ID.nl logo
12 tips om creatieve foto's te maken
© Reshift Digital
Huis

12 tips om creatieve foto's te maken

Werkelijk overal kun je met een smartphone mooie foto's schieten. Met een beetje fantasie en creativiteit valt er zelfs nóg meer uit jouw telefooncamera te halen, zonder dat je daar ingewikkelde dingen voor hoeft te doen. Want het draait vooral om goed om je heen kijken en wat eenvoudige trucjes uithalen om de omgeving net even anders te fotograferen dan je gewend bent. Daarom deze 12 smartphone-fotografietips.

Tip 01: Spannende contrasten

Als de zon al wat lager staat kun je heerlijk spelen met licht en schaduw om contrastrijke foto’s te maken. Vooral vroeg en laat op de dag, maar ook in de winterperiode als de zon overdag niet zo hoog klimt. In (winkel)straatjes, parken, maar ook onder een toegangspoort en bij op het eerste oog saaie onderdoorgangen bij bruggen en viaducten vind je dan plekken die deels in het zonlicht en deels in de schaduw liggen. 

Neem hier dan niet alleen het verlichte en dus goed herkenbare stukje omgeving in beeld, maar pak ook een flink stuk schaduwrand mee. Dankzij het donkere kader wordt je oog extra goed naar het verlichte middenstuk getrokken en krijg je een veel spannender foto. Tik wel even op het verlichte deel om hierop scherp te stellen. De schaduwgebieden worden dan vanzelf donkerder. 

Soms blijft de foto na het tikken wat aan de lichte kant en dan maak je het beeld zelf donkerder door omlaag te vegen. Dit kan als het scherpstelkadertje is te zien. Sommige telefoons hebben hier een apart schuifbalkje voor. Het idee is vooral dat het lichtste deel van de foto helder blijft, terwijl de rest lekker in het duister mag verdwijnen.

©PXimport

Tip 02: Spelbreker

De meeste smartphones hebben tegenwoordig een HDR-stand en die kan roet in het eten gooien bij uitvoeren van tip 1. Wat deze functie namelijk doet, is ervoor zorgen dat zowel lichte als donkere gebieden zo herkenbaar mogelijk op de foto komen. In gewone situaties zoals een landschapsfoto of stadsfoto is dat natuurlijk prima, maar in dit specifieke geval is het juist niet de bedoeling. Jouw telefoon weet alleen niet uit zichzelf dat jij de schaduwen zo donker en onherkenbaar mogelijk wilt vastleggen. Vandaar dat je voor dit soort foto’s de HDR-stand beter even kunt uitzetten. 

Op een iPhone ga je hiervoor naar de app Instellingen op het hoofdscherm en zet bij het onderdeel Camera de optie Automatische HDR of Slimme HDR uit. Op oude modellen tik je in de camera-app zelf op HDR en zet je dit op Uit. Op Android-telefoons vind je een pictogram in de camera-app of ga je naar de camera-instellingen om HDR uit te zetten. Vergeet vooral niet om zodra je klaar bent HDR weer aan te zetten! Ook binnen kun je contrastrijke foto’s maken door ergens een felle lamp op te laten schijnen.

©PXimport

Tip 03: Half in het licht

Stel: je loopt in een winkelstraat, een knus hofje of de tuin achter een gebouw en het lukt de laagstaande zon nog net om een stukje omgeving onder te dompelen in warm licht. Dan kun je dit in beeld brengen zoals we bij tip 1 hebben gedaan en iemand precies in de lichtvlek laten plaatsnemen of eraan voorbij laten lopen. Zo krijg je weer eens een heel andere familie- of vakantiefoto. 

Let wel op dat je iemand buiten die lichtvlek, in het schaduwgebied dus, amper terugziet! Wat je daarom ook kunt doen, is een foto maken op precies het moment dat iemand vanuit de schaduw het licht in stapt, of vanuit het licht weer in de schaduwen verdwijnt. Zo krijg je een spannende en mysterieuze foto waarop iemand deels in de schaduwen verborgen blijft. Je ziet bijvoorbeeld alleen een hoofd, bovenlichaam of een stel benen. 

De timing luistert behoorlijk nauw, maar met een beetje oefenen lukt het steeds vaker en beter. Loopt iemand wel langs de lichtvlek maar blijft die persoon zelf in de schaduw, dan krijg je een silhouet, iets wat ook heel mooi staat.

©PXimport

Tip 04: Reflecties

Foto’s met reflecties doen het altijd goed, zoals van een monumentaal pand, een zonsondergang of een groepje bomen in herfstkleuren. Alleen heb je niet altijd een vijver of meer bij de hand om een spiegeling te fotograferen. Gelukkig zijn er nog andere manieren om reflectiefoto’s te maken. Wacht bijvoorbeeld tot het heeft geregend. Zodra de zon doorbreekt, hoef je alleen maar op zoek te gaan naar een regenplas. Gewoon ergens op de stoep, een wandelpad of langs de weg. 

Om te zien of je een mooie weerspiegeling krijgt, moet je wel even flink door je knieën, want vooral laag bij de grond zie je de reflectie pas echt goed. Je hebt ook een beetje geluk nodig om net het fraaiste stukje omgeving erin te zien. Gelukkig zijn er na een fikse bui genoeg regenplassen te vinden. 

Eentje gevonden? Breng je telefoon tot vlak boven het wateroppervlak en draai en kantel het toestel tot je alles goed in beeld hebt. Houd de telefoon ondersteboven als de camera bovenin bij de rand zit. Want hoe dichter de camera bij het water komt, hoe mooier de reflectie wordt.

©PXimport

Verlaag je de helderheid om een extra contrastrijke foto te maken? Of maak je een reflectiefoto en stel je scherp op de weerspiegeling om te voorkomen dat per ongeluk de straatstenen scherp worden in plaats van het uitzicht? Zodra je één foto hebt gemaakt, neemt de automatische piloot van jouw smartphone het meteen weer van je over, waardoor het risico bestaat dat de volgende foto alsnog te donker of te helder of op de verkeerde plek scherp is.  Wat je hieraan kunt doen, is je vinger op het scherm gedrukt houden in plaats van er een kort tikje op geven. Doe dit tot je een melding ziet dat zowel de belichting als de scherpstelling is vergrendeld. Helaas werkt dit niet op elke telefoon, of het werkt op een iets andere manier, zoals eerst tikken en daarna een slotje dicht tikken.  Na het vergrendelen mag je nog steeds zelfs de helderheid aanpassen door te vegen. Ook voor filmpjes is dit enorm handig, omdat je hiermee voorkomt dat tijdens de opname de helderheid en scherpte alsmaar verspringen.

©PXimport

Tip 05: Regen op afroep

Is het al weken droog, waardoor nergens een plasje water is te vinden? Dan maak je toch gewoon je eigen regenplas? Neem een drinkfles mee en sprenkel wat water over de straatstenen, een metalen reling of een betonrandje tot je een mooi plasje hebt. Lekker handig, want zo kun je altijd en overal de mooiste reflectiefoto’s maken. Je kiest zelf de ideale plek uit waar je het beste zicht hebt op dat mooie gebouw of die flitsende sportwagen. 

Richt de smartphonecamera bijvoorbeeld zodanig dat je een symmetrische foto krijgt, met in de bovenste helft de bolide langs de weg, terwijl je hem in de onderste helft ondersteboven in de weerspiegeling ziet. Wat ook kan, is je telefoon een stuk hoger houden, waardoor je de omgeving alleen via de weerspiegeling in het plasje ziet. Of ga wel laag, maar neem een rafelrandje van de waterplas mee. Zo’n onscherpe voorgrond geeft de foto nog meer diepte.

Zet een foto ook eens ondersteboven, voor een ietwat onwerkelijk beeld. Dat kan gewoon met de apps Foto’s of Galerij van je telefoon of met een fotobewerker, zoals het gratis programma Snapseed.

©PXimport

Tip 06: Alles wat glimt

Omdat je elk glimmende oppervlak voor reflectiefoto’s kunt gebruiken, bestaan er oneindig veel mogelijkheden. Denk aan een glimmende metalen reling, de motorkap van een geparkeerde auto, etalageruiten … Zelfs een vloer of muur die uit glanzende stenen bestaat, geeft mooie reflecties! Breng gewoon je oog of de camera van je telefoon er dicht bij in de buurt en je ziet meteen of het raak is. Het is erg belangrijk dat je dit even doet, want anders loop je er zo aan voorbij en dan mis je de prachtigste foto’s. 

Vind je het vervelend om steeds op zoek te gaan naar reflecterende oppervlakken? Neem dan een tweede of oudere smartphone of desnoods een make-up spiegeltje mee en houd dit horizontaal voor de camera van je telefoon. Schuif of kantel het heel lichtje tot je een prachtig dubbelbeeld hebt. Het is even wat gegoochel voor je het trucje in de vingers hebt. Vooral bij telefoons met afgeronde schermranden werkt dit perfect, omdat de omgeving dan naadloos overloopt in de reflectie. 

Een weerspiegeling kun je ook perfect gebruiken in minder fotogenieke omgevingen. Want stel dat verderop een fraai gebouw staat, maar bij jou is de omgeving oninteressant en rommelig, dan verberg je dat in één klap door de reflectie van het mooie gebouw over de lelijke voorgrond te laten vallen.

©PXimport

Tip 07: Achtergrond vervagen

Een foto met een vervaagde achtergrond zorgt ervoor dat een persoon of voorwerp op de voorgrond er extra goed uitspringt. Ook lijkt het dan al snel of je een dure en geavanceerde spiegelreflexcamera hebt gebruikt, omdat met een telefoon vrijwel alles wat je in beeld neemt haarscherp op de foto komt te staan. 

Tegenwoordig is het wel mogelijk om de achtergrond te vervagen door naar de portretstand te gaan, al gaat het nu om een softwaretrucje en is het dus geen echt optisch effect. Zonder portretstand kan het ook met jouw smartphone, maar dan moet je wel zo dicht mogelijk op je onderwerp kruipen. In dat geval zal de achtergrond alsnog lekker vaag worden. Misschien niet zo sterk als in de portretstand, maar wel op een natuurlijke manier. 

Het betekent wel dat het alleen met kleine objecten lukt, of een gedeelte van iets groters, want je moet het onderwerp echt van heel dichtbij in beeld nemen. Hoe dichterbij, hoe vager de achtergrond. Kortom, het is ideaal voor close-ups, macrofoto’s en detailfoto’s. Ook nu kijk je waar de camera in de behuizing zit, want elke centimeter die je wint, telt. Let wel op wat de minimale scherpstelafstand is, het hoofdonderwerp wil je uiteraard wel scherp krijgen.

©PXimport

Tip 08: Voorgrond onscherpte

Een andere methode om met fraaie vervagingen te werken, is door in je directe omgeving op zoek te gaan naar iets waarmee je een gedeelte van het beeld kunt blokkeren. Want ditmaal maak je niet de achtergrond onscherp, maar juist de voorgrond! Zo kun je tussen het gebladerte van een plant of struik door fotograferen, of vlak langs een gordijn of deurpost. Ook een deurklink werkt perfect, omdat die onwerkelijk groot en behoorlijk onscherp op de foto komt.

Je moet er opnieuw heel dicht op kruipen, want net als bij tip 7 zorgt dat voor extra veel onscherpte, ditmaal dus van de voorgrond in plaats van de achtergrond. Houd je telefoon gerust midden tussen de bloemblaadjes als dat mogelijk is. 

Omdat je het beeld deels of grotendeels blokkeert met iets dat zich vlak bij de camera bevindt, kan het zijn dat de camera niet meer weet wat er scherp moet worden. Tik daarom even op het hoofdonderwerp en pas eventueel ook de helderheid aan. Dit soort foto’s kan een spannend of mysterieus tintje hebben vanwege het doorkijkje vanuit een niet-alledaags standpunt. Een beetje alsof je als paparazzi midden in de struiken ligt om stiekem een foto te maken.

©PXimport

Tip 09: Omgevingen mixen

Een smartphone is ideaal om foto’s te maken waarin je twee verschillende omgevingen met elkaar laat samensmelten. Hoe je dat doet? Let de volgende keer dat je in een winkelstraat loopt niet alleen op wat je achter de winkelruit in de etalage ziet liggen of staan, maar zoek op diezelfde ruit ook naar een reflectie van wat er buiten op straat gebeurt. Zodra je de juiste plek weet te vinden, krijg je een prachtig dubbelbeeld waarin een straattafereel heel leuk samensmelt met wat er in de winkel of etalage is te zien.

Loop gerust wat heen en weer, doe een stap dichterbij of van de ruit vandaan in je zoektocht naar de beste composities. Het werkt met alle ramen, dus het hoeft niet per se een winkel te zijn. Vind je het lastig om te zien? Pak dan je telefoon er even bij, start de camera en kijk via het scherm hoe beide werelden samensmelten. Als je de telefoon schuin richt in plaats van recht vooruit is het makkelijker om je eigen reflectie uit beeld te weren.

©PXimport

Tip 10: Lastig bereikbaar

Met een smartphone kun je unieke foto’s maken die je nauwelijks of in ieder geval erg lastig met een grote camera zoals een spiegelreflex maakt. Puur en alleen omdat een telefooncamera zo enorm klein is, meestal vlak langs de rand van de behuizing zit en een telefoon ook nog eens supercompact is, waardoor je hem op plekken kunt houden waar andere camera’s simpelweg niet kunnen komen. Je kunt door enorm kleine openingen fotograferen. Denk aan roosters, gaas, de ring van een sleutelbos, de strooi-opening van een potje met specerijen, of maak een foto van het binnenste van een blikje, een gekleurde fles of een kristallen bloemvaasje. 

De opening is vaak groot genoeg om een telefooncamera langs of doorheen te laten kijken. Wat ook kan, is een (herfst)boomblad tot een kokertje vouwen en het park of bos daar doorheen fotograferen.

©PXimport

Niet alleen tijdens het fotograferen, maar ook als je graag filmpjes opneemt, kun je alle tips uit dit artikel toepassen. De effecten zijn dan nog indrukwekkender, omdat het om bewegend beeld gaat. Bij een spiegeling op zoiets als een regenplas of het scherm van een tweede smartphone zie je dan dezelfde mensen of voorwerpen op twee verschillende plekken tegelijk door het beeld bewegen. En bij het contrastrijke beeld uit de allereerste tips verschijnen voorbijgangers en fietsers schijnbaar vanuit het niets, zodra ze vanuit een schaduwgebied het zonlicht binnenkomen.

©PXimport

Tip 11: Overgangseffect

Een tip speciaal voor bewegend beeld is dat je voorgrondobjecten zoals een boom, heg, lantarenpaal of muurtje kunt gebruiken om filmfragmenten wat spannender te maken. Dat werkt perfect bij landschappen, stadsgezichten, huis-tuin-en-keukenfilmpjes of bij feesten en partijen. Hoe werkt het? Je houdt de telefoon expres ergens vlak achter en beweegt al filmend opzij, zodat de mooie omgeving erachter vandaan tevoorschijn komt. Of andersom, je laat het aan het einde van het filmpje erachter verdwijnen. 

Maak je meerdere filmpjes die je straks aan elkaar plakt in een videomontage-app? Begin en eindig je elk fragment met geblokkeerd beeld, dan vloeien de losse scènes straks mooi in elkaar over. Beweeg liefst dezelfde kant op en met constante snelheid, dat kijkt prettiger. Een variatie is dat je de telefooncamera naar een voorwerp toe beweegt en in de volgende opname via een achterwaarts beweging ergens anders vandaan trekt. 

In je woonkamer loop je bijvoorbeeld tot nagenoeg tegen een deur of televisiescherm, waarna je via een laptopscherm zomaar in een andere kamer weer verschijnt of via een boom ineens in het bos staat. Helderheid en scherpstelling veranderen gegarandeerd zodra je dicht bij voorwerpen bent. Dit los je op via de techniek uit het kader over vergrendelen.

Beweeg dezelfde kant op en met constante snelheid, dat kijkt prettiger

-

Tip 12: Contrast afstellen

Soms is het zonlicht net niet fel genoeg om de schaduwen lekker diep en daarmee zo onherkenbaar mogelijk te maken, of de telefoon heeft de foto per ongeluk toch te licht vastgelegd. Wat ook kan gebeuren, is dat bij een reflectiefoto de weerspiegeling een stuk donkerder is dan de omgeving zelf. In die gevallen is het altijd nog mogelijk om zelf het contrast een beetje aan te passen. 

Open de foto bijvoorbeeld in de gratis app Snapseed, kies Tools (het pennetje) en daarna Afstellen. Tik vervolgens op het pictogram van de schuifjes, kies Schaduw en veeg naar links om alle schaduwgebieden extra donker te maken, of naar rechts om een reflectie lichter te maken. Met Hooglichten stel je eventueel de lichtste delen van jouw schaduwfoto of reflectiefoto naar smaak in. 

Klaar? Tik op het vinkje en sla de bewerkte foto op via Exporteren. Soms zit deze functie ook al in de standaardapps Foto’s en Galerij.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond
© M.studio - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

▼ Volgende artikel
Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde
© px.palette
Huis

Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Wat gaan we doen?

We geven diverse tips en tools om administratieve en andere papieren documenten efficiënt en ordelijk te digitaliseren. Dat gaat van scannen en OCR’en tot organiseren, automatiseren, back-uppen en meer.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Er bestaan ook heel wat printers met een ingebouwde scanner.

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

NAPS2 is prima opensource-scansoftware, met geïntegreerde meertalige OCR-module.

Pdf-printer

De focus van dit artikel ligt op papieren brondocumenten, maar we willen zeker ook (de gratis versie van) PDFCreator vermelden (www.pdfforge.org/pdfcreator). Je kunt deze namelijk als virtuele printer installeren om zo allerlei documenttypen om te zetten naar PDF(/A).

Start na installatie de app, open het tabblad Printer, vink PDFCreator aan en kies via de moersleutel het bestaande profiel PDF/A (archiefbestand). Bevestig met Opslaan en sluit de app. Open nu een document in een willekeurige toepassing, open het afdrukvenster en selecteer PDFCreator als printer. Een dialoogvenster opent waarin je het document meteen kunt opslaan als PDF/A-bestand (standaardversie 2b, maar dit is aanpasbaar via het uitklapmenu).

Je kunt zo’n virtuele printer ook inzetten om documenten automatisch als PDF/A op te slaan in een zelf te bepalen map. Maak hiervoor in PDFCreator op het tabblad Profielen een nieuw profiel aan (bijvoorbeeld PDF/A in map Facturen), kies bijvoorbeeld PDF/A-2b als formaat en geef tevens een specifieke opslaglocatie op. Koppel dit profiel op het tabblad Printer aan een nieuwe virtuele printer (bijvoorbeeld PDF/A-facturen). Zo maak je meerdere profielen en printers aan, waarbij elk PDF/A-bestand automatisch in een andere map terechtkomt.

Je kunt ook meerdere virtuele printers aanmaken, telkens met een aangepast profiel.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Met (het gratis) Adobe Scan kun je ook meerdere pagina’s laten OCR’en en in één pdf bewaren.

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

TagSpaces is een krachtige taggingtool, maar met een zekere leercurve.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Met het juiste filter kun je ook vanuit de Verkenner naar tags binnen pdf-documenten zoeken.

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Sneller zoeken binnen een logische mappenstructuur (en met labels).

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Organiseer je bestanden automatisch op basis van eigen, gecombineerde zoekfilters.

DMS

Met de tips rond doorzoekbaar maken, taggen en ordenen uit dit artikel, en met tools als TagSpaces en File Juggler, raak je al ver. Wil je je administratie nog professioneler organiseren, dan kom je uit bij een volwaardig Document Management System, kortweg DMS. Flexibele opensource-tools zijn bijvoorbeeld Papermerge en Paperless NGX. Beide installeer je het makkelijkst op Windows via Docker (Docker Desktop for Windows, met WSL2).

Na installatie bereik je het browserdashboard van de tool standaard via http://<ip-adres>:8000. Beide tools bieden OCR aan om gescande documenten doorzoekbaar te maken. Je documenten kunnen ook automatisch worden verwerkt op basis van eigen filters, en er zijn krachtige zoekopties ingebouwd. Beide tools kun je meteen uitproberen via een online demo (log in met demo / demo).

Een krachtig DMS als Paperless-ngx maakt het bijhouden van je administratie veel efficiënter.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Agent Ransack laat gecombineerde en krachtige filters toe en zoekt ook in metadata.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Duplicati is een betrouwbare, gebruiksvriendelijke en flexibele back-uptool.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).

Ook in NAPS2 kun je pdf-documenten met een wachtwoord beveiligen.