n sandbox kun je die nog op allerlei manieren finetunen en bijvoorbeeld ook de beveiliging aanscherpen. Het is ook mogelijk om bestanden die je tijdens zo’n sandbox-sessie hebt gedownload te behouden.

Download Sandboxie-Plus

Met Sandboxie-Plus scherm je applicaties, zoals je browser, veilig af van de rest van je systeem.

Tip 08: GlassWire

De ingebouwde firewall van Windows voldoet prima, maar als gevorderde gebruiker houd je wellicht liever meer zicht op hoeveel en welk verkeer er door je netwerkadapter gaat. GlassWire geeft je hierop een heldere inkijk.

We beperken ons hier tot de interessantste mogelijkheden. Zo krijg je op het tabblad Graph een actueel en historisch overzicht van je netwerkverbindingen, tot een maand terug. Een druk op de knop Traffic volstaat om dit dataverkeer volgens protocoltype te bundelen. Je hoeft in de grafiek maar op een specifiek tijdstip te klikken om de verbindingen van dat moment in meer detail te zien.

Op het tabblad Usage zie je per applicatie het dataverbruik en op het tabblad Security krijg je een veiligheidsindicatie van de programma’s, op basis van het oordeel van medegebruikers en van de dienst VirusTotal (die moet je wel eerst even deblokkeren via Settings / VirusTotal). In dit menu vind je trouwens nog andere handige opties. Zo kun je bij Remote Access een functie deblokkeren die GlassWire-data ook van andere pc’s in je netwerk leest.

Download GlassWire

Je krijgt een detailweergave van de huidige en afgelopen netwerkverbindingen.

Tip 09: PrivadoVPN

Voor meer privacy op internet of bij gebruik van een publieke hotspot kun je een VPN-dienst overwegen. Er zijn diverse degelijke aanbieders, maar wil je hier slechts sporadisch gebruik van maken, dan is een gratis variant van een betaalde dienst misschien al toereikend. We denken dan aan Proton VPN (klik op Get Proton Free) of aan het minder bekende PrivadoVPN. Beide zijn van Zwitserse origine, maar de gratis versie van deze laatste is iets royaler, met tien gratis servers, waaronder in Nederland, VK, VS en Zwitserland, en je krijgt maandelijks tot 10 GB dataverkeer. Er is tevens een kill-switch-functie die moet voorkomen dat je systeem zomaar terugschakelt naar je standaard internetverbinding in het geval de VPN-verbinding plots wegvalt. Fijn is dat de dienst geen logs bijhoudt.

De installatie en de eerste verbinding hadden we in minder dan een minuut voor elkaar. Je kiest uit diverse VPN-protocollen: IKEv2, WireGuard en OpenVPN. Als je dit zo instelt, verdwijnt het programmavenster tijdens het gebruik naar het systeemvak.

Download PrivadoVPN

Met de gratis versie van PrivadoVPN kun je maandelijks 10 GB verbruiken.

Functionaliteit en efficiëntie

Tip 10: Microsoft PowerToys

Microsoft PowerToys is een verzameling kleine tools die elk op hun manier de functionaliteit van Windows uitbreiden. Op dit moment telt de gereedschapsset bijna twintig hulpmiddelen, maar er komen er geregeld meer bij. Handig is dat je alle tools via het Windows-systeemvak vanuit een programmavenster kunt bereiken en configureren. We beperken ons hier tot een korte beschrijving van de leukste tools.

Zo kun je met Color Picker de kleur opvragen van elk punt op je beeldscherm in HEX, RGB en HSL. Met FancyZones maak je complexe vensterlay-outs om je vensters snel te herorganiseren. Image Resizer zorgt ervoor dat je moeiteloos afbeeldingen kunt schalen. Met Keyboard Manager geef je een andere functie aan specifieke toetsen en kun je ook je eigen sneltoetsen instellen. Bestanden herbenoemen in bulk doe je met PowerRename en met Text Extractor haal je tekst uit een willekeurig schermgebied. En heb je moeite om bepaalde bestanden te sluiten of te verwijderen? File Locksmith geeft aan welke processen die bestanden blokkeren.

Download PowerToys (of via de Microsoft Store)

Microsoft PowerToys: een handige reeks hulpmiddelen voor Windows.

Tip 11: EarTrumpet

De geluidsaansturing is in de laatste Windows-edities al een stuk beter geworden, maar EarTrumpet maakt het volumebeheer nog veel efficiënter, zeker wanneer je met twee of meer uitvoerapparaten werkt.

Zodra EarTrumpet is gestart, klik je op het bijbehorende luidsprekerpictogram, waarna je een overzicht krijgt van de actieve audioapparaten en programma’s. Klik met rechts op een applicatie en druk op het knopje met de twee pijlen om het uitvoerapparaat te selecteren. Op deze manier kun je bijvoorbeeld Spotify via je hoofdtelefoon beluisteren en systeemgeluiden via de gewone speakers. Klik op een programma-icoon om het bijbehorende geluid meteen stil te zetten.

Download EarTrumpet (of via de Microsoft Store)

EarTrumpet: even elegant als efficiënt.

Tip 12: QuickLook

Wat EarTrumpet doet voor het oor, doet QuickLook voor het oog. Deze app maakt het namelijk mogelijk om van allerlei afbeeldingen een snelle voorbeeldweergave op te vragen. In Verkenner selecteer je een afbeeldingsbestand en dan druk je op de spatiebalk voor een voorbeeldweergave. Via deze GitHub-pagina vind je tevens een reeks plug-ins die ervoor zorgen dat je ook van allerlei andere bestandsformaten een voorbeeldweergave kunt opvragen, zoals Office-formaten (ook zonder dat je Microsoft Office hebt geïnstalleerd), 3D-modellen en PostScript-bestanden. De installatie van zo’n plug-in is erg eenvoudig: download het bestand met de extensie .qlplugin, selecteer het in Verkenner, druk op de spatiebalk en klik op Click here to install this plugin. Herstart QuickLook tot slot.

Download QuickLook (of via de Microsoft Store)

Een zeer snelle preview met QuickLook. Handig!

Tip 13: Everything

Windows zelf beschikt weliswaar over een zoekfunctie, maar die daar zijn we nooit zo enthousiast over geweest. Wij zijn meer gecharmeerd van het alternatief Everything, in combinatie met Everything Toolbar. Beide laat je het best automatisch met Windows starten, zodat de zoekfunctie altijd paraat is.

Zodra je op het pictogram van Everything Toolbar drukt, verschijnt een pop-upvenster met een alfabetische lijst van de gedetecteerde bestands- en mapnamen. Daarna hoef je slechts een deel van een naam in te tikken om te zoeken. Of je werkt met reguliere expressies als je die syntax kent.

Met een druk op een knop beperk je de zoektocht tot specifieke bestandstypes als audio, afbeeldingen of video. Schakel Gebruik Everything filters in als je eigen bestandstypes wilt definiëren – dit moet je dan wel in de zoektool zelf doen. Hier kun je ook terecht voor het indexeren van externe opslaglocaties.

Een alfabetische sortering is standaard, maar je kunt ook andere criteria selecteren, zoals datum of bestandsgrootte. Heb je het gewenste bestand gevonden, dubbelklik erop om het in Verkenner te openen.

Download Everything

Download Everything Toolbar

Everything (met de bijbehorende toolbar) is een supersnelle en flexibele zoektool.

Tip 14: NanaZip

In Windows kun je zip-bestanden maken en openen, maar veel meer opties krijg je niet. NanaZip, een moderne Windows-tool die van het populaire 7-Zip is afgeleid, biedt meer mogelijkheden. Ben je 7-Zip gewend, dan is de overstap supersimpel.

Net als 7-Zip integreert ook NanaZip standaard in Verkenner en kun je vanuit het contextmenu allerlei handelingen uitvoeren, zoals het uitpakken van een geselecteerd archiefbestand of het archiveren van een bestandsselectie naar een nieuw gecomprimeerd bestand.

Net als 7-Zip kun je ook NanaZip vanuit een afzonderlijk programmavenster aansturen. Dit venster bevat een bestandsbrowser waar je de gewenste items met een paar muisklikken archiveert. Tenzij je liever nog wat aan het archiveringsproces sleutelt, want er zijn tig opties beschikbaar. Zo kun je uit een aantal archiefformaten kiezen (naast 7z ook zip, wim en tar), kun je de compressiemethode en het -niveau instellen, een zelfuitpakkend archiefbestand (exe) maken of het archief met een wachtwoord versleutelen. Handig is verder dat NanaZip de integriteit van een archiefbestand kan controleren.

Download NanaZip (zoek de versie waar Latest achter staat)

NanaZip kan met meer archiefformaten overweg en biedt tal van opties aan.

Tip 15: Notepads

Een volwaardige tekstverwerker zit aan het ene uiterste op het vlak van tekstverwerking en Kladblok helemaal aan het andere eind van het spectrum. Notepads zit ertussenin: het is een moderne teksteditor met mogelijkheden die je ook in krachtige tools als Sublime of Notepad++ aantreft. Minpuntje is wel dat de app vooralsnog niet in het Nederlands verkrijgbaar is.

Start de app rechtstreeks op vanaf de Opdrachtprompt (met het commando notepads). Elk geopend bestand komt netjes op een ander tabblad terecht. De app kan met markdown overweg en toont deze formattering live in het tekstvenster (beginnersgids).

Heb je aanpassingen aan een tekstbestand doorgevoerd, dan kun je de originele en bewerkte versie naast elkaar bekijken. Voor wie over een touchscreen beschikt: Notepads kan ook met handgeschreven tekst overweg.

Download Notepads (of via de Microsoft Store)

Notepads lijkt erg basaal, maar heeft best enkele handige functies ingebouwd.

Tip 16: aText

Hoe vaak gebeurt het niet dat je dezelfde stukjes tekst moet intikken in een document of e-mail? Dan zou het zo handig zijn als je de tekst met een paar toetsen kunt reproduceren. Dat (en nog veel meer) kan met de app aText. Er is ook een betaalde Premium-versie met meer mogelijkheden, zoals (cloud)synchronisatie en wachtwoordbeveiliging.

De app heeft standaard al een hele reeks voorbeelden die je al meteen kunt testen vanuit de rubriek Examples & Guides. Uiteraard kun je de bestaande voorbeelden aanpassen en eigen tekstmacro’s toevoegen. We raden je aan hier alle onderdelen goed te bekijken, want er is heel wat mogelijk. Je kunt bijvoorbeeld ook geformatteerde tekst en zelfs afbeeldingen koppelen aan een tekstmacro, bijvoorbeeld om snel een bepaald logo of handtekening te plaatsen. Of je maakt gebruik van systeemvariabelen om bijvoorbeeld snel een pad of een datum in te voeren. aText kan overweg met diverse scripts, waaronder cmd (batch), PowerShell, JavaScript en VBScript.

Download aText (of via de Microsoft Store)

Met aText hoef je niet langer zelf telkens opnieuw dezelfde tekst in te voeren.

Tip 17: PDF24 Creator

Het is inmiddels een bekend fenomeen: Windows heeft weliswaar een bepaalde ingebouwde functie, maar die is zo basaal dat je liever op zoek gaat naar iets anders. Dat is bij de ingebouwde virtuele pdf-printer niet anders. Een bestaande pdf hiermee bewerken, kun je vergeten.

PDF24 Creator is een complete suite voor bijna al je pdf-bewerkingen. Je vindt hiervan ook online versies, maar een voordeel van de desktopversie is juist dat je volledig lokaal werkt. Om van alle mogelijkheden gebruik te maken, raden we je een volledige installatie aan.

Wanneer je de tool start, verschijnt een scherm met daarin meer dan veertig knoppen die elk naar een andere bewerking voeren, zoals samenvoegen, comprimeren, bewerken, beschermen en splitsen.

Het programma heeft ook een virtuele pdf-printer, met verschillende opties. Je kunt hier onder meer een voorbeeldweergave bekijken of de pdf meteen doormailen. Of je kiest In Creator openen om pdf-bestanden op allerlei manieren te organiseren. En uiteraard is er ook een pdf-lezer en kun je pdf’s annoteren, zoals het toevoegen van markeringen, tekst, vormen of afbeeldingen.

Download PDF24 Creator

PDF24 Creator is een erg veelzijdige toolkit voor het bewerken van pdf-documenten.

Tip 18: KDE Connect

KDE Connect is alleen nuttig voor wie een smartphone heeft en deze graag aan zijn desktop-pc of laptop koppelt. Dit kan handig zijn om bijvoorbeeld snel het klembord te delen, bestanden uit te wisselen, of sms’jes of andere telefoonnotificaties op je computerscherm te zien en te beheren.

KDE Connect maakt dit allemaal mogelijk (en meer), en is duidelijk krachtiger dan de standaard Windows-app Telefoonkoppeling. Logischerwijs heb je zowel de computerversie (voor Windows, macOS en Linux) als de mobiele app nodig (deze vind je in de officiële appstores), waarna je beide toestellen aan elkaar koppelt.

Deze koppeling gaat erg makkelijk nadat je de nodige machtigingen aan de mobiele app hebt verleend. Naast de eerdergenoemde mogelijkheden kun je ook sms’jes vanaf je pc beantwoorden en kun je mobiele telefoon bijvoorbeeld als afstandsbediening voor een PowerPoint-presentatie of voor je muziekcollectie op je pc inzetten.

KDE Connect kan zelfs je telefoon laten rinkelen wanneer je deze niet meteen kan vinden. Je kunt de invoer van je telefoon overnemen en met de muisaanwijzer op je pc door het scherm van je smartphone navigeren. Het is bovendien mogelijk eigen commando’s toe te voegen om die dan vanaf je smartphone uit te voeren. Laat je alvast inspireren door de voorbeelden.

Download KDE Connect

KDE Connect koppelt je mobiele telefoon aan je pc voor allerlei handelingen.

Tip 19: PicPick

Gaandeweg zijn de mogelijkheden voor het nemen van schermafdrukken in Windows er al stukken op vooruitgegaan, maar wie meer mogelijkheden wil en tevens schermvideo’s wilt opnemen, heeft meer aan een tool als PicPick.

Na de installatie staat het bijbehorende pictogram in het Windows-systeemvak, van waaruit je de gewenste handeling selecteert.

Zo vind je bij Schermopname maar liefst zeven opties, met naast de klassieke mogelijkheden Volledig scherm, Vrije hand en Bereik, ook handigheden als Bladerend venster (handig voor lange webpagina’s bijvoorbeeld) en Laatste opname herhalen. Uiteraard kies je zelf ook of je de muiscursor in je opname wilt zien en of je een tijdsvertraging wilt instellen.

PicPick levert allerlei visuele hulpmiddelen mee, waaronder een Kleurenpipet, Vergrootglas, Lineaal, Draadkruis en Gradenboog. Handig is verder het Whiteboard waardoor je op je bureaublad of programmavenster allerlei annotaties kunt maken (die zich net zo makkelijk ook weer laten verwijderen). Je kunt ook annoteren nadat je een schermafbeelding hebt gemaakt, aangezien PicPick een krachtige editor heeft.

Vrij nieuw is de toevoeging van een video-opnamefunctie, zij het vrij basaal: je kiest het volledige scherm of een deel daarvan, en je bewaart de opname als mp4 of geanimeerde gif.

Download PicPick

Schermafbeeldingen (met krachtige editor) en schermvideo’s maken: PicPick doet het beter dan z’n Windows-tegenhanger.

Tip 20: VLC

De ingebouwde Mediaspeler van Windows maar weinig voor, zeker in vergelijking met de populaire alleseter VLC. Vanuit de Microsoft Store kun je bovendien een moderne app-versie downloaden van deze opensource-tool. Let wel, deze variant ondersteunt geen dvd’s of blu-rays en ook diverse andere geavanceerde mogelijkheden ontbreken. We focussen ons hier dus op de desktopversie.

Een belangrijk pluspunt van VLC Media Player is dat deze met zo goed als alle bekende mediaformaten overweg kan. Geen gedoe dus met ontbrekende codecs en dergelijke. De desktopversie bevat bovendien een indrukwekkend aantal instellingsopties en heeft heel wat optimalisatiefuncties. Loopt de ondertiteling bijvoorbeeld niet synchroon met de beelden, dan trek je dit recht met de ingebouwde synchronisatiefuncties.

Video’s afspelen kan rechttoe rechtaan, maar VLC is ook niet vies van speciale visuele effecten, zoals het toevoegen van een logo of psychedelische kleuren. De tool laat zich inzetten als mediaconverter en kan ook zelf media opnemen, bijvoorbeeld vanaf je webcam.

Download de desktopversie van VLC

Download VLC (of via de Microsoft Store)

De desktopversie van VLC Media Player (links) en de VLC-app (rechts).

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een bewakingscamera met een hoge beeldkwaliteit? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

TP-Link Tapo C325WB

De TP-Link Tapo C325WB is goedkoop en levert ook nog eens een scherp beeld. Met een resolutie van 2688 × 1520 pixels identificeer je moeiteloos personen en huisdieren. Aan weerszijden van de lens bevinden zich twee felle ledlampen. Die gaan na bewegingsdetectie in het donker vanzelf branden, zodat je nachtelijke opnames in kleur kunt maken. Overigens herkent de Tapo C325WB op eigen houtje mensen, voertuigen, honden en katten. Je ontvangt daarvan desgewenst pushberichten op je smartphone, waarna je in de TP-Link Tapo-app livebeelden opvraagt. Uiteraard kijk je net zo makkelijk eerdere opnames terug.

Voor het opslaan van beeldmateriaal kun je kiezen tussen verschillende opties. De eenvoudigste methode is om een microSD-kaart van maximaal 512 GB in het apparaat te plaatsen. Als alternatief kun je de video's op een geschikte NAS of (tegen betaling) in de cloud bewaren. Je verbindt de Tapo C325WB via een ethernetkabel of wifi met het (draadloze) thuisnetwerk. De IP66-gecerificeerde behuizing is weerbestendig, waardoor je hem ook buiten kunt ophangen.

TP-Link Tapo C225

Als je alleen binnenshuis wilt opnemen, is deze goedkope pan- en tilt-camera een goede keuze. Het camerahoofd van de TP-Link Tapo C225 kan op eigen houtje horizontaal (340 graden) en verticaal (60 graden) bewegen. Je hebt in een kamer dus geen last van dode hoeken. Bepaal bijvoorbeeld dat de camera een huisdier of (klein)kind automatisch moet volgen. Vervolgens neem je in de TP-Link Tapo-app live een kijkje. Dankzij een respectabele resolutie van 2560 × 1440 pixels ogen de beelden scherp. Bepaal in de app in hoeverre je meldingen wilt ontvangen van bewegende objecten, personen, huisdieren en geluiden.

Een opvallende functie is de privacyknop. Wanneer je daarop drukt, stopt de Tapo C225 meteen met filmen. Verder voer je op afstand een gesprek, want de behuizing bevat een speaker en microfoon. Voor de opslag van video's plaats je een microSD-kaart van maximaal 512 GB in de behuizing. Een andere mogelijkheid is om de beelden naar een geschikte NAS door te sluizen. Lees hier een uitgebreide review over deze veelzijdige camera.

Eufy Eufycam E330 (2-pack + basisstation)

Met dit starterspakket van Eufy bewaak je de voor- en achterkant van je woning. En hoe, want de twee bijgesloten camera's ondersteunen een 4K-resolutie van 3840 × 2160 pixels. Hierdoor herken je zelfs na digitaal inzoomen moeiteloos personen. Zodra de bewakingscamera's met netstroom zijn verbonden, bewaar je opnames op het inbegrepen basisstation. Standaard is er een opslagcapaciteit van 16 GB beschikbaar, maar dat breid je met een eigen interne schijf optioneel uit naar maximaal 16 TB. Zeker wanneer je continu wilt opnemen, is extra opslagruimte een vereiste. Je kunt als alternatief ook alleen filmpjes van gebeurtenissen opslaan.

Naast een hoge resolutie biedt de Eufycam E330 ook nog eens nachtzicht in kleur. Er zijn namelijk een lichtgevoelige sensor en ledlamp geïntegreerd. Verder is de functie gezichtsherkenning de moeite waard. Je ontvangt desgewenst pushmeldingen zodra er familie of vrienden bij je op de stoep staan. Woon je groot? Overweeg dan een bewakingssysteem met vier camera's. Daarnaast is de Eufy Eufycam E330 ter uitbreiding los te koop.

Lees ook: 5 fouten met je beveiligingscamera die je hierna nooit meer maakt

EZVIZ BC1c 4K

Deze oplaadbare 4K-bewakingscamera van Ezviz is momenteel goedkoper dan ooit. Zodra je de BC1c 4K met wifi verbindt, kijk je naar opnames en livebeelden in een resolutie van 3840 × 2160 pixels. Je hangt de IP65-gecertificeerde behuizing zo'n beetje overal op. In de behuizing bevindt zich namelijk een accu met een riante capaciteit van 10.400 mAh. Dat scheelt weer stroomdraden trekken! Ben je van plan om de beveiligingscamera op een locatie met veel zonlicht te monteren? Koop de BC1c 4K dan inclusief zonnepaneel, zodat je de batterij niet of nauwelijks via netstroom hoeft op te laden.

De behuizing heeft plek voor een microSD-kaart tot maximaal 512 GB. Verder is de behoorlijke diagonale kijkhoek van 135 graden een pluspunt. Hierdoor vangt de lens een groot deel van de kamer, tuin of oprit in beeld. Zodra de camera een persoon of voertuig detecteert, ontvang je hiervan een melding op je smartphone. Bovendien begint de BC1c 4K automatisch met opnemen. Overige voordelen zijn de ondersteuning voor tweewegaudio en nachtzicht in kleur.

Foscam G4P-B

De Foscam G4P-B heeft een stevige behuizing, waardoor je hem gerust op een drukke of risicovolle plek kunt ophangen, zoals aan de straatzijde waar kinderen spelen. Het apparaat werkt op netstroom, waardoor je 24/7 kunt opnemen. Kies voor het opslaan van videomateriaal tussen drie mogelijkheden, namelijk een microSD-kaart (max 256 GB), een geschikte NAS of cloudopslag. Voor laatstgenoemde optie moet je wel een betaald abonnement afsluiten.

De G4P-B heeft een ethernetaansluiting, zodat je het apparaat op een bekabeld netwerk kunt aansluiten. Dat verhoogt de betrouwbaarheid van de beeldoverdracht. Is er geen bekabelde netwerkaansluiting beschikbaar, dan verbind je deze beveiligingscamera net zo makkelijk met wifi. Gunstig is verder de ruime videoresolutie van 2560 × 1440 pixels. Daarnaast reikt de nachtzichtfunctie tot ongeveer twintig meter. Onder de productnaam G4P-W is er ook een witte uitvoering verkrijgbaar.