ID.nl logo
In één oogopslag duidelijk: zo maak je heatmaps in Excel
© mattegg - stock.adobe.com
Huis

In één oogopslag duidelijk: zo maak je heatmaps in Excel

Het kost moeite om een Excel-tabel met heel veel data snel te interpreteren. Het wordt heel wat makkelijker als het programma automatisch kleuren genereert op basis van de waarden in de cellen. Met zo’n heatmap verandert een tabel in een overzichtelijke afbeelding waardoor je een goed beeld krijgt van de problemen of prestaties.

Na het lezen van dit artikel weet je hoe je in Excel een heatmap kunt maken om in één oogopslag de gegevens in een tabel te duiden.

  • Voeg voorwaardelijke opmaak toe
  • Grafiek maken
  • 3D-globe met gegevens
  • Dynamische heatmap

Handig om te weten: Weet jij al hóé handig Excel is met data ordenen?

Een heatmap of hittekaart geeft op een visuele manier de gegevens weer. De getalwaarden komen overeen met bepaalde kleuren. Daarmee zie je onmiddellijk waar het in het rood gaat en waar het veilig in groen zit. Deze techniek komt vooral van pas als je resultaten in een spreadsheet wilt tonen met veel data.

Voorwaardelijke opmaak

De eenvoudigste manier om een heatmap in Excel te maken, is gebruikmaken van de voorwaardelijke opmaak. Hiermee zie je verschillende kleurtinten op basis van de waarden in de cellen. Om te beginnen selecteer je het celbereik in de heatmap. Daarbij neem je de kolom- en rijkoppen niet op in de selectie. Daarna ga je naar het tabblad Start. Open nu het vervolgkeuzemenu Voorwaardelijke opmaak en kies voor Kleurschalen. Als je de muisaanwijzer over de twaalf opties beweegt, krijg je een voorvertoning.

Selecteer de kleurenschaal die je wilt gebruiken. In ons voorbeeld gebruiken we een tabel van verkeersslachtoffers, afhankelijk van de maximumsnelheid op de plek van het ongeval (bron: Rijkswaterstaat). Omdat een hoog cijfer in dit geval kritiek is, kiezen we voor een kleurschaal waarbij de hoge waarden rood en de laagste waarden groen zijn. In een oogopslag zie je hoe de zaken ervoor staan.

Hier kiezen we voor de kleurenschaal rood-geel-groen.

Zelf kleuren bepalen

Wat als je geen kleurverloop wilt en alleen puur rood, geel en groen wilt weergeven? Of als je andere kleuren wilt gebruiken? Je kunt zelf ook een bepaalde kleurenset of slechts twee of drie kleuren gebruiken via een nieuwe opmaakregel. Selecteer opnieuw de gegevens waar het om draait, ga naar het tabblad Start, open het vervolgkeuzemenu Voorwaardelijke opmaak en kies Nieuwe regel.

Wanneer het dialoogvenster Nieuwe opmaakregel opent, kies je de eerste optie bovenaan: Alle cellen opmaken op basis van de celwaarden. Daarna kun je onderaan in de vervolgkeuzelijst Opmaakstijl de opties 2-kleurenschaal of 3-kleurenschaal selecteren. Verder naar onder kies je bij Type: Minimum / Laagste waarde een kleurtint. Bij Maximum / Hoogste waarde selecteer je de kleurtint die hoogste waarden krijgt. Wanneer je klaar bent, klik je op OK om de heatmap met voorwaardelijke opmaak op de set gegevens toe te passen.

Het is mogelijk om zelf een kleurenschaal te bepalen.

Zonder getalwaarden

Het is mogelijk om alleen de kleuren te gebruiken en de getallen uit beeld te halen. Je doet dit wanneer de waarden minder betekenisvol zijn dan de kleuren. Selecteer weer de cellen die getallen bevatten. Klik er dan met de rechtermuisknop op de selectie en kies Celeigenschappen. In het tabblad Getal selecteer je bij Categorie de onderste optie: Aangepast. Vervolgens typ je aan de rechterkant in het veld Type drie keer een puntkomma (dus ;;;). Daarna klik je op OK. Wanneer je nu terugkeert naar de spreadsheet zie je dat de gegevens verdwenen zijn en dat alleen de kleuren van de heatmap overblijven. Houd er rekening mee dat de voorwaardelijke opmaak opnieuw wordt berekend als er een wijziging in het werkblad plaatsvindt. In kleine datasets is dit verwaarloosbaar, maar met grote datasets kan dit leiden tot een trage Excel-werkmap.

Met drie puntkomma’s verdwijnen de getallen.

Op de kaart

Met geografische gegevens kun je de heatmap een extra dimensie geven. Hiermee verschijnen de waarden op de locaties als kleur gecodeerde indicatoren. Selecteer eerst de gegevens en neem daarin de locatienamen mee. In dit voorbeeld hebben we de landen van Europa opgesomd en in de tweede kolom staat het aantal inwoners x1000. Nadat je de dataset hebt geselecteerd, ga je naar het tabblad Invoegen. Daar selecteer je Kaarten en daaronder kies je de optie Choropletenkaart. Met de choropletenkaart kun je de waarden vergelijken tussen regio’s en landen. Wanneer het kaartdiagram in beeld komt, zie je de waarden weergegeven met kleuren.

De landen met de donkerste kleuren hebben de meeste inwoners.

Grafiekontwerp

Afhankelijk van de gegevens die je weergeeft, kun je onder meer het kaartgebied, de kleurschaal en de legende aanpassen. Als je de kaartgrafiek selecteert, komt er in het lint een nieuw tabblad bij: Grafiekontwerp. Open dit om een andere lay-out te kiezen. Klik op de plusknop naast de kaart om te bepalen welke grafiekelementen je wilt zien: Grafiektitel, Gegevenslabels en Legenda.

In dit voorbeeld zijn de gegevenslabels het aantal inwoners per land. Als je de gegevenslabels in beeld hebt gebracht, kun je op zo’n label klikken en het lettertype, de lettergrootte en letterkleur in het tabblad Start aanpassen. Als je de opmaak van één label wijzigt, nemen de andere labels deze opmaak vanzelf over. Klik je op de penseelknop naast de kaart, dan kun je de stijl van de kaart en de kleurenschaal van de heatmap aanpassen.

Bedenk welke kleurenschaal je wilt gebruiken.

Driekleurenschaal

Soms is het duidelijker om een driekleurenschaal te gebruiken op de kaart. Klik daarvoor op de kaart zodat in de rechterbalk de optie Gegevensreeks opmaken verschijnt. Deze zijbalk bestaat uit drie tabbladen. Je hebt het derde tabblad nodig, dat heet Opties voor reeks. Houd de Kaartprojectie rustig op Automatisch. Ook het Kaartgebied dat je in beeld wilt brengen, zet je op Automatisch. Tenzij je de gegevens op een volledige wereldkaart wilt bekijken, dan kies je de optie Wereld in het uitklapmenu.

De derde optie zijn de Labels. Hier tonen we zowel de landen als het aantal inwoners. Klap daarna de functie Reekskleur open. Hier kun je kiezen tussen Sequentieel (2 kleuren) of Uiteenlopend (3 kleuren). Bij Minimum, Middelpunt en Maximum kun je telkens een andere kleur bepalen die Excel als maatstaf neemt om alle tussenliggende tinten te produceren.

In drie kleuren wordt alles nog duidelijker.

Geografische 3D-heatmap

Excel heeft ook een optie om in 3D een geografische hittekaart te maken met geavanceerde opties. Het resultaat is een 3D-wereldbol die je kunt roteren en waarop je kunt inzoomen. Begin met de gegevens te selecteren van de kaart, inclusief de locatienamen en de kolom- en rijkoppen. Daarna ga je naar het tabblad Invoegen en in de groep Rondleiding klik je op de knop 3D-kaart en vervolgens op 3D-kaart opencelen. Als je op deze manier ooit een 3D-kaart hebt gemaakt, dan kun je die nu selecteren. Wil je een nieuwe presentatie maken, dan klik je onderaan dit menu op de plusknop en kies je Nieuwe tour.

Start een nieuwe tour.

Thema’s en kaartlabels

Hierdoor kom je in een nieuwe werkomgeving waarin je de aarde ziet met de landsgrenzen. Met de pijltjes onderaan kun je de globe roteren en met het plus- en minteken zoom je in en uit. Je kunt de aardbol ook gewoon vastgrijpen met de muisaanwijzer en op die manier roteren en voor de zoomfunctie gebruik je net zo gemakkelijk het muiswieltje.

Als je op Kaartlabels klikt, verschijnen de namen van de landen. Op dit moment zie je ook blauwe punten op de wereldbol. Dat zijn de locaties van de cellen die data bevatten. We hebben in dit voorbeeld trouwens dezelfde gegevens gebruikt als daarnet: het aantal inwoners van de Europese landen.

De blauwe punten geven de locaties aan die gegevens bevatten.

Heatmap toepassen

Het lagenvenster is automatisch geopend aan de rechterkant. Als dat niet het geval is dan kun je hier in het tabblad Start (dat is een ander tabblad Start dan normaal in Excel) de knop Deelvenster Laag klikken. In dit deelvenster zie je onder Gegevens vijf pictogrammen. Hiermee bepaal je hoe je de gegevens wilt zien: als gestapelde kolommen, gegroepeerde kolommen, bubbels, heatmap of in gekleurde regio’s.

Selecteer Heatmap. Bij Locatie klik je op +Veld toevoegen en in ons voorbeeld is dat het veld Land. De veldnaam is gewoon de kolomkop van de Excel-tabel waarmee we vertrokken. Bij Waarde klik je opnieuw op +Veld toevoegen. In ons voorbeeld selecteren we het veld Inwoners (x1000). Daardoor verschijnt de heatmap op de wereldbol. In de optiebalk bovenaan selecteer je Legenda. Hiermee krijg je in een balkje te zien hoe de kleuren bepaalde waarden weergeven.

In het begin ziet de heatmap er nog bescheiden uit.

Hittevlekken

Vind je die gekleurde bubbels van de heatmap wat te klein? Ga dan in het rechterdeelvenster een beetje naar beneden en open de Laagopties. Met de schuifregelaar Invloedradius vergroot je de bubbels traploos en laat je ze zelfs in elkaar overlopen. Met de regelaar Kleurenschaal zorg je dat je duidelijker de kleurwaarden ziet. Ben je tevreden? Plaats dan een vinkje bij Huidige schaal vergrendelen.

Ook nu zijn de kleuren die Excel gebruikt om de heatmap samen te stellen aanpasbaar. In het deelvenster staat de optie Kleuren op Standaard. Wanneer je die instelling wijzigt in Aangepast kun je een kleur selecteren voor Laag en een andere kleur voor Hoog. Op die manier verkrijg je verloop van twee kleuren. Met de knop Kleur toevoegen kies je een derde kleur en zo kun je meerdere tinten aan de kleurenschaal toevoegen. In het vak Legenda lees je voor welke waarden die kleuren staan. Ben je klaar, dan gebruik je bovenaan de knop Scherm vastleggen om een afbeelding te maken van de heatmap.

Bepaal de grootte van de hittevlekken en kleuren waarmee ze zijn samengesteld.

Dynamische heatmap

Een dynamische heatmap is een heatmap die een kleurencode toepast op data die het uit een ander Excel-blad ophaalt. Dit is vooral nuttig als de dataset op werkblad 1 veel gegevens bevat, terwijl je op werkblad 2 een dashboard wilt tonen waar je met een schuifbalkje door de volledige dataset kunt scrollen in een beperkte weergave.

In dit voorbeeld beginnen we op blad 1 met de twaalf maanden van het jaar die de resultaten van zeven jaar weergeven. Kopieer de maanden van kolom A en open een nieuw werkblad. Op blad 2 plak je de gekopieerde gegevens in de eerste kolom.

Vervolgens heb je het tabblad Ontwikkelaars nodig. Als dat tabblad bij jou niet in Excel te zien is, moet je dat nog toestaan in Bestand / Opties / Lint aanpassen. In het tabblad Ontwikkelaar klik je op het item Schuifbalk en daarna selecteer je de plaats waar je de schuifbalk wilt zien. Hier is die balk drie kolommen breed en komt hij onder de cellen waar de straks de gegevens zullen opgehaald worden.

Bovenaan blad 1 met de data, onderaan blad 2 met de schuifbalk.

Besturingselement opmaken

Klik met rechts op de schuifbalk en open de opdracht Besturingselement opmaken. Wijzig Minimumwaarde in 1, Maximumwaarde in 5, Stapsgewijze wijziging in 1 en Paginawijziging in 3. Bij Koppeling met cel klik je op het pictogram in het invulvak om een cel te selecteren. Ga dan naar Blad 1 en selecteer een lege cel naast de dataset. In ons voorbeeld is dat cel Blad1!$J$1. De dollartekens geven aan dat dit een absolute waarde is. Druk op Enter.

Maak het besturingselement op.

Dynamisch dashboard

We zijn er bijna … Terug naar blad 2. In cel B1 moet je de formule typen of plakken die er in ons geval uitziet als:

=INDEX(Blad1!$B$1:$H$13;RIJ();Blad1!$J$1+KOLOMMEN(Blad2!$B$1:B1)-1)

Hierdoor haalt deze cel de informatie uit blad 1 op. Druk op Enter. Je ziet dat hierdoor de gegevens van deze cel inderdaad verschijnen. Klik op cel B1 en sleep deze formule ook naar de onderstaande rijen en de volgende drie kolommen. Vanaf nu kun je via de pijltjes van de schuifbalk doorheen de volledige dataset bladeren.

Tot slot selecteer je de inhoud van deze cellen in de drie kolommen en pas je in blad 2 de voorwaardelijke opmaak toe, zoals we in het begin van het artikel hebben uitgelegd. Hierdoor verschijnen de kleurschalen in het scrollvenster, terwijl die in de oorspronkelijke dataset op blad 1 niet zichtbaar zijn.

De gegevens verschijnen in een scrollvenster met de heatmap-kleuren.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 luxe Amerikaanse koelkasten met een ijsblokjesmaker
© Ivan Guia
Huis

Waar voor je geld: 5 luxe Amerikaanse koelkasten met een ijsblokjesmaker

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een superdeluxe koelkast met een ijsblokjesmaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Samsung RS6HA8891SL

Deze chique Amerikaanse koelkast is van alle gemakken voorzien. Zo springt het forse aanraakscherm op de rechterdeur direct in het oog. Dat fungeert als een soort 'familiehub' binnen het huishouden. Zo bestel je bijvoorbeeld boodschappen, beheer je de gezinsagenda, voer je handsfree telefoongesprekken en bedien je muziek via het scherm. Sta je in de supermarkt en weet je niet of je een vers kuipje boter of nieuwe fles cola nodig hebt? Dankzij de geïntegreerde camera bekijk je altijd en overal de inhoud van je koelkast. Dat werkt via een app op je smartphone.

Het koelgedeelte aan de rechterkant heeft een inhoud van 389 liter, terwijl je links ook nog flink wat voedingswaren kunt invriezen. Het vriescompartiment is goed voor een inhoud van 225 liter. Fijn is dat de Samsung RS6HA8891SL geen ijs ontwikkelt, want dit model ondersteunt No Frost. Gebruik het bedieningspaneel aan de rechterzijde om koud water en ijsblokjes te tappen. Mooi meegenomen is het geringe geluidsniveau van 36 decibel, waardoor je hem dicht bij de woonkamer of eettafel kunt neerzetten. Deze koelkast is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop.

LG GSLC41PYPE

Met een totale inhoud van 641 liter kun je heel wat eten en drinken in de LG GSLC41PYPE kwijt. De koel- en vriesruimte hebben een inhoud van respectievelijk 420 en 221 liter. Dankzij meerdere lades, planken en deurvakken berg je alle voedingswaren overzichtelijk op. Vul de geïntegreerde tank met 4,3 liter water en tap aan de voorzijde ijsklontjes of ijswater. Het is dus niet nodig om dit apparaat aan de waterleiding te koppelen.

Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Houd dan ook rekening met een ruime omvang van 91,3 × 179 × 73,5 centimeter. Zowel het vries- als koelgedeelte hebben ledverlichting, waardoor je alle producten ziet liggen. Zoals je van deze luxe koelkast mag verwachten, is er geen sprake van ijsvorming. De GSLC41PYPE ondersteunt namelijk No Frost. Tot slot is de stille werking van 36 decibel een pluspunt. Geïnteresseerden kiezen tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

ETNA AKV578IZWA

Voor een Amerikaanse koelkast valt de prijs van dit exemplaar van ETNA erg mee. Kies tussen een zwarte en zilverkleurige behuizing. Ruim twintig consumenten beoordelen het apparaat met een gemiddelde score van een 9,3. Zij waarderen onder meer de ijs- en waterdispenser aan de voorzijde. Dankzij de geïntegreerde watertank van 4,5 liter is er geen aansluiting op de waterleiding vereist. Andere benoemde voordelen zijn de fraaie verlichting, prettige indeling, grote handgreep en mooie vormgeving. Bovendien is ontdooien dankzij No Frost nooit nodig.

Zodra je de rechterdeur open doet, heb je toegang tot een koelgedeelte van 334 liter. Gebruik twee lades, vier legplanken en drie deurvakken om producten koel te bewaren. Daarnaast levert ETNA een handig rek met plek voor vijf flessen mee. De vriezer heeft een respectabele inhoud van 165 liter. Met behulp van vier planken en twee lades verdeel je de ingevroren etenswaren netjes in deze ruimte. De voorkant heeft boven de waterdispenser een bescheiden bedieningspaneel. Daarmee stel je voor beide compartimenten de gewenste temperatuur in. Verder activeer je desgewenst het deuralarm en de ecomodus.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Hisense RS818N4TIC

Voor een Amerikaans model vallen de energiekosten van de Hisense RS818N4TIC mee. Ga op jaarbasis uit van een stroomverbruik van zo'n 221 kilowattuur. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van 36 decibel. Deze koelkast leent zich met een riante totaalinhoud van 632 liter perfect voor een ruim gezin. Er is 417 liter toegewezen aan het koelgedeelte, terwijl de resterende 215 liter aan de vrieskast is toebedeeld. Wees trouwens niet bang voor ijsvorming, want dit apparaat ondersteunt de techniek No Frost.

Je koppelt deze slimme koelkast eventueel aan wifi. Vraag vervolgens op elke plek de apparaatstatus op. Zo kun je met een app op je smartphone de temperatuur reguleren. Zodra je de deur van het koel- of vriesgedeelte open doet, gaat er een felle ledlamp branden. Hierdoor zie je niets over het hoofd. Hisense levert een rek voor vijf flessen mee, zodat je frisdrank en wijn efficiënt kunt opbergen. Tot slot is de gecombineerde ijs- en waterdispenser aan de voorzijde een pluspunt. Hiervoor is er een watertank van 4,5 liter ingebouwd. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte behuizing. Lees hier enkele reviews van andere consumenten.

LG GSXE90EVDD

De onlangs verschenen LG GSXE90EVDD heeft een deur-in-deur-functie. Open het glazen deurtje en pak heel snel de producten die je het vaakst gebruikt, zoals melk, kwark of yoghurt. Voor toegang tot het volledige koelvak van 407 liter kun je uiteraard ook de reguliere deur gebruiken. Aan gebruiksgemak is er bepaald geen gebrek, want de linkerkant heeft een dispenser. Kies hiermee tussen ijsblokjes, ijswater en water. Door een aansluiting op de waterleiding hoef je niet steeds een watertank handmatig te vullen. De vriezer heeft een capaciteit van 192 liter en ondersteunt No Frost. Beide compartimenten bevatten ledverlichting.

Veel Amerikaanse koelkasten hebben een behoorlijk energieverbruik, maar dat is bij dit model te overzien. De GSXE90EVDD vereist ongeveer 276 kilowattuur stroom per jaar. Met een opgegeven geluidsniveau van slechts 35 decibel is deze koelkast zéér stil. Nuttig voor wie het apparaat vlak bij de woonkamer of keukentafel positioneert. Dankzij een koppeling met het draadloze thuisnetwerk volg je de apparaatstatus in een smartphone-app. Is er onverhoopt een storing, dan kun je hiermee wellicht het probleem oplossen.

▼ Volgende artikel
DeepSeek: een geweldige vinding of juist een gevaar?
Huis

DeepSeek: een geweldige vinding of juist een gevaar?

Waarom is er zo veel aandacht voor DeepSeek? Ontdek in dit artikel wat deze AI-chatbot zo bijzonder maakt en waar je op moet letten.

Waarom is er zoveel aandacht voor DeepSeek? Ontdek wat deze AI-chatbot bijzonder maakt en waar je op moet letten. Kunstmatige intelligentie blijft zich in een hoog tempo doorontwikkelen. In begin 2025 werd DeepSeek gelanceerd en zorgde meteen voor een enorme schokgolf. Is het echt zoveel beter als bestaande modellen zoals ChatGPT? En wat maakt DeepSeek uniek?

  • De introductie van DeepSeek en de chaos op de aandelenmarkt
  • De unieke eigenschappen van DeepSeek
  • Voordelen, zorgen en toekomstperspectieven

Ontdek waarmee ChatGPT je allemaal kan helpen.

Eind januari was er opeens sprake van opschudding in de techwereld, maar ook daarbuiten. DeepSeek werd gelanceerd en leidde tot bijna 1 biljoen (1000 miljard) dollar daling van de waarde van grote techbedrijven op de aandelenmarkt. Het tot dan toe kleine Chinese DeepSeek kwam namelijk met taalmodel R1 op de markt.

Deze nieuwe versie van hun AI-chatbot vertoonde prestaties die vergelijkbaar waren met onder meer ChatGPT, wat tot dan toe zon beetje de gouden standaard was. Het grote voordeel van DeepSeek? Het model gebruikt een fractie van de rekenkracht van concurrenten voor vergelijkbare resultaten en kost daardoor stukken minder.

©hadrian - ifeelstock

Minder rekenkracht en dus lagere kosten

Het grote probleem van AI is het enorme energieverbruik. Daarom kost het bakken met geld en zijn er vragen over de herkomst en duurzaamheid van de stroom. Zowel het trainen als het gebruik van AI vergt veel energie. Voor de training van ChatGPT 4 was bijvoorbeeld 50 gigawattuur nodig, oftewel 50 miljoen kilowattuur.

In Nederland ligt de stroomprijs boven de 30 cent per kilowattuur, waardoor de kosten hier zouden neerkomen op ruim 15 miljoen euro. In de VS liggen de prijzen gelukkig een stukje lager, maar de kosten zijn alsnog fors. En dat is nog los van de enorme investeringen in chips en apparatuur die nodig zijn.

Het mysterie van DeepSeek

China heeft geen toegang tot de meest geavanceerde chips ter wereld, mede omdat de VS er alles aan doet om dat te voorkomen. Ook internationale spelers, zoals het Nederlandse techbedrijf ASML, ervaren de gevolgen van deze beperkingen. Ondanks het gebrek aan de nieuwste chiptechnologie is DeepSeek er toch in geslaagd een competitief taalmodel te ontwikkelen, dat vooral uitblinkt in efficiëntie. Ter vergelijking: de ontwikkelings- en trainingskosten van DeepSeek bedragen slechts zo'n 3 procent van die van ChatGPT.

©MclittleStock

Is zo veel rekenkracht wel nodig?

Niet alleen de bedrijven die taalmodellen ontwikkelen, maar ook de chipindustrie heeft enorme verliezen geleden – met name de aandelen van Nvidia kelderden sterk. DeepSeek laat zien dat voor AI niet per se zo veel rekenkracht nodig is. Terwijl in de VS miljarden worden geïnvesteerd in enorme datacenters voor het trainen en draaien van AI, lijkt deze massale investeringsinspanning soms overbodig. DeepSeek bewijst dat efficiënter werken mogelijk is zonder de allerkrachtigste hardware.

De unieke werkwijze van DeepSeek

DeepSeek onderscheidt zich dus vooral doordat de ontwikkelingskosten slechts een fractie bedragen van die van ChatGPT en het uitvoeren van een gebruikersopdracht veel minder rekenkracht vergt. Dat komt doordat het systeem niet telkens het volledige model activeert.

In plaats daarvan maakt DeepSeek gebruik van een techniek die het bedrijf 'Mixture-of-Experts' noemt: het model is opgedeeld in gespecialiseerde onderdelen, en voor elke vraag worden alleen de relevante segmenten ingeschakeld. Stel dat iemand een vraag stelt over middeleeuwse kastelen, dan activeert het systeem uitsluitend het deel dat over historische kennis beschikt. Daardoor is er aanzienlijk minder rekenkracht nodig.

DeepSeek open en OpenAI gesloten? Een belangrijk onderscheid is dat DeepSeek volledig opensource is. Dat betekent dat de volledige onderliggende code beschikbaar is om te downloaden, te bestuderen en aan te passen, waardoor het hele model transparant is. Daarentegen houdt OpenAI, ondanks de naam, de technische details van ChatGPT grotendeels geheim.

De prestaties van DeepSeek

Volgens diverse experts levert DeepSeek uitstekende resultaten. Het model scoort op nauwkeurigheid en komt minstens even goed weg als de grote concurrenten. Op het gebied van feitelijke presentatie, logisch redeneren en coderen presteert DeepSeek zelfs vaak beter. Wel merken sommige gebruikers dat er nog ruimte is voor verbetering qua gebruiksvriendelijkheid en de nuance in het genereren van teksten.

©WEI ZHENG

Speelt DeepSeek vals?

OpenAI heeft DeepSeek ervan beschuldigd dat zij met hun model voortborduren op het werk van ChatGPT, in plaats van iets geheel nieuws te bieden. Dat zou gedeeltelijk de lage ontwikkelingskosten kunnen verklaren. Tot op heden is er echter geen concreet bewijs gepresenteerd ter ondersteuning van deze beschuldigingen.

Daarnaast zijn er de nodige privacy-issues. Een belangrijk punt van zorg is dat de servers van DeepSeek zich in China bevinden, wat betekent dat gebruikersgegevens daar worden opgeslagen. Andere taalmodellen maken vaak gebruik van servers in de VS. Beide opties roepen uiteraard privacyvragen op, zeker gezien de huidige politieke context. Ongeacht het model is het voor gebruikers belangrijk om zich bewust te zijn van de mogelijke risico’s rondom de verwerking en opslag van hun data.

Voordelen voor de consument

Voor gebruikers van taalmodellen betekent de komst van DeepSeek in principe alleen maar positief nieuws. Zelfs als je ervoor kiest om andere modellen te blijven gebruiken, zorgt de nieuwe concurrentie voor meer innovatie en lagere prijzen. Grote aanbieders zoals OpenAI hebben hun tarieven al verlaagd, wat aantoont dat AI niet onvermijdelijk duur hoeft te zijn.