Wie droomde er als kind niet van piloot te worden? Maar voor de sensatie van zelf vliegen hoef je tegenwoordig geen piloot te zijn. Volgens Microsoft is de nieuwe Flight Simulator de meest realistische flightsim ooit, met realtime weer en petabytes aan fotorealistische omgevingen. Lees hier alles wat je moet weten om het luchtruim te kiezen én weer veilig te landen.

Geen computerpiloot had er nog op gerekend, maar na dertien jaar bracht Microsoft afgelopen zomer een nieuwe versie van Flight Simulator uit. De klassieker keert niet alleen terug op de pc maar landt ook op Steam en Xbox.

De sim is verkrijgbaar in drie edities − Standard, Deluxe en Premium Deluxe − die slechts van elkaar verschillen in het aantal vliegtuigen en fotorealistische vliegvelden. De Standard-versie heeft twintig vliegtuigen en dertig van deze luchthavens, Deluxe van beide vijf extra en Premium Deluxe van beide nog eens vijf. Schiphol is een van de fotorealistische vliegvelden, maar onze nationale luchthaven vind je alleen in de twee duurdere versies.

©PXimport

01 De vliegtuigen

De Standard-editie beschikt al over een behoorlijke diversiteit aan vliegtuigen, zoals het eenmotorige acrobatiek-vliegtuig de Pitts Special 52S, het watersportvliegtuig de Icon A5, meerdere Cessna’s maar ook de Airbus A320neo en de Boeing 747-B Intercontinental. De ‘Schiphol-upgrade’ naar Deluxe biedt weinig extra’s. Dan is de stap naar Premium Deluxe interessanter, met onder meer de Boeing 787-10 Dreamliner en de Zlin Aviation Shock Ultra. Helikopters, ultralights en zweefvliegtuigen ontbreken (nog). Asobo, dat de sim voor Microsoft ontwikkelde, heeft de fysica-engine herschreven, waardoor de vliegtuigen zich nu zeer realistisch gedragen. Hadden vliegtuigen eerder maar één punt waarop alle krachten werkten, nu zijn dat er meer dan duizend! Dit merk je wanneer je in een stall raakt, maar ook wanneer je landt op een landingsbaan met een hellingshoek.

©PXimport

02 Geheugen en opslag

Volgens Microsoft is een recente AMD of Intel-processor van 8 (maar liever 16 of 32) GB ram én een actuele grafische kaart met 2 (maar liever 4 of 8) GB videogeheugen voldoende voor een goede ervaring. In de praktijk valt het tegen en moet je al snel akkoord gaan met minder frames per seconde of het uitschakelen van een realtime-functie. De pc-hardware die écht alles uit Flight Simulator haalt, is er gewoon nog niet. Ook belangrijk, de opslag. Opnieuw liefst veel én snel, en eigenlijk voldoet alleen een ssd. Flight Simulator heeft tot wel 150 GB opslagcapaciteit nodig. Het downloadt tijdens de installatie de hele wereld in een lage resolutie maar met alle kustlijnen, rivieren en wegen. Hiermee kan offline worden gevlogen. Wil je echt mooi beeld, dan is een snelle internetverbinding vereist, want beelden in hogere resolutie worden tijdens het vliegen naar de pc gestreamd.

©PXimport

Geen standaard installatie

©PXimport

03 Het Welcome-scherm

Het hoofdscherm van Flight Simulator bestaat uit vier onderdelen: Welcome, Profile, Marketplace en Options. Via Welcome / World Map kun je een vliegveld en vliegtuig kiezen, alsmede aanvullende opties, zoals verkeer, het weer en de tijd van de dag. Ook vind je hier de Flight Training en Activities. Belangrijk zijn de Options. Deze zijn onverdeeld naar General met de instellingen voor beeld en geluid en Assistance waar je het vliegen meer of minder realistisch kunt maken (en het vliegen daarmee moeilijker of juist wat makkelijker).

©PXimport

04 Controls

Bij Controls vind je alle opties voor de hardware waarmee je het vliegtuig bedient. Op een pc zonder extra hardware gebeurt dit met toetsenbord en de muis. Klik je op Mouse dan zie je dat deze vooral gebruikt wordt voor de bediening van de camera, zeg maar wat je ziet, en om de instrumenten te bedienen. Bij de opties voor Keyboard zie je dat het hier al snel complex wordt met heel veel functies die aan een beperkt aantal knoppen moeten worden toegewezen. Vliegen met een joystick of roer (yoke) is veel intuïtiever en daarom ook voor beginners zeker aan te raden. Andere aan te bevelen hardware is een goede headset én een forse monitor. Hoewel een grotere monitor weer druk legt op de grafische prestaties, is niets mooier dan een ruim aaneengesloten zicht vanuit de cockpit.

©PXimport

05 Kijkje in de cockpit

Tijd om achter de stuurknuppel te kruipen. Klik op Home en kies World Map. Klik op het vliegtuig linksboven en kies Propellers / Textron Aviation Cessna 152. Klik dan op Select Departure Airport en selecteer EHRD Rotterdam Airport. Klik op de landkaart op Rotterdam Airport en kies Set as arrival. Klik nu op Flight Conditions en zet Multiplayer en Air Traffic op Off en Weather & Time op Custom. Selecteer Clear Skies en selecteer met de schuif eronder een moment midden op de dag. Klik dan op Close / Fly / Ready to Fly. Je staat nu op de startbaan van Rotterdam Airport, zittend in de cockpit van een Cessna 152. Met de rechtermuisknop ingedrukt kun je rondkijken, met het scrollwiel op de muis in- en uitzoomen. Voor je zie je het instrumentenpaneel en de yokes, de twee vliegsturen. Klik je op een yoke dan verdwijnt die, zodat je de knoppen en meters erachter kunt zien. Klik nog een keer en de yoke is weer terug. Handels, zoals de zwarte Throttle control en de rode Mixture Control, kun je met de muis pakken en in- en uitschuiven. Druk de Throttle Control naar voren en je hoort de motor brullen en de propeller op toeren komen. Helemaal boven in het midden van het beeld zie je een kleine witte driehoek; hiermee open en sluit je het zwevende menu dat toegang geeft tot een groot aantal handige opties.

©PXimport

06 De belangrijkste meters

Met Control + 1 breng je de belangrijkste instrumenten in beeld. Linksboven is dat allereerst de Airspeed-indicator. Deze geeft de snelheid in de lucht aan. De meeteenheid is knots of knopen. Eén knot is 1,85 kilometer en met een Cessna als deze ga je airborn met ongeveer 55 knopen. Rechts ernaast zit de Attitude-indicator of kunstmatige horizon. Deze toont de houding van het vliegtuig gerelateerd aan de aarde. Rechts daarnaast zit de Altimeter of hoogtemeter. Belangrijk, de kleine wijzer geeft de duizendtallen aan, de grote wijzer de honderdtallen. De grote wijzer draait dus sneller dan de kleine. Onder de hoogtemeter zit de Vertical Speed indicator. Deze laat zien of het vliegtuig stijgt of daalt. Links ervan zit het kompas. De neus van het vliegtuig is duidelijk zichtbaar en tijdens het vliegen zal het kompas meedraaien. De graden staan duidelijk aangegeven, maar wel allemaal zonder een nul. Dus 3 is 30 graden en 15 is 150. Tot slot linksonder de Turn-indicator. Deze toont de rotatie van het vliegtuig langs de lang-as, de denkbeeldige as die van staart tot neus door het vliegtuig loopt. Draait het vliegtuig, dan komt één vleugel omhoog en gaat de andere omlaag. Bij een gecoördineerde bocht combineert het vliegtuig de beweging langs de lang-as (dit wordt rollen genoemd) met gieren, een draaibeweging rond het middelpunt van het vliegtuig. Gieren is het best te vergelijken met het van richting veranderen van een auto. Met Control + Spatiebalk kijk je weer recht uit de cockpit naar voren.

©PXimport

07 De eerste vlucht

Het moment is aangebroken: je eerste vlucht! Kijk omlaag en zet de Wing flaps op 0. Schakel met de muis of via Control + . de Parking brake uit. Zet het zicht weer terug naar normaal met Control + Spatiebalk en geef langzaam gas met de Throttle of de F3-toets. Het toestel komt in beweging. Probeer het midden van de startbaan te houden door met de numerieke toetsen 4 en 6 te sturen. Bij een snelheid van ongeveer 60 knopen trek je langzaam de Yoke naar je toe … en je vliegt. Je kunt dit ook met de numerieke 2 doen. Houd de snelheid rond de 80 knots door meer of minder te stijgen. Houd de vleugels mooi horizontaal op de Attitude-indicator en het kompas op dezelfde koers als de runway. Klim rustig naar 1000 meter, laat dan de neus iets zakken (6) en zie hoe de snelheid oploopt. Bij een snelheid van 100 knopen neem je gas terug tot je mooi stabiel vliegt. Van hoogte veranderen wordt in de luchtvaart niet gedaan door naar beneden of boven te sturen, maar door de snelheid aan te passen: langzamer betekent lager vliegen, sneller hoger. Dit geldt ook bij het landen; stuur je naar beneden, dan zal het vliegtuig steeds sneller gaan wat het landen juist moeilijker maakt.

©PXimport

08 Veilig landen

Met de V-toets open je een kaart waarop de luchthaven en het vliegtuig te zien zijn. Om terug te keren naar Rotterdam Airport maak je straks eerst een bocht naar rechts tot je in omgekeerde richting voorbij het vliegveld vliegt. Je passeert het vliegveld en maakt dan opnieuw een bocht om zo recht mogelijk voor de landingsbaan uit te komen. Kijk op je kompas. De koers vanaf de startbaan was 240 graden en die moet omgekeerd naar 60 graden. Je gaat rechtsom en het is makkelijker de bocht in twee keer te maken, dus eerst naar 330 en dan 60 graden. Druk op 6 om de draai te maken en breng zodra het vliegtuig op de kwartkoers ligt, deze terug in horizontale positie (4). Gaat het te snel, druk op Esc om even te pauzeren en daarna weer Esc om verder te gaan. Is de eerst bocht klaar, dan opnieuw 6 om naar rechts te rollen. Open met V de map en zie hoe je nu in tegengestelde richting langs Rotterdam Airport vliegt. Houd de koers vast tot je het vliegveld ruimschoots voorbij bent. Maak dan opnieuw twee keer een bocht naar rechts, eerst naar 150 en dan naar 240 graden. Laat de snelheid met F2 teruglopen tot 80 knopen zodat de neus langzaam zakt. Richt je op het midden van de runway en neem uiteindelijk met F2 helemaal gas terug. Glijd nu richting de landingsbaan en laat het vliegtuig rustig landen. Zodra je aan de grond bent, rem je met de numerieke . om het vliegtuig tot stilstand te brengen.

©PXimport

09 Cameravoering

Een belangrijk onderdeel van vliegen is het zicht. Met Control en de pijltjestoetsen werp je een snelle blik naar links of rechts, en je weet al hoe je met de muis kunt rondkijken, in- en uitzoomen. Deze cockpitview is een van drie camera’s die standaard aanwezig zijn. Met een druk op End schakel je over naar de externe camera en met de Insert-toets schakel je over naar de drone camera. Deze twee lijken identiek, maar de externe camera brengt de belangrijkste instrumenten in beeld. Om terug te gaan naar de cockpitview druk je óf nogmaals de End óf de Insert-knop in. Wisselen van camera gaat heel eenvoudig via het zwevende menu dat je met een klik op de witte driehoek opent (zie ook alinea 5), en het camera-pictogram. Behalve deze standaard views zijn er nog veel meer instellingen voor het beeld, allemaal te vinden via Options / General / Camera.

©PXimport

Community

©PXimport

10 Flyby

Door het gebruik van Bing Maps klopt het wegenpatroon in Flight Simulator zeer goed, net als de loop van rivieren. Ook staan er op de juiste plek huizen en schuren. Dit maakt het mogelijk volledig op zicht te navigeren en bijvoorbeeld over je eigen huis te vliegen. Klik op Home / World Map en selecteer opnieuw de Textron Aviation Cessna 152. Kies als vertrekpunt het vliegveld dat het dichtst bij je huis ligt. Kies opnieuw voor Clear Skies en een moment midden op de dag. Klik op Close / Fly / Ready to Fly en breng de Cessna weer stabiel in de lucht op 1000 foot. Schakel nu over naar de drone camera zodat je maximaal kunt oriënteren op alles wat er op de grond te zien is, en stuur het vliegtuig via wegen, dorpen, rivieren of welk herkenningspunt je ook maar hebt, naar jouw stad of dorp. Huizen staan op de goede plek en voetbalvelden en tennisbanen zijn herkenbaar; je huis is dan ook snel te vinden.

©PXimport

11 Vlieglessen en hulp

Het kan niet anders dan dat je inmiddels de smaak van het vliegen te pakken hebt. Om de volgende stap te maken, is het aan te bevelen de vlieglessen te volgen. Ga naar Welcome / Flight Training. Zie je geen vlieglessen, ga dan naar Welcome / Profile / Content Manager. Hier kun je onderdelen van Flight Simulator toevoegen, zoals de lessen, maar ook vliegtuigmodellen en meer. Selecteer de vlieglessen en klik op Download selected. Handig voor beginnende piloten is het verminderen van het realisme. Klik hiervoor op Options / Assistance. Je kunt bovenin het scherm een snelle selectie maken via All assists voor maximale ondersteuning, Middle-Ground voor gemiddelde ondersteuning en True to life voor écht vliegen, zoals het in werkelijkheid ook gaat. Ook kun je voor specifieke onderdelen kiezen tussen Easy, Medium of Hard.

©PXimport

12 Marketplace

Een laatste onderdeel dat in deze basiscursus niet mag ontbreken, is de Marketplace. Zoals de naam al zegt, de winkel van Flight Simulator. Hier kun je soms gratis maar veelal tegen betaling, uitbreidingen voor de sim kopen. Dat kan een vliegtuig zijn, een scenery van een stad of een andere leuke toevoeging. Klik op Full catalog om op soort uitbreiding te zoeken. Onder Free content vind je de gratis uitbreidingen, maar er zijn ook Airports en Aircrafts en meer. Hoewel de kwaliteit verschilt, voegen zeker de betere en mooiere uitbreidingen echt nieuw vliegplezier toe aan Flight Simulator.

©PXimport

13 Performance-tuning

Ben je niet tevreden met de prestaties van Flight Simulator op jouw pc, dan kun je proberen de prestaties te verbeteren door onder General een aantal instellingen voor de grafische kwaliteit of de mate van realisme van het verkeer rondom aan te passen. Om te zien hoe hoog de framerate is op jouw systeem ga je naar Options / General / Developer en zet je de Developer mode op On. Links bovenin beeld verschijnt een menu waar je via Options / Display FPS een fps-teller inschakelt. Opties in Flight Simulator om te proberen de framerate te verbeteren, zijn bijvoorbeeld General / Graphics / Depth of field, Texture Synthesis en Texture Supersampling. Maar je kunt ook onder Traffic de hoeveelheid ander verkeer aanpassen.

©PXimport

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.