Wat verandert er met de PSD2 (richtlijn voor banken)
Altijd al een eigen bank willen oprichten? Dat wordt een stuk makkelijker nu PSD2 is ingevoerd! Maar de nieuwe 'richtlijn voor banken' is ook een groot privacyrisico. PSD2 heeft zowel voor- als nadelen, en net zoveel voor- als tegenstanders.
1. Wat houdt PSD2 precies in?
PSD2 is een afkorting van Payment Service Directive 2. Zoals de naam misschien al doet vermoeden is het een opvolger van de oorspronkelijke PSD, die uit 2007 komt.
PSD is een Europese richtlijn die betalingsverkeer tussen landen en banken regelt. Dat maakt het makkelijker geld over te maken naar andere banken of betaaldiensten. De regel werd zo opgezet dat het makkelijker moest worden om zelf een bank te beginnen door een bankvergunning aan te vragen.
Nieuwe startups
Inmiddels zijn er echter veel meer bedrijven die zich op één of andere manier bezig houden met betalingsverkeer. Denk aan Google of Apple die eigen betaalmethodes willen opzetten, of PayPal en VenMo waarmee je geld kunt versturen. De wet is daarom bijgewerkt om te zorgen dat er meer ruimte ontstaat voor concurrentie. Bedrijven krijgen bijvoorbeeld makkelijker toegang tot je betaalinformatie zodat ze daar betere diensten omheen kunnen bouwen. Denk daarbij aan apps waarbij je verschillende rekeningen van verschillende banken in één keer kunt bekijken.
Privacyangst
Hoewel die nieuwe mogelijkheden spannend klinken zijn er ook veel zorgen rondom de wet. Privacy is er één van, want bedrijven die zomaar bij je betaalgegevens kunnen.... Dat klinkt eng.
Lange weg
Het is misschien niet de eerste keer dat je hoort over PSD2. Niet zo gek, want er is jarenlang gerotzooit over de wet. De PSD-richtlijn werd al in 2016 aangenomen door het Europees Parlement, maar de landen van de EU kregen tot begin 2018 de regels ook daadwerkelijk door te voeren. Zelfs dat leverde nog veel vertraging op. Eigenlijk had de wet al officieel in januari van vorig jaar van kracht moeten zijn. Door juridisch gesteggel gebeurde dat pas in februari 2019.
2. Wat zijn voor mij de voordelen van PSD2?
PSD2 heeft vooral voor banken en bedrijven veel voordelen. Het wordt bijvoorbeeld makkelijker om apps en diensten te bouwen die gebruik maken van de
Voorbeelden zijn er genoeg. Apps die automatisch advies geven over pensioenen op basis van je spaargedrag, diensten die helpen bij het opstellen van een budget, die koopadviezen geven, of nieuwe manieren bedenken om te betalen... PSD2 kan de markt in theorie flink opschudden, en dat is goed voor de innovatie.
Goedkoper en veiliger
Een ander voordeel is dat je bij sommige online betalingen goedkoper uit bent. Onder de PSD2 mogen webwinkels namelijk geen extra kosten meer (door)rekenen voor het gebruik van debet- en creditcards. Niet meer dat extra kwartje voor Thuisbezorgd dus!
PSD2 zorgt bovendien voor meer veiligheid. De richtlijn verplicht betaalproviders strenge veiligheidseisen in te stellen, zoals tweestapsverificatie voor betalingen en betere fraudedetectie.
3. Wat zijn de nadelen?
Er zit echter één heel groot nadeel aan PSD2, en dat is de reden dat de wet de laatste jaren zo vaak in het nieuws kwam. Hij is namelijk niet erg privacyvriendelijk.
Zo is er angst dat grote techbedrijven als Facebook en Google straks makkelijk toegang krijgen tot betaalgegevens, of dat Nederlanders te makkelijk hun bankrekening openbaar maken in ruil voor een paar euro korting op diensten.
Toestemming
Privacy was zo'n zwaarwegend punt dat de wet daardoor lang werd uitgesteld. Sindsdien zijn er ook strenge eisen gekomen voor hoe klanten ermee omgaan. Zo is er een opt-in waarbij klanten expliciete toestemming moeten geven als zij hun gegevens willen delen. Die toestemming moet iedere 90 dagen worden vernieuwd, en kan altijd worden ingetrokken. En ieder bedrijf dat toegang tot betaalgegevens wil moet een vergunning krijgen van De Nederlandsche Bank.
Niet uitgebreid
Toch zijn die beschermende maatregelen niet erg gedetailleerd. Het delen van gegevens is nogal alles-of-niets: een klant kan niet kiezen bepaalde gegevens alsnog achter te houden. Contributies aan een politieke partij? Bekend. Pinbetalingen in een coffeeshop? Ook bekend. Parkeerbetalingen bij een plek die je liever stilhoudt? Niet meer onder PSD2...
Bovendien geldt hetzelfde principe voor PSD2 als voor bijvoorbeeld Facebook: misschien zit jij er niet op, maar iemand anders wel. Als jij geen toestemming voor datadeling geeft maar je vrienden wel, dan worden al die onderlinge transacties alsnog gedeeld. Zo komt bijvoorbeeld die Tikkie-betaling naar een vriend alsnog in de database van Facebook terecht als de ontvanger het sociale netwerk toegang heeft gegeven tot de betaalgegevens.
©PXimport
4. Wat zijn de reacties op deze wet?
Uiteraard zijn er veel bedrijven erg blij met de wet. De Nederlandsche Bank zegt nu al met meer dan 15 bedrijven in gesprek te zijn over een mogelijke vergunning. Ook de banken zien veel mogelijkheden en daar de afgelopen maanden veel campagne voor gevoerd.
PSD2-me-niet-register
Uiteraard zijn privacyvoorvechters ook niet echt te spreken over de wet. Privacy First eist bijvoorbeeld een 'PSD2-me-niet-register' waarin iedereen zich kan uitschrijven voor het delen van gegevens. "De wet is teveel gericht op het verbeteren van mededinging en innovatie en het privacybelang van de rekeninghouders is uit het oog verloren", schrijft de stichting. Privacy First ergert zich vooral aan de alles-of-niets-houding, en het feit dat 'bijzondere persoonsgegevens' in de betaaldata niet kunnen worden gefilterd bij het delen.
Politiek
Ook in Den Haag is niet iedereen even blij met de wet. "In de praktijk zullen mensen vaak gewoon op ‘akkoord’ klikken", zegt SP-kamerlid Mahir Alkaya tegen NRC. "Zeker als ze worden verleid met kortingen op een hypotheek of zorgverzekering."
De Autoriteit Persoonsgegevens, de Nederlandse privacywaakhond, heeft ook al aangegeven goed naar de situatie te kijken.
Consumentenbond
De Consumentenbond is ook sceptisch. Hoewel de organisatie wel voordelen ziet werd er ook lang gepleit voor een 'extra veiligheidsslot' voor PSD2. Dat moet een extra mate van beveiliging zijn waarbij gebruikers niet met slechts één druk op de knop hun gegevens delen, zoals de huidige cookiewetgeving op dit moment bijvoorbeeld in de praktijk werkt.
De Consumentenbond ziet bovendien ook obstakels in de betere beveiliging. Voor creditcardbetalingen wordt het bijvoorbeeld verplicht de betaling te bevestigen met een sms-code. Klanten die geen telefoon hebben kunnen dan geen betalingen doen. Hoe groot het percentage is van betalers die wél een creditcard maar geen mobiele telefoon hebben is niet bekend, maar een erg groot probleem zal dat niet zijn. Desondanks wil de Consumentenbond dat er ook een een backupoptie komt voor die mensen.