ID.nl logo
Laat je niet phishen: versleutel je mail met Proton Mail
© Adobe
Huis

Laat je niet phishen: versleutel je mail met Proton Mail

We vertrouwen allemaal blindelings op onze e-mail voor onze professionele en privécommunicatie. Omdat dit medium zo is ingeburgerd, is dit het favoriete doelwit van cyberaanvallen. Gelukkig kun je heel wat doen om je e-mail te beveiligen. Bij sommige e-mailproviders, zoals Proton Mail, liggen de veiligheidsnormen ook hoger dan bij andere.

Na het lezen van dit artikel weet je precies hoe je op een veilige manier mailtjes kunt versturen en de kans zo klein mogelijk maakt dat anderen stiekem meekijken:

  • Verstuur versleutelde berichten
  • Laat e-mails zichzelf vernietigen
  • Stel een vervaldatum in

Maar wees altijd op je hoede, lees daarom ook: AI maakt phishing onherkenbaar: wees voorbereid en blijf veilig

In 2023 gebruiken meer dan 4 miljard mensen wereldwijd e-mail. Er is geen enkel ander platform dat zelfs maar in de buurt komt van het bereik van e-mail. Hoewel e-mail efficiënt en belangrijk is, is het niet erg veilig. We zijn ondertussen bijna gewend geraakt aan de pogingen van phishing, spam, hoaxes of spyware die dagelijks onze inkomende post bezoedelen. Zelfs inbreken in je elektronische postbus is blijkbaar niet moeilijk. In iedere tussenstap van het mailverkeer kunnen meelezers zitten. Ben je gesteld op je privacy, dan geeft het een veiliger gevoel om een provider als Proton te gebruiken, die geen data of ip-adressen verzamelt of logs vastlegt.

Locatie van de provider

Waarop moet je letten bij het kiezen van een veilige e-mailprovider? Een van de belangrijkste criteria is de serverlocatie. Sommige landen, waaronder de Verenigde Staten en China, verzamelen en delen de informatie die ze systematisch uit e-mailservers halen.

Ook techbedrijven azen op onze persoonlijke data, hoe banaal die ook lijken. Ze beweren zelf dat ze dit doen om ons gebruiksgemak te verbeteren. Google scant bijvoorbeeld de inhoud van je elektronische post om functies zoals Smart Reply aan te bieden. Google analyseert door middel van kunstmatige intelligentie de inhoud van je inkomende post en suggereert automatisch een paar mogelijke antwoorden.

Als je je dus niet alleen zorgen maakt over hackers, maar ook over bemoeizuchtige instanties, dan gebruik je beter een e-mailprovider die gevestigd is in Zwitserland, Duitsland, Zweden, Nederland of België. De privacywetten van deze landen zijn strenger dan die van de VS. Dat ondervond Meta, het moederbedrijf van Facebook, in mei van dit jaar toen het een boete kreeg van 1,3 miljard dollar voor het overhevelen van gegevens van Europese gebruikers naar servers in de VS.

Proton Mail is onderworpen aan de strenge Zwitserse privacywetgeving.

Snelle veiligheidstips

  • Een sterk wachtwoord blijft de eerstelijnsverdediging tegenover indringers. Maak een combinatie van minimaal acht tekens, waaronder hoofdletters, kleine letters en cijfers.
  • Wees op je hoede bij wifi-hotspots. Publieke netwerken gebruik je beter niet om je bankzaken te regelen en evenmin om gevoelige informatie te verzenden.
  • Klik niet op links in e-mails van onbekenden. Onschuldig ogende hyperlinks en bijlagen kunnen malware bevatten. Zelfs bij mails van bekenden moet je kritisch zijn, want sommige malware verspreidt zich via legitieme e-mailadressen.
  • Gebruik je een openbaar netwerk om je mail te checken, denk er dan aan om je op het einde uit te loggen bij deze maildienst.
  • Wees zuinig met aan wie je je e-mailadres toevertrouwt en vermijd om je mailadres op publiek toegankelijke websites te publiceren.
  • Werk met meerdere e-mailadressen. Gebruik je privéadres voor informele communicatie en een ander e-mailadres voor je werk.
  • Maak gebruik van wegwerpadressen! Veel webdiensten vragen een bevestiging via een mailadres. Dat is helaas vaak de oorzaak waardoor je op een spamlijst terechtkomt. Om dit te vermijden zijn tijdelijke e-mailboxen handig, zoals www.wegwerpmailadres.nl of www.ikbenspamvrij.nl. Zo’n mailbox is slechts een bepaalde tijd zichtbaar en wordt daarna automatisch verwijderd.
Met een wegwerpadres hoef je je persoonlijke mailadres niet prijs te geven.

Proton Mail-abonnementen

Om Proton Mail te installeren, ga je het best vanaf een pc of laptop naar www.proton.me/mail. Daar gebruik je rechtsboven de knop Maak een gratis account. Er zijn drie abonnementen voor individuele gebruikers.

Het basisaccount is gratis. Hierbij ontvang je 1 GB totale opslag, één gratis e-mailadres en mag je 150 berichten per dag verzenden. Je beschikt ook over drie kalenders en je kunt bestanden versleuteld delen. Proton Mail versleutelt ook je bijlagen end-to-end.

Bij de betaalde abonnementen heb je uiteraard meer mogelijkheden. Het Mail Plus-account bijvoorbeeld kost € 3,99 per maand daarmee heb je 15 GB opslag, 10 e-mailadressen, mag je onbeperkt berichten versturen en beschik je over 25 kalenders waarbij je ook je agenda kunt delen.

We starten met het gratis account. Daarna doorloop je de aanmeldingsprocedure. Je kiest een gebruikersnaam, een wachtwoord, een herstel-e-mailadres en een hersteltelefoonnummer. Die laatste twee zijn niet verplicht, maar wel handig voor het geval dat je het wachtwoord zou vergeten.

Om te bewijzen dat je geen robot bent, moet je een puzzelstukje op de juiste plaats slepen.

Webomgeving

Daarna kom je bij je inbox terecht. Die ziet eruit zoals bij ieder ander mailprogramma. Er zitten trouwens al een aantal berichten in van Proton Mail zelf. Als je met de muisaanwijzer over een bericht gaat, verschijnen de knoppen om de e-mail te verwijderen, te archiveren of te markeren als gelezen of ongelezen.

Links zie je de standaardmappen en door op het plusteken te klikken, kun je nieuwe mappen aanmaken. Daaronder vind je de knop Labels. Het is mogelijk om e-mailberichten van een label te voorzien, dat maakt het makkelijker om ze later in de mappenstructuur terug te vinden. Onder de knop Labels staat een plusteken om nieuwe labels te maken, maar het is niet mogelijk om labels te maken die dezelfde naam hebben als mappen.

Rechts bovenaan zie je het tandwieltje om naar Settings te gaan. Als je op Go to settings / Appearance klikt, kun je het uiterlijk van dit programma wijzigen aan de hand van verschillende thema’s. In die instellingen stel je trouwens ook de taal van Proton Mail in, zodat het programma vanaf nu in het Nederlands werkt. Vanuit de webomgeving stimuleert Proton Mail om de mobiele app te installeren. De app werkt op dezelfde manier en de gegevens worden vanaf dan voortdurend gesynchroniseerd.

Pas als je met de cursor over een bericht gaat, verschijnen de knoppen om het bericht te beheren.

End-to-end-codering Zo’n veilige e-mailprovider heeft verschillende technieken om je e-mailaccount en de inhoud van je berichten te beschermen. Bij het kiezen van een veilige e-mailprovider moet je ook letten op het type codering dat wordt gebruikt. Meestal gebeurt dit via end-to-end-encryptie (E2EE). Dat betekent dat de e-mail tijdens de volledige reis van afzender naar ontvanger wordt versleuteld.

De e-mail wordt lokaal op je telefoon of computer versleuteld met de openbare sleutel van de ontvanger. Het bericht blijft versleuteld tot dit het apparaat van de ontvanger bereikt. Daar wordt het versleuteld met de privésleutel van de ontvanger. Met E2EE kan niemand (zelfs Proton niet) je e-mail lezen. Bij Proton Mail zijn er twee opties om je berichten te coderen: met wachtwoord beveiligde e-mails en PGP.

Op de servers waar het bericht passeert, verschijnt nooit een leesbaar bericht.

Versleutelde berichten versturen

Via de knop New message begin je aan een bericht. Iedereen die ooit een e-mail heeft verstuurd, herkent de standaardvelden en de knoppen om het bericht vorm te geven. Door onderaan op het paperclipje te klikken, voeg je een bijlage aan het bericht toe. Je typt de boodschap en drukt op Verstuur.

Tot zover werkt Proton Mail als ieder ander mailprogramma, maar de knop Externe versleuteling maakt het verschil. Als je daarop klikt, kun je een wachtwoord invullen dat de ontvanger nodig heeft om de link naar dit bericht te kunnen openen. Die ontvanger moet dan uiteraard het wachtwoord kennen.

Je kunt ook een hint toevoegen waarmee de ontvanger het wachtwoord kan achterhalen. Maak van de hint een vraag waarop alleen de ontvanger het antwoord zou weten. Deze versleuteling is alleen nuttig als je dit bericht naar iemand stuurt die geen Proton Mail gebruikt, want mail die onderling tussen Proton Mail-gebruikers circuleert, wordt automatisch op de achtergrond versleuteld.

Ieder versleuteld bericht is slechts 28 dagen beschikbaar. Berichten die je naar niet-Proton Mail-gebruikers verzendt, zijn standaard niet end-to-end beveiligd, maar je kunt dit dus wel gemakkelijk instellen.

Je kunt een wachtwoord ook van een hint voorzien.

Data die het daglicht niet mogen zien?

Deze ssd van Kingston beveiligt álles wat je erop zet

Zelfvernietigende e-mails

Gevoelige informatie verzend je het best met end-to-end-codering. Of nog beter, stel de e-mail zo in dat hij zichzelf na een bepaalde tijd vernietigt. Zowel in de mobiele versie als op de desktop is het gemakkelijk om zelfvernietigende e-mails te versturen.

Gebruik eerst het slotpictogram om de end-to-end-codering te activeren en het wachtwoord in te stellen. Zelfvernietigende e-mails werken uitsluitend bij gebruik van end-to-end-encryptie. Als je klaar bent, tik je op de smartphone op het klokpictogram onder de onderwerpregel. Op de desktop gebruik je de knop met de drie puntjes naast het slotpictogram en dan kies je Vervaltijd instellen.

De minimaal toegestane tijd is één uur en het maximum is 28 dagen. Zodra je de tijd hebt gekozen, moet je bevestigen. Het klokpictogram heeft nu een vinkje dat aangeeft dat de tijd is ingesteld. Daarna hoef je alleen nog maar op het verzendpictogram (het papieren vliegertje) te drukken.

Ook in de mobiele app kun je zelfvernietigende mails instellen.

Wanneer de vervaldag voorbij is

Belangrijk: de timer loopt vanaf het moment dat de e-mail is verzonden en niet vanaf het moment dat de ontvanger het bericht heeft geopend. Wanneer je dus het interval instelt op één uur is de kans groot dat de ontvanger het nooit zal zien. Zodra de vervaltijd is bereikt, wordt het bericht bij de verzender automatisch verwijderd uit de map Verzonden.

Ook bij de ontvanger verdwijnt het bericht automatisch, op voorwaarde dat het om een Proton Mail-gebruiker gaat. Wanneer het om een externe gebruiker gaat, zal het e-mailbericht met daarin de verwijzing naar het gecodeerde bericht in de mailbox van de ontvanger blijven. De boodschap zelf en eventuele bijlagen worden wel degelijk verwijderd. Proton Mail werkt niet met een leesbevestiging. Je weet dus niet of de ontvanger het bericht heeft geopend.

Ook in het verzonden bericht zie je de vervaldag.

Ook in Gmail kun je een vervaldatum instellen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel.

Berichten decoderen

Als ontvanger krijg je bericht van Proton dat er een versleutelde e-mail op je wacht. Je leest daarin de vervaldatum of vervaltijd, en eventueel de wachtwoordhint.

Via de knop Unlock message opent er een pop-up in Proton Mail waar je het wachtwoord kunt intypen. Vervolgens kun je het bericht en ook de bijlage openen. Rechtsboven staat de knop Veilig beantwoorden. Op die manier verstuur je een beveiligd antwoord naar de afzender, met eventueel een bijlage.

Personen die je een e-mail hebt verstuurd, worden automatisch toegevoegd aan je contactpersonen. Als je een nieuw bericht opstelt, zie je de knop Contacten staan. Hier voeg je nieuwe contactpersonen toe en selecteer je een contact als ontvanger voor een nieuwe e-mail. Groepen aanmaken werkt alleen in een betaald account.

De ontvanger krijgt een verwijzing naar het bericht dat op hem wacht.

Andere veiligheidsvoorzieningen

De instellingen zijn bijzonder uitgebreid, maar ze zijn niet allemaal beschikbaar in de gratis versie. Belangrijk is de optie Account en wachtwoord, waar je de tweestapsverificatie (2FA) kunt activeren. Dat betekent dat iemand die je wachtwoord zou stelen, niet zomaar bij je e-mail kan komen. Er is dan ook nog een andere vorm van authenticatie nodig. Eén factor is het wachtwoord. De andere factor is je mobiele telefoon waarop je een eenmalige code ontvangt die gekoppeld is aan je gebruikersnaam en wachtwoord.

Bij Veiligheid en privacy lees je welke accounts recent actief zijn geweest. Als je bijvoorbeeld leest dat je Proton Mail-account gebruikt werd op een toestel dat je niet kent, dan kun je die bevoegdheid hier intrekken.

Daaronder vind je het Beveiligingslogboek waar precies staat wanneer er werd ingelogd en waarom een inlogpoging mislukt is — bijvoorbeeld omdat er een verkeerd wachtwoord werd gebruikt.

Heel interessant is de optie Importeren via Easy Switch, waar je autoforwarding van Gmail kunt activeren en waar je e-mails, agenda en contacten kunt importeren van een andere dienst zoals Google of Outlook.

En bij Identiteit en adressen is het mogelijk om je weergavenaam aan te passen en de handtekening samen te stellen die automatisch onderaan je berichten zal komen.

Controleer de veiligheid van je account in het Beveiligingslogboek.

Proton Mail Bridge

Wil je met je gewone e-mailprogramma gebruikmaken van de Proton-beveiliging? Dat kan door middel van Proton Mail Bridge. Dit is een opensource-applicatie waarmee je je Proton Mail-account integreert in elk programma dat IMAP en SMTP ondersteunt, zoals Microsoft Outlook, Apple Mail en Mozilla Thunderbird.

Bridge draait op de achtergrond op je computer en codeert en decodeert je e-mail wanneer die je computer verlaat of erop binnenkomt. Uiteraard moet je eerst een account hebben bij Proton Mail. Bovendien werkt Proton Mail Bridge alleen met een betaald account. Daarna moet je Proton Mail Bridge downloaden en installeren.

Laat je vertrouwde e-mailprogramma samenwerken met Proton.

Proton Mail Bridge instellen

Om Proton Mail Bridge te laten samenwerken met bijvoorbeeld Microsoft Outlook, open je eerst Outlook en ga je naar het tabblad Bestand / Info / Accountgegevens / Accountinstellingen. Daar gebruik je de knop Nieuw. Voer je e-mailadres in en selecteer Geavanceerde opties. Plaats een vinkje bij Ik wil mijn account handmatig instellen. In het scherm van de Geavanceerde installatie selecteer je IMAP. Hier vul je alle accountgegevens in die worden weergegeven in de Proton Mail Bridge-app.

Bevestig, waarna je word gevraagd om je Proton Mail Bridge-wachtwoord tweemaal in te voeren, één keer voor IMAP en één keer voor SMTP. Het wachtwoord dat je moet gebruiken, wordt automatisch gegenereerd door Proton Mail Bridge. Je mag dus niet je gewone Proton Mail-wachtwoord gebruiken. Deze accountgegevens staan in Bridge onder Mailbox details. Klik op Verbinden als die gegevens zijn ingevoerd. Je ontvangt een beveiligingswaarschuwing die je moet bevestigen.

Ga opnieuw naar de Accountinstellingen van Outlook. Selecteer je Proton Mail-account en klik op Wijzigen. Dan kies je Meer instellingen en daar schakel je deze twee opties uit: Kopie van berichten opslaan en Items opschonen wanneer u van map wisselt terwijl u online bent uit. Klik op Volgende. De installatie is nu klaar waardoor Outlook de servers van Proton aanspreekt.

Vul alle Proton-accountgegevens in het nieuwe Outlook-account in.
▼ Volgende artikel
Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?
© sara_winter - stock.adobe.com
Huis

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat?

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

In dit artikel

Je leest waarom je geen klassieke oliebollen kunt bakken in een airfryer en wat daar technisch misgaat. Ook leggen we uit wat je wel voor oudjaarsalternatief kunt maken met de airfryer én hoe je de airfryer slim gebruikt om gekochte oliebollen weer knapperig en warm te maken.

Lees ook: Ontdek de minder bekende functies van je airfryer

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Kwarkbollen uit de airfryer

Meng 250 gram volle kwark met 1 ei en 50 gram suiker tot een glad mengsel. Voeg vervolgens 300 gram zelfrijzend bakmeel toe, samen met een snuf zout. Meng alles kort tot een samenhangend deeg. Het deeg moet stevig zijn en nauwelijks plakken. Is het te nat, voeg dan een beetje extra bakmeel toe. Wie wil, kan rozijnen, stukjes appel of wat citroenrasp door het deeg mengen.

Bestuif je handen licht met bloem en draai ballen ter grootte van een kleine mandarijn. Leg ze met wat ruimte ertussen in het mandje van de airfryer, eventueel op een stukje bakpapier. Bak de bollen in ongeveer 12 tot 15 minuten op 180 graden. Halverwege kun je ze voorzichtig keren zodat ze gelijkmatig bruin worden.

Laat de bollen kort afkoelen en bestuif ze eventueel met poedersuiker. Vers zijn ze het lekkerst, maar ook lauw blijven ze prima eetbaar.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.


Nog even niet aan denken...

...maar voor 1 januari, je goede voornemens

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

View post on TikTok
▼ Volgende artikel
Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11
© ID.nl
Huis

Zo krijg je oude randapparatuur weer werkend onder Windows 10 en 11

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Dit gaan we doen

Je hebt nog een oudere printer, scanner of ander randapparaat in de kast liggen. Weggooien kan, maar het is duurzamer en goedkoper als je het toestel weer aan de praat krijgt op je moderne Windows-systeem. Zulke apparatuur wordt helaas niet altijd meteen herkend. Fabrikanten bieden namelijk vaak geen ondersteuning meer en Windows bevat lang niet alle stuurprogramma's (drivers) voor oudere apparaten.

Toch is er meer mogelijk dan je denkt. We laten stap voor stap zien wat je kunt doen als Windows het apparaat niet herkent, als de juiste driver ontbreekt of niet compatibel is, en als Windows de installatie weigert. We gaan ook kort in op alternatieve methoden, zoals compatibiliteitsmodi, universele drivers en virtualisatie. Sommige technieken zijn eenvoudig, andere vragen iets meer inspanning en technische kennis. Het loont in elk geval de moeite om het apparaat weer aan de praat te krijgen.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Een apparaat dat niet wordt herkend, is niet te vinden in Apparaatbeheer.

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

De wizard Hardware toevoegen laat je eerst uit een productcategorie kiezen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

net use LPT1: "\\localhost\<printershare>" /persistent:yes

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

De LPT-poort wordt semipermanent aan de gedeelde usb-printerpoort gekoppeld.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Soms zitten driverupdates wat verstopt bij de optionele updates.

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

De kans is groot dat je met VueScan je oude scanner nog prima aan de praat krijgt.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Deze Windows draait tijdelijk in een (minder veilige) testmodus.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

Een oude HP-printer werd succesvol op een virtuele Windows XP geïnstalleerd.

Extra tips

Soms brengen fabrikanten firmware-updates uit die de compatibiliteit met een nieuwer besturingssysteem verbeteren. Het kan dus lonen om de firmware van het apparaat te controleren en eventueel te updaten. Raadpleeg hiervoor de bijbehorende instructies. Het is ook mogelijk dat sommige apparaten, zoals printers, een legacy- of compatibiliteitsmodus hebben, waardoor ze wel ondersteund worden door Windows of een generieke driver. Raadpleeg ook hiervoor de handleiding.

Tot slot nog een tip die we met enige terughoudendheid geven. Vind je geen geschikte driver op de website van de fabrikant, probeer dan eventueel een gratis tool als IObit Driver Booster of Snappy Driver (Lite). Soms halen deze nog een oude driver uit de online Microsoft Update Catalog die werkt. Dit kan helaas ook zomaar fout gaan, dus maak vooraf zeker een herstelpunt. Let ook op dat je geen ongewenste extra's mee installeert.

Driver-installers: als het echt niet anders kan, en nadat je een herstelpunt hebt gemaakt.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!

Inkt en cartridges

Voor je printer