Kun je thuis met meerdere toestellen tegelijk op het internet, dan heb je dat aan een router te danken. Vaak heeft je internetprovider die al voor je geïnstalleerd en geconfigureerd. Je hebt er nog weinig omkijken naar. Wel zo makkelijk, maar een moderne router beschikt vaak over allerlei geavanceerde functies. Het is echt zonde om dergelijke verborgen router-functionaliteiten die links te laten liggen.

Om de datasignalen van je internetprovider (isp) naar een bruikbaar digitaal signaal voor je eigen toestellen om te zetten is een modem nodig, een MOdulator-DEModulator. Die kan zich helaas maar met één toestel tegelijk verbinden en daarom wordt er een router tussen het modem en je netwerk(toestellen) geplaatst. Bij veel providers zitten de modem en de router in één behuizing. Je toestellen verbinden zich draadloos met de router of via de utp-kabels. Routers voorzien hiervoor doorgaans vier lan-poorten (Local Area Network, je thuisnetwerk), maar er zijn meer connecties mogelijk wanneer je hieraan een of meer schakelkastjes (switches) koppelt. In dit artikel bekijken we een tiental extra functionaliteiten. Houd er rekening mee dat de exacte procedures bij je eigen router iets kunnen verschillen of dat je router bepaalde functies mogelijk niet biedt. Raadpleeg daarom ook de routerhandleiding.

©PXimport

Basisfuncties

Zo’n router fungeert dus als een poort (gateway) tussen het internet en je thuisnetwerk en zorgt in beide richtingen voor optimale routes voor het dataverkeer. Bijna alle thuisrouters maken hiervoor gebruik van network address translation (nat). De router zelf is daarmee via een uniek en publiek ip-adres bereikbaar voor het internet. Kijk op www.whatismyip.org om te zien welk ip-adres je hebt.

Je interne toestellen beschikken over verschillende ip-adressen die alleen binnen je thuisnetwerk uniek zijn. De router zorgt ervoor dat binnenkomende datapakketjes bij het juiste toestel terechtkomen. Je interne ip-adressen zijn dus niet rechtstreeks van buitenaf bereikbaar, wat ook veiliger is.

Routers regelen deze interne adresbedeling zelf met een zonoemde dhcp-server. Hiermee hebben we de basisfuncties van een router toegelicht. Redelijk saaie materie weliswaar, maar moderne routers voorzien gelukkig in allerlei extra mogelijkheden en functies. Laten we die eens nader gaan bekijken.

©PXimport

Printer

Je hebt een usb-printer op je pc aangesloten. Mooi, maar niet zo handig als je ook vanaf andere pc’s wilt kunnen afdrukken. Bevat je router een usb-poort, geschikt voor printerdeling, dan kun je de printer beter aansluiten op de router. Dat gaat ongeveer als volgt.

Koppel je printer aan de usb-poort van je router en meld je via jebrowser aan bij het configuratiescherm van de router. Hier vind je een rubriek die toelaat een aangesloten printer te detecteren. Op onze router, een Linksys Smart Wi-Fi EA6400, troffen we bij Lijst met apparaat de knop Apparaat toevoegen aan, waarna ook de knop USB-printer verscheen.

Zodra je router de printer heeft gedetecteerd moet je nog connectiesoftware installeren op alle pc’s waarmee je wilt kunnen printen. Op onze router leverde de knop USB-printer een link naar de juiste software op. Zodra het zip-bestand was gedownload en uitgepakt, konden we het exe-bestand uitvoeren voor de installatie van de tool USB Control Center. Deze detecteert de printer en laat het ook toe om het stuurprogramma te installeren.

Nas

Een nas (network attached storage) is een netwerkschijf die door verschillende gebruikers tegelijk en met aangepaste rechten kan worden benaderd. Zo’n toestel is aan de prijs, maar wanneer je een usb-medium aan je router koppelt, kun je ook een soort nas creëren.

Na deze koppeling meld je je bij je router aan. Vanuit een rubriek als USB-apparaten komt het medium beschikbaar. Hier vind je vast een onderdeel om de maptoegang te regelen. Heb je meerdere partities (fat32 of ntfs), selecteer dan eerst de gewenste partitie. Creëer vervolgens een gebruikersaccount en stel de machtigingen in, zoals Alleen lezen of Lezen en schrijven. Tenzij je het volledige opslagapparaat wilt delen, duid je alleen een specifieke map aan en geef je een sharenaam op.

Wanneer je in de verkenner vervolgens \\<intern-ip-adres-van-uw-router> intikt, eventueel gevolgd door \<sharenaam>, bijvoorbeeld \\192.168.0.254\documenten, dan krijg je na het invoeren van het gebruikers-id toegang tot de share.

Duikt er een foutmelding op in verband met een verouderd protocol, dan moet je eerst een Windows-onderdeel inschakelen. Druk op Windows-toets+R en voer Optionalfeatures uit. Scrol in het venster van Windows-onderdelen in- of uitschakelen tot bij Ondersteuning voor SMB 1.0/CIFS voor het delen van bestanden. Schakel deze optie in en start je pc opnieuw op. Houd er rekening mee dat dit protocol minder veilig is.

©PXimport

Ftp-server

Je kunt deze gedeelde mappen ook vanuit internet bereikbaar maken, maar wij raden dit om veiligheidsredenen af. Een betere oplossing is een sftp- of ftps-verbinding, waarbij alle data met ssh of ssl/tls worden versleuteld. Helaas zijn er maar weinig thuisrouters die dit ondersteunen.

Maar niet-versleutelde ftp-connecties zijn vaak wel mogelijk. Je hoeft hier doorgaans weinig meer te doen dan FTP-server inschakelen te kiezen en eventueel een andere FTP-poort (dan de standaardpoort 21) in te stellen. Vervolgens kun je vanaf het internet via een ftp-client, bijvoorbeeld www.filezilla-project.org, reeds gedeelde mappen op het aangesloten usb-medium benaderen via het publieke ip-adres van je router.

©PXimport

Mediaserver

Nog leuker wordt het als je router een mediaserver heeft ingebouwd. Ook hier hoef je weinig meer te doen dan Mediaserver inschakelen te kiezen en eventueel de frequentie aan te geven waarmee het usb-medium op nieuwe mediabestanden moet worden gescand. Deze mediaserver kun je vervolgens op een (hardware- of softwarematige) mediaspeler terugvinden die upnp/dlna ondersteunt, zoals Windows Media Player. Langs deze weg kun je dus video of audio streamen vanaf (het usb-medium op) je router.

©PXimport

Poortdoorverwijzing

Bijna alle thuisrouters ondersteunen poortdoorverwijzing (port forwarding). Stel, je hebt een server op poort 8080 draaien op een netwerk-pc, met als ip-adres bijvoorbeeld 192.168.0.129. Als je die server van buitenaf wilt bereiken moet je langs het publieke router-ip-adres gaan (bijvoorbeeld http://80.81.71.26:8080). Je router weet helaas niet voor welke pc die aanvraag is bedoeld, tenzij je via poortverwijzing alle aanvragen voor poort 8080 automatisch laat doorsluizen naar de juiste pc, met adres 192.168.0.129. Hier vind je instructies voor tientallen routers, maar doorgaans gaat het als volgt.

We nemen een uitgeklede webserver als Simple HTTP Server als voorbeeld, die je vanuit de Microsoft Store op een pc installeert. Start die op, verwijs naar een geschikte map met Select server folder en zet de schuifknop aan. Je leest nu het interne ip-adres evenals het poortnummer af (in ons voorbeeld: http:/192.168.0.140:19780).

Over naar je router waar je zoekt naar de rubriek voor poortdoorverwijzing. Op onze router is dat Beveiliging, Toepassingen en games, Enkele poort doorsturen. Vul een naam voor de nieuwe regel in. Bij Interne poort voorzie je het poortnummer van de webserver (bijvoorbeeld 19780) en bij Externe poort het standaard http-poortnummer 80). Verder vul je bij IP-adres het interne ip-adres van de pc in en bij Protocol kies jeTCP. Je webserver is nu van buitenaf bereikbaar.

©PXimport

Dynamisch dns

Het blijft vervelend dat je het routeradres moet onthouden om die van buitenaf te bereiken, zeker omdat je internetprovider dat adres zomaar kan aanpassen. Het zou handiger zijn als je dat adres aan een vaste (sub)domeinnaam kon koppelen.

Goed nieuws, dat kan met een gratis dynamisch dns als Dynu. Ga hiervoor naar www.dynu.com, klik DDNS en kies Sign Up. Vul bij Use Our Domain Name een naam in en bevestig met +Add. Vul ook de andere gegevens in, zoals naam en wachtwoord. Klik vervolgens op de link in de bevestigingsmail en meld je aan bij Dynu. Kies hier voor DDNS Services: als het goed is heeft die je routeradres al gedetecteerd en dat aan je domeinnaam gekoppeld.

Nu moet je nog in een mechanisme voorzien om die koppeling levend te houden, zodat Dynu meteen elke wijziging van het routeradres detecteert. Dat kan met een tool die je ook op de website van Dynu vindt, maar mogelijk is deze functie al in je router ingebouwd. Op onze router vonden we deze via Beveiliging, Toepassingen en games, DDNS. Selecteer je provider en vul je Dynu account-id en domeinnaam in. Je router zorgt er voortaan voor dat de koppeling intact blijft.

©PXimport

Toegangscontrole

Hangen je (klein)kinderen naar je zin iets te veel rond op het internet? Dan kun je een tool voor ouderlijk toezicht inschakelen op hun pc’s. Als het je gaat om het instellen van tijdslimieten, dan biedt je router waarschijnlijk al voldoende uitkomst.

Kijk bij een rubriek als Ouderlijk toezicht. Activeer deze functie en selecteer het toestel waarvoor de beperkingen moeten gelden. Vervolgens stel je de tijdsperiode in waarbinnen je de internettoegang wilt blokkeren. Mogelijk kun je hier ook specifieke apps, websites of internetverkeer op specifieke poorten aanduiden.

©PXimport

Tweede router

Als de router van je provider op een wat ongelukkige plaats staat voor een optimaal draadloos bereik, dan kun je eventueel een tweede router inzetten. Mogelijk heb je er nog eentje liggen. Plaats die op een goede plek voor je draadloze netwerk. We bespreken hier een relatief eenvoudige oplossing, waarbij beide routers bereikbaar blijven voor al je netwerktoestellen.

Open alvast de Opdrachtprompt op een pc in je thuisnetwerk die op dit moment nog steeds alleen met die ene router is verbonden. Voer het commando Ipconfig uit en noteer het (interne) ip-adres van de router bij Default gateway.

Ontkoppel vervolgens de router en verbind de pc met een lan-poort van je tweede router. Meld je met je browser aan bij deze router (raadpleeg eventueel de handleiding) en geef die een uniek en compatibel ip-adres. Stel, het ip-adres van router 1 is 192.168.0.254, dan voorzie je voor router 2 bijvoorbeeld 192.168.0.253. Dit adres mag weliswaar nog niet in gebruik zijn in je netwerk en bevindt zich bij voorkeur buiten het dhcp-bereik van router 1. Als subnetmasker vul je (normaliter) 255.255.255.0 in.

©PXimport

Configuratie

Omdat er op router 1 normaal gesproken al een dhcp actief is, moet je deze uitschakelen op router 2. Er mag namelijk maar één dhcp-server tegelijk actief zijn. Mogelijk biedt je router hiervoor een zogenoemde Brugmodus aan (raadpleeg je handleiding). De standaardgateway van router 2 laat je naar het ip-adres van router 1 verwijzen.

Om je vlot te kunnen bewegen (roamen) binnen je draadloze netwerk, geef je beide routers (per frequentieband) bij voorkeur hetzelfde ssid en stel je ook dezelfde wifi- en encryptiestandaard in met een identiek wachtwoord. Let wel, op de 2,4 GHz-frequentieband kies je voor router 2 voor een kanaal dat vijf nummers verschilt van dat van router 1 (bijvoorbeeld kanalen 1 en 6, of 6 en 11).

Je mag nu de pc weer (eventueel via een switch) verbinden met een lan-poort op router 1, waarna je ook router 2 op gelijkwaardige manier met router 1 verbindt, dus van lan-poort naar lan-poort. Als het goed is, kun je vanaf een willekeurige browser nu beide routers bereiken via hun eigen ip-adressen.

©PXimport

Firmware-update

Ben je ietwat gefrustreerd omdat je router maar een beperkt aantal functies aanbiedt? Ga dan eerst eens na of een firmware-update soelaas biedt. Het is sowieso goed om zulke updates regelmatig te doen, omdat die de veiligheid en stabiliteit van je router kunnen verhogen.

Bij de meeste routers gaat zo’n update relatief eenvoudig. Dat neemt niet weg dat het slim is om eerst een back-up te maken van de routerconfiguratie. Onze router voorziet zo’n back-upmogelijkheid via Problemen oplossen, Diagnostische gegevens, Back-up. Het terugzetten van het back-upbestand loopt over Diagnostische gegevens, Herstellen, Bestand kiezen.

Veelal vergt de update niet meer dan een druk op een paar knoppen, zoals op onze router via Connectiviteit, Controleren op updates, Klik hier om te installeren. Of je downloadt zelf het juiste updatebestand van de website van de fabrikant. Je klikt op Bestand kiezen en maakt de update. Onderbreek het updateproces niet, want dat kan tot een gebrekkige router leiden.

©PXimport

Alternatieve firmware

Levert ook een firmware-update niet de gewenste functionaliteit, dan doet alternatieve firmware dat mogelijk wel. Je moet er wel zeker van zijn dat je router hiermee compatibel is (wat het geval is voor veel Linksys-modellen). Je doet dit op je eigen risico, wij geven je alleen een voorzichtige aanzet.

Tot de populairste firmware behoren die van DD-WRT en van OpenWRT. We nemen DD-WRT als voorbeeld, omdat die ook voor beginners goed te doen is. Zoek op de website van DD-WRT naar het exacte routermodel. Ga alleen verder als je router in de database voorkomt en er Yes staat in de kolom Supported.

Klik op je routernaam en download het firmwarebestand. Voor onze router is dat linksys-ea6400-webflash.bin. Een update via webflash is vaak niet moeilijker dan de firmware te updaten door naar het gedownloade bestand te verwijzen. Toch is het verstandig om eerst de instructies door te nemen. Die je vindt door op je routernaam te klikken bij Additional information. Voel je je hier helemaal comfortabel bij, dan kun je verder gaan en als het goed is, ziet de webinterface van je router er wat later helemaal anders uit. Je hebt daarmee allerlei extra functies gekregen. Succes!

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!