Zo krijg je stembesturing op de Raspberry Pi
Met slimme assistenten zoals Google Assistant, Amazon Echo en Apple geef je opdrachten met je stem. Leuk, maar je stemopnames worden wel naar de cloud gestuurd voor verwerking. Met een Raspberry Pi en de opensource-software Rhasspy kun je stembesturing volledig lokaal realiseren, zelfs zonder internet. Je stemopdrachten koppel je dan aan Node-RED of een domoticasysteem zoals Home Assistant, en dat zonder dat Google, Amazon of Apple de hele tijd meeluistert. Zelfs in het Nederlands.
1 Raspberry Pi
Rhasspy heeft minstens een Raspberry Pi 2 nodig, maar we raden toch minstens model 3 aan. Als je complexe zaken wilt gaan doen, is een Raspberry Pi 4 zelfs aan te raden. Daarnaast heb je ook een microfoon en luidspreker nodig. Deze workshop hebben we met de ReSpeaker 2 Mics pHAT van Seeed uitgeprobeerd. Deze prik je op de gpio-header van de Raspberry Pi. De HAT heeft twee microfoons ingebouwd en een luidspreker sluit je aan via de 3,5mm-audiojack of de JST2.0-stekker. Wij gebruiken die laatste, waarop we een 3inch-luidspreker van 8 ohm en 1 watt aansluiten.
2 Audiodrivers
We gaan ervan uit dat je op je Raspberry Pi al de nieuwste Raspbian hebt geïnstalleerd, en via ssh (of een toetsenbord en scherm) opdrachten kunt intypen. Als je de ReSpeaker 2 Mics pHAT of andere audiohardware van Seeed gebruikt, dien je eerst een driver te installeren. Dat doe je met deze drie opdrachten:
git clone https://github.com/respeaker/seeed-voicecard
cd seeed-voicecard
sudo ./install.sh
Herstart daarna je Raspberry Pi met sudo reboot. Als je daarna weer inlogt, zou je in de uitvoer van de commando’s arecord -l (de lijst van microfoons) en aplay -l (de lijst van luidsprekers) de ReSpeaker-hardware moeten zien.
3 Installeer Rhasspy
Rhasspy kun je installeren in een Docker-container, in een virtuele Python-omgeving of als een Hass.io-add-on voor Home Assistant. In deze workshop voeren we de installatie uit met Docker Compose. Volg onze basiscursus Docker op Raspberry Pi elders in dit nummer om Docker en Docker Compose te installeren, en maak het volgende bestand docker-compose.yml aan:
version: '3.7'
services:
rhasspy:
image: rhasspy/rhasspy:2.5.0-pre
container_name: rhasspy
restart: always
volumes:
- /home/pi/containers/rhasspy/profiles:/profiles
ports:
- 12101:12101
devices:
- /dev/snd:/dev/snd
command: --user-profiles /profiles --profile nl
Bekijk op het forum van Rhasspy wat de nieuwste versie is en pas het image indien nodig aan. Op het moment van schrijven was dat rhasspy/rhasspy:2.5.0-pre.
4 Webinterface
Maak de Docker-container van Rhasspy met het commando docker-compose up -d. Nadat Rhasspy is opgestart, kun je de webinterface bereiken via http://IPADRES:12101 met in plaats van IPADRES het werkelijke ip-adres van je Raspberry Pi. Dat laatste kom je te weten met de opdracht ip a op je Pi. Kijk naar het ip-adres bij eth0 als je ethernet gebruikt of wlan0 als je wifi gebruikt. In de webinterface zie je rechts bovenaan in het blauw nl staan: dat is het teken dat Rhasspy het Nederlandse profiel gebruikt. Je ziet bovenaan ook een link naar de Getting Started Guide: de documentatie wordt gewoon door dezelfde webserver getoond.
5 Audio-instellingen
Klik links op het icoontje van de gereedschapskist. Je krijgt nu alle services van Rhasspy te zien en die zijn standaard allemaal uitgeschakeld. Rhasspy is eigenlijk een toolkit om een stemassistent mee te maken en voor elk van deze services heb je meerdere keuzes. Selecteer PyAudio bij Audio Recording, en aplay bij Audio Playing. Klik onderaan op Save Settings, waarna Rhasspy herstart. Klik op Audio Recording / Test en kies de microfoon, bijvoorbeeld seeed-2mic-voicecard. Klik op Audio Playing en Refresh en kies je luidspreker, bijvoorbeeld Direct hardware device without any conversions. Sla je wijzigingen nog eens op.
6 Kies een activatiewoord
In de volgende stap kies je een ‘wake word’: het woord dat je tegen Rhasspy dient te zeggen om je stemassistent te activeren. Selecteer Porcupine bij Wake Word en sla je wijzigingen op. Klik dan op Wake Word en Refresh. In de lijst voor de knop Refresh kun je nu uit een tiental activatiewoorden kiezen, zoals porcupine (de standaard) en hey pico. Als je je eigen activatiewoord wilt aanmaken, dan kan dat met de Picovoice Console. Maak een directory genaamd porcupine in je profielmap van Rhasspy en plaats het bestand daar. Daarna kun je het in de instellingen selecteren. Vergeet niet op Save Settings te klikken.
7 Spraak naar tekst en andersom
Stel Speech to Text in op Kaldi (als je een Raspberry Pi 4 hebt, want dit vraagt meer rekenkracht) of Pocketsphinx (voor eerdere modellen). Zet Text to Speech op Espeak en sla je wijzigingen op. Als je de pagina daarna ververst, krijg je de melding dat Rhasspy bestanden moet downloaden. De speech-to-text-engine heeft immers een akoestisch model en basiswoordenboek nodig. Klik bovenaan op Download. Als alles gedownload is, krijg je de melding Training Profile. Je krijgt ook de melding dat Rhasspy niet zeker is van enkele woorden hoe het die moet uitspreken.
8 Woordenboek
Klik op View bij de melding over onbekende woorden of klik in de zijbalk links op het icoontje met de twee aanhalingstekens. Rhasspy heeft al een gok gedaan over de uitspraak van de onbekende woorden, door er hun fonetische transcriptie bij te zetten. Klik op check to be sure om de beschikbare fonemen te bekijken. Klopt er iets niet, pas dit dan aan. Klik tot slot op Confirm Guesses. De woorden worden dan samen met hun uitspraak toegevoegd aan je lijst met Custom Words. Merk je later dat je een verkeerde uitspraak hebt toegevoegd, dan kun je deze altijd op deze pagina nog aanpassen.
9 Je bedoeling herkennen
Dan rest er nog één component die we moeten instellen: Intent Recognition. Stel die in op Fsticuffs en sla je wijzigingen op. Na de herstart zou Rhasspy je opdrachten moeten herkennen. Welke zinnen Rhasspy exact herkent, vind je op de pagina Sentences. De inhoud daarvan heeft de syntaxis van een ini-bestand, en elke sectie is een ‘intent’ of bedoeling. Bekijk bijvoorbeeld de regel [GetTime] met daarna de regel hoe laat is het. Dat betekent: als je de zin “hoe laat is het” uitspreekt, verstaat Rhasspy dit als de bedoeling GetTime. Je kunt hier ook complexere regels invullen, op de pagina staat een link naar de volledige syntaxis.
10 Test!
Ga nu naar de pagina Test en typ een van de zinnen uit de pagina Sentences in het tekstveld naast Recognize. Klik op de knop ernaast. Als je bijvoorbeeld “zet de woonkamerlamp aan” invoert, verschijnt er na een druk op de knop ChangeLightState onder, de waarde woonkamerlamp bij het slot name en de waarde aan bij het slot state. Als je op Show JSON klikt, krijg je gedetailleerdere informatie over wat Rhasspy herkent. Als dit werkt, is de ultieme test het daadwerkelijk uitspreken: spreek het activatiewoord uit (bijvoorbeeld “hey pico”) en daarna je zin. Als alles goed gaat, toont de testpagina nu je woorden in tekst, inclusief de herkende intent en slots.
Rhasspy verstaat me niet!
11 Actie!
Rhasspy herkent nu wat je zegt en achterhaalt de bedoeling daarachter, maar doet er nog niets mee. Gelukkig ondersteunt Rhasspy diverse manieren om op je ‘intents’ te reageren. Standaard stuurt Rhasspy bij het herkennen van een intent een event met JSON-code uit via een WebSocket. Je kunt dan in een ander programma naar deze WebSocket-events luisteren en daarop reageren. Een handig programma daarvoor is Node-RED, dat je ook eenvoudig op je Raspberry Pi met Docker installeert.
12 WebSockets
Kies in Node-RED uit het palet links onder het kopje network een node websocket in en versleep die naar de werkruimte in het midden. Dubbelklik erop, laat het type op Listen on staan en klik bij Path op het icoontje van het potlood naast Add new websocket-listener. Vul bij Path de url ws://rhasspy:12101/api/events/intent in, of vervang rhasspy in de url door de hostname of het ip-adres van je Raspberry Pi als je Node-RED op een andere computer hebt draaien. Laat Send/Receive op payload staan en klik op Add. Geef dan je node websocket in een naam en klik op Done.
13 Debug
Sleep nu een node debug (in het onderdeel common helemaal bovenaan) naar de werkruimte. Verbind het rechtse grijze vakje van je websocket-node met het linkse grijze vakje van de debug-node. Klik dan op Deploy om je flow in Node-RED uit te rollen. Klik nu op het menu helemaal rechts bovenaan en dan op View / Debug messages. Rechts krijg je nu alle boodschappen van de debug-node te zien. Als je nu tegen Rhasspy praat en die de intent herkent, krijg je in het debug-venster de JSON-code van de intent te zien.
14 Van string naar object
Maar eerst dienen we de JSON-string (een reeks tekens) naar een JSON-object om te zetten. Sleep een node json uit het onderdeel parser en plaats die tussen de websocket- en debug-nodes. Daarvoor dien je de bestaande verbindingen te verwijderen (selecteer en druk op Delete) en nieuwe verbindingen te maken. Als je nu weer op Deploy klikt en tegen Rhasspy praat, zie je in het debug-venster de intent in de vorm van een object in plaats van een string. Onderdelen kun je nu uitklappen, bijvoorbeeld het deelobject intent met daaronder name die de naam van de herkende intent bevat, zoals “GetTime”.
15 Wat zei je?
Hang nu een node switch (uit function) achter de json-node en dubbelklik erop. Vul bij Property de eigenschap msg.payload.intent.name in en vul bij de regel onderaan achter == niets in, omdat een niet herkende zin een intent zonder naam krijgt. Klik op Done. Voeg achter de switch-node een node change (uit function) toe, dubbelklik erop en zet de payload op Wat zei je?. Geef de node eventueel een naam en klik op Done. Hang achter deze node een node http request (uit network), verander de methode naar POST en vul bij de url http://rhasspy:12101/api/text-to-speech in. Klik op Done en dan Deploy.
16 Intents herkennen
Als je nu iets zegt dat Rhasspy niet verstaat, antwoordt hij “Wat zei je?”. Door nu aan de switch andere regels toe te voegen, kun je voor elke herkende intent een andere actie laten uitvoeren. Klik in de eigenschappen van de switch-node op het knopje +add onderaan om een regel toe te voegen en vul in het veld na het isgelijkteken GetTime in. Er verschijnt nu een extra uitgang aan de switch-node. Hang daar een node function (in het onderdeel function) achter en verbind die ook met je http request. Dubbelklik op de intent en geef die de naam GetTime.
17 Hoe laat is het?
In de function-node schrijf je een javascript-functie, die de tijd uitvoer als een tekst, die door de http request aan Rhasspy wordt doorgegeven om uit te spreken. In die functie maak je eerst een variabele timeString, waaraan je de uitvoer van de methode toLocaleTimeString op een nieuw Date-object toekent. Op het einde van de functie geef je de payload terug, waaraan je de string “Het is” en de tijd toekent. In die tijd vervang je de dubbele punt (:) door de string “ uur “. Als je deze node nu opslaat en de flow uitvoert via Deploy, antwoordt Rhasspy je op je vraag hoe laat het is.
18 Slots
GetTime is een eenvoudige intent, maar complexere intents zoals ChangeLightState bevatten ook slots. Die kun je eenvoudig uit de JSON-code halen in Node-RED. Voeg een nieuwe regel in de switch-node toe en test op ChangeLightState. Hang hieraan een node template (in het onderdeel function) en verbind die ook weer met de http request. Vul in het tekstveld template de code Ik zet de {{ payload.slots.name }} {{ payload.slots.state }} in. Hiermee antwoordt Rhasspy je “Ik zet de woonkamerlamp aan”, als je “Zet de woonkamerlamp aan” vraagt, en hetzelfde voor andere apparaten en toestanden die voor de intent zijn gedefinieerd.
19 Apparaten aansturen
Uiteraard kun je Rhasspy op deze manier ook acties laten uitvoeren, zoals je lampen daadwerkelijk in- en uitschakelen. Hoe dat precies gebeurt, hangt af van wat voor lampen je hebt en welke API deze aanbieden. Voor een REST API gebruik je een http request, voor apparaten die MQTT spreken gebruik je mqtt out en definieer je een mqtt-broker. Uiteraard kun je ook allerlei nodes toevoegen voor extra functionaliteit en dan kun je zo bijvoorbeeld je Philips Hue-lampen via spraak aansturen.
20 En verder
Rhasspy is een heel flexibel systeem voor spraakbesturing. Bijna elk onderdeel kun je wel vervangen of aanpassen. Bekijk zeker de interne documentatie van je installatie. We hebben ons in deze workshop gefocust op de integratie met Node-RED, maar ook met het domoticasysteem Home Assistant is er een uitstekende integratie. Via de http en de WebSocket API en MQTT-boodschappen die het Hermes-protocol volgen, kun je bovendien in principe elk systeem met Rhasspy koppelen. Bezoek zeker ook het Rhasspy-forum waar een behulpzame community actief is.
Meerdere apparaten met Rhasspy
