AI heeft de complexe fotobewerkingstaken flink vereenvoudigd. Het gratis Google Foto’s is daardoor zo slim geworden dat het de inhoud van je kiekjes analyseert en op basis van de inhoud creatieve voorstellen doet. Dat allemaal met de bedoeling dat jij zonder moeite de mooiste opnames maakt.

Elke maand worden er met Google Foto’s 1,7 miljard foto’s bewerkt. Soms gaat het om eenvoudige, belangrijke ingrepen, zoals de opname perfect uitsnijden. Er zijn ook meer gecompliceerde bewerkingen die je foto’s beter maken. Google maakt het leuk en spannend tegelijk. Terwijl jij een kiekje opent in de bewerkingsmodus, kijkt AI actief mee over je schouder. De technologie komt vervolgens met verrassende mogelijkheden die je inspireren. Alle bewerkingen die we hier voorstellen zijn uitgevoerd met de mobiele versie van Google Foto’s.

Stapels

Waarschijnlijk staan ook in jouw galerij verschillende foto’s die op ongeveer hetzelfde moment zijn genomen en die erg op elkaar lijken. Google Foto’s groepeert deze foto’s voortaan onder één miniatuurafbeelding. Bovendien staat er een klein getal in de rechterbovenhoek dat aangeeft hoeveel plaatjes er in deze stapel zitten.

Vermoedelijk is deze functie al actief bij jou. Is dat niet het geval, dan moet je de functie Fotostapels nog inschakelen in de app. Hiervoor tik je op het profielpictogram rechtsboven en activeer je de Instellingen voor Google Foto’s. Daar open je de Voorkeuren en dan kun je de optie Vergelijkbare foto’s stapelen aanzetten. Vervolgens kun je door de galerij bladeren. Je herkent zo’n stapel ook aan het dubbele vierkante pictogram, een ministapeltje. De miniatuur die bovenaan ligt, is de zogenaamde Eerste keuze. Als je bijvoorbeeld de tweede foto bovenaan wilt plaatsen, dan selecteer je die en vervolgens tik op je de drie puntjes in de rechterbovenhoek. Op die manier kun je de opdracht Instellen als topkeuze gebruiken. Via dit menu kun je ook foto’s uit de stapel verwijderen. Tot slot is er de optie Deze bewaren en de rest verwijderen om alleen de beste foto van de stapel over te houden.

Magische gum

Je hebt een bijna perfecte foto genomen. Alleen staat er een object of een persoon op de achtergrond die je graag wilt verwijderen. Met het magische gummetje selecteer je dingen op de foto door ze te omcirkelen of er met de vinger over te vegen. Daarna verdwijnen ze als sneeuw voor de zon. Vaak doet het magische gummetje zelf al suggesties om dingen te verwijderen, bijvoorbeeld een storende elektriciteitskabel of een vuilnisbak.

Als je in Google Foto’s eerst Bewerken selecteert en daarna Tools kiest, kom je bij de Magische gum. Vervolgens heb je twee opties Wissen of Camoufleren. Kies je Wissen, dan veeg je op de foto en Google Foto’s laat het voorwerp even oplichten voordat het verdwijnt. Met Camoufleren verandert de kleur van het object zodat dat beter in de achtergrond opgaat. Probeer Trafalgar Square in Londen maar eens te fotograferen zonder toeristen. De magische gum stelt zelf voor om iedereen te verwijderen en een seconde later heb je een unieke foto.

HDR

Via de opdrachten Bewerken / Aanpassen kun je de functie HDR aanspreken. High Dynamic Range zorg dat de weergave van de details in de foto dichter in de buurt komen bij wat het menselijk oog in de echte wereld kan waarnemen. Meestal gaat het om meer details die je in de donkerste en in de helderste delen van de foto kunt zien. Met de HDR-functie worden de donkere delen zo gecorrigeerd dat ze iets duidelijker worden. Je kunt het HDR-effect zelfs in video’s gebruiken.

Vervagen

Google Foto’s heeft ook een slimme fotobewerkingsfunctie om de achtergrond van een foto te vervagen. De tool is zo slim dat je niet eens hoeft aan te duiden wat voor- en achtergrond is. Open de foto en ga naar Bewerken / Tools en kies daar Vervagen. Aan de hand van een slider bepaal je de intensiteit van de vervaging. Om het resultaat snel te vergelijken met de oorspronkelijke afbeelding houd je je vinger ingedrukt op de foto. Ben je tevreden? Tik dan op Voltooid en pas de foto eventueel verder aan met andere tools. Je kunt het beeld ook direct Opslaan.

Kleurfocus

Met Vervagen experimenteer je met de scherptediepte. Met de optie Kleurfocus gebruik je de kleurinformatie uit de foto. Wat beide functies gemeen hebben, is dat Google Foto’s zelf weet wat er moet worden geaccentueerd en dat het de voorgrond nog meer benadrukt. De tool Kleurfocus staat daarom terecht naast de knop Vervagen.

Als je Kleurfocus activeert, beschik je weer over een schuifregelaar waarmee je de kleurverzadiging van de achtergrond manipuleert. Wanneer de slider op 0 staat, behoudt de achtergrond zijn normale kleurverzadiging. Als je de schuifregelaar instelt op 100, wordt de verzadiging volledig onderdrukt. Dat betekent dat de achtergrond zwart-wit wordt. Het is mogelijk om zowel de optie Vervagen en Kleurfocus samen te gebruiken zodat de achtergrond vervaagt en niet langer dezelfde sprekende kleuren heeft als de voorgrond. Daarmee geef je het object waarop de klemtoon ligt meer kleur.

Filmische foto

Filmische foto’s zijn eigenlijk korte filmpjes van ongeveer zeven seconden die samengesteld zijn uit één foto. Weer baseert de AI zich op de diepte-informatie om het onderscheid te maken tussen voor een achtergrond. Hierdoor lijkt de camera heel zacht te pannen (mee te bewegen met het object), wat een filmisch effect geeft. Niet alle foto’s zijn hiervoor geschikt. Er moet duidelijk een diepte tussen voor- en achtergrond te zien zijn.

Open de foto, tik rechtsboven op de knop met de drie puntjes en gebruik de knop Maken. Vervolgens zie je de optie Filmische foto. Kies de laatste optie en twee seconden later kun je het filmpje bekijken en opslaan.

Luchteffecten

Via Bewerken / Tools kom je ook bij de opdracht Lucht. Hier kies je een van de verschillende mooie luchteffecten, onder meer Vivid, Afterglow en Stormy. Daaronder bepaal je de intensiteit van de aanpassing. Weer hoef je niets te doen om de finesse en de overgang tussen lucht en voorgrond te selecteren, dat doet de AI. Welke lucht je ook kiest, het landschap blijf onaangeroerd.

Magische editor

In Google Foto’s zit ook toegang naar een reeks nieuwe generatieve AI-functies van Google Labs, het ontwikkelingslaboratorium van de softwaregigant. Je spreekt deze magische editor aan door eerst een foto te openen, dan tik je op Bewerken. Vervolgens heb je aan de linkerkant, naast de knop Suggesties de knop naar de Magische editor.

De eerste keer dat je deze functie opent, krijg je een boodschap dat deze functie zich nog in een vroeg stadium bevindt en dat je de editor met je feedback kunt helpen verbeteren. Je kunt elke maand tien foto’s opslaan die je met deze speciale editor hebt bewerkt, of je kunt een Google One Premium-abonnement nemen.

Object verplaatsen

Met de magische editor is het mogelijk om een object weg te toveren of te verplaatsen. We tonen dit aan de hand van de vrouw met ballonnen die een sprong maakt. Eerst duid je aan wat je precies wilt verplaatsen. De AI maakt meteen een nauwkeurige selectie. Als er een stukje mist, dan kun je dat toevoegen aan de selectie door ook dat stukje aan te stippen. Vervolgens houd je je vinger op de selectie om deze te verplaatsen of om het formaat aan te passen.

In dit voorbeeld verkleinen we de vrouw en verplaatsen we ze naar een hogere positie. Daarna klik je op de blauwe pijl om door te gaan. Omdat je object verplaatst, ontstaat er een gat in de foto, maar dat wordt automatisch ingevuld door AI.

Het gouden uur

Wanneer je een foto bewerkt met de magische editor kun je via het toverstafje ook bijzondere variaties en effecten toepassen die afgestemd zijn op het type foto dat je opent. In dit zeezicht kun je bijvoorbeeld de lucht een ander karakter geven of je kunt het gouden uur toepassen. Dat is het laatste uur voor zonsondergang en eerste uur na zonsopgang. Dit moment is het favoriete moment voor professionele fotografen, omdat dit het perfecte licht is om fantastische foto’s te schieten.

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.