In de handel zijn er genoeg kant-en-klare mediaspelers verkrijgbaar van merken als Eminent of Mede8er. Dat zijn prima apparaten, maar ze hebben ook hun beperkingen. Wie liever eigen hardware selecteert en een aanpasbaar menu met handige plug-ins gebruikt, kan beter zélf een mediaspeler bouwen.

Tip 01: Barebone kiezen

Wanneer je een eigen mediaspeler gaat bouwen, kies je eerst een geschikt barebone-systeem. Dat is een basisuitrusting van een pc waaraan je eigen componenten toevoegt. Zo'n barebone bestaat doorgaans uit een behuizing, moederbord, processor, grafische chip, netwerkkaart en diverse aansluitingen. Hieraan voeg je zelf nog een harde schijf, werkgeheugen en zo nodig een draadloze netwerkadapter toe. Lees ook: Zo stream je films en series met Kodi.

Barebones zijn er in allerlei soorten en maten. Aangezien je een mediaspeler gaat bouwen voor aansluiting op de televisie in je woonkamer, is een aantal zaken belangrijk. Kies een barebone in een compacte behuizing, waardoor het apparaat probleemloos in een tv-meubel past. Verder is het fijn als de koeling goed is geregeld, zodat de mediaspeler niet te veel lawaai maakt. De processor moet bovendien snel genoeg zijn om video's te decoderen, al mag dat tegenwoordig geen probleem zijn. Zelfs recente mini-pc's met een relatief trage Celeron-processor kunnen dit klusje aan.

Gunstig, want met een goedkope basisuitrusting van een pc kun je dus al prima uit de voeten. Het beste kies je een barebone in de vorm van een mini-pc. De Intel NUC-reeks is daar een prima voorbeeld van, waarbij het uiterlijk soortgelijke kenmerken vertoont als dat van een kant-en-klare mediaspeler. Andere merken die geschikte barebones ontwikkelen zijn onder meer ASRock en Gigabyte (BRIX). In dit artikel leggen we de bouw en installatie van een mediaspeler uit aan de hand van een recente Intel NUC.

©PXimport

Tip 01 Een Intel NUC is een barebone van een mini-pc van zo'n elf bij elf centimeter.

Tip 02: Opslagstation

Heb je eenmaal een geschikte barebone op het oog, dan voeg je hier naar eigen wens een harde schijf aan toe. Let op voor welke opslagtypes er ondersteuning is. De meeste mini-pc's hebben plek voor een 2,5inch-schijf of SSD. Daarnaast zijn er ook platte barebones die een specifiek opslagtype vereisen, namelijk M.2-SSD of mSATA-SSD. Wens je veel opslagcapaciteit tegen een acceptabele prijs? Ga dan voor een 2,5inch-schijf. Je gebruikt het opslagstation om het besturingssysteem te installeren en mediabestanden te bewaren.

Als je van plan bent om de mediaspeler alleen als streamingapparaat te gebruiken, dan is het ook mogelijk om het besturingssysteem op een usb-stick of SD-kaart te installeren. Handig voor het geval je alle mediabestanden vanaf een NAS afspeelt en de kosten van een harde schijf wilt besparen. Barebones in de vorm van een mini-pc hebben weinig ruimte aan de binnenkant, dus let goed op de maximale dikte van de harde schijf. Veel Intel NUCs bieden bijvoorbeeld plaats aan een 2,5inch-schijf of SSD met een maximale dikte van 9,5 millimeter.

Tip 03: Werkgeheugen

Om de hardware van je mediaspeler compleet te maken, voeg je zelf werkgeheugen toe. Het moederbord van je barebone bepaalt welk type RAM je precies nodig hebt. Veel mini-pc's ondersteunen SO-DIMM-werkgeheugen op een laag voltage van het type DDR3L. Let ook op de vereiste kloksnelheid. Vaak heb je een geheugenmodule nodig met een kloksnelheid van 1333, 1600 of 2133 MHz. Bekijk verder ook voor hoeveel geheugenmodules er plaats is en bepaal de gewenste capaciteit. Voor het bouwen van een mediaspeler op basis van OpenELEC is een capaciteit van 2 GB RAM ruim voldoende.

©PXimport

Tip 03 Werp een blik in de specificaties van je barebone en bepaal welk type geheugen je nodig hebt.

Boodschappenlijstje

Het staat je natuurlijk vrij om eigen hardware voor de zelfbouw-mediaspeler te kiezen. Wij geven je alvast een voorzetje en kiezen voor ons testexemplaar de volgende hardware:

- Intel NUC5CPYH barebone (ca. € 139,-)

- Hitachi Travelstar 5K1000 2,5inch-schijf 1TB (ca. € 55,-)

- Crucial CT51264BF160BJ 4 GB RAM SO-DIMM DDR3L (ca. € 20,-)

- Veripart HDMI-kabel 2 meter (ca. € 10,-)

- Hauppauge MCE-afstandsbediening (ca. € 52,-)

Aangezien mediaspelerfabrikanten geen losse schijf meeleveren bij hun product, is een zelfbouw-mediaspeler nauwelijks duurder dan een kant-en-klaar exemplaar.

Tip 04: RAM inbouwen

Bij een Intel NUC voeg je eerst de geheugenmodule toe, voordat je het schijfstation inbouwt. Leg de barebone ondersteboven op een vlakke ondergrond en draai de vier schroefjes los. Let op dat je de schroefjes niet volledig uit de bodemplaat kunt verwijderen. Til de bodem voorzichtig omhoog en leg dit onderdeel naast het deksel neer. Zoals je merkt, is het moederbord met daarin de processor en alle aansluitingen in het deksel van de Intel NUC gemonteerd. Spoor het insteekslot van de geheugenmodule op. Manoeuvreer de insteekkaart onder een schuine hoek in het slot en druk het component voorzichtig omlaag. Je hoort hierbij een duidelijk klikgeluid als teken dat de geheugenmodule tussen de twee pootjes is geklemd.

©PXimport

Tip 04 Duw de geheugenmodule in het slot en druk dit component zorgvuldig in de houder.

Tip 05: Schijfmontage

Voor de schijfmontage gebruik je de ijzeren houder die in de bodem is verwerkt. Werp een blik in deze houder en bekijk op welke positie de connectoren zijn bevestigd. Zorg ervoor dat de connectoren van de harde schijf of SSD overeenkomen en duw het opslagstation met beleid in de houder. Bij een dikte van 9,5 millimeter is het nodig om de schijf met enigszins wat kracht in de houder te duwen. In het geval van een Intel NUC past het dan namelijk net. Bij de barebone horen als het goed is twee of vier schroefjes waarmee je de schijf vastmaakt. Wellicht is het hiervoor nodig om de bodem iets op te tillen, zodat je goed bij ieder schroefgat kunt komen. Na afloop van de schijfmontage leg je de bodem op juiste wijze op het deksel. Als het goed is, kan dat slechts op één manier. Draai de vier schroeven stevig vast om de bodem aan het deksel van de Intel NUC te bevestigen. De mediaspeler is nu klaar voor gebruik.

©PXimport

Tip 05 Je schuift de harde schijf in de meegeleverde houder van de barebone.

Draadloze netwerkadapter

De meeste barebones van mini-pc's hebben tegenwoordig standaard een draadloze netwerkadapter ingebouwd. Is dat bij jou niet het geval en bevat het moederbord hiervoor wel een geschikte aansluiting? Een wifi-kaartje sluit je simpel aan op een mini-PCI-E-slot. Maak hierbij het borgschroefje los en steek de insteekkaart van de draadloze netwerkadapter onder een schuine hoek in het slot. Je drukt het wifi-kaartje vervolgens wat aan, waarna je het borgschroefje weer vastmaakt. Daarna sluit je twee antennekabeltjes aan, waarbij je overtollig plakband zo nodig verwijdert. Overigens is een draadloze netwerkadapter niet nodig als je besluit om de mediaspeler bekabeld via ethernet op het thuisnetwerk aan te sluiten.

©PXimport

Bij de meeste Intel NUCs is een draadloze adapter al voorgemonteerd.

Tip 06: OpenELEC downloaden

Voordat je de mediaspeler gaat aansluiten, is het eerst belangrijk om het besturingssysteem naar een usb-stick te downloaden. Je gebruikt deze opslagdrager vervolgens om de installatie op jouw mediaspeler in orde te maken. OpenELEC is volledig gratis en zeer geschikt als besturingssysteem voor je mediaspeler. Met deze Linux-distributie heb je uitsluitend toegang tot het populaire mediaprogramma Kodi om al je films, series en muziek te organiseren. Bijkomend voordeel is dat Kodi praktisch ieder mediabestand afspeelt en ondersteuning biedt aan duizenden add-ons. Surf hiernaartoe en kies bij het onderdeel Generic Builds voor de juiste downloadlink. Let hierbij goed op of je een 64bit- of 32bit-versie binnenhaalt. Je klikt bij de goede versie op Disk image, waarna je het gz-bestand op de pc bewaart.

©PXimport

Tip 06 OpenELEC biedt rechtstreeks toegang tot Kodi en is daardoor een zeer geschikt besturingssysteem voor jouw zelfbouw-mediaspeler.

Tip 07: Installatiestick

Met het gedownloade gz-bestand ga je nu een installatiestick maken. Hiervoor is het noodzakelijk dat je het archiefbestand eerst uitpakt. Je gebruikt hiervoor bijvoorbeeld het programma 7-Zip of een ander uitpakprogramma. Klik met de rechtermuisknop op het gz-bestand en kies voor 7-Zip / Bestanden uitpakken / OK. Het archief bevat een img-image die je aan de installatiestick gaat toevoegen. Je regelt dat met het hulpprogramma Win32 Disk Imager. Prik een lege usb-stick in de pc en start het programma op. Via het pictogram met de blauwe map selecteer je de img-image op de pc. Controleer onder Device of de juiste schijfletter van de usb-stick is geselecteerd. Via Write / Yes creëer je een installatiestick met OpenELEC. Verwijder na afloop de usb-stick veilig van je pc.

©PXimport

Tip 07 Het tooltje Win32 Disk Imager helpt je om een installatiestick met OpenELEC te fabriceren.

Tip 08: Aansluiten

Alle hardware van de mediaspeler is in orde en je beschikt inmiddels over een installatiestick van OpenELEC. Hoog tijd om de speler aan te sluiten! Je gebruikt hiervoor het beste de HDMI-uitgang van je zelfbouw-mediaspeler. Indien je receiver over een HDMI-ingang beschikt, sluit je de HDMI-kabel hierop aan. Je hifi-installatie verwerkt dan het geluid over meerdere audiokanalen en stuurt het beeld door naar de televisie. Heeft je receiver geen geschikte ingang? In dat geval kun je een digitale of analoge audiokabel gebruiken om het geluid via je receiver af te spelen. De meeste Intel NUCs hebben hiervoor bijvoorbeeld een optische uitgang (Toslink) aan boord. De HDMI-kabel sluit je vervolgens rechtstreeks aan op de televisie voor de overdracht van beeld. Prik als laatste een ethernetkabel in de mediaspeler om het apparaat te verbinden met het thuisnetwerk.

©PXimport

Tip 08 Gebruik de HDMI-uitgang om beeld en geluid in de beste kwaliteit aan je receiver en/of televisie door te geven.

Tip 09: Bootmenu wijzigen

Prik de installatiestick met OpenELEC in de usb-poort van je mediaspeler. Voor de installatie van het besturingssysteem is het noodzakelijk dat je een (draadloos) toetsenbord en draadloze muis op de mediaspeler aansluit. Prik de usb-ontvanger in een vrije usb-poort. Druk op de aan/uit-schakelaar om de zelfbouw-mediaspeler aan te zetten. Via een specifieke sneltoets kom je in het instellingenmenu (UEFI) van de barebone terecht.

Bij een Intel NUC druk je hiervoor op F2. In het beginscherm bekijk je onder meer of de mediaspeler de geheugenmodule(s) en de harde schijf herkent. Klik op Advanced om alle instellingen weer te geven. Via Boot stel je in dat je de mediaspeler vanaf de usb-stick wilt opstarten. Onder UEFI Boot Priority wijzig je de volgorde door het juiste station naar bovenkant te slepen. Klik op Main en controleer of de systeemtijd klopt. Je drukt als laatste op F10 en bevestigt met Yes om de wijzigingen te bewaren. Het systeem start nu opnieuw op. Verschijnt er onverhoopt een foutmelding in beeld? Druk tijdens het opstartproces op F10 en wijzig zo nodig nogmaals het bootmenu.

©PXimport

Tip 09 Wijzig de opstartvolgorde om de mediaspeler vanaf de installatiestick op te starten.

Tip 10: Installeren

Als het goed is, verschijnt er een blauw installatiemenu van OpenELEC in beeld. Helaas gebeurt het nog weleens dat het beeld tijdens de installatie hapert. Probeer hier tijdens de installatieprocedure niet op te letten. Zodra je OpenELEC eenmaal in gebruik neemt, heb je daar namelijk geen last meer van. Selecteer de optie Quick Install of OpenELEC en druk op Enter.

Geef aan op welk schijfstation je het besturingssysteem wilt installeren. De ingebouwde harde schijf of SSD ligt voor de hand. Wanneer je geen opslagstation hebt ingebouwd, kun je ook een usb-opslagdrager of SD-kaart selecteren. Kies voor OK en bevestig tweemaal met Yes om de installatie te starten. Het installatieproces neemt slechts luttele seconden in beslag. Zodra het eerste scherm van de wizard weer verschijnt, kies je voor Reboot. Open wederom het instellingenmenu van jouw mediaspeler zoals in stap 9 is beschreven en bekijk of de interne schijf met het besturingssysteem als eerste opstartschijf staat vermeld. Verwijder de installatiestick en druk op F10 om OpenELEC voor de eerste keer op te starten.

©PXimport

Tip 10 Controleer of jouw mediaspeler het besturingssysteem vanaf de interne schijf opstart.

Tip 11: Configuratiemenu

Je komt de eerste keer in een Engelstalig configuratiemenu terecht. Klik op Next en bedenk onder welke naam je de mediaspeler wilt gebruiken. Deze keuze is met name belangrijk voor de herkenbaarheid binnen je eigen thuisnetwerk. In het volgende venster geeft OpenELEC aan of het lukt om verbinding met het netwerk te maken. Controleer de instellingen en klik op Next. Er verschijnt een netwerkinstelling voor gevorderde gebruikers. Je kunt OpenELEC namelijk ook op afstand bedienen en eenvoudig bestanden uitwisselen met dit besturingssysteem. Voor de meeste gebruikers is Samba de interessantste optie, al kun je desgewenst ook SSH markeren. Via Next kom je in het hoofdmenu van Kodi terecht. Uiteraard wens je het liefst een Nederlandstalige gebruikersomgeving. Ga naar SYSTEM / Settings / Appearance / International en kies achter Language voor Dutch.

©PXimport

Tip 11 Zodra je Kodi voor de eerste keer opstart, verschijnt er eerst een configuratiewizard.

Add-ons

Kodi is uitbreidbaar met talloze handige extensies. Blader hiervoor naar Video's / Add-ons / Meer verkrijgen en neem de lijst door. Zie je een interessante uitbreiding? Klik op de titel en bevestig met Installeren.

©PXimport

Je voegt onder meer de populaire gemist-dienst RTL XL aan Kodi toe.

Tip 12: Bestanden opslaan

Uiteraard wil je de ingebouwde schijf graag vullen met mediabestanden. Het handigste is door alle data via het netwerk over te hevelen. Open op een Windows-pc Windows Verkenner en controleer of de mediaspeler als netwerkbron wordt herkend. Is dat het geval, dan sleep je de gewenste mediabestanden naar de juiste map. De mediaspeler bevat standaard al een logische mappenstructuur om video's, afbeeldingen, opnames, tv-shows en muziek op te slaan.

Houd er wel rekening mee dat je aan Kodi de juiste bestandslocaties met mediabestanden dient door te geven. Ga in het hoofdmenu naar Video's / Bestanden / Toevoegen video's. Je geeft nu aan waar de mediabestanden staan opgeslagen. Voor de interne schijf van je mediaspeler navigeer je naar Rootbestandsysteem / storage. In plaats daarvan staat het je ook vrij om een netwerkmap van een pc of NAS met mediabestanden te selecteren. Maak een keuze en klik op OK. Bedenk in de volgende stap een naam en geef aan om wat voor type mediabestanden het gaat. Na afloop vind je alle titels terug in het hoofdmenu van Kodi en speel je probleemloos films, series en muziek af.

©PXimport

Tip 12 Onlangs toegevoegde films zijn zichtbaar in het hoofdmenu van Kodi.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.