Doorgaans installeer je de definitieve, officiële releases van software omdat deze (hopelijk) stabiel en betrouwbaar zijn. Als je openstaat voor een beetje experimenteren, kun je ook met eerdere builds werken, zoals bètaversies. Wat zijn dit precies en hoe kom je eraan?

Softwareontwikkeling gebeurt meestal in verschillende fasen; van idee tot uitvoering. Het begint met de pre-alphafase: het vooronderzoek. Hierin wordt de technische en economische haalbaarheid van het product onderzocht. Als deze positief uitvalt, gaat een softwarebedrijf over naar de alphafase. De software is in deze fase vaak onvolledig en beschikt alleen nog over de basisfunctionaliteiten. Ook is deze nog niet beschikbaar voor het grote publiek. Intern vinden er nog grondige tests plaats. Grote softwarebedrijven, zoals Apple en Microsoft, zetten hiervoor vaak een ‘red team’ in. Dit is een groep specialisten die via aanvalssimulaties de software test op zwakke punten en kwetsbaarheden. Een ‘blue team’ voert de nodige aanpassingen uit om de software te beveiligen.

In de daaropvolgende fase worden aan een groter publiek de eerste bètaversies vrijgegeven. Daarmee kan een breder scala aan bugs en problemen worden geïdentificeerd. Deze fase is cruciaal voor het verzamelen van feedback van echte gebruikers en het verder polijsten van de software. Vervolgens komen de eerste ‘release candidates’ uit. Hierin worden op basis van de gebruikersfeedback alle belangrijke bugs en issues systematisch opgelost. Dit is de laatste stap voor de officiële release van de stabiele versie aan het grote publiek. Ook na de lancering wordt de software regelmatig bijgewerkt voor het verbeteren van de veiligheid en de prestaties en voor het toevoegen van nieuwe functies.

Windows

Op je computer waarmee je werkt, installeer je het liefst een definitieve Windows-versie. Toch kan het ook interessant zijn om met een vroegere release aan de slag te gaan. Dit kun je bijvoorbeeld doen op een andere pc. Of je installeert deze als een virtuele machine, bijvoorbeeld met VMware Workstation Player. Deze is gratis voor persoonlijk gebruik. Met de vroegere release kun je met functies werken die soms pas veel later in de definitieve Windows-releases verschijnen.

Voor mensen die dit willen, heeft Microsoft het Windows Insider-programma opgezet. Om hieraan deel te nemen, open je Instellingen in Windows. Selecteer vervolgens Windows Update en klik op Windows Insider-programma / Aan de slag. Kies nu voor Een account koppelen en log in met een Microsoft-account. Hierna kun je kiezen uit vier categorieën of kanalen: Canary, Dev, Bèta en Release Preview, gerangschikt van minst naar meest stabiel. Zodra je een kanaal hebt bevestigd met Doorgaan, is het moeilijk om zonder herinstallatie van Windows terug te schakelen naar een stabieler kanaal. Je ontvangt nu de gevraagde builds en updates via de ingebouwde updatefunctie, een proces dat Microsoft ‘flighting’ noemt.

De geïnstalleerde build controleer je via Windows-toets+R en winver. Bij bijvoorbeeld Versie 24H2 (Build 26090.112) staat 26090 voor de ‘major build’ en 112 voor de revisie of ‘minor build’. Via de ingebouwde app Feedback-hub kun je op elk moment feedback geven aan Microsoft en reacties van anderen bekijken.

Hoe je dit precies installeert, lees je in dit artikel: Windows Insider: als eerste op de hoogte van nieuwe Windows-functies

Microsoft (Office) 365

Ook voor Microsoft 365, het vroegere Office, bestaat er een Insider-programma. Dit geeft gebruikers de kans om vroege versies van de kantoorsuite te testen en feedback te leveren. Hiervoor heb je een Microsoft 365-abonnement nodig. Met een persoonlijk of gezinsabonnement open je een kantoorapplicatie, zoals Word of Excel. Vervolgens ga je naar Bestand / Account (linksonder) en kies je voor Lid worden van Microsoft 365 Insider. Je kunt je dan registreren voor het Bèta-kanaal, waarmee je tot twee keer per week updates (nieuwe builds) voor Microsoft 365-apps kunt ontvangen. Bij het Huidig kanaal is dit hooguit twee keer per maand.

Je moet wel accepteren dat Microsoft diagnostische gegevens verzamelt over je Office- en computergebruik, net zoals bij het Windows Insider-programma. Na bevestiging worden de updates bijna onmiddellijk op de achtergrond gedownload. Sluit je Office-apps af, klik op Doorgaan, en zodra de melding verschijnt dat de updates zijn geïnstalleerd, kun je verder. Via Bestand / Account / Microsoft 365 Insider / Kanaal wijzigen schakel je op elk moment weer over naar je standaardkanaal.

Google Chrome

Browsers updaten zichzelf doorgaans automatisch, maar voor vroege versies moet je intekenen op het gewenste kanaal. Voor Chrome bezoek je deze pagina, waar je voor verschillende platforms, onder meer voor Windows (32- en 64-bit), Mac, Linux, Android en iOS, uit verschillende kanalen kunt kiezen.

Voor Windows zijn er naast Stable ook de kanalen Beta, Dev en Canary. De laatste is het meest experimenteel en geeft dagelijks automatische updates. De naam Canary verwijst naar de mijnwerkers die vroeger een kanarie meenamen in de mijnen als waarschuwingssysteem voor gevaarlijke gassen.

Bij de kanalen Beta en Dev kun je wekelijkse browserupdates verwachten. Op https://chromereleases.googleblog.com vind je informatie over de aangepaste en nieuwe functies in de verschillende versies.

Andere browsers

Voor Edge bezoek je www.microsoftedgeinsider.com, waar je kunt kiezen tussen het Bèta-, Dev- en Kanarie-Kanaal. Deze bieden respectievelijk maandelijks, wekelijks en dagelijks updates en zijn beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Voor Android download je de app Microsoft Edge Beta in de officiële Play Store. Voor de Apple App Store ligt dit helaas ingewikkelder. Je moet je daarvoor eerst aanmelden via het TestFlight-programma (zie paragraaf ‘Mobiele apps’).

Voor Firefox ga je naar deze pagina, waar je kunt kiezen tussen Beta, Developer Edition en Nightly voor dagelijkse updates. Bij elk kanaal kun je op Uitgaveopmerkingen klikken om te zien wat de nieuwe en gewijzigde features zijn. Selecteer Alle talen en platformen om vroege versies voor andere talen en besturingssystemen, zoals macOS, Firefox, Android en iOS, te downloaden.

Je kunt verschillende versies van meerdere browsers naast elkaar installeren en gebruiken. Om de geïnstalleerde versie te achterhalen, klik je rechtsboven in je browser op het knopje, kies Help (en feedback) / Over <browsernaam>.

Linux-distributies

Linux heeft zijn reputatie van vooruitstrevend en experimenteel hoog te houden. Het zal je dus niet verbazen dat je ook met vroege versies van verschillende Linux-distributies aan de slag kunt. Waar en hoe je deze precies vindt hangt af van de distributie.

Voor Ubuntu kun je de bèta- en dagelijkse builds voor desktops vinden op https://iso.qa.ubuntu.com. Je kunt ook handmatig naar een specifieke bètaversie updaten volgens deze instructies.

Voor Fedora zijn vroege testimages beschikbaar op https://alt.fedora.org. Scrol naar Nightly builds of TCs (Test Compose) en klik op View Images. Updaten gaat handmatig via de terminal of vanuit het GNOME Software Center, nadat je het volgende commando hebt uitgevoerd:

Na een herstart open je het GNOME Software Center. Normaal gesproken vind je hier de eerstvolgende bètaversie van Fedora op het tabblad Updates.

Wat openSUSE betreft, kun je kiezen voor de ‘rolling release’-versie van openSUSE Tumbleweed. Deze versie ontvangt continu updates en functioneert daarmee als een soort permanente bèta. Ook Arch Linux werkt met een ‘rolling release’-model.

Mobiele apps

Apple is vrij terughoudend met het beschikbaar stellen van bètaversies aan niet-ontwikkelaars. Je moet je via de TestFlight-app inschrijven voor het TestFlight-programma, zie daarvoor https://developer.apple.com/testflight. Daarna kun je via de ontwikkelaars een uitnodigingslink voor een bètaversie van hun app ontvangen.

Voor Android is het proces toegankelijker. Ontwikkelaars kunnen via Google Play eventueel bètaversies van hun apps aanbieden.

Open je Play Store, tik op je profielicoon en kies Apps en apparaat beheren. Ga naar het tabblad Beheren en selecteer Geïnstalleerd. Kies de gewenste app, zoals Instagram, om de detailpagina te openen. Scrol naar Deelnemen aan bètaprogramma en bevestig je deelname. Na bevestiging van je bèta-aanmelding ontvang je updates via de Play Store en kun je de bètaversie installeren. Via de optie Verlaten kun je het bètaprogramma weer stopzetten.

Sommige ontwikkelaars kiezen ervoor hun apps niet via de officiële Play Store te verspreiden, maar bieden een apk-bestand aan op hun eigen website. Je kunt dergelijke apps vinden op sites als www.apkpure.net/nl/app (kies voor Nieuwste bijgewerkte apps) of www.apkmirror.com (typ beta in de zoekbalk; met Advanced Search kun je filteren op ondersteunde Android-versies).

Om apk-bestanden te installeren (sideloading), moet je Android-toestel zo zijn ingesteld dat de installatie van apps uit onbekende bronnen is toegestaan. Ga naar Instellingen, kies Biometrie en beveiliging of Beveiliging & Privacy, selecteer Onbekende apps installeren en schakel het knopje bij je browser in. Na het downloaden open je het apk-bestand vanuit je downloadmeldingen of via een bestandsbeheerder, en voer je de installatie uit.

Chocolatey

Om te controleren voor welke van je geïnstalleerde programma’s een bèta-update beschikbaar is, kun je Chocolatey gebruiken. Dit is een veelzijdige pakketbeheerder die meer dan 10.000 unieke softwarepakketten ondersteunt. Zoek op www.chocolatey.org/packages naar specifieke pakketten. Voer je bijvoorbeeld Firefox in dan krijg je meer dan 120 resultaten, variërend van Mozilla Firefox en extensies, zoals Adblock Plus, KeePassX en IObit Uninstaller, waarmee je (ongewenste) add-ons in Firefox kunt detecteren.

Installeer eerst Chocolatey via de volgende instructie op de Opdrachtprompt, dat je uitvoert als Administrator:

Na de installatie herstart je de Opdrachtprompt en installeer je pakketten met de opdracht:

Je vindt de namen op de site. Meestal moet je met de toets Y(es) of A(ll) bevestigen. Je kunt zelfs een grafische omgeving voor Chocolatey installeren met de opdracht:

Nu verschijnt deze in het Windows-programmamenu als Chocolatey GUI.

Om te controleren welke programma’s die je eerder al met Chocolatey hebt geïnstalleerd aan een update toe zijn, gebruik je de opdracht:

Voeg --pre toe achteraan het commando om ook naar eventuele bèta-updates op zoek te gaan in de database van Chocolatey, en --noop (no-operation) om alleen een simulatie te doen zonder dat er daadwerkelijk al iets wordt geüpgraded, als volgt:

Een specifiek pakket upgrade je vervolgens met de opdracht:

Er zijn trouwens nog heel wat meer parameters waarmee je de werking van Chocolatey kunt bijsturen.

WinGet

WinGet is een andere populaire pakketbeheerder die standaard wordt meegeleverd met Windows. Je vindt deze onder Instellingen bij Apps / Geïnstalleerde apps, onder de naam Windows Package Manager Source (winget). Mocht het nodig zijn, dan kun je de tool ook direct vanaf de GitHub-site installeren. Download de nieuwste versie via de knop Latest en installeer het door dubbel te klikken op het gedownloade bestand msixbundle.

Vervolgens klik je met rechts op Opdrachtprompt en kies je Als administrator uitvoeren. Begin met het commando winget upgrade voor een lijst met geïnstalleerde programma’s, inclusief applicaties die niet via WinGet zijn geïnstalleerd, waarvoor een upgrade beschikbaar is. Deze lijst bevat gegevens zoals Name, Id, Version (geïnstalleerde versie) en Available (beschikbare updateversie). Met winget list krijg je een overzicht van alle geïnstalleerde programma’s. Je kunt ook specifiek naar updates voor bepaalde toepassingen zoeken met de opdracht:

Helaas heeft WinGet niet een optie als --pre, zoals bij Chocolatey, waarmee je specifiek naar bètaversies kunt zoeken. Je moet dus zelf het versienummer bij Available controleren en (online) nagaan of het een bètaversie betreft.

Een programma upgraden kan op twee manieren:

of voor een specifieke (ondersteunde) versie:

Je kunt ook alle programma’s tegelijk upgraden met:

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.