Je hebt vast veel Word-documenten aangemaakt in je leven. Dat is niet zo ingewikkeld, maar wanneer je een boek, scriptie of rapport wilt maken, dan komt er meer bij kijken. Denk aan onderdelen als een cover, een voorwoord, een inhoudsopgave, paginering en voet- en eindnoten. Wil je een eigen boek maken in Word? We behandelen hier de belangrijkste facetten.

We gebruiken voor dit artikel MS Word 365, maar alle technieken zijn bruikbaar in MS Word 2019 en 2016. Heel wat tips kun je ook in oudere Word-versies toepassen. We gaan zoveel mogelijk te werk in de volgorde van je boek: van coverpagina, voorwoord en inhoudsopgave tot tekstopdeling, paginering, eindnoten en index.

Je hoeft dit natuurlijk niet in deze volgorde uit te voeren. We kunnen ons voorstellen dat bijvoorbeeld de cover, het voorwoord en de inhoud achteraf nog de nodige aandacht krijgen. Maar het is wel goed om alles goed door te nemen voordat je met je magnum opus begint.

Cover toevoegen

We gaan ervan uit dat je ook de coverpagina op een thuisprinter afdrukt. Je kunt je cover natuurlijk creëren met een grafisch ontwerpprogramma als MS Publisher of het gratis Inkscape. Je kunt zelfs een fotobewerkingstool gebruiken, maar wij houden het hier bij MS Word.

Een snelle en tegelijk fraaie manier om een coverpagina toe te voegen gaat via het menu Invoegen, waar je links op Pagina’s klikt en Voorblad selecteert. Je kunt hier uit zestien ontwerpen kiezen. Vervolgens vervang je de voorbeeldtekst maar door je eigen tekst. De pagina-elementen kun je gerust verplaatsen en schalen.

©PXimport

Werken met een hoofddocument

Belangrijk om over na te denken is of je je boek in één Word-document opslaat of dat je voor elk hoofdstuk een apart document aanmaakt. Een enkel document is makkelijker te beheren, maar wordt na verloop van tijd wel logger om mee te werken. In principe kun je het boekwerk in vrij willekeurige delen opsplitsen, natuurlijk wel op basis van hetzelfde stijlsjabloon. Later kun je de diverse documenten samenbrengen met het oog op de zonet vermelde onderdelen.

We willen je ook wijzen op het concept hoofddocument zoals Word dat begrijpt. Creëer een nieuw document en noem dat bijvoorbeeld hoofddocument.docx. Vervolgens open je het menu Beeld en klik je op Overzicht. Vul nu onder elkaar de verschillende (sub)titels van je boekwerk in. Maak hierbij gebruik van de aangeboden niveaus (Niveau 1 tot 9), links op het lint. Kies voor Document weergeven zodra je hiermee klaar bent. Druk op Ctrl+A om alles te selecteren, klik op Maken, waarna je het document nogmaals bewaart.

©PXimport

Je zult zien dat elk hoofdstuk in een eigen kader wordt opgenomen en in een afzonderlijk bestand terechtkomt. Klik nu op Overzichtsweergave sluiten, positioneer de tekstcursor bovenaan je document, open het menu Verwijzingen, klik op Inhoudsopgave en kies een automatische inhoudsopgave.

Sluit het opgeslagen document af en roep het weer op. Je kunt nu van hieruit naar de subdocumenten doorklikken (via Ctrl+muisklik) en die van inhoud voorzien.

©PXimport

Daarna open je de overzichtsweergave van je hoofddocument en klik je op Subdocumenten uitvouwen. Sluit de overzichtsweergave, selecteer je inhoudsopgave en kies Tabel bijwerken. Lijkt dit concept je iets, dan kun je op basis hiervan je boekwerk verder samenstellen.

Inhoudsopgave maken in Word

We blijven nog even bij de inhoudsopgave. Handmatig een inhoudsopgave maken, is niet handig. Die moet je dan bij elke wijziging zelf aanpassen. De inhoudsopgave is in Word gelukkig te automatiseren. Maar dat lukt alleen goed als je in de verschillende (sub)hoofdstukken een consistente opmaakstijl hebt aangehouden.

In het menu Start, bij de rubriek Stijlen kun je hiervoor Kop 1, Kop 2,et ceteraselecteren. Zodra je Kop 2 hebt toegepast komt ook Kop 3 tevoorschijn en daarna de rest.

Je kunt weliswaar ook andere stijlen voor je documenthiërarchie gebruiken, maar dan moet je zelf wel aangeven welke stijl Word als niveau 1, 2, 3… moet beschouwen. Plaats je tekstcursor hiervoor in het tekstdeel, open het tabblad Verwijzingen, kies Tekst toevoegen en duid het gewenste niveau aan.

©PXimport

Om je inhoudsopgave te plaatsen gebruik je het liefst een lege pagina. Ga opnieuw naar Verwijzingen en klik op Inhoudsopgave, waar je een gepaste lay-out aanduidt. De inhoudsopgave verschijnt nagenoeg meteen. Klik op Inhoudsopgave, Aangepaste inhoudsopgave als je nog een of ander wilt aanpassen.

Om gewijzigde tekst in je inhoudsopgave aan te passen, kies je bij Verwijzingen de optie Bijwerken, In zijn geheel bijwerken.

Pagina's zonder paginanummer

Vaak is het zo dat bij een voorwoord geen paginering wordt opgenomen of toch minstens een afwijkende paginering. Hoe krijg je nu de gewenste paginanummers op specifieke pagina’s?

Je zou in principe kunnen starten van een sjabloon dat al in de gewenste nummering voorziet. In dat geval open je Bestand, Nieuw en zoek je naar pagina nummering bij Online sjablonen zoeken. Uiteraard kun je ook zelf de gewenste nummering aangeven.

Normaal gesproken voeg je paginanummers toe vanuit een kop- of voettekst. We gaan er even vanuit dat je onderaan de oneven en even pagina’s een andere lay-out wilt (zodat het paginanummer ook bij een dubbelzijdige afdruk aan de buitenste rand verschijnt) en dat je enkele beginpagina’s, zoals die van je voorwoord, buiten deze paginanummering wilt houden.

We beginnen met het laatste. Positioneer de cursor onderaan de laatste pagina van je voorwoord, open het menu Indeling en kies Invoegen, Eindemarkeringen, Volgende pagina (bij Sectie-einden). We raden je aan in het menu Start op de knop ¶ (Alles weergeven) te klikken zodat je de (verborgen) markering ziet verschijnen.

©PXimport

Vervolgens klik je in het voettekstgebied van de pagina die meteen na je voorwoord komt. In het lint verschijnen nu de opties voor Koptekst en voettekst. Hier plaats je een vinkje bij Even en oneven pagina’s verschillend en klik je op Aan vorige koppelen zodat de indicatie Zelfde als vorige net boven je voettekst verdwijnt. Vervolgens klik je links op Paginanummer, Huidige positie en kies je een geschikte nummerweergave.

Druk nu enkele keren op Tab tot het nummer correct is gepositioneerd. Klik opnieuw op Paginanummer, kies Opmaak paginanummers en vul 1 in bij Beginnen bij.

©PXimport

Dubbelklik in je document om de voettekst te sluiten en herhaal de procedure voor de voettekst op een even pagina, waarbij je deze keer de voettekst wel aan de vorige gekoppeld laat en de nummering nu uiterst links positioneert.

Eventueel geef je afzonderlijke paginanummers aan je voorwoord. Je kunt kiezen voor een ander type: bij Opmaak paginanummers, Nummering kun je bijvoorbeeld Romeinse cijfers selecteren. Overigens kun je in je kop- of voettekst ook andere elementen opnemen, zoals een titel, je naam en de datum.

Voetnoten en eindnoten toevoegen

In een (wetenschappelijke) non-fictietekst wil je wellicht ook voet- of eindnoten toevoegen. Dat gaat vrij makkelijk in Word. Klik op de plaats waar je een voet- of eindnoot wilt koppelen. Open het menu Verwijzingen en kies Voetnoot invoegen of Eindnoot invoegen.

Standaard verschijnt een lijntje onderaan de pagina (bij voetnoot) of achteraan je document (bij eindnoot), met daaronder een cijfer waarachter je de voet- of eindnoot kunt intikken. Dubbelklik op dit cijfer om meteen naar de koppeling in je document terug te keren.

Uiteraard hoef je niet tevreden te zijn met de standaardlay-out van deze voet- of eindnoten. Ga opnieuw naar het menu Verwijzingen en klik het pijltje rechtsonder de rubriek Voetnoten aan. Er verschijnt een dialoogvenster waar je Voetnoot of Eindnoot aanvinkt en alle instellingen naar wens aanpast, zoals het type en of de telling al dan niet bij elke pagina of sectie opnieuw moet beginnen. Bij Wijzigingen toepassen op leg je vast of de aanpassingen zich alleen op de huidige sectie of in het gehele document moeten doorzetten.

©PXimport

Index aanmaken

Een index tot slot is een lijst met termen die in je boekwerk aan bod zijn gekomen, inclusief de paginanummers waar deze te vinden zijn. Je zult begrijpen dat het opzetten van zo’n index de nodige voorbereiding vergt. In een eerste fase markeer je alle vermeldingen in je tekst, bij voorkeur in volgorde van het begin tot het einde. Markeer het woord of tekstdeel zoals je dat ook in de index wilt zien verschijnen.

Open het menu Verwijzingen en klik in de rubriek Index op Item markeren. Bij Hoofdgegeven verschijnt standaard de tekst die je had gemarkeerd, maar dat kun je hier nog aanpassen. Stel dat je het woord Eindemarkeringen hebt gemarkeerd, maar in de index wil je de lezer gewoon doorverwijzen naar de term Secties, dan vink je Kruisverwijzing aan. Hier vul je vervolgens Zie Secties in, zodat in de index zal verschijnen: Eindemarkeringen -> Zie Secties.

©PXimport

Meteen nadat je met Markeren hebt bevestigd, toont Word alle markeringen. Die zien eruit als {XE “<naam-verwijzing>“ }Via de knop Alles weergeven op het tabblad Start maak je die snel weer (on)zichtbaar. Heb je alle vermeldingen gemarkeerd, dan is het tijd voor de eigenlijke index, bijvoorbeeld op een nieuwe pagina op het einde van je boekwerk.

Open alweer Verwijzingen en klik in de rubriek Index op Index invoegen. In het dialoogvenster kun je allerlei opmaakelementen instellen, zoals het aantal kolommen voor je trefwoorden, de uitlijning van de paginanummers en het eventuele opvulteken en de indeling (de stijl, bijvoorbeeld Modern of Decoratief. Bevestig met OK.

Via de knop ¶ (Alles weergeven) in het Start-menu kun je nog wijzigingen aanbrengen. Houd er rekening mee dat je de index na je eventuele aanpassingen nog moet hernieuwen: ga naar Verwijzingen en klik op Index bijwerken in de rubriek Index. Nu is je boek compleet!

Wil je dit jaar met Halloween echt indruk maken? Met de airfryer maak je in een mum van tijd griezelig lekkere hapjes die niet alleen heerlijk smaken, maar er ook angstaanjagend (leuk) uitzien. Van knakworst-mummies en spinnenpizza's tot spookachtige cupcakes en pittige Halloweenpompoentjes: 4x luguber lekkers uit de airfryer.

Knakworst-mummies

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 6 knakworsten of hotdogworsten
☐ 1 blik croissantdeeg
☐ 1 ei
☐ Suikeroogjes of mosterd of ketchup

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het croissantdeeg uit. Snijd het deeg met een scherp mesje in repen van ongeveer 1 centimeter dik.
• Tel hoeveel reepjes deeg je hebt en deel dit aantal door 6, zodat al je mummies evenveel windsel krijgen.
• Leg de deegreepjes op een bord en leg de knakworst of hotdogworst erop.
• Sla elk reepje kruislings over de worst heen; je pakt hem dus als het ware in. Zorg wel dat je bovenaan wat ruimte overlaat, voor zijn gezichtje.
• Kwast de knakworstmummies in met losgeklopt ei en leg ze in de airfryer.
• Bak de mummies in 10-12 minuten goudbruin en krokant.
• Laat iets afkoelen en snijd eventueel nog wat extra 'windsel' in met een scherp mesje.
• Decoreer met twee snoepoogjes. Heb je die niet, maak dan ogen met een klein drupje mosterd of ketchup.

©ID.nl

Spinnenpizza's

Ingrediënten (voor 6 tot 8 stuks)

☐ Pak of rol kant-en-klaar pizzadeeg
☐ 200 ml tomatensaus
☐ 200 gram geraspte kaas
☐ Zwarte olijven zonder pit
☐ Eventueel: oregano

Bereidingswijze

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het pizzadeeg uit en steek er cirkels uit met een diameter van 10 tot 15 centimeter.
• Verdeel de tomatensaus erover met een lepel. Gebruik ongeveer 1 eetlepel saus per pizza.
• Strooi de geraspte kaas erover, ongeveer 25 gram per pizza.
• Voeg eventueel voor wat extra smaak een klein beetje oregano toe.
• Leg de pizzabodems in de mand van de airfryer.
• Bak de pizzaatjes in 8-10 minuten gaar en bruin.
• Haal de pizza's uit de airfryer en versier ze. Daarvoor snijd je per pizza 1 olijf door de lengte doormidden; dit wordt het lijfje.
• Snijd voor het hoofd 1 olijf door de breedte doormidden.
• Voor de pootjes snijd je 1 olijf over de korte kant in 4 stukken, zodat je 4 ringetje hebt. Snijd die doormidden, zodat je 8 pootjes hebt.

©ID.nl

Spoken-cupcakes

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 150 gram zelfrijzend bakmeel
☐ 100 gram bruine basterdsuiker
☐ 2 eieren
☐ 100 ml plantaardige olie
☐ 75 ml karnemelk
☐ 1 el speculaaskruiden
☐ 1 tl kaneel
☐ 1 el geraspte appel
☐ Kant-en-klare topping (wit)
☐ Wat gesmolten chocolade of chocoladedecoratiestift

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 160 graden.
• Meng in een kom de eieren, olie en karnemelk.
• Voeg de droge ingrediënten toe: bakmeel, basterdsuiker, speculaaskruiden, kaneel. Mix tot een glad beslag. Schep er tot slot de geraspte appel door.
• Schep het beslag in maximaal 6 cupcakevormpjes en zet ze in de mand van de airfryer.
• Bak de cupcakes in 15-18 minuten gaar en bruin. Prik met een satéprikker, als deze er schoon uitkomt zijn ze klaar.
• Laat ze afkoelen.
• Maak er met de topping met behulp van een spuitzakje en spuitmondje een toef op in de vorm van een spookje.
• Voeg met de gesmolten chocolade of de decoratiepen per spook twee oogjes en een opengesperd mondje toe.

©ID.nl

Pittige Halloweenpompoentjes

Ingrediënten (voor 16 stuks)

☐ 8 jalapeño-pepers
☐ 100 gram roomkaas (naturel)
☐ 50 gram geraspte cheddar
☐ 1 teentje knoflook (fijngehakt)
☐ 1 lente-ui (fijn gesneden)
☐ Zout en peper
☐ Olijfolie
☐ Optioneel: paprikapoeder of chilivlokken voor extra pit

Bereiding

• Snijd de jalapeñopepers in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijsten en pitjes. Laat de steeltjes eraan zitten.
• Meng in een kom de roomkaas, cheddar, knoflook, lente-ui, zout, peper en eventueel wat paprikapoeder of chilivlokken.
• Vul elke peperhelft met dit kaasmengsel en strijk het oppervlak glad met de achterkant van een lepel.
• Snijd met een klein mesje, satéprikker of tandenstoker voorzichtig gezichtjes in de bovenkant van de nog koude vulling: twee ogen, een neusje en een grijns.
• Zet de pepers daarna 5 tot 10 minuten in de koelkast, zodat de vulling wat opstijft en de uitgesneden gezichtjes beter zichtbaar blijven tijdens het bakken.
• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Bestrijk de buitenkant van de pepers licht met olijfolie en leg ze in de mand van de airfryer.
• Bak ze in 8 tot 10 minuten, tot de kaas gesmolten en lichtbruin is.
• Laat de Halloweenpompoentjes een paar minuten afkoelen voordat je ze serveert.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week naar zulke deals. Wasmachines kunnen af en toe en vooral tijdens het centifugeren lawaai produceren, maar steeds meer fabrikanten gebruiken technieken om ook dat proces een stuk stiller te maken. Wij vonden vijf wasmachines die niet meer geluid produceren dan 72 dB en een zuinig energielabeel hebben.

We kunnen niet zonder een wasmachine en helaas hoort de geluidsproductie van het centrifugeren daar ook bij. Geluiden boven de 75 dB worden echter als vervelend ervaren, dus als een wasmachine daar tijdens het centrifuge-proces onder blijft, wordt dat gezien als een stille machine. Natuurlijk heeft de akoestiek van een ruimte ook invloed over hoe geluid wordt ervaren of verplaatst, maar de wasmachines die we hier bespreken produceren volgens de fabrikant in ieder geval niet meer dan 72 dB.

Haier HW80-BP14929A-S

Deze Haier HW80-BP14929A-S is goedkoop, stil én energiezuinig. Zodra deze wasmachine op het maximale toerental van 1400 rotaties per minuut centrifugeert, komt het geluidsniveau niet boven de 70 decibel uit. Verder voldoet dit witgoedproduct aan de eisen van energielabel A. Ga bij honderd wasjes uit van een stroomverbruik van slechts 42 kilowattuur wanneer je het zogeheten eco 40-60-wasprogramma gebruikt.

Aan de hand van een laadsensor kiest de HW80-BP14929A-S op eigen houtje de ideale wastijd. Je kunt maximaal acht kilo kleding in de trommel kwijt. Het simpele bedieningspaneel geeft je toegang tot vijftien wasprogramma's. Kijk wel eerst even in de handleiding om de betekenis van elk pictogram te leren kennen. In tegenstelling tot de meeste andere wasmachines bevat het bedieningspaneel van dit model namelijk geen tekstaanduidingen. Je kunt onder meer een stoomfunctie activeren. Deze wascyclus is handig wanneer je kledingstukken even snel wilt opfrissen. Voor mensen met zonnepanelen is het gunstig om de start van een wasprogramma naar een zonnig tijdstip uit te stellen.

Siemens iQ500 WN54G2A7NL

De Siemens WN54G2A7NL is een wasmachine en droger ineen. Ga je wassen, dan is de trommel goed voor een capaciteit van maar liefst 10,5 kilo kleding. De droogfunctie ondersteunt een maximaal vulgewicht van zes kilo. Kortom een ideaal apparaat voor gezinnen! Je kunt op maximaal 1400 rotaties per minuut centrifugeren. Het maximale geluidsniveau bedraagt in dat geval 70 decibel. Verder is de wasfunctie van dit witgoedproduct gecertificeerd met energielabel A. Honderd cycli resulteren in een stroomverbruik van 51 kilowattuur.

Op basis van de belading en vuilgraad bepaalt de WN54G2A7NL zelfstandig de juiste hoeveelheid wasmiddel. Heb je haast? Gebruik dan de zogenoemde Wash & Dry 60-cyclus. Je wast en droogt daarmee één kilo kleding in hoogstens een uur. Als je een hekel hebt aan strijken, doe je een beroep op de kreukherstellende modus. Zie je na de start van een programma nog een verdwaald kledingstuk liggen? Dankzij de bijvulfunctie doe je dat alsnog in de trommel.

Siemens WG44G2ZWNL

Deze wasmachine ondersteunt een vulgewicht van negen kilo kleding en een maximale centrifugeersnelheid van 1400 rotaties per minuut. Op zijn luidst maakt het apparaat zeventig decibel geluid. Het product is voorzien van energielabel A. Reken bij honderd wasbeurten op een stroomverbruik van ongeveer 49 kilowattuur. Het waterverbruik valt eveneens mee. Op basis van de belading voegt de WG44G2ZWNL namelijk precies genoeg water toe.

Het gelikte bedieningspaneel telt flink wat wasprogramma's, zoals Outdoor, Lingerie, Katoen, Eco 40-60, Kreukherstellend en Wol. Als je na aanvang van een cyclus nog iets in de trommel wilt doen, tik je onder het display op Bijvullen. Verder zijn er opties voor trommelreiniging en vlekkenverwijdering. Tot slot kun je ook nog eens pijlsnel wassen. Doe 2 of 3,5 kilo wasgoed in de verlichte trommel en wacht respectievelijk vijftien of dertig minuten. Siemens geeft tien jaar garantie op de motor.

Miele WEB375 WPS

Zoek je een extra stille wasmachine met een lange verwachte levensduur? Kijk dan eens naar deze Miele WEB375 WPS. Als de wasmachine op een snelheid van 1400 rotaties per minuut centrifugeert, bedraagt het geluidsniveau net 72 dB. Zoals we van het Duitse merk gewend zijn, is de bouwkwaliteit dik in orde. Miele gebruikt kwalitatieve onderdelen die bij normaal gebruik vaak tot wel twintig jaar meegaan. Dit model heeft een riant vulgewicht van 8 kilo.

Het Nederlandstalige bedieningspaneel spreekt eigenlijk voor zich. Met de draaiknop selecteer je het gewenste programma, zoals Katoen, Kreukherstellend, Fijne was, Wol, Zijde of Overhemden. Het stroomverbruik van deze wasmachine valt overigens mee, want dit product is gecertificeerd met energielabel A. Na honderd wasjes komt het stroomverbruik uit op ongeveer 38 kilowattuur.

Bosch WNA144V9NL

Behalve wassen kun je met dit apparaat óók drogen. Doe voor de genoemde taken respectievelijk negen of vijf kilo kleding in de trommel. Het is zelfs mogelijk om een kleine hoeveelheid kleding binnen zestig minuten te wassen en te drogen. Een pluspunt is het geringe geluidsniveau van 70 decibel op een maximale centrifugeersnelheid van hoogstens 1400 rotaties per minuut.

Vergeleken met de overige besproken wasmachines heeft dit model een iets hoger energieverbruik van 57 kilowattuur bij honderd cycli. Daarmee voldoet de wasfunctie aan de eisen van het nog altijd zuinige energielabel B. Doe je weinig wasgoed in de trommel? De WNA144V9NL stemt het waterverbruik daarop af, waardoor je verspilling voorkomt. Het bedieningspaneel bevat alle gangbare wasprogramma's, waaronder Katoen, kreukherstellend, Wol en Fijne was. Je kunt na de start van een wascyclus op een later moment nog een kledingstuk toevoegen.