ID.nl logo
Zo maak je een wifi-punt van je Raspberry Pi
© PXimport
Huis

Zo maak je een wifi-punt van je Raspberry Pi

Als je op zolder of in de tuin wifi nodig hebt en toevallig nog een Raspberry Pi hebt liggen, hoef je geen draadloos toegangspunt meer te kopen: je maakt dit gewoon zelf. Je installeert gewoon de software RaspAP op je Raspberry Pi en configureert het daarna eenvoudig via de ingebouwde webinterface. RaspAP is ook te combineren met een adblocker, vpn-server, Tor of een captive portal.

01 Raspberry Pi met wifi

Als je een Raspberry Pi over hebt, kun je daarmee een draadloos netwerk opzetten waarop je kunt verbinden. Daarbij maakt het niet zoveel uit over welk model van de Pi het gaat, al behaalt het nieuwste model, de Raspberry Pi 4, wel de hoogste prestaties. Je hebt uiteraard een wifi-chip nodig, dus je gebruikt of minimaal een Raspberry Pi 3 ofwel een ouder model dat je via een van de usb-poorten uitbreidt met een wifi-adapter zoals de Edimax EW-7811Un. Voor de eenvoud veronderstellen we dat je de Pi op je thuisnetwerk aansluit via een ethernetkabel.

©PXimport

02 Raspbian installeren

Daarna dien je Raspbian Buster Lite op je Pi te installeren.. Kort samengevat: download Raspbian Buster Lite, schrijf het image met balenaEtcher naar een micro-sd-kaart, schakel ssh in, start de Pi op en log met een ssh-client op je Pi in via het netwerk. Wijzig daarna het standaardwachtwoord en update alle pakketten. Daarna is je Pi klaar om er een draadloos toegangspunt van te maken.

©PXimport

Wifi-prestaties van de Pi

Er zijn belangrijke verschillen in wifi-prestaties tussen de verschillende Pi-modellen. De Raspberry Pi Zero W(H) en Raspberry Pi 3 ondersteunen 802.11n in de 2,4 GHz-band. Uit benchmarks van de Raspberry Pi Foundation blijkt dat die eerste een doorvoersnelheid van 25 Mbit/s haalt en die tweede 50 Mbit/s. De Raspberry Pi 3B+, 3A+ en 4B ondersteunen 802.11 b/g/n/ac, zowel in de 2,4GHz- als in de 5GHz-band. In die eerste band ligt de doorvoersnelheid van die modellen rond de 60 Mbit/s en in die tweede rond de 100 Mbit/s, met een uitschieter voor de Raspberry Pi 4B naar 114 Mbit/s.

©PXimport

03 Extra configuratie

Start in de terminal het configuratieprogramma van Raspbian met de opdracht sudo raspi-config, ga met de pijltjestoetsen naar 4 Localisation Options en druk op Enter. Kies daarna I4 Change Wi-fi Country en bevestig dan je land. Als je wilt dat de webinterface van RaspAP automatisch de taal van je webbrowser herkent als die op Nederlands ingesteld is, open je ook I1 Change Locale en vink je met de spatiebalk de utf-8-versie van je taal aan in de lijst, bijvoorbeeld nl_NL.UTF-8 voor Nederlands. Ga daarna met de tabtoets naar Ok en bevestig met Enter. De standaardtaal mag je in de volgende stap op en_GB.UTF-8 laten staan. Verlaat het programma tot slot met Finish.

©PXimport

04 RaspAP installeren

Download eerst het installatieprogramma van RaspAP met de opdracht wget -q https://git.io/voEUQ -O /tmp/raspap en voer het programma dan uit met bash /tmp/raspap. Bevestig met y en een druk op Enter dat je RaspAP wilt installeren. Je krijgt daarna te zien welke pakketten er geïnstalleerd worden: bevestig weer met y en Enter. Na de installatie krijg je nog enkele vragen over de configuratie: bevestig telkens met Enter om de aangeraden configuratie te kiezen. Helemaal op het einde krijg je de vraag om je Pi te herstarten: kies y en Enter om dat te doen.

©PXimport

05 Webinterface

Vanaf nu heb je de opdrachtregel niet meer nodig. Na de herstart is je draadloze toegangspunt actief met raspi-webgui als ssid en ChangeMe als wachtwoord. Verbind met dit draadloze netwerk: je krijgt dan een ip-adres toegekend en toegang tot internet via de ethernetinterface van de Pi. Bezoek dan het ip-adres 10.3.141.1 in je webbrowser. Log in op de webinterface met admin als gebruikersnaam en secret als wachtwoord. Je krijgt nu het dashboard te zien met wat statistieken over het toegangspunt, waaronder een lijst met verbonden toestellen met hun ip-adres en mac-adres.

©PXimport

06 Taal instellen

Als je taal onverwacht niet in het Nederlands staat, klik dan links op System en dan op het tabblad Language. Daar kun je handmatig je taal instellen. Sla je wijziging op en herlaad de pagina. Eventueel dien je je Pi te herstarten (dat kan in het tabblad System). Krijg je dan nog de interface in het Engels te zien, kijk dan na of je in stap 3 wel echt nl_NL.UTF-8 als taal hebt toegevoegd: zo merkten we dat RaspAP de taal nl_BE.UTF-8 niet als Nederlands herkende. Als je dit opgelost hebt, zie je alles in het Nederlands staan.

©PXimport

07 Hotspotinstellingen

Bekijk eerst de hotspotinstellingen. Klik daarvoor links op Configureer hotspot. In het eerste tabblad kun je het ssid, de draadloze modus en het kanaal veranderen (zie ook het kader ‘Welk wifi-kanaal kiezen?’). Kijk ook in het tabblad Geavanceerd na of de landcode daar wel correct staat. In het tabblad Beveiliging is er doorgaans geen reden om de standaardkeuzes WPA en TKIP te aanvaarden: kies voor de veiligere opties WPA2 en CCMP. Verander ook het wachtwoord ChangeMe. Sla je instellingen op en herstart daarna je Pi of klik (als je de webinterface niet via het wifi-netwerk van RaspAP bezoekt) op Stop hotspot en daarna Start hotspot.

©PXimport

08 Wachtwoord veranderen

Naast het wachtwoord voor je ssid dien je ook nog het wachtwoord voor de webinterface van RaspAP te veranderen. Dat doe je in Configureer authenticatie. Eventueel kun je ook de standaard gebruikersnaam admin veranderen. Maar het belangrijkste is dat je het standaardwachtwoord secret (dat je bij Oud wachtwoord invult) vervangt door een veiliger wachtwoord. Vul je nieuwe wachtwoord twee keer in en klik op Instellingen opslaan. Daarna vraagt de webinterface het nieuwe wachtwoord. Het is belangrijk dat zowel het ssid-wachtwoord als het wachtwoord van je webinterface sterk genoeg zijn, zodat onbevoegden geen toegang tot je netwerk en de configuratie van je hotspot hebben.

©PXimport

Welk wifi-kanaal kiezen?

Welk wifi-kanaal je voor RaspAP instelt, hangt voornamelijk af van welke kanalen er in je buurt al in gebruik zijn. Als meerdere draadloze netwerken van hetzelfde kanaal gebruikmaken, dan gaat dit vaak ten koste van de verbindingssnelheid. Op de 2,4GHz-band overlappen die kanalen bovendien, wat het nog problematischer maakt. De eerste stap is dus om te bekijken welke kanalen er al in gebruik zijn. Dat kan onder Android met een app zoals Wifi Analyzer, waarin je ook mooi de overlapping van de kanalen te zien krijgt. Kies voor RaspAP een kanaal dat zo min mogelijk overlapt met de andere netwerken.

09 Verbindingsproblemen oplossen

Als het je niet lukt om op je wifi-toegangspunt te verbinden, ga dan naar Configureer hotspot / Geavanceerd en schakel de optie Logboek uitvoer in. Klik op Instellingen opslaan en herstart de hotspot met Stop hotspot en daarna Start hotspot. Daarna krijg je in het tabblad Logfile logs te zien die je op de oorzaak van je problemen kunnen wijzen. Zoek voor een oplossing naar de foutmelding die je te zien krijgt in Google of op de GitHub-pagina van RaspAP.

©PXimport

10 Dhcp-server instellen

RaspAP draait een dhcp-server op de draadloze interface, die je via het menu Configureer DHCP server kunt instellen. Standaard deelt die ip-adressen uit van 10.3.141.50 tot 10.3.141.255, maar dat kun je veranderen. In het tabblad Clienten lijst krijg je te zien welke dhpc-leases geconfigureerd zijn. In Static Leases configureer je vaste ip-adressen. Je vult dan het mac-adres van een apparaat in en het ip-adres dat het toegekend moet krijgen. Klik daarna op Voeg toe en dan Instellingen opslaan. Dat is vooral handig als je op een van de via wifi aangesloten apparaten een server wilt draaien of met een firewall op basis van het ip-adres specifiek netwerkverkeer al dan niet wilt toestaan.

©PXimport

11 Draadloos in plaats van ethernet

Je kunt met RaspAP ook een draadloos toegangspunt opzetten op een plaats waar je geen ethernetaansluiting hebt. Je dient dan een tweede wifi-interface via usb aan te sluiten op je Raspberry Pi, die je dan in plaats van een ethernetkabel gebruikt om met je router te verbinden. Open eerst het configuratiebestand van RaspAP met sudo nano /var/www/html/includes/config.php en verander in de regel define('RASPI_WIFI_CLIENT_INTERFACE', 'wlan0'); wlan0 door wlan1. Sla je wijziging op met Ctrl+O en sluit nano af met Ctrl+X. Open dan met nano het bestand /etc/dhcpcd.conf en voeg helemaal op het einde de regel nohook wpa_supplicant toe en plaats een hekje (#) vooraan de regel static routers=10.3.141.1. Voer daarna de opdracht sudo systemctl restart hostapd.service uit.

©PXimport

Https

Standaard draait de webinterface van RaspAP op http, niet op het versleutelde https. Op de wiki van het project vind je hoe je https-ondersteuning activeert. In het kort komt het hier op neer: je draait je eigen lokale certificaatautoriteit (CA), maakt een certificaat voor RaspAP aan en ondertekent dat. Daarna configureer je lighttpd, de door RaspAP gebruikte webserver, zodat die je certificaat gebruikt voor versleutelde communicatie met de webinterface. Tot slot moet je ook op elk apparaat waarmee je de webinterface wilt bezoeken het rootcertificaat (van je eigen certificaatautoriteit) downloaden zodat het certificaat van RaspAP vertrouwd wordt en in je webbrowser een groen slotje krijgt.

©PXimport

12 Wifi-client configureren

Klik daarna in de webinterface van RaspAP links op Configureer WiFi apparaat en rechts op Herscan. Kies het draadloze netwerk dat voor RaspAP als toegang tot je thuisnetwerk dient. Vul het wachtwoord bij het juiste netwerk in en klik op Add en daarna op Connect. Schakel daarna in Configureer hotspot / Geavanceerd de WiFi client AP mode in, klik op Instellingen opslaan en herstart de hotspot. Overigens is dit een stap waarin je tegen wat problemen kunt aanlopen. Als er iets niet lukt, kijk dan eens bij de issues op de GitHub-pagina van RaspAP of iemand een vergelijkbaar probleem heeft gehad en dat heeft opgelost.

©PXimport

13 RaspAP upgraden

RaspAP is nog volop ontwikkeling. Regelmatig upgraden naar de nieuwste versie is daarom aangeraden. Helaas gaat dat (nog) niet via de webinterface en dien je daarvoor enkele opdrachten in te typen. Zoek eerst op wat de nieuwste versie is, en of die nieuwer is dan het versienummer dat je linksboven in de webinterface van RaspAP te zien krijgt. Voer daarna de volgende opdrachten op je Pi uit: ga naar de juiste directory met cd /var/www/html, download de laatste broncode met sudo git fetch --tags en installeer daarna de gewenste versie met (bijvoorbeeld voor versie 1.6.1) sudo git checkout tags/1.6.1.

©PXimport

14 RaspAP verwijderen

Als je RaspAP als een tijdelijke oplossing hebt gebruikt, wil je het programma achteraf wellicht verwijderen. Gelukkig levert RaspAP een de-installatiescript mee dat niet alleen alle sporen van het programma zelf verwijdert, maar ook je systeemconfiguratiebestanden terugzet naar de versies waarvan RaspAP tijdens zijn installatie een kopie heeft gemaakt. Het gaat dan onder andere om de configuratie van je netwerkinterfaces, dns en dhcp. Ga daarvoor naar de juiste map met cd /var/www/html/installers en voer het script uit met ./uninstall.sh.

©PXimport

Extra diensten integreren

RaspAP kun je nog uitbreiden met extra diensten. Helaas is de integratie daarvan nog niet helemaal af, zodat je op dit gebied zelf nog wat configuratiewerk dient te doen. Maar op de wiki en in de issues van de GitHub-pagina vind je hier extra informatie over. Zo kun je een OpenVPN-client integreren, zodat alle clients die met je toegangspunt verbinden via een specifieke vpn-server surfen. Je kunt Tor op je Pi installeren, zodat alle wifi-clients automatisch via het Tor-netwerk anoniem surfen. En ook de adblocker Pi-hole kun je laten samenwerken met RaspAP om automatisch advertenties te blokkeren bij alle verbonden wifi-clients.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Wanneer moet je de vriezer ontdooien? Zo weet je dat het tijd is (en hoe je het aanpakt)
© Maksim Shebeko
Huis

Wanneer moet je de vriezer ontdooien? Zo weet je dat het tijd is (en hoe je het aanpakt)

De vriezer ontdooien staat bij weinig mensen hoog op het verlanglijstje. Toch is het een klus die je niet eindeloos kunt uitstellen. IJsafzetting in je vriezer kost energie, beperkt de ruimte én verkort de levensduur van het apparaat. In dit artikel lees je wanneer het tijd is voor actie én hoe je het handig en veilig aanpakt.

In dit artikel krijg je antwoord op de volgende vragen:

  • Wanneer moet je je vriezer ontdooien?
  • Waarom is het belangrijk om je vriezer regelmatig te ontdooien?
  • Hoe maak je je vriezer het beste schoon?

Lees ook: Hoe vaak moet je je koelkast schoonmaken?

Hoe weet je dat je vriezer toe is aan een ontdooibeurt?

Begin je te merken dat de lades stroef schuiven of zelfs niet meer goed dichtgaan? Dan is dat een duidelijk signaal: er zit te veel ijs tegen de wanden. Behalve dat het onpraktisch is, zorgt die ijslaag er ook voor dat je vriezer harder moet werken om koud te blijven. Dat zie je terug op je energierekening én je belast het systeem onnodig.

IJs ontstaat vooral door warme, vochtige lucht die telkens naar binnen stroomt als je de deur opent. Die lucht condenseert tegen de vriezerwanden en bevriest daar. Hoe vaker en hoe langer je de deur open laat staan, hoe sneller het probleem zich opbouwt.

Heb je een vriezer met No Frost-technologie? Dan zit je goed: die voert het vocht actief af en voorkomt ijsvorming. Toch is ook dan een regelmatige schoonmaak – een à twee keer per jaar – aan te raden. Bij oudere modellen zonder No Frost kan het nodig zijn om je vriezer elk kwartaal te ontdooien.

En ruik je bij het openen van je vriezer een muffe geur? Grote kans dat er iets mis is. Open verpakkingen, bedorven etenswaren of vocht van half bevroren producten kunnen gaan stinken. Tijd voor een schoonmaakbeurt.

Lees ook: Deze functies kun je allemaal vinden op een vriezer

©Yanukit - stock.adobe.com

Zo ontdooi en reinig je je vriezer stap voor stap

Klaar om aan de slag te gaan? Volg dan deze eenvoudige werkwijze:

Trek de stekker eruit

Veiligheid eerst: schakel de vriezer volledig uit.

Leeg de vriezer volledig

Haal alle etenswaren eruit. Gebruik een koeltas met koelelementen of zet ze tijdelijk buiten als het koud genoeg is.

Verwijder de lades

Laat ze op kamertemperatuur komen voor je ze schoonmaakt; zo voorkom je barsten of scheurtjes.

Laat het ijs smelten

Zet de deur open en wacht rustig af. Wil je het proces versnellen? Zet dan een emmer heet water in de vriezer en sluit de deur weer. Na ongeveer 30 minuten zou het meeste ijs los moeten laten.

Verwijder ijsresten voorzichtig

Gebruik nooit een mes of schroevendraaier! Neem liever een warme, natte doek of haal het ijs voorzichtig met de hand weg.

Maak de binnenkant schoon

Gebruik een sopje van warm water met een beetje afwasmiddel of soda. Vermijd agressieve geuren of chloor: die blijven hangen in het plastic.

Droog alles goed af

Zorg dat je vriezer helemaal droog is voordat je de stekker weer in het stopcontact steekt. Zo voorkom je dat er direct weer ijs ontstaat.

Zet de vriezer weer aan en vul hem opnieuw

Laat de vriezer eerst goed op temperatuur komen voordat je de producten terugplaatst. Voilà – je vriezer is weer als nieuw!

Toe aan een nieuwe vriezer? Soms is ontdooien en schoonmaken niet genoeg. Werkt je vriezer niet meer efficiënt, blijft hij lawaai maken of is het energieverbruik de pan uit gerezen? Dan is het misschien tijd om afscheid te nemen. Vooral oudere modellen zonder No Frost kunnen flink wat stroom slurpen. Een nieuwe, energiezuinige vriezer – liefst met No Frost – bespaart je tijd, geld én frustratie.

Lees ook: 12 tips tegen vieze geurtjes in huis

▼ Volgende artikel
De vergeten tools van Windows, ken jij ze nog?
© Chananporn - stock.adobe.com
Huis

De vergeten tools van Windows, ken jij ze nog?

Windows kent flink wat verborgen of mogelijk vergeten programma’s die je waarschijnlijk niet of nog nauwelijks gebruikt. Het zijn een beetje de ‘vergeten groenten’ van Windows. Denk aan het klassieke Configuratiescherm, het Windows X-menu, het venster met speciale tekens en nog meer verborgen parels. Laten we ze eens afstoffen!

In dit artikel laten we een heel aantal verborgen en/of vergeten functies van Windows zien. Misschien heb je er nog wat aan!

  • Het venster Speciale tekens
  • Snel overzicht van de aanwezige gebruikersaccounts
  • Tekst op je scherm optimaliseren
  • Schijven bekijken en beheren via Schijfbeheer
  • Opstartgedrag instellen met msconfig
  • Alle info over je pc in Systeeminformatie
  • Snel de netwerkverbinding uit- en inschakelen
  • Problemen analyseren met de Betrouwbaarheidsgeschiedenis en Logboeken
  • Klembordgeschiedenis
  • Back-ups maken via Bestandsgeschiedenis
  • Processen live monitoren met Broncontrole
  • RAM controleren met Geheugencontrole
  • Automatisch opruimen met Opslaginzicht
  • Stapsgewijze uitleg vastleggen met Stappenbeschrijving
  • Instellingen aanpassen met Lokaal groepsbeleid (Windows Pro)
  • Risicovolle software testen in Windows Sandbox (Windows Pro)

Eens wat anders? Meer dan een achtergrond: zo pas je Windows tot in detail aan

Vreemde tekens

Ben je druk aan het typen en kom je erachter dat je een vreemd teken nodig hebt? Vraag een overzicht op via het venster met speciale tekens. Dit onderdeel is diep verborgen in Windows, maar is wel handig. Het laat je snel vreemde tekens verwerken in je document, bijvoorbeeld in Word.

Open het Startmenu en typ Speciale tekens. Een overzicht verschijnt. Kies het gewenste lettertype boven in het venster. Heb je een teken gevonden, dan selecteer je het en dubbelklik je erop om het te plaatsen in Te kopiëren tekens. Klik op Kopiëren. Vervolgens kun je het teken in je eigen document plakken (met de toetscombinatie Ctrl+V). In het venster vind je ook de optie Geavanceerde weergave. Hiermee krijg je toegang tot extra opties, zoals het kiezen van een tekenset en het zoeken naar specifieke karakters door ze te beschrijven (bijvoorbeeld: ‘uitroepteken’).

Snelle toegang tot vreemde tekens, ongeacht de gebruikte app.

Gebruikersaccounts

Heb je behoefte aan een snel overzicht van de gebruikersaccounts in Windows? Je kunt een lijst opvragen. Open het venster Uitvoeren en typ Control userpasswords2. Klik op OK. Op de tab Gebruikers zie je welke gebruikers op de computer aanwezig zijn. Dubbelklik erop om de details te bekijken. Zo zie je onder meer op de tab Groepslidmaatschap welke rechten de gebruiker heeft (bijvoorbeeld Administrator of Standaardgebruiker).

Klassiek Configuratiescherm

Hoewel het Windows-instellingenvenster inmiddels het klassieke Configuratiescherm grotendeels heeft overgenomen, is de oude versie nog zeker aanwezig in Windows. Open hiervoor het Startmenu en typ Control. Via het Configuratiescherm heb je nog altijd toegang tot een flinke set instellingen.

ClearType aanpassen

ClearType is ingebakken in Windows en zorgt ervoor dat letters vloeiend op je scherm worden getoond. Wist je dat ClearType meerdere modi kent en je normaal gesproken de kans niet krijgt om de meest optimale modus voor je ogen en het gebruikte beeldscherm te selecteren? Open het Startmenu en typ cttune, gevolgd door Enter. Een wizard opent. Doorloop de verschillende vensters en geef aan van welke ClearType-modus je gebruik wilt maken.

Laat de letters op het beeldscherm er nog beter uitzien.

Schijfbeheer

Dacht je dat de verkenner alle informatie toont over de schijven en indeling van de computer? Dan heb je Schijfbeheer nog niet gezien. Open het Startmenu en typ diskmgmt.msc. Boven in het venster zie je de aanwezige schijven en partities. Je ziet van welk bestandssysteem gebruik wordt gemaakt, wat de status van de schijf is, welke capaciteit deze heeft en welk gedeelte van de schijf nog beschikbaar is. De onderste helft van het venster visualiseert de schijven en geeft aan hoe elke schijf is ingedeeld. Veel computers beschikken bijvoorbeeld over een verborgen Windows-herstelpartitie: of dat het geval is, zie je in dit overzicht. Klik erop met de rechtermuisknop voor aanvullende opties. Zo kun je hier de stationsletter aanpassen, maar ook de grootte van een partitie aanpassen. Veiligheid staat natuurlijk voorop; zorg daarom altijd voor een goede back-up van de bestanden voordat je wijzigingen aanbrengt via Schijfbeheer.

Gedetailleerde informatie over de schijven en partities.

Systeemconfiguratie

Ook deze verborgen tool mag niet ontbreken in ons lijstje: Systeemconfiguratie. Open wederom het Startmenu en tik msconfig. Het onderdeel geeft je informatie over de manier waarop Windows wordt opgestart (via de tab Algemeen), maar geeft ook controle over de services en andere onderdelen die tijdens de start worden geladen.

Open de tab Services voor een overzicht van aanwezige services. Bij Status zie je of ze actief of gestopt zijn. Verwijder het vinkje bij een service die je niet nodig hebt. Die functie is uiteraard alleen bedoeld voor de meer gevorderde gebruiker en als je weet waarvoor de services zijn bedoeld.

Op de tab Hulpprogramma’s vind je een lijst met handige programma’s en hun beschrijving. Maak je gebruik van een multibootsysteem met meerdere besturingssystemen? Op de tab Computer opstarten kun je kiezen welk besturingssysteem standaard moet worden geladen en hoelang het opstartmenu in beeld moet blijven.

Systeeminformatie

Wil je álles weten over je computer? Dan komt het onderdeel Systeeminformatie goed van pas. In het geopende Startmenu typ je msinfo. Aan de linkerkant zie je de verschillende categorieën waarover je de informatie kunt opvragen. Rechts in het venster vind je alle relevante details. Kies Systeemoverzicht voor een totaalweergave, waarin je onder meer ziet welke processor wordt gebruikt en welke versie de firmware van je computer heeft.

Wil je bepaalde informatie delen met anderen (bijvoorbeeld voor probleemoplossing), dan kies je voor Bestand / Exporteren. Je kunt de gegevens daarmee in een tekstbestand opslaan. Via het zoekvenster onderin (of via Ctrl+F) kun je met behulp van trefwoorden zoeken naar specifieke informatie.

Alles wat je moet weten over de computer vind je hier.

Netwerk onder controle

Je kent het ongetwijfeld: bij problemen even snel de netwerkverbinding willen herstellen door deze in en uit te schakelen. In Windows 11 is dat aardig weggestopt en al helemaal voor bekabelde verbindingen. Gelukkig is het klassieke Configuratiescherm-onderdeel nog beschikbaar. Open het Startmenu en typ ncpa.cpl. Het venster netwerkverbindingen verschijnt: alle draadloze én bekabelde verbindingen overzichtelijk in beeld, zonder opsmuk. Klik erop met rechts voor snelle acties, zoals Uitschakelen of Eigenschappen.

Handig: snel je netwerk in- en uitschakelen.

Betrouwbaar of niet

Windows houdt bij hoe het is gesteld met de prestaties van de machine. Heeft de computer een vastloper of gebeurt er iets onverwachts, dan wordt dit bijgehouden. De betrouwbaarheidscontrole geeft je een goed beeld van wat er mogelijk misgaat. Open het Startmenu en typ Betrouwbaarheid. Kies Betrouwbaarheidsgeschiedenis weergeven. In een tijdlijn lees je hoe de machine zich in de afgelopen tijd heeft ontwikkeld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende incidenten, zoals kritieke gebeurtenissen, waarschuwingen en informatieve meldingen. Klik op een datum om te zien wat er op die dag aan de hand is. Dubbelklik op een onderdeel om de details te bekijken.

Hoe betrouwbaar is jouw computer?

Logboeken

Heb je de betrouwbaarheidsgeschiedenis bekeken en behoefte aan iets meer informatie over bepaalde gebeurtenissen op de computer? Het onderdeel Logboeken komt hiervoor van pas (in Startmenu typ je Logboeken). Klik links op Windows-logboeken. Bij Systeem zie je bijvoorbeeld welke systeemactiviteiten (inclusief fouten) hebben plaatsgevonden. Selecteer een vermelding om de details te bekijken. Op deze manier kun je eventuele fouten die je eerder in de betrouwbaarheidsgeschiedenis hebt gezien, koppelen aan meer informatie over de fout zelf.

Lokaal groepsbeleid

‘Editor voor lokaal groepsbeleid’ is niet de meest uitnodigende naam, maar in de praktijk is dit wel een interessant verborgen onderdeel van Windows 11 Pro. Hoewel dit programma primair is bedoeld voor bedrijven en netwerken met meerdere computers, kun je het ook thuis prima gebruiken om Windows naar je hand te zetten. Open het Startmenu en typ gpedit.msc. Klap de sectie Computerconfiguratie / Beheersjablonen uit. Hier vind je de verschillende Windows-onderdelen die je onder handen kunt nemen.

Via Startmenu en Taakbalk kun je bijvoorbeeld specifieke opties uit het Startmenu verwijderen of alle pop-upmeldingen laten verdwijnen. Ga wel voorzichtig te werk: dit verborgen Windows-onderdeel is krachtig en kan problemen geven als je onzorgvuldig te werk gaat. En helaas: in de Home-editie van Windows 11 is het niet beschikbaar.

Dit zijn veel opties die je normaal alleen via het Windows-register kunt aanpassen.

Geavanceerdere Windows-functies nodig?

Schaf de Pro-versie aan

Windows Sandbox

Maak je gebruik van de Pro-versie van Windows 11, lees dan even verder. Die versie bevat namelijk Windows Sandbox. Met Sandbox kun je een instantie van Windows draaien in een afgebakende omgeving (ofwel in een virtuele machine). In de Sandbox kun je vervolgens programma’s (of bestanden die je niet helemaal vertrouwt) proberen, zonder dat je hiermee je primaire Windows-omgeving vervuilt. Bij het sluiten van Sandbox wordt alles gewist: de volgende keer begin je weer met een schone lei.

Open het Startmenu, typ Windows-onderdelen en kies Windows-onderdelen in- of uitschakelen. Zet een vinkje bij Windows Sandbox. Na installatie open je het via het Startmenu. Een nieuw venster met volledige Windows-omgeving verschijnt. Houd je het voor gezien? Sluit het venster simpelweg om alles te wissen.

In Windows Sandbox kun je zonder problemen zaken uitproberen.

Klembordgeschiedenis

Op een gemiddelde dag kopieer en plak je aardig wat items. Heb je een item nodig dat je eerder hebt gekopieerd? Maak dan gebruik van de klembordgeschiedenis. Druk op Windows-toets+V en zie daar: een compact venster met een overzicht van eerder gekopieerde items. Klik op het item dat je nodig hebt om het weer te plakken. Of klik op de drie puntjes om het item uit de lijst te verwijderen (als je het toch niet meer nodig hebt). Je kunt items ook vastmaken: klik op de bijbehorende punaise zodat het onderdeel altijd zichtbaar blijft. Handig!

De klembordgeschiedenis houdt bij wat je eerder hebt gekopieerd.

Bestandsgeschiedenis

We blijven nog even in de geschiedenismodus en wel met het verborgen onderdeel Bestandsgeschiedenis. Hiermee kun je kopieën maken van je bestanden en in geval van nood terugkeren naar een eerdere versie van dat bestand. Je kunt Bestandsgeschiedenis alleen gebruiken in combinatie met een externe schijf (inclusief een netwerkschijf).

Open het Startmenu en typ bestandsgeschiedenis. Klik op Inschakelen. Vervolgens geef je aan welke locatie je wilt gebruiken: klik links op Station selecteren. Wil je dat er van specifieke mappen niet een back-up wordt gemaakt, dan kies je hierna voor Mappen uitsluiten / Toevoegen en wijs je deze mappen aan. Via Geavanceerde instellingen kun je de werking verder naar je hand zetten. Zo geef je hier op hoe vaak een kopie van bestanden moet worden gemaakt en hoelang de back-ups bewaard moeten blijven. Om bestanden later terug te zetten, kies je links in het venster voor Persoonlijke bestanden terugzetten.

Broncontrole

Heb je zin om écht de diepte in te gaan, bijvoorbeeld om te zien waardoor de computer opeens trager wordt of slecht reageert? Maak dan gebruik van Broncontrole (open het Startmenu en typ broncontrole). Hier zie je per belangrijk systeemonderdeel (processor, schijf, netwerk en geheugen) hoe de prestaties zijn. Broncontrole geeft aan welke processen beslag leggen op het systeem. Reageert de computer bijvoorbeeld traag omdat de processor continu in gebruik is, dan kun je in het vak Processor de processen sorteren en ontdekken wie hieraan schuldig is. Je kunt vervolgens de boosdoener uitschakelen: klik erop met de rechtermuisknop en kies Proces beëindigen.

Windows-toets+X

Gemak schuilt soms in een klein hoekje. Ken je de toetscombinatie Windows-toets+X al? Dit menu geeft je toegang tot een flinke set handige Windows-onderdelen, zoals Taakbeheer, Zoeken, het venster Uitvoeren en de Logboeken. Bovendien kun je via dit menu de computer snel uitschakelen of je afmelden bij Windows.

Geheugencontrole

Sommige programma’s helpen je met het opsporen van mogelijke computerproblemen. Goed voorbeeld hiervan is Geheugencontrole, waarmee je het werkgeheugen van de machine controleert. Open het Startmenu en typ geheugencontrole. Zorg ervoor dat je al je werk hebt gesloten en klik op Nu opnieuw opstarten en zoeken naar problemen. De computer start opnieuw op en de controle wordt uitgevoerd. Bij eventuele problemen stelt Geheugencontrole je hiervan op de hoogte.

Het werkgeheugen neem je onder de loep met de Geheugencontrole.

Opslaginzicht

Veel van de besproken vergeten Windows-onderdelen gaan al flink wat Windows-versies mee. Dat geldt niet voor alle onderdelen, zoals Opslaginzicht. Dit onderdeel helpt je bij het in bedwang houden van de bestanden op je computer. Het maakt bijvoorbeeld automatisch ruimte vrij en verwijdert tijdelijke bestanden.

Open de Windows-instellingen (Windows-toets+I) en kies Systeem / Opslag / Opslaginzicht. Uiteraard zorg je dat de optie Windows probleemloos laten werken door automatisch tijdelijke systeem- en app-bestanden op te schonen is geactiveerd. Onder Gebruikersinhoud automatisch opschonen kun je opslaginzicht inschakelen en aangeven wanneer het moet worden uitgevoerd. Standaard is dat bij weinig vrije schijfruimte, maar dagelijks, wekelijks of maandelijks behoort ook tot de mogelijkheden. Om de controle en optimalisatie direct uit te voeren, klik je op de knop Opslaginzicht nu uitvoeren (onder in het venster).

Stappenbeschrijving

Uiteraard word je regelmatig door vrienden en familie gevraagd om ze op computergebied uit de brand te helpen. Juist dan kan het verborgen onderdeel Stappenbeschrijving goed van pas komen (open het Startmenu en typ Stappenbeschrijving). Dit programma maakt screenshots van de schermen waarin je iets uitlegt en geeft aan waarop je klikt. Op basis van die stappen kun je anderen helpen en laten zien hoe je het probleem oplost.

Klik op Opname starten en voer de stappen uit. Klik hierna op Stoppen en beoordelen. Een overzicht van alle stappen verschijnt. Via Opmerking toevoegen kun je aanvullende informatie opgeven. Klik hierna op Opslaan om het bestand als zip-bestand te bewaren en met anderen te delen. Microsoft geeft overigens al enige tijd via een melding in het programma aan dat Stappenbeschrijving wordt uitgefaseerd, maar gelukkig is dat nog niet gebeurd.

Watch on YouTube