De JBL Go 4 is een zeer compacte bluetoothspeaker met indrukwekkende specificaties. Met een prijskaartje van nét geen 50 euro zien we dat de audiofabrikant steeds meer vraagt voor nieuwe iteraties binnen deze lijn, dus dan mogen we ook meer gaan verwachten.

Met een audioproduct is het meestal zo dat je krijgt waarvoor je betaalt. Als je dus 50 euro uitgeeft aan een bluetoothspeaker, dan hoef je daar meestal geen warm, kamervullend geluid tegenover te plaatsen. Op dit moment zijn er drie populaire producten als het gaat om kleine bluetoothspeakers onder de 50 euro: de JBL Go 4, de Skullcandy Kilo en de JBL Go 3. De Kilo kost eveneens 49,99 euro, terwijl de Go 3 inmiddels 34,99 euro kost. De Go 3 had ten tijde van lancering – alweer drie jaar geleden – een introductieprijs van 39,99 euro.

©Wesley Akkerman

JBL Go 4 versus JBL Go 3 versus Skullcandy Kilo

Waarom zou je voor de JBL Go 4 kiezen als je de Go 3 voor 15 euro minder kunt krijgen? En hoe zit het precies met de concurrent Skullcandy? Daar gaan we in deze review antwoord op geven, zodat je precies weet welk model het best bij je past. Als we wat belangrijke verschillen en overeenkomsten benoemen, dan zien we dat de Go 3 beschikt over bluetooth 5.1, terwijl de Go 3 en Kilo beide bluetooth 5.3 hebben. Het frequentiebereik op de JBL Go 4 is daarnaast iets groter dan op de Go 3, terwijl alle drie de speakers waterdicht zijn (de JBL’s zijn ook stofvrij).

Uiteraard is de audiokwaliteit van groot belang, en daar gaan we verderop in de review dieper op in. Eerst kijken we nog even naar de accu en gebruikersduur. De JBL Go 4 gaat tot zeven uur mee, terwijl de JBL Go 3 vijf uur meegaat. Opladen gaat op beide speakers ongeveer even snel. De Skullcandy Kilo is hier duidelijk de winnaar met een totale accuduur van 24 uur. Opladen gaat in alle gevallen met een usb-c-kabel. Verder is het zo dat JBL net wat meer functies biedt, bijvoorbeeld via de app, waardoor de Kilo functioneel gezien wat basaal aanvoelt.

©Wesley Akkerman

JBL Go 4 oogt wat saai

Qua formaat winnen de JBL-modellen het eveneens van de Skullcandy. Niet dat de Kilo per se groter is, maar hij is wel iets dikker. In beide gevallen hangen ze prima aan de rails van het douchegordijn, en passen ze in menig rugzak zonder veel ruimte in te nemen. Houd je meer van uitgesproken kleuren, dan valt de Kilo vooral op. We hebben bijvoorbeeld de paars-groene versie, die er lekker giftig uitziet. De zwarte JBL Go 4, met zijn oranje detaillering, oogt veel strakker en zakelijker, maar daardoor ook wat saaier. De overige kleuren zijn niet heel veel beter.

Qua gewicht ontlopen de bluetoothspeakers elkaar niet veel. De JBL Go 4 weegt 190 gram, de JBL Go 3 209 gram en de Kilo van Skullcandy weegt 274 gram. Daar merk je dus vrij weinig van als je ze meeneemt of aan je rugtas hangt. Verder is het zo dat alleen de JBL Go 4 in combinatie met een app te gebruiken is, waardoor je toegang krijgt tot een aantal equalizer-opties. Daarin is de Go 4 gelijk aan de Xtreme 4, die we eerder op ID.nl hebben getest. De Skullcandy en Go 3 moeten het zonder app-ondersteuning doen, waardoor de Go 4 in de basis al veel uitgebreider is dan de rest.

©Wesley Akkerman

Leuk allemaal, maar hoe klinkt-ie?

Goed, nu we de belangrijkste specificaties, verschillen en overeenkomsten hebben benoemd, is het tijd om de audiobeleving te belichten. Vanaf het eerste moment maakt de JBL Go 4 indruk met zijn warme geluidslevering. Terwijl we JBL kennen als merk dat vooral basgeluid hoog in het vaandel draagt, klinken vooral de hogere tonen en liedjes met zang heel helder. Als je de speaker niet zou zien, zou je nooit verwachten dat je naar zo'n klein apparaatje met een relatief lage prijs zat te luisteren.

De bas dreunt niet echt door, maar klinkt gelukkig ook niet dof. De kwaliteit van die audiolaag is deels afhankelijk van de ondergrond. Zet je hem op een tafel of kast, dan klinkt de muziek al snel vol en aangenaam. Hang je hem aan een doucherek of rugtas, dan gaat er wel iets aan bas verloren. Tegelijkertijd klinkt de muziek veel minder beperkt en veel opener. Daarin is de JBL Go 4 vergelijkbaar met de JBL Go 3. Het grote verschil zit hem hier in de helderheid, want qua bas en algemene weergave lijken beide speakers in de standaardstand erg op elkaar.

©Wesley Akkerman

Signature sound

In de bijbehorende app kun je de equalizer raadplegen. Daarin zie je onder meer de JBL Signature-optie staan, die het geluid relatief vol en warm doet klinken. Ga je voor de Chill-modus, dan zwakt de muziek wat af tot een aangename ervaring die nergens echt iets fout doet. De muziek klinkt minder luid, maar nog steeds even aangenaam en verwelkomend. Energetic stelt helaas wat teleur – net als bij de Xtreme 4 – omdat er minder nadruk op bas ligt. En die laag heeft de JBL Go 4 wel nodig om te kunnen overtuigen. Vocal is wederom echt puur bedoeld voor het beluisteren van podcasts.

Met de Playtime Boost is het overigens mogelijk tot twee uur aan extra luisterplezier uit de speaker te halen. Dat gaat wel ten koste van het luisterplezier, tenzij je het volume heel zacht zet en de speaker ergens in het gras ligt als voorziener van wat achtergrondruis. Verder is de JBL Go 4 een geschikte partner voor Auracast-speakers. Daarmee kun je andere speakers koppelen (ongeacht het merk) en een stereopaar vormen. Net als bij de JBL Xtreme 4 werkt dat snel en toegankelijk en heb je snel toegang tot een nog beter klinkend geluid dan voorheen.

©Wesley Akkerman

JBL Go 4 kopen?

Als we het geluid nog even met dat van de Skullcandy Kilo vergelijken, is het duidelijk dat de JBL Go 4 hier de absolute winnaar is. Niet dat de Kilo een slechte bluetoothspeaker is – integendeel. Maar daar klinkt de bas heel dof en onaangenaam, waardoor we hem voornamelijk gebruiken voor het beluisteren van podcasts onder de douche. Alleen op het gebied van accuduur loopt de Kilo voorop: met 24 uur aan luisterplezier is dat een echte kampioen. De JBL Go 4 gaat met zeven uur ook een respectabele tijd mee – dat is ook gewoon twee uur meer dan bij de Go 3.

Als we naar de drie genoemde speakers in dit artikel kijken, is de JBL Go 4 de beste compacte bluetoothspeaker onder de 50 euro van dit moment. Qua sound lijkt de Go 3 nog steeds op de Go 4, maar qua functies gaat de Go 4 weer voorbij aan de Go 3. De Skullcandy hobbelt er in dit geval achteraan. Gaat het puur om audiobeleving, dan voegen we eraan toe dat de Go 3 nog steeds meer dan prima werkt. Maar wil je net wat meer uit een kleine speaker met bluetooth halen, dan is de JBL Go 4 de beste keuze van dit moment.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.