ID.nl logo
Laat je niet phishen: versleutel je mail met Proton Mail
© Adobe
Huis

Laat je niet phishen: versleutel je mail met Proton Mail

We vertrouwen allemaal blindelings op onze e-mail voor onze professionele en privécommunicatie. Omdat dit medium zo is ingeburgerd, is dit het favoriete doelwit van cyberaanvallen. Gelukkig kun je heel wat doen om je e-mail te beveiligen. Bij sommige e-mailproviders, zoals Proton Mail, liggen de veiligheidsnormen ook hoger dan bij andere.

Na het lezen van dit artikel weet je precies hoe je op een veilige manier mailtjes kunt versturen en de kans zo klein mogelijk maakt dat anderen stiekem meekijken:

  • Verstuur versleutelde berichten
  • Laat e-mails zichzelf vernietigen
  • Stel een vervaldatum in

Maar wees altijd op je hoede, lees daarom ook: AI maakt phishing onherkenbaar: wees voorbereid en blijf veilig

In 2023 gebruiken meer dan 4 miljard mensen wereldwijd e-mail. Er is geen enkel ander platform dat zelfs maar in de buurt komt van het bereik van e-mail. Hoewel e-mail efficiënt en belangrijk is, is het niet erg veilig. We zijn ondertussen bijna gewend geraakt aan de pogingen van phishing, spam, hoaxes of spyware die dagelijks onze inkomende post bezoedelen. Zelfs inbreken in je elektronische postbus is blijkbaar niet moeilijk. In iedere tussenstap van het mailverkeer kunnen meelezers zitten. Ben je gesteld op je privacy, dan geeft het een veiliger gevoel om een provider als Proton te gebruiken, die geen data of ip-adressen verzamelt of logs vastlegt.

Locatie van de provider

Waarop moet je letten bij het kiezen van een veilige e-mailprovider? Een van de belangrijkste criteria is de serverlocatie. Sommige landen, waaronder de Verenigde Staten en China, verzamelen en delen de informatie die ze systematisch uit e-mailservers halen.

Ook techbedrijven azen op onze persoonlijke data, hoe banaal die ook lijken. Ze beweren zelf dat ze dit doen om ons gebruiksgemak te verbeteren. Google scant bijvoorbeeld de inhoud van je elektronische post om functies zoals Smart Reply aan te bieden. Google analyseert door middel van kunstmatige intelligentie de inhoud van je inkomende post en suggereert automatisch een paar mogelijke antwoorden.

Als je je dus niet alleen zorgen maakt over hackers, maar ook over bemoeizuchtige instanties, dan gebruik je beter een e-mailprovider die gevestigd is in Zwitserland, Duitsland, Zweden, Nederland of België. De privacywetten van deze landen zijn strenger dan die van de VS. Dat ondervond Meta, het moederbedrijf van Facebook, in mei van dit jaar toen het een boete kreeg van 1,3 miljard dollar voor het overhevelen van gegevens van Europese gebruikers naar servers in de VS.

Proton Mail is onderworpen aan de strenge Zwitserse privacywetgeving.

Snelle veiligheidstips

  • Een sterk wachtwoord blijft de eerstelijnsverdediging tegenover indringers. Maak een combinatie van minimaal acht tekens, waaronder hoofdletters, kleine letters en cijfers.
  • Wees op je hoede bij wifi-hotspots. Publieke netwerken gebruik je beter niet om je bankzaken te regelen en evenmin om gevoelige informatie te verzenden.
  • Klik niet op links in e-mails van onbekenden. Onschuldig ogende hyperlinks en bijlagen kunnen malware bevatten. Zelfs bij mails van bekenden moet je kritisch zijn, want sommige malware verspreidt zich via legitieme e-mailadressen.
  • Gebruik je een openbaar netwerk om je mail te checken, denk er dan aan om je op het einde uit te loggen bij deze maildienst.
  • Wees zuinig met aan wie je je e-mailadres toevertrouwt en vermijd om je mailadres op publiek toegankelijke websites te publiceren.
  • Werk met meerdere e-mailadressen. Gebruik je privéadres voor informele communicatie en een ander e-mailadres voor je werk.
  • Maak gebruik van wegwerpadressen! Veel webdiensten vragen een bevestiging via een mailadres. Dat is helaas vaak de oorzaak waardoor je op een spamlijst terechtkomt. Om dit te vermijden zijn tijdelijke e-mailboxen handig, zoals www.wegwerpmailadres.nl of www.ikbenspamvrij.nl. Zo’n mailbox is slechts een bepaalde tijd zichtbaar en wordt daarna automatisch verwijderd.

Met een wegwerpadres hoef je je persoonlijke mailadres niet prijs te geven.

Proton Mail-abonnementen

Om Proton Mail te installeren, ga je het best vanaf een pc of laptop naar www.proton.me/mail. Daar gebruik je rechtsboven de knop Maak een gratis account. Er zijn drie abonnementen voor individuele gebruikers.

Het basisaccount is gratis. Hierbij ontvang je 1 GB totale opslag, één gratis e-mailadres en mag je 150 berichten per dag verzenden. Je beschikt ook over drie kalenders en je kunt bestanden versleuteld delen. Proton Mail versleutelt ook je bijlagen end-to-end.

Bij de betaalde abonnementen heb je uiteraard meer mogelijkheden. Het Mail Plus-account bijvoorbeeld kost € 3,99 per maand daarmee heb je 15 GB opslag, 10 e-mailadressen, mag je onbeperkt berichten versturen en beschik je over 25 kalenders waarbij je ook je agenda kunt delen.

We starten met het gratis account. Daarna doorloop je de aanmeldingsprocedure. Je kiest een gebruikersnaam, een wachtwoord, een herstel-e-mailadres en een hersteltelefoonnummer. Die laatste twee zijn niet verplicht, maar wel handig voor het geval dat je het wachtwoord zou vergeten.

Om te bewijzen dat je geen robot bent, moet je een puzzelstukje op de juiste plaats slepen.

Webomgeving

Daarna kom je bij je inbox terecht. Die ziet eruit zoals bij ieder ander mailprogramma. Er zitten trouwens al een aantal berichten in van Proton Mail zelf. Als je met de muisaanwijzer over een bericht gaat, verschijnen de knoppen om de e-mail te verwijderen, te archiveren of te markeren als gelezen of ongelezen.

Links zie je de standaardmappen en door op het plusteken te klikken, kun je nieuwe mappen aanmaken. Daaronder vind je de knop Labels. Het is mogelijk om e-mailberichten van een label te voorzien, dat maakt het makkelijker om ze later in de mappenstructuur terug te vinden. Onder de knop Labels staat een plusteken om nieuwe labels te maken, maar het is niet mogelijk om labels te maken die dezelfde naam hebben als mappen.

Rechts bovenaan zie je het tandwieltje om naar Settings te gaan. Als je op Go to settings / Appearance klikt, kun je het uiterlijk van dit programma wijzigen aan de hand van verschillende thema’s. In die instellingen stel je trouwens ook de taal van Proton Mail in, zodat het programma vanaf nu in het Nederlands werkt. Vanuit de webomgeving stimuleert Proton Mail om de mobiele app te installeren. De app werkt op dezelfde manier en de gegevens worden vanaf dan voortdurend gesynchroniseerd.

Pas als je met de cursor over een bericht gaat, verschijnen de knoppen om het bericht te beheren.

End-to-end-codering Zo’n veilige e-mailprovider heeft verschillende technieken om je e-mailaccount en de inhoud van je berichten te beschermen. Bij het kiezen van een veilige e-mailprovider moet je ook letten op het type codering dat wordt gebruikt. Meestal gebeurt dit via end-to-end-encryptie (E2EE). Dat betekent dat de e-mail tijdens de volledige reis van afzender naar ontvanger wordt versleuteld.

De e-mail wordt lokaal op je telefoon of computer versleuteld met de openbare sleutel van de ontvanger. Het bericht blijft versleuteld tot dit het apparaat van de ontvanger bereikt. Daar wordt het versleuteld met de privésleutel van de ontvanger. Met E2EE kan niemand (zelfs Proton niet) je e-mail lezen. Bij Proton Mail zijn er twee opties om je berichten te coderen: met wachtwoord beveiligde e-mails en PGP.

Op de servers waar het bericht passeert, verschijnt nooit een leesbaar bericht.

Versleutelde berichten versturen

Via de knop New message begin je aan een bericht. Iedereen die ooit een e-mail heeft verstuurd, herkent de standaardvelden en de knoppen om het bericht vorm te geven. Door onderaan op het paperclipje te klikken, voeg je een bijlage aan het bericht toe. Je typt de boodschap en drukt op Verstuur.

Tot zover werkt Proton Mail als ieder ander mailprogramma, maar de knop Externe versleuteling maakt het verschil. Als je daarop klikt, kun je een wachtwoord invullen dat de ontvanger nodig heeft om de link naar dit bericht te kunnen openen. Die ontvanger moet dan uiteraard het wachtwoord kennen.

Je kunt ook een hint toevoegen waarmee de ontvanger het wachtwoord kan achterhalen. Maak van de hint een vraag waarop alleen de ontvanger het antwoord zou weten. Deze versleuteling is alleen nuttig als je dit bericht naar iemand stuurt die geen Proton Mail gebruikt, want mail die onderling tussen Proton Mail-gebruikers circuleert, wordt automatisch op de achtergrond versleuteld.

Ieder versleuteld bericht is slechts 28 dagen beschikbaar. Berichten die je naar niet-Proton Mail-gebruikers verzendt, zijn standaard niet end-to-end beveiligd, maar je kunt dit dus wel gemakkelijk instellen.

Je kunt een wachtwoord ook van een hint voorzien.

Data die het daglicht niet mogen zien?

Deze ssd van Kingston beveiligt álles wat je erop zet

Zelfvernietigende e-mails

Gevoelige informatie verzend je het best met end-to-end-codering. Of nog beter, stel de e-mail zo in dat hij zichzelf na een bepaalde tijd vernietigt. Zowel in de mobiele versie als op de desktop is het gemakkelijk om zelfvernietigende e-mails te versturen.

Gebruik eerst het slotpictogram om de end-to-end-codering te activeren en het wachtwoord in te stellen. Zelfvernietigende e-mails werken uitsluitend bij gebruik van end-to-end-encryptie. Als je klaar bent, tik je op de smartphone op het klokpictogram onder de onderwerpregel. Op de desktop gebruik je de knop met de drie puntjes naast het slotpictogram en dan kies je Vervaltijd instellen.

De minimaal toegestane tijd is één uur en het maximum is 28 dagen. Zodra je de tijd hebt gekozen, moet je bevestigen. Het klokpictogram heeft nu een vinkje dat aangeeft dat de tijd is ingesteld. Daarna hoef je alleen nog maar op het verzendpictogram (het papieren vliegertje) te drukken.

Ook in de mobiele app kun je zelfvernietigende mails instellen.

Wanneer de vervaldag voorbij is

Belangrijk: de timer loopt vanaf het moment dat de e-mail is verzonden en niet vanaf het moment dat de ontvanger het bericht heeft geopend. Wanneer je dus het interval instelt op één uur is de kans groot dat de ontvanger het nooit zal zien. Zodra de vervaltijd is bereikt, wordt het bericht bij de verzender automatisch verwijderd uit de map Verzonden.

Ook bij de ontvanger verdwijnt het bericht automatisch, op voorwaarde dat het om een Proton Mail-gebruiker gaat. Wanneer het om een externe gebruiker gaat, zal het e-mailbericht met daarin de verwijzing naar het gecodeerde bericht in de mailbox van de ontvanger blijven. De boodschap zelf en eventuele bijlagen worden wel degelijk verwijderd. Proton Mail werkt niet met een leesbevestiging. Je weet dus niet of de ontvanger het bericht heeft geopend.

Ook in het verzonden bericht zie je de vervaldag.

Ook in Gmail kun je een vervaldatum instellen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel.

Berichten decoderen

Als ontvanger krijg je bericht van Proton dat er een versleutelde e-mail op je wacht. Je leest daarin de vervaldatum of vervaltijd, en eventueel de wachtwoordhint.

Via de knop Unlock message opent er een pop-up in Proton Mail waar je het wachtwoord kunt intypen. Vervolgens kun je het bericht en ook de bijlage openen. Rechtsboven staat de knop Veilig beantwoorden. Op die manier verstuur je een beveiligd antwoord naar de afzender, met eventueel een bijlage.

Personen die je een e-mail hebt verstuurd, worden automatisch toegevoegd aan je contactpersonen. Als je een nieuw bericht opstelt, zie je de knop Contacten staan. Hier voeg je nieuwe contactpersonen toe en selecteer je een contact als ontvanger voor een nieuwe e-mail. Groepen aanmaken werkt alleen in een betaald account.

De ontvanger krijgt een verwijzing naar het bericht dat op hem wacht.

Andere veiligheidsvoorzieningen

De instellingen zijn bijzonder uitgebreid, maar ze zijn niet allemaal beschikbaar in de gratis versie. Belangrijk is de optie Account en wachtwoord, waar je de tweestapsverificatie (2FA) kunt activeren. Dat betekent dat iemand die je wachtwoord zou stelen, niet zomaar bij je e-mail kan komen. Er is dan ook nog een andere vorm van authenticatie nodig. Eén factor is het wachtwoord. De andere factor is je mobiele telefoon waarop je een eenmalige code ontvangt die gekoppeld is aan je gebruikersnaam en wachtwoord.

Bij Veiligheid en privacy lees je welke accounts recent actief zijn geweest. Als je bijvoorbeeld leest dat je Proton Mail-account gebruikt werd op een toestel dat je niet kent, dan kun je die bevoegdheid hier intrekken.

Daaronder vind je het Beveiligingslogboek waar precies staat wanneer er werd ingelogd en waarom een inlogpoging mislukt is — bijvoorbeeld omdat er een verkeerd wachtwoord werd gebruikt.

Heel interessant is de optie Importeren via Easy Switch, waar je autoforwarding van Gmail kunt activeren en waar je e-mails, agenda en contacten kunt importeren van een andere dienst zoals Google of Outlook.

En bij Identiteit en adressen is het mogelijk om je weergavenaam aan te passen en de handtekening samen te stellen die automatisch onderaan je berichten zal komen.

Controleer de veiligheid van je account in het Beveiligingslogboek.

Proton Mail Bridge

Wil je met je gewone e-mailprogramma gebruikmaken van de Proton-beveiliging? Dat kan door middel van Proton Mail Bridge. Dit is een opensource-applicatie waarmee je je Proton Mail-account integreert in elk programma dat IMAP en SMTP ondersteunt, zoals Microsoft Outlook, Apple Mail en Mozilla Thunderbird.

Bridge draait op de achtergrond op je computer en codeert en decodeert je e-mail wanneer die je computer verlaat of erop binnenkomt. Uiteraard moet je eerst een account hebben bij Proton Mail. Bovendien werkt Proton Mail Bridge alleen met een betaald account. Daarna moet je Proton Mail Bridge downloaden en installeren.

Laat je vertrouwde e-mailprogramma samenwerken met Proton.

Proton Mail Bridge instellen

Om Proton Mail Bridge te laten samenwerken met bijvoorbeeld Microsoft Outlook, open je eerst Outlook en ga je naar het tabblad Bestand / Info / Accountgegevens / Accountinstellingen. Daar gebruik je de knop Nieuw. Voer je e-mailadres in en selecteer Geavanceerde opties. Plaats een vinkje bij Ik wil mijn account handmatig instellen. In het scherm van de Geavanceerde installatie selecteer je IMAP. Hier vul je alle accountgegevens in die worden weergegeven in de Proton Mail Bridge-app.

Bevestig, waarna je word gevraagd om je Proton Mail Bridge-wachtwoord tweemaal in te voeren, één keer voor IMAP en één keer voor SMTP. Het wachtwoord dat je moet gebruiken, wordt automatisch gegenereerd door Proton Mail Bridge. Je mag dus niet je gewone Proton Mail-wachtwoord gebruiken. Deze accountgegevens staan in Bridge onder Mailbox details. Klik op Verbinden als die gegevens zijn ingevoerd. Je ontvangt een beveiligingswaarschuwing die je moet bevestigen.

Ga opnieuw naar de Accountinstellingen van Outlook. Selecteer je Proton Mail-account en klik op Wijzigen. Dan kies je Meer instellingen en daar schakel je deze twee opties uit: Kopie van berichten opslaan en Items opschonen wanneer u van map wisselt terwijl u online bent uit. Klik op Volgende. De installatie is nu klaar waardoor Outlook de servers van Proton aanspreekt.

Vul alle Proton-accountgegevens in het nieuwe Outlook-account in.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus

▼ Volgende artikel
Boost je productiviteit met Copilot Pro
© Putu - stock.adobe.com
Huis

Boost je productiviteit met Copilot Pro

Als je AI slim inzet, kun je meer plezier beleven aan je computer en het werk dat je ermee doet. Copilot is de slimme assistent van Microsoft, die nauw integreert met Office. Hoe maak je optimaal gebruik van deze AI en hoe zet je de assistent naar je hand? Wij gaan aan de slag met Copilot Pro.

In dit artikel laten we zien hoe je Microsoft Copilot Pro gebruikt om efficiënter te werken:

  • Voeg Copilot toe aan de taakbalk of browser voor snelle toegang
  • Gebruik Copilot in Word en Excel om documenten te samenvatten en teksten te genereren
  • Stel slimme e-mails op in Outlook met AI-ondersteuning
  • Integreer Copilot in WhatsApp en Telegram

Handig om te weten: Wat zijn Copilot+-laptops en wat kun je ermee?

Er zijn van Copilot verschillende versies beschikbaar. Zo is er Copilot, Copilot Pro en Copilot for Microsoft 365. De eerste versie – Copilot – kun je gratis gebruiken en biedt je de basisfunctionaliteit. Deze instapversie is ideaal als je wilt kennismaken met de AI en wilt kijken of Copilot voor je geschikt is.

Copilot Pro is het betaalde abonnement waarmee je extra functies tot je beschikking krijgt. Je betaalt 22 euro per maand voor deze uitgebreidere versie. In dit artikel gaan we hoofdzakelijk met Copilot Pro aan de slag. Tot slot is er ook nog Copilot for Microsoft 365. Dit is een dienst die hoofdzakelijk is gericht op zakelijke gebruikers en bedrijven. Deze versie laten we buiten beschouwing.

De Copilot-app kun je los downloaden.

Proberen

Je hoeft niet direct een abonnement op de Pro-versie af te sluiten. Je kunt de betaalde variant van Copilot eerst een maand proberen door op de Copilot-website te kiezen voor Probeer de gratis proefversie.

Vanaf de taakbalk

Er zijn verschillende manieren om toegang tot Copilot te krijgen. Wil je snel toegang, dan kun je de assistent toevoegen aan de Windows Taakbalk. Je vindt de officiële Copilot-app in de Microsoft Store. Typ Microsoft Copilot in het zoekvak bovenin om de app uit de winkel te downloaden. Eenmaal geopend, klik je met de rechtermuisknop op de knop van Copilot in de taakbalk en kies je Aan taakbalk vastmaken. Je kunt Copilot ook gebruiken via de browser. Op https://copilot.microsoft.com vind je de webversie.

Geschiedenis

Als je al wat langer gebruikmaakt van Copilot, is het handig om terug te kunnen keren naar eerdere gesprekken. Dit voorkomt onder meer dat je informatie moet herhalen of een gesprek opnieuw moet beginnen. Links naast de gespreksbalk vind je de knop Geschiedenis weergeven. Klik hierop voor een overzicht van eerdere gesprekken. Je kunt ook specifieke gesprekken verwijderen. Je klikt hiervoor op het pictogram van de prullenbak naast een eerder gesprek.

Gebruiken via Edge

Microsofts browser Edge kent een nauwe integratie met Copilot. Je opent de assistent via een eigen knop, rechtsboven in het venster. Een zijvenster opent en je kunt aan de slag. Als je intensief gebruikmaakt van Copilot kun je er ook voor kiezen om het zijvenster altijd zichtbaar te maken. Klik op de knop Instellingen en meer (of gebruik Alt-toets+F) en klik op Instellingen. Kies voor Copilot en zijbalk en kies voor de optie Altijd aan.

Gebruik je Copilot niet (meer) via de browser en heb je geen behoefte aan de knop rechtsboven in Edge? Kies dan in hetzelfde instellingenvenster voor Copilot en zet de schuif op Uit bij Copilot weergeven.

Pas de instellingen van Copilot via Edge aan.

Meer functies na betalen

Of je betaalt voor het AI-model, bepaal je uiteraard zelf. Copilot Pro kent een paar belangrijke voordelen ten opzichte van de gratis variant. Zo krijgen betalende gebruikers op drukke momenten voorrang. Als gratis gebruiker kan het voorkomen dat je moet wachten of dat je tijdelijk geen toegang hebt.

Die voorrang vinden we ook terug op het gebied van AI-afbeeldingen. Met de Pro-versie kun je dagelijks honderd ‘boosts’ inzetten om een afbeelding ‘snel’ te maken. Bij de gratis versie kun je dit maar vijftien keer doen. Nieuwe functies worden ook als eerste in de Pro-versie aangeboden. Een belangrijk kenmerk van Copilot Pro is de integratie met Office-apps, zoals Word, Excel, PowerPoint en Outlook. Copilot Pro is hiermee direct toegankelijk vanuit die apps.

Ook online

De integratie van Copilot Pro is doorgevoerd in de online versies van apps zoals Word, Excel en PowerPoint. Gebruik je de apps in de browser, dan vind je de knop Copilot in het Office Lint bij de tab Start.

Aan de slag met Pro

Copilot Pro heeft de meest uitgebreide functies. Na activatie vind je de assistent in de verschillende Office-onderdelen terug. In de menubalk bovenin verschijnt een Copilot-knop. Is deze niet zichtbaar, dan meld je je eerst aan met het account waarmee je Copilot Pro hebt afgesloten. Typ in het Office-zoekvak (bovenin het venster) Copilot Pro en kies voor Copilot Pro gekocht? Meld u aan om te gebruiken. De knop Copilot verschijnt op het Office Lint, op de tab Start. Klik erop om te beginnen.

Copilot geeft uit zichzelf al enkele suggesties, gebaseerd op het document dat je mogelijk al hebt geopend. De opties zijn afhankelijk van het Office-programma waarin je Copilot opent. Via de eerste optie ‒ Begrijp ‒ kun je het geopende document samenvatten. De tweede optie ‒ Maak een afbeelding ‒ geeft je de mogelijkheid om een afbeelding te maken, gebaseerd op een beschrijving. Tot slot is er de optie Vraag, waarin je Copilot kunt vragen om een element uit het document duidelijker te beschrijven. Werkt Copilot nog niet? Controleer of de optie Automatisch opslaan voor het document is geactiveerd (via de optie linksboven in het venster). Alleen dan heeft Copilot toegang tot het actieve document.

Copilot Pro integreert met Office, zoals Word en PowerPoint.

Vragen stellen

Interessanter aan de integratie is de mogelijkheid om vragen te stellen over het document dat je hebt geopend. Dat doe je in het vak rechtsonder. Heb je geen inspiratie, dan kun je gebruikmaken van de standaardvragen die boven het tekstvak worden getoond. Klik op de knop Vernieuwen om een nieuwe set standaardvragen te genereren. Je kunt bijvoorbeeld vragen om de belangrijkste punten van het document op een rij te zetten of om de tekst in te korten. Zoals altijd bij AI geldt: controleer het resultaat telkens goed en neem de informatie nooit klakkeloos over.

Naast eigen vragen kun je ook standaardvragen kiezen.

Hulp bij prompts

Hoeveel nut Copilot je uiteindelijk biedt, is in grote mate afhankelijk van de kwaliteit van de gebruikte prompts. Een prompt kun je zien als een opdracht die je aan de AI-assistent geeft. Dit kan bijvoorbeeld een duidelijke instructie zijn, zoals ‘Vat dit document samen in drie belangrijke punten’ of ‘Benoem de voor- en nadelen uit dit document.’ Hoe duidelijker de prompt, hoe beter het resultaat. Copilot Pro kan je hierbij helpen.

In het invoervak vind je de knop Prompts weergeven. Je opent hiermee een nieuw venster met suggesties. De lijst is lang: je kunt gelukkig op zoek gaan naar specifieke prompts. Gebruik de filters bovenin. Klik op Taak en selecteer de categorie van de prompts die je wilt zien, bijvoorbeeld Begrijpen, Vragen en Analyseren. Bovendien vind je een tweede filter: Type functie. Dat filter kun je gebruiken om specifiek te zoeken naar prompts voor een afgebakend domein, zoals klantenservice, IT en non-profit. De prompts worden hierop aangepast. Kom je een interessante prompt tegen, bewaar deze dan. Klik bij de prompt op het pictogram Prompt opslaan. Kies vervolgens bovenin voor Opgeslagen prompts om een totaaloverzicht te bekijken.

Een overzicht van kant-en-klare prompts die je kunt bewaren.

Online galerie

Niet alle beschikbare prompts worden in het eerdergenoemde venster getoond. We willen die natuurlijk wel bekijken. Klik hiervoor op Alle prompts weergeven, rechtsonder in het venster. Een nieuw venster met een promptgalerie wordt geopend. Interessant aan deze galerie (ten opzichte van het venster dat je via Copilot in Office opent), is dat je ook kunt selecteren op prompts per app, bijvoorbeeld voor Excel, Word en PowerPoint. Ook op deze webpagina kun je prompts opslaan. Deze verschijnen vervolgens in de sectie Jouw prompts. In de sectie Verkennen in producten vind je bovendien per Office-app praktische voorbeelden om Copilot in te zetten.

Met je stem

Geen zin om te typen? Je kunt de vragen ook stellen via een microfoon. Klik op de knop Microfoon in het tekstvak en begin met praten. De herkende woorden verschijnen in het tekstvak. Klik op Verzenden om de vraag uiteindelijk te stellen.

Je kunt prompts ook via een microfoon inspreken.

Beperkingen

Zoals bij elke technologie kent Copilot nog enkele beperkingen. Het is goed om hiermee rekening te houden, vooral als je werkt met documenten. Als je een vraag stelt over een onderwerp in je document, gaat dit nagenoeg altijd goed. Vraag je om een samenvatting van een document, dan is het even opletten geblazen. Copilot controleert namelijk een maximum aantal woorden en negeert de rest.

Bij grote documenten bestaat hierdoor de kans dat je eindigt met een incomplete samenvatting. Op dit moment ondersteunt Copilot documenten van ongeveer 80.000 woorden. Je kunt de beperking omzeilen door het document in meerdere delen op te knippen en deze delen telkens door Copilot te laten beoordelen. Wil je een document laten herschrijven, werk dan bij voorkeur met een documentlengte van maximaal 3000 woorden.

Terug in de tijd

Copilot onthoudt de gesprekken. Je kunt deze geschiedenis op elk moment wissen. Klik in het deelvenster van Copilot linksboven op het menu (Schakelen tussen Copilots). Onder in het venster vind je de optie Chatgeschiedenis. Klik erop en kies Gehele Copilot-geschiedenis verwijderen.

Eerdere gespreksgeschiedenis verwijderen.

Prompts verbeteren

Er zijn tips om een prompt (en daarmee het resultaat van Copilot) te verbeteren. Gebruik bij het maken van een prompt zo veel mogelijk details. Beschrijf bijvoorbeeld de context, wat je verwacht en welke bronnen Copilot mag gebruiken. Hanteer een positieve insteek: vertel wat er moet gebeuren en niet wat er niet moet gebeuren. Is het resultaat niet wat je verwacht, dan verbeter je je prompt en laat je het resultaat opnieuw genereren. De makers van Copilot hebben zelf een aantal voorbeelden online gezet.

Doordenken

Om de kwaliteit van de antwoorden en adviezen te verhogen, kun je bij Copilot Pro gebruikmaken van Think Deeper. Je vindt de gelijknamige knop rechts van het invoervak in de app van Copilot (dus niet in het Office-deelvenster). Een antwoord via Think Deeper laat wel wat langer op zich wachten. Copilot heeft tot een halve minuut nodig om het onderwerp vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Je hoeft de functie uiteraard niet bij elk gesprek te gebruiken.

Mailen maar

Als je de e-mailclient Outlook gebruikt, kun je ook wat werk overdragen aan Copilot. De assistent werkt in zowel de klassieke als nieuwe versie van Outlook. Let wel even goed op, want Copilot verschijnt alleen bij het e-mailaccount waarop je het Copilot-abonnement hebt afgesloten. Heb je meerdere e-mailaccounts, dan kunnen deze niet gebruikmaken van de functies. Op zulke momenten verdwijnt de knop uit het venster. Een vreemde en weinig gebruiksvriendelijke zaak: hopelijk herzien de makers dit in de toekomst.

Copilot ondersteunt je op verschillende manieren bij het mailen. Allereerst kun je de assistent je e-mail laten opstellen. Klik op de knop Copilot en kies Concept met Copilot. Beschrijf duidelijk wat je wilt mailen en klik op Genereren. Een kant-en-klare mail wordt gemaakt. Controleer het resultaat. Ben je tevreden, dan kies je Behouden. Ook kun je kiezen voor Aanpassen en aangeven dat je het bericht bijvoorbeeld formeler, korter of losser wilt opstellen. Ben je helemaal niet tevreden, dan genereer je een nieuw concept (kies Opnieuw genereren).

Copilot kan een concept-e-mail opstellen.

Coaching

In plaats van al het werk uit handen te nemen, kun je er ook voor kiezen om Copilot je te laten begeleiden. Schrijf een e-mail van minimaal honderd woorden en kies voor Coaching door Copilot. De assistent stelt nu een bericht op, dat je vervolgens kunt beoordelen. Je hebt daarbij dezelfde opties als bij het volledig genereren van een mail: zo kun je de teksten inkorten, aanpassen of volledig opnieuw beginnen als je niet tevreden bent.

Niet tevreden over je eigen tekst? Laat deze herschrijven.

Sneller toegang

Door Copilot aan het startmenu of de taakbalk toe te voegen, heb je nog sneller toegang tot de assistent. Maak je gebruik van de losse app van Copilot? Klik op de drie puntjes rechtsboven in het venster of druk op Alt+F. Kies Aan taakbalk vastmaken of Vastmaken aan Startscherm.

Mobiel gebruik

Tot slot: Je kunt Copilot ook gebruiken op je iPhone en Android-toestel. Voor beide platformen download je de app via de bekende appstores. In plaats van een app, kun je Copilot op een mobiel ook gebruiken via WhatsApp en Telegram. Je voegt de assistent dan toe als contactpersoon met wie je via het normale chatvenster communiceert. Via deze link vind je directe koppelingen om de assistent aan WhatsApp en Telegram toe te voegen.

De assistent is ook beschikbaar op je mobiel, bijvoorbeeld via WhatsApp.

Watch on YouTube