Simulaties vormen een onmisbaar gereedschap in de wetenschap, maar ook geïnteresseerde leken kunnen ermee spelen. Dat kan helemaal gratis met NetLogo.

Een deel van onze wetenschappelijke kennis bestaat uit natuurwetten en die hebben vaak de vorm van formules waar je wat getallen in stopt en waar vervolgens een exact antwoord uit rolt. Helaas zit de wereld vol met processen die te complex zijn om op die manier te benaderen. Soms is dat omdat er te veel elementen een rol spelen en onze formules alleen werken voor eenvoudiger situaties en soms omdat we simpelweg de kennis missen om zulke formules te ontwikkelen. Er zijn daarnaast volop situaties waarin dat zelfs in theorie onmogelijk is.

Om in al die gevallen toch nuttige en bruikbare wetenschap te kunnen bedrijven, wordt veel gebruikgemaakt van simulaties.

Universeel

Voor heel veel simulaties wordt speciale software ontwikkeld. Dat geldt bijvoorbeeld voor de voorspelling van het weer en het klimaat, en het analyseren van verschijnselen in de kosmos die in het echt te langzaam verlopen om goed te kunnen bestuderen (zoals het botsen van melkwegstelsels).

Veel simulaties hebben echter gemeenschappelijke kenmerken en daarom bestaat er ook een universeel systeem waarin je allerlei soorten simulaties kunt maken. Het heet NetLogo en is helemaal gratis.

Er is ook een onlineversie, NetLogo Web, met enigszins beperkte functionaliteit en een desktopversie met volledige functionaliteit en een grotere verwerkingssnelheid.

We richten ons in eerste instantie op de webversie, omdat deze voldoende materiaal biedt voor een kennismaking.

Kennismaking

Wanneer je de webversie hebt gekozen, wordt het programma geopend met een willekeurig voorbeeld. NetLogo Web werkt met programmaatjes (die Models worden genoemd). Om een indruk te krijgen van het systeem openen we Connected Chemistry Gas Combustion. We zijn in eerste instantie niet geïnteresseerd in het doel van het model, maar in het gebruik ervan.

Zoals je links kunt zien, is er een knop genaamd setup. Klik je daarop, dan verschijnen in het zwarte vlak rechts blauwe en witte bolletjes die moleculen zuurstof en waterstof voorstellen.

Links zie je ook de nodige schuifregelaars waarmee je verschillende parameters van de simulatie kunt aanpassen, zoals het aantal moleculen waarmee de simulatie begint. We laten ze even voor wat ze zijn en klikken naast de setup-knop op go/stop. Je ziet nu de moleculen rondzweven, maar verder gebeurt er niets.

Klik je nu links op de knop speed up & trace one molecule, dan krijgt één molecuul waterstof zoveel energie dat het bij een botsing een zuurstofmolecuul kan breken om zich er vervolgens aan te binden en water te vormen. Hierdoor ontstaat zelfs een kettingreactie. Klik op go/stop om de simulatie te stoppen.

Werking

Zoals je hebt kunnen zien terwijl de simulatie draaide, verschijnen er ook grafieken voor het aantal moleculen, en de temperatuur en druk van het gasmengsel. Het zal duidelijk zijn dat dit niet kan zonder het nodige programmeerwerk. Programma’s voor de verschillende simulaties zijn toegankelijk. Je vindt ze door omlaag te scrollen en te klikken op NetLogo Code.

Uiteraard kunnen we je in deze workshop onmogelijk de programmeertaal van NetLogo leren. We zullen daarom alleen de nodige voorbeelden bekijken die een goed beeld geven van de veelzijdigheid en werking van het systeem.

Het leren van deze voorbeelden wordt vergemakkelijkt doordat programma’s vaak uitgebreid zijn voorzien van commentaar (de teksten achter ;;) en doordat ze in functionele blokken zijn verdeeld. Klik je op het keuzemenu genaamd Jump to Prcocedure, dan zie je de segmenten van het programma, zoals setup, make-box en make-gas-molecules (waar de begintoestand van de simulatie wordt gemaakt). Hierdoor kun je op zeker moment zelf de gewenste elementen uit bestaande voorbeelden halen en gebruiken als startpunt voor je eigen simulaties. Verderop komen we nog terug op educatief materiaal om NetLogo te leren.

Uitleg

Elke simulatie in NetLogo kun je van tekst en uitleg voorzien en deze vind je onder het kopje Model Info. Hier lees je dat dit specifieke model de manier toont waarop zuurstof en waterstof met elkaar reageren in een raketmotor. Ook kun je deze ruimte gebruiken om te beschrijven hoe je het model gebruikt, bijvoorbeeld waar de verschillende schuifregelaars voor dienen (onder het kopje How to use it).

Omdat NetLogo vaak wordt gebruikt voor educatieve doeleinden, bevat dit specifieke model ook de nodige informatie over de achtergrond van het experiment en suggesties voor verder gebruik en uitbreiding ervan (vanaf het kopje Things to notice).

Interactie

Helemaal bovenaan de interface staat achter Search the Models Library een keuzemenu. Klik op het driehoekje van de modellenlijst bovenin en typ in het zoekvak dat daaronder verschijnt het woord lunar. Je ziet nu het model Lunar Lander. Klik erop om het te openen.

Net als bij het eerste voorbeeld zie je een schuifregelaar genaamd model speed. Deze komen we vaker tegen en dient uiteraard om de simulatie te versnellen of vertragen. Versnellen willen we in dit geval zeker niet, want Lunar Lander is een simulatie waarin je het oeroude spelletje Maanlander kunt spelen. Hierin moet je een ruimteschip een zachte landing op de maan laten maken.

Na een klik op setup wordt een willekeurig landschap gegenereerd met een blauw landingsplatform en een rood ruimteschip. Zodra je op go klikt, start de simulatie en begint het schip onder invloed van de zwaartekracht te dalen. Aan jou de taak om met de toetsen J (links), L (rechts) en K (motor) het schip zachtjes op het platform te plaatsen.. Behalve dat je automatisch draaiende simulaties kunt maken, biedt NetLogo dus ook volop interactie.

Model

Ten tijde van de coronapandemie werden regelmatig voorspellingen gedaan over de verspreiding van het virus. Dergelijke voorspellingen waren gebaseerd op modellen. Een voorbeeld van zo’n model is Virus on a network. Op basis van de eerdere paragrafen weet je inmiddels hoe je dit model kunt vinden, initiëren en uitvoeren.

In dit model raken gezonde mensen (blauwe bolletjes) besmet (rode bolletjes). Er is een kans op herstel (recovery-chance). Als dat gebeurt wordt een bolletje weer blauw. Er is ook een kans dat iemand resistent wordt (gain-resistance-chance, grijze bolletjes). Iemand die resistent is (en dus zelf niet ziek wordt) kan het virus nog wel doorgeven.

Het model is opgebouwd als netwerk omdat zo ook onze leefwereld in elkaar zit: we zijn allemaal onderdeel van overlappende netwerken van familie, vrienden en collega’s.

Data

Onder de verschillende schuifjes waarmee je de parameters van het model naar je hand kunt zetten, zie je het venster Network Status. Dit heeft zijn eigen menu (de drie streepjes). Klik je daarop, dan kun je de gemaakte grafiek afdrukken (Print chart) of opslaan in verschillende formaten, zoals Download PNG image.

Beweeg je de cursor over de grafiek, dan zie je de bijbehorende waarden in een pop-up. Deze waarden kun je ook downloaden, zodat je er vervolgens in een programma als Excel verder mee zou kunnen werken. Dat doe je via de menuoptie Download CSV.

Complex

Tijdens de coronapandemie (en andere epidemieën) overleden er mensen aan een besmetting. In deze simulatie zou je dat kunnen verwerken door een percentage van de rode bolletjes na een bepaalde tijd te verwijderen. Dat zou de simulatie nog realistischer maken. Er is nog een factor als het gaat om de voorspellende waarde van dit model: virussen muteren en een nieuwe variant brengt nieuwe parameters met zich mee als het gaat om de kans op overleven of resistentie opbouwen. Die parameters ken je echter pas als zo’n nieuwe mutatie al een tijdje rondwaart.

Daarmee zie je ook meteen een tekortkoming van het werken met modellen. Ja, wetenschappers doen hun uiterste best om modellen zo goed mogelijk te maken, maar het blijft een kwestie van het doen van voorspellingen op basis van (soms zeer) onvolledige gegevens.

Overigens vind je tussen de vele voorbeelden in NetLogo ook meer geavanceerde voorbeelden op het gebied van virusverspreiding (zoek op epiDEM).

Logo

In de paragraaf ‘Werking’ hebben we al even onder de motorkap van een model gekeken. Een tweede model waarbij we dat doen is Fireworks. In dit eenvoudige programma wordt het ontploffen van vuurwerk nagebootst. Je speelt zelf met dit model door het weer op te zoeken in het keuzemenu Search the Models Library en te klikken op de inmiddels bekende knoppen setup en go.

NetLogo is gebaseerd op Logo, een programmeertaal die al in 1967 werd ontwikkeld en die vooral voor educatieve doeleinden is gemaakt. Logo bevat een belangrijke grafische component, de zogeheten turtle-grapics. Het idee daarbij is dat je een schildpad, die is voorzien van een tekenpen, opdrachten geeft voor zijn bewegingen en voor het al dan niet gebruiken van de pen. Instructies worden dan ook gegeven vanuit het perspectief van de schildpad en het idee is dat dat perspectief het voor beginnende programmeurs eenvoudiger maakt om de juiste instructies te bedenken.

Open je het vak NetLogo Code, dan zie je ook meermaals het woord turtles in het programma (bijvoorbeeld op regels 34 en 44). De verschillende blokken die beginnen met to en eindigen met end beschrijven de bewegingen van de schildpadden die staan voor de afgeschoten vuurpijl of voor de vallende en gloeiende fragmenten.

Lokaal

Telkens wanneer je de lijst met voorbeelden opent, zie je de tekst Grayed out models don’t yet run in NetLogo Web. Met andere woorden: de webversie kan nog niet alles wat de desktopversie kan. Tijd om de desktopversie te bekijken.

Daarvoor keren we terug naar de startpagina van NetLogo en kiezen Desktop App en Download NetLogo. Hierna hoef je niet per se iets in te vullen, maar kun je gewoon op Download klikken. Tot slot kunnen we kiezen uit versies voor Linux, macOS en Windows. Wij kiezen de Windows-versie in 64 bit. Eenmaal gedownload biedt de installatie geen verrassingen.

Als alles geïnstalleerd is en je hebt gekozen voor het maken van bureaubladpictogrammen, dan zie je dat er maar liefst vier zijn aangemaakt (ook te vinden in het Startmenu). Wij kiezen voor NetLogo.

Openen

Via het menu File / Open kun je uiteraard zelfgemaakt modellen openen, maar de meegeleverde voorbeelden vind je – keurig in rubrieken verdeeld – in Models Library. Hier kiezen we Sample Models / System Dynamics / Wolf Sheep Predation (System Dynamics). Dit is een bekend model uit de biologie waarmee het telkens verschuivende evenwicht tussen jagers en prooidieren wordt nagebootst. Dit is tevens een van de modellen die je in de webversie nog niet kunt gebruiken.

Naast een venster met het programma zie je nu ook een venster genaamd System Dynamics Modeller. Dit is een geavanceerde mogelijkheid die alleen de desktopversie biedt en waarin je grafisch allerlei verbanden kunt definiëren. Wanneer je dubbelklikt op een element, dan kun je de waarde bekijken en eventueel aanpassen. Ook vind je in dit venster een tabblad Code met het leeuwendeel van het programma.

Het programmavenster bevat weer de bekende elementen setup en go, en wanneer je die uitvoert, zie je hoe de populaties wolven en schapen veranderen.

Dit venster bevat naast het tabblad Interface (de uitvoer) ook het tabblad Info met uitleg en het tabblad Code met programmacode. Die activeert in dit geval de hoofdmoot van de code in het andere venster.

Widgets

Open in de desktopversie het model Curricular Models / Connected Chemistry Gas Combustion dat we eerder in de webversie bekeken. Daar zagen we – naast de programmacode – ook de verschillende schuifregelaars waarmee we parameters konden wijzigen, grafiekjes waarin waarden worden bijgehouden en natuurlijk het venster waarbinnen de moleculen bewegen. Al deze elementen van een simulatie worden aangeduid met de term Widgets.

In het lint met pictogrammen vind je alle beschikbare widgets wanneer je klikt op het driehoekje achter Button. Met een klik op Add en een klik op de plaats van bestemming kun je een widget toevoegen aan de gebruikersinterface van een programma. Er wordt dan een pop-up geopend waarin je de eigenschappen opgeeft.

Tot slot

In het menu Help vind je heel veel bronnen waarmee je NetLogo verder kunt verkennen. Onder File / Models Library vind je onder het kopje Code Examples heel veel basisvoorbeelden die speciaal zijn bedoeld om de verschillende aspecten van de NetLogo-taal te leren.

Ben je daarmee eenmaal vertrouwd, dan kun je je op de meer geavanceerde mogelijkheden storten, zoals het zoeken naar specifieke uitkomsten van een simulatie met de losse module BehaviorSearch en 3D-visualisaties met NetLogo3D.

Ga je naar het menu Tools / Extensions, dan zie allerlei reeds geïnstalleerde en beschikbare extensies waarmee je de mogelijkheden nog verder kunt uitbreiden. Zo kun je vanuit NetLogo een Arduino-apparaat aansturen, video’s vastleggen van simulaties en nog veel meer.

Er valt dan ook nog heel wat te ontdekken met dit boeiende gereedschap!

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Dit keer vijf scheerapparaten die goed zijn beoordeeld op Kieskeurig.nl door consumenten.

Een product voor een leuk prijsje aanschaffen is natuurlijk leuk, maar vaak zijn reviews van consumenten een veel betere graadmeter. Dit keer hebben we vijf scheerapparaten voor je gevonden die naast een leuk prijsje ook nog eens goed beoordeeld zijn op Kieskeurig.nl door consumenten die het apparaat ook echt zelf hebben (getest).

Braun Series 3 300BT

De Braun Series 3 300BT is een instapmodel dat speciaal is ontworpen om je drie functies in één apparaat te bieden: glad scheren, trimmen en stylen. De scheerkop bestaat uit drie afzonderlijke elementen met een foliesysteem die samen een soepele scheerbeweging mogelijk maken en zich automatisch aanpassen aan de contouren van je gezicht. Bij het apparaat worden meerdere opzetkammen geleverd (2 mm, 3 mm, 5 mm en 7 mm) waarmee je eenvoudig verschillende baardlengtes kunt creëren.

De 300BT werkt op een oplaadbare nikkel‑metaalhydride accu; een volle lading is goed voor ongeveer een half uur gebruik en dankzij de snellaadfunctie kun je na vijf minuten laden voldoende energie voor één scheerbeurt genereren. Het apparaat is volledig afwasbaar, waardoor je het na gebruik simpel onder de kraan kunt reinigen. Daarnaast heeft Braun een uitschuifbare trimmer geïntegreerd waarmee je bakkebaarden of snor kunt bijwerken. Deze eigenschappen maken de 300BT geschikt voor mannen die een compacte alles‑in‑één oplossing zoeken voor dagelijkse verzorging.

Remington XR 1570 R9

Als je een roterend scheerapparaat zoekt dat zowel krachtig als veelzijdig is, dan verdient de Remington XR 1570 R9 aandacht. Dit model uit de Ultimate Series R9 beschikt over een dubbele snijring: de twee cirkelvormige snijvlakken vergroten het contact met de huid en zorgen voor een efficiënte scheerbeweging. De flexibele scheerkoppen passen zich aan de contouren van je gezicht en hals aan. Met de ComfortSpin‑technologie draaien de messen in tegengestelde richting, wat het trekken aan haren vermindert. De lithium‑ion‑batterij biedt tot ongeveer een uur scheertijd en kan via een snellaadfunctie in korte tijd worden opgeladen.

Het apparaat is volledig waterdicht, waardoor het geschikt is voor nat en droog scheren en eenvoudig onder de kraan te reinigen is. Verder beschikt de XR 1570 R9 over een opklapbare precisietrimmer om bakkebaarden en snor bij te werken. Door deze combinatie van functies is het apparaat geschikt voor gebruikers die afwisselend glad willen scheren en hun baard willen stylen. Het toestel scoort op Kieskeurig een ruime voldoende en heeft ruim twintig recensies, waardoor het een betrouwbare keuze is in deze prijsklasse.

Braun Series 5 50‑B1000s

De Braun Series 5 50‑B1000s richt zich op gebruikers die een comfortabele scheerervaring willen zonder veel toeters en bellen. Het apparaat maakt gebruik van drie flexibele mesjes die onafhankelijk van elkaar bewegen en zo de gezichtscontouren volgen. Doordat het scheerapparaat volledig waterdicht is, kun je zowel droog als nat scheren, met of zonder scheerschuim, en zelfs onder de douche. De EasyClean‑techniek maakt het mogelijk om de scheerkop te reinigen zonder deze te verwijderen: stromend water spoelt haren en schuim eenvoudig weg.

De lithium‑ion‑batterij biedt ongeveer vijftig minuten scheertijd en beschikt over een snellaadfunctie waarmee je in vijf minuten voldoende stroom hebt voor één scheerbeurt. Het apparaat wordt geleverd met een oplaadkabel en is voorzien van een praktische vergrendeling voor op reis. Dankzij deze eigenschappen is de 50‑B1000s vooral aantrekkelijk voor wie een onderhoudsvriendelijk, nat‑en‑droog scheerapparaat zoekt. Op Kieskeurig krijgt dit model een hoge beoordeling en zijn er elf reviews die het apparaat gemiddeld zeer goed waarderen.

Braun Series 5 50‑B4650cs

De Braun Series 5 50‑B4650cs is bedoeld voor gebruikers die hun scheerapparaat niet alleen willen gebruiken, maar ook netjes willen opbergen en opladen. Dit foliesysteem heeft drie bladen en is uitgerust met een flexibel scheerhoofd dat zich aan de huidcontouren aanpast. Dankzij de MicroComb‑technologie worden haren naar het scheerblad geleid voor een vlot scheerresultaat. Het apparaat wordt geleverd met een oplaadstandaard en twee EasyClick‑opzetstukken waarmee je eenvoudig kunt overstappen van glad scheren naar trimmen of stylen. De behuizing is volledig waterdicht; je kunt het dus gebruiken voor droog scheren, nat scheren met schuim of zelfs onder de douche.

De lithium‑ion‑batterij staat garant voor ongeveer vijftig minuten gebruikstijd en is binnen een uur weer opgeladen, terwijl een vijf minuten durende snellaadbeurt genoeg is voor een korte scheersessie. De combinatie van nat‑en‑droog functionaliteit, een flexibel scheerhoofd en een oplaadstandaard maakt dit apparaat interessant voor iedereen die gemak en veelzijdigheid zoekt. Op Kieskeurig scoort dit model boven de acht en zijn er dertien geverifieerde reviews, wat vertrouwen geeft bij de aankoop.

Remington Style Series R3 R3002

De Remington Style Series R3 R3002 is ontworpen voor mannen die een compacte en betaalbare oplossing zoeken. De scheerkop bestaat uit twee rondvormige messen met Dual‑Track‑technologie, waardoor er twee snijringen per kop zijn; hierdoor wordt er meer huid bedekt en kan het apparaat effectief scheren. De flexibele mesjes en de draaibare hals zorgen ervoor dat het scheerapparaat zich aanpast aan de contouren van het gezicht, terwijl een geïntegreerde opklapbare precisietrimmer handig is voor bakkebaarden en neklijn.

Dit model werkt uitsluitend met snoer; je hoeft het apparaat dus niet op te laden, wat handig kan zijn voor langdurige sessies zonder onderbreking. Een LED‑indicator laat zien wanneer het apparaat is ingeschakeld. Na gebruik maak je de kop schoon door deze onder de kraan te houden of het bijgeleverde borsteltje te gebruiken. Dit scheerapparaat is bedoeld voor droog gebruik en richt zich vooral op gebruiksgemak en functionaliteit. Ondanks het eenvoudige ontwerp waarderen gebruikers het resultaat, want op Kieskeurig krijgt deze Remington een gemiddelde van 7,5 op basis van veertien reviews.

's Ochtends opstaan in een warm huis zonder dat de verwarming de hele nacht heeft aangestaan: dát is het gemak van een slimme thermostaat. Hij past zich aan jouw dag aan, houdt rekening met wie er thuis is en weet wanneer het juist wat kouder mag. Alleen benutten we die slimme functies nog te weinig. Jammer, want met een paar slimme instellingen haal je er veel meer uit – en dat merk je zowel aan het comfort in huis als aan de hoogte van de energierekening.

Laat de temperatuur meebewegen met je dag

Veel mensen houden vast aan een vaste temperatuur in huis, bijvoorbeeld 20 graden. Toch loont het om de verwarming te laten meebewegen met je dagritme. Met een slim verwarmingsschema zorg je dat het behaaglijk is op de momenten dat je thuis bent, en dat de verwarming vanzelf omlaaggaat zodra je vertrekt of slaapt. De meeste slimme thermostaten kunnen dat helemaal zelfstandig, nadat ze jouw patroon een paar dagen hebben gevolgd. Daardoor hoef je zelf niets meer te doen, terwijl je ongemerkt flink wat energie bespaart.

Verwarm alleen de ruimtes die je gebruikt

In veel huizen wordt nog steeds het hele verwarmingssysteem aangestuurd door één thermostaat, meestal in de woonkamer. Dat betekent dat de bovenverdieping of logeerkamer net zo warm wordt als de ruimte waar je zit. Met slimme radiatorknoppen kun je per kamer instellen hoe warm het mag worden. Dat is niet alleen comfortabeler, maar ook zuiniger. De badkamer kan bijvoorbeeld kort voor het douchen snel op temperatuur komen, terwijl de slaapkamer koel blijft. Door op deze manier te verwarmen, gebruik je de warmte waar die nodig is en voorkom je dat energie verloren gaat in ongebruikte kamers.

Laat je thermostaat vooruitdenken

Een slimme thermostaat leert hoe jouw huis reageert op verwarmen en koelen. Hij weet hoelang het duurt om een kamer op te warmen en stemt de starttijd daar automatisch op af. Kom je elke dag rond hetzelfde moment thuis, dan zorgt het systeem dat het precies op tijd warm is – niet te vroeg en niet te laat. Sommige modellen gebruiken daarbij ook geofencing: de thermostaat weet via je smartphone of je onderweg bent en past de verwarming daarop aan. Zo kom je altijd in een aangenaam huis, zonder dat de verwarming de hele middag heeft staan draaien.

Maak het iedereen naar de zin

Over de temperatuur wordt in veel huishoudens regelmatig gediscussieerd. Uit onderzoek van tado° blijkt dat in 63,57 procent van de Nederlandse huizen vooral vrouwen bepalen hoe warm het wordt. Dat heeft deels te maken met het verschil in lichaamsbouw tussen vrouwen en mannen: vrouwen hebben gemiddeld minder spiermassa en produceren daardoor minder warmte – ze hebben het dus echt eerder koud. Met slimme thermostaten en radiatorknoppen kun je die verschillen beter opvangen. Dat maakt het makkelijker om het iedereen naar de zin te maken – zonder eindeloze discussies over een graadje meer of minder.

©tado°

Kijk mee met wat je verbruikt

Een slimme thermostaat houdt precies bij hoe vaak en hoe lang de verwarming draait. Die gegevens geven inzicht in waar warmte verloren gaat of waar de stooktijd te lang is. Misschien blijkt dat de verwarming 's nachts onnodig aanstaat, of dat een kamer sneller afkoelt dan verwacht. Door zulke patronen te herkennen, kun je het verwarmingsschema stap voor stap verbeteren. Zelfs kleine aanpassingen leveren al besparingen op. Veel apps laten ook zien hoeveel energie je bespaart ten opzichte van voorgaande weken of maanden. Dat maakt het niet alleen leuker om bij te houden, maar ook motiverend om nog wat zuiniger te worden.

Speel slim in op energieprijzen

Steeds meer slimme thermostaten kunnen omgaan met dynamische energieprijzen. Ze stoken vooral wanneer de tarieven laag zijn en temperen automatisch als de prijzen stijgen. Dat is handig voor wie een flexibel energiecontract heeft, maar ook voor vaste contracten kan het lonen. Door de verwarming op rustige momenten iets eerder aan te laten slaan, spreid je het verbruik en houd je het binnen aangename grenzen. Zeker in de winter, wanneer gasprijzen schommelen, zorgt dat voor extra grip op de kosten.

De ideale temperatuur: comfort versus kosten

Volgens tado° vinden de meeste Nederlanders 20 graden de prettigste temperatuur, gevolgd door 19 en 19,5 graden. Toch blijkt dat we in de praktijk gemiddeld op 16,6 graden stoken – de laagste binnentemperatuur van Europa. Dat verschil zegt veel over hoe we met energie omgaan. We willen het warm hebben, maar letten op de rekening. Slimme thermostaten helpen om die balans te vinden: warm als het nodig is, zuinig als het kan. Wie zijn verwarmingsschema goed instelt, merkt dat comfort en besparing prima samen kunnen gaan.

Updaten en koppelen aan de rest van je smart home

Slimme thermostaten krijgen regelmatig software-updates die de prestaties verbeteren of nieuwe functies toevoegen. Controleer af en toe in de app of jouw model nog actueel is. Daarmee profiteer je van verbeteringen zonder dat je iets nieuws hoeft aan te schaffen. Controleer in het voorjaar en najaar of je verwarmingsschema nog past bij je dagelijkse ritme. Kleine aanpassingen, zoals een later opwarmmoment of een kortere avondstand, houden het comfort hoog en het verbruik laag. Wie verder wil automatiseren, kan de thermostaat koppelen aan slimme verlichting, speakers of gordijnen. Met één spraakcommando zet je de avondstand aan: de lichten dimmen, de verwarming omlaag en de gordijnen dicht. Het huis past zich aan jou aan, in plaats van andersom.

©tado°

Houd de data in de gaten

De echte winst van een slimme thermostaat zit in het inzicht dat hij biedt. Door regelmatig te kijken naar de verbruiksgegevens zie je patronen die anders onopgemerkt blijven. Misschien is de isolatie op zolder minder goed, of blijkt dat de woonkamer langer warm blijft dan gedacht. Met die kennis kun je gericht verbeteringen aanbrengen – van beter afstellen tot isoleren. Zo maak je van je thermostaat niet alleen een hulpmiddel, maar een leermeester voor een zuiniger huis.

Kort samengevat

Een slimme thermostaat maakt het eenvoudiger om warm te wonen zonder te verspillen. Door zones te gebruiken, het verwarmingsschema goed af te stemmen en af en toe in de data te duiken, haal je er het maximale uit. Dat scheelt energie, geld en soms zelfs een kleine discussie over wat nu precies 'lekker warm' is.