Welke basismogelijkheden zijn er om je zo anoniem mogelijk op internet te bewegen, met een normale computer en browser? Je hoeft niet per se specialistische kennis te hebben of allerlei toeren uit te halen! Met een paar eenvoudige zaken, waarover je waarschijnlijk al beschikt, ga je een stuk veiliger te werk.

Ons doel is eenvoudig: we willen met gangbare software gewoon prettig online actief zijn en hierbij zo min mogelijk informatie prijsgeven. Welke handige instellingen, software en diensten zijn beschikbaar om ons hierbij te helpen? Uiteraard begint het met inzicht, bijvoorbeeld in hoeverre je tijdens internetgebruik al informatie over jezelf prijsgeeft. In de praktijk worden vaak zogeheten trackers ingezet. Ze zijn ontwikkeld om de profielen van gebruikers zo compleet mogelijk in te vullen. Bijvoorbeeld voor adverteerders, die graag willen weten waar je zoekvoorkeuren liggen en welke websites je bezoekt. Trackers zijn dus allesbehalve prettig voor je privacy. Ze opereren in de regel zo onzichtbaar mogelijk, zodat je niet of nauwelijks doorhebt dat ze hun werk op de achtergrond doen.

Ben je benieuwd in hoeverre je momenteel informatie prijsgeeft? Op https://coveryourtracks.eff.org vind je een gratis test die je meer inzicht geeft. Klik op Test your browser. De pagina geeft vervolgens aan welke informatie voor derden zichtbaar is en in hoeverre er al maatregelen zijn genomen. Een populaire methode om je als gebruiker online te volgen, is het gebruik van ‘fingerprinting’. Hierbij verzamelt de tracker een set van uiteenlopende kenmerken. Bijvoorbeeld welke systeemlettertypen zijn geïnstalleerd, welke schermresolutie en hardwareconfiguratie je systeem gebruikt en welke plug-ins je hebt geïnstalleerd. Die combinatie is ‘uniek’ voor de gebruiker. Op basis hiervan kun je vervolgens worden gevolgd.

In hoeverre ben je momenteel anoniem? Een online test geeft antwoord.

Helaas is er nog geen waterdichte bescherming tegen fingerprinting beschikbaar; daar wordt wel continu aan gewerkt, bijvoorbeeld door Privacy Badger. Deze browseruitbreiding helpt je te beschermen tegen trackers en een deel van de fingerprinting-methoden. De plug-in is onder meer beschikbaar voor Chrome en Firefox.

Met een browseruitbreiding kun je jezelf beter beschermen tegen trackers. 

Microsoft-instellingen

Neem ook de instellingen voor je Microsoft-account onder de loep. Je vindt je persoonlijke dashboard via https://account.microsoft.com. Klik links op de rubriek Privacy en je komt terecht in het privacydashboard. In de sectie Uw productiviteit verbeteren bepaal je per onderdeel hoe anoniem je bent. Klik bijvoorbeeld op Locatie om te zien welke gegevens zijn bijgehouden. Via Bladeren en zoeken zie je je surfgeschiedenis en naar welke items je hebt gezocht. In elke sectie vind je de mogelijkheid om de bestaande gegevens te wissen.

Ook Windows speelt een rol bij het bepalen van hoe anoniem je beweegt. Open het Windows-instellingenvenster (tip: gebruik de toetscombinatie Windows-toets+I) en kies Privacy en beveiliging / Diagnostische gegevens en feedback. Klap de sectie Ervaringen op maat uit en zet de schuif op Uit. Hiermee voorkom je dat Windows gegevens gebruikt voor het tonen van onder meer persoonlijke advertenties en ‘aanbevelingen’.

Open in het instellingenvenster vervolgens Algemeen en zet de schuif op Uit bij Websites hebben toegang met mijn lijst met talen zodat er inhoud kan worden weergegeven die relevant is voor mijn locatie, Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken en Start en zoekresultaten door Windows laten verbeteren door applanceringen bij te houden.

Ook in Windows kun je je gegevens beter beschermen.

Google-instellingen

Maak je gebruik van Google? Ook deze instellingen passen we aan. In het advertentiecentrum kun je aangeven dat je geen gepersonaliseerde advertenties wilt zien. Ga naar https://myadcenter.google.com. Rechtsboven zie je de optie Gepersonaliseerde advertenties. Kies voor Uit. Bepaal hierna in hoeverre je Google-activiteit mag worden vastgelegd. Je vindt de instellingen op https://myactivity.google.com/myactivity. Google maakt onderscheid tussen drie typen activiteiten: Web- en app-activiteit, Locatiegeschiedenis en YouTube-geschiedenis. Die vind je bovenaan de pagina. Klik op een activiteit om de instellingen te zien. Kies Uitzetten als je de informatie niet wilt opslaan. Er is ook een middenweg mogelijk: hierbij wordt de activiteit wel opgeslagen, maar bepaal je dat deze na een bepaalde periode automatisch wordt verwijderd. Klik onderaan de pagina op Kies een optie voor automatisch verwijderen. Activeer de optie Automatisch activiteit verwijderen die ouder is dan en geef het aantal maanden op.

Controleer je privacy-instellingen in Google en pas ze aan waar nodig.

Lees ook: 4 alternatieven voor de zoekmachine van Google

Tijdelijke e-mail

Wees terughoudend met het delen van je e-mailadres. Zo verlaag je het risico dat de gegevens op e-maillijsten terechtkomen en dat het adres door kwaadwillenden wordt gebruikt. Met een tijdelijk adres kun je e-mail ontvangen op een adres dat zichzelf na verloop van tijd automatisch opheft. Zulke wegwerpadressen komen goed van pas voor verschillende doeleinden: bijvoorbeeld voor het aanmaken van een account waarvoor je je eigen gegevens niet wilt afgeven of voor het ontvangen van een downloadlink die je pas ‘ziet’ als je je data afgeeft. Er zijn meerdere aanbieders, waaronder Temp-Mail. Bovenin zie je je tijdelijke adres. Daaronder zie je je postvak, waarin de mail binnenkomt. Uiteraard gebruik je deze adressen alleen voor niet-gevoelige informatie.

Tijdelijk een ander e-mailadres? Handig! 

E-mailmasker

Een andere methode in de strijd tegen spam is ‘masking’ van e-mail. Deze dienst wordt bijvoorbeeld aangeboden door wachtwoordmanager NordPass. Zodra je bij een website een account aanmaakt, maak je een e-mailmasker aan. Je kunt dit beschouwen als een doorstuur-e-mailadres. Alle hierop binnenkomende e-mail wordt vervolgens door de dienst doorgestuurd naar je eigenlijke e-mailadres. Je kunt het e-mailmasker voor meerdere diensten gebruiken. Heb je er genoeg van, dan kun je het masker simpelweg verwijderen en een nieuwe aanmaken. Firefox biedt ook een vergelijkbare dienst. Je mag vijf e-mailmaskers maken. Heb je er meer nodig, dan kun je voor een euro per maand een abonnement afsluiten, waarbij je een onbeperkt aantal maskers kunt maken.

Privacy in Edge

Eerlijk is eerlijk: de ingebouwde browser van Windows besteedt steeds meer aandacht aan privacy. Het is wel belangrijk dat je instellingen op de juiste manier configureert: standaard zijn ze veel te vrij afgesteld. Druk in Edge op Alt+F en kies Privacy, zoeken en services. Edge bevat een ingebouwde blokkering tegen tracking. Zet de schuif op Aan bij Traceringspreventie en bepaal hoe streng de blokkering moet zijn. Je kiest daarbij tussen Basis, Gebalanceerd en Strikt. Onder elke modus lees je wat deze inhoudt. Wij kiezen voor Strikt. In de praktijk werkt het merendeel van de websites prima met dit niveau. Websites die in deze modus weigeren te werken en die je alsnog wilt bezoeken, kun je toevoegen aan de lijst met uitzonderingen. Op deze websites worden trackers alsnog toegestaan. Klik op Uitzonderingen en voeg de website toe.

Wil je eventuele cookies na elke browsersessie automatisch verwijderen, zodat je de volgende keer met een schone lei begint? Ga naar de sectie Browsegegevens wissen en klik op Selecteer wat u wilt wissen telkens wanneer u de browser gebruikt. Zet de schuif op Aan bij Cookies en andere sitegegevens.

Edge kent een relatief grote hoeveelheid privacy-instellingen.

Ongestoord zoeken

Op het gebied van zoeken kun je gelukkig ook relatief anoniem te werk gaan. In plaats van gevestigde browsers zoals Google en Bing te gebruiken, kun je kiezer voor DuckDuckGo. In tegenstelling tot de bekende zoekmachines, volgt DuckDuckGo je zoekopdrachten of surfgeschiedenis standaard niet. DuckDuckGo is als browser beschikbaar voor Windows, maar je kunt de zoekdienst ook als standaardzoekmachine instellen. Zo kun je je bestaande browser blijven gebruiken. Maak je bijvoorbeeld gebruik van Edge, dan open je de instellingen (druk op Alt+F) en kies Instellingen. Kies Privacy, zoeken en services, Adresbalk en zoeken. Kies DuckDuckGo bij Zoekprogramma dat in de adresbalk wordt gebruikt.

Browseralternatieven

Als het gaat om zo anoniem mogelijk werken, ben je bij de grotere browserspelers, zoals Google en Microsoft, aan het verkeerde adres. Er zijn verschillende alternatieven beschikbaar, die aanzienlijk voorzichtiger met je gegevens omgaan. Met een browser als Brave kun je internetten en een minimum aan gegevens prijsgeven. Zo blokkeert deze browser trackers en advertenties. Op de website houden de makers een vergelijkingstabel bij, waarin je onder meer ziet hoe de beveiligingsonderdelen zich verhouden tot andere browsers.

Er zijn voldoende veiliger alternatieven voor gevestigde browsers beschikbaar.

Verwijderen

Kom je jezelf op Google tegen – bijvoorbeeld in de zoekresultaten – en stel je dit niet op prijs, bijvoorbeeld omdat het om gevoelige of schadelijke informatie gaat? Je kunt bij Google een aanvraag indienen om de resultaten te verwijderen. Een overzicht van de mogelijkheden vind je op deze pagina. In het verlengde hiervan biedt Google ook de mogelijkheid om gedateerde informatie bij te werken met bijgewerkte informatie. Bezoek de site en klik op Request refresh.

Je kunt een vergelijkbare aanvraag doen voor het bijwerken van eventueel gedateerde afbeeldingen. Google houdt je via een dashboard op de hoogte van de voortgang. Als je specifiek persoonsgegevens op Google tegenkomt, kun je een directe aanvraag indienen. Gebruik hiervoor dit formulier.

Ook andere diensten, zoals Facebook, LinkedIn en Instagram, bieden vergelijkbare diensten aan. Op de ondersteuningspagina van Google vind je een handig overzicht met directe verwijzingen naar de betreffende pagina’s. Je vindt het overzicht in de sectie Een lijst met veelgebruikte tools weergeven.

Opschonen maar

In de loop van de tijd bouw je waarschijnlijk aardig wat online accounts op. Een groot deel van die accounts gebruik je mogelijk niet meer. Maak regelmatig tijd om ongebruikte accounts af te sluiten: meld je aan bij de dienst en volg de stappen om de account op te heffen. De eenvoudig waarmee dat gaat, verschilt per dienst. Op de website Just Delete Me vind je een overzicht van populaire diensten en een directe verwijzing naar de juiste pagina om je af te melden. Wanneer het niet mogelijk is om je af te melden bij de dienst, lees je dit ook terug op de site. De makers hebben ook een extensie voor Chrome en Edge beschikbaar gemaakt. De extensie geeft een melding als je een herkende website bezoekt en biedt je dan de mogelijkheid om direct op te heffen.

Haal de bezem door je online accounts en hef ongebruikte accounts op.

VPN-verbinding

Op het gebied van anoniem online, draagt een VPN-verbinding een grote steen bij. Inmiddels is het aanbod VPN-aanbieders flink toegenomen. VPN-aanbieders met een ‘no logging’-beleid zorgen ervoor dat er geen logboekgegevens worden opgeslagen. Een goed voorbeeld van een VPN-aanbieder die je veel controle geeft, is AirVPN.

De dienst opereert vanuit Europa en valt daarmee onder Europese wet- en regelgeving. Prettig is dat je de VPN-verbinding op de computer kunt gebruiken, maar deze – als je een ondersteunde router hebt – ook direct op de router kunt instellen. Hierdoor maken alle aangesloten apparaten automatisch gebruik van de beveiligde VPN-verbinding. Op de website zie je een overzicht van de servers en de bijbehorende beschikbare capaciteit.

Interessant om te lezen: Virtual Private Nachtmerrie? Dit zijn de grootste nadelen van een VPN

Wel zo veilig: het gebruik van een VPN-verbinding.

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.