Ook de toekomst van ons geld wordt digitaal. Denk aan het digitale centrale bankgeld dat wordt ontwikkeld, zoals de digitale euro, maar cryptovaluta, zoals de bitcoin. Nu al speelt digitaal geld een grote rol in ons betaalverkeer. Het is alleen minder geschikt om je brood bij de bakker mee te betalen. Stablecoins kunnen dat probleem opvangen.

Banken geven je nog nauwelijks rente over je spaargeld. Bij een hoger spaarsaldo rekenen ze zelfs een negatieve rente. Samen met de hoge inflatie, de snelgroeiende huizenprijzen en de toenemende schuldenlast blijft er daardoor van onze koopkracht weinig over. Hierdoor groeit ook de onzekerheid over ons geldsysteem. Zeker omdat overheden steeds meer macht uitoefenen.

Er zijn schrijnende voorbeelden van landen waar rekeningen worden afgesloten van mensen die bijvoorbeeld een andere mening hebben. Ook in meer ontwikkelde landen gebeurt dit soms. Zo kregen Canadese banken onlangs toestemming om zonder gerechtelijk bevel de rekeningen af te sluiten van vrachtwagenchauffeurs die demonstreerden tegen het coronabeleid. Bij dergelijke onrust dreigt altijd een zogenoemde bankrun. Daarbij proberen mensen massaal hun geld bij banken weg te halen en dat blijkt dan vaak heel beperkt mogelijk. Ongeveer 97 procent van het geld in omloop, is alleen een getalletje op het scherm. In Canada gingen de vijf grootste banken vanwege de onrust mysterieus offline vanwege ‘technische problemen’.

Bitcoin en cryptovaluta

Een betere reclame voor bitcoin dan bovenstaande kun je bijna niet bedenken. Het peer-to-peerbetaalsysteem werkt wereldwijd, zonder centrale instanties of banken. Hoewel landen het bezit of het minen van bitcoin soms proberen te verbieden, zoals recent nog in India en Rusland, komen ze daar meestal op terug. Vervolgens proberen ze het te reguleren, bijvoorbeeld door meer belastingen te heffen.

Vrijheid is maar één kant van het verhaal. Je kunt bitcoin ook zien als een investering – net als de talloze altcoins – of als een manier om je in te dekken tegen inflatie. Historisch heeft de koers van de bitcoin ondanks de volatiliteit een sterke groei laten zien. Kijk bijvoorbeeld naar het voortschrijdend gemiddelde over tweehonderd weken waar het altijd boven is gebleven.

Ook in onzekere tijden, zoals oorlog, zou de waarde toenemen, net als andere schaarse goederen, zoals goud. Het kopen van bitcoin blijft natuurlijk een risico, maar het is wel tekenend dat steeds meer analisten het nu als veilige haven gaan zien in de strijd tegen inflatie, en niet meer als speculatieve investering.

Lees ook: Crypto voor beginners - Handelen in digitale munten

©PXimport

Bitcoin-betalingen

Bitcoin en andere cryptovaluta krijgen steeds meer een rol in het gewone betalingsverkeer. El Salvador spant de kroon. Daar kan sinds september 2021 overal met bitcoin worden betaald. Als eerste land ter wereld is het daar als wettig betaalmiddel ingevoerd. Verschillende andere landen zouden dit nu ook overwegen. De meeste ontwikkelingen zien we online. Zo staat PayPal gebruikers in de Verenigde Staten al toe om online te betalen met behulp van cryptovaluta. Er zijn ook diverse creditcards die je deze mogelijkheid geven.

Betaalprovider Strike wordt door Twitter ingezet om fooitjes te kunnen geven. CashApp biedt gebruikers een eenvoudige app voor onderlinge betalingen. Zelfs in Nederland zien we initiatieven met cryptobetalingen, zoals in Arnhem waar je al bij zo’n honderd winkels met bitcoin kunt betalen. Als je aangeeft dat je met bitcoin wilt betalen, toont de winkelier een QR-code die je met een wallet-app op je smartphone kunt scannen. Na akkoord ziet de winkelier dat de betaling is gelukt. De betaaldienst is opgezet door BitKassa en maakt gebruik van het lightning-netwerk, dat veel beperkingen van bitcoin wegneemt als het gaat om betalingen.

Betalen via lightning-netwerk

Bij het versturen van bitcoin tussen bijvoorbeeld exchange en wallet kun je tegen hoge kosten aanlopen. De transacties gaan daarbij ook niet heel snel. Er is namelijk tijd nodig om een transactie te bevestigen op de blockchain. Het snelgroeiende lightning-network neemt veel beperkingen weg.

Je kunt het als extra laag bovenop het bitcoin-netwerk zien. Het maakt heel snelle betalingen mogelijk tegen zeer lage transactiekosten. Het is een oplossing voor de hoge kosten die financiële dienstverleners, zoals creditcardmaatschappijen, rekenen voor het verwerken van het betalingsverkeer, terwijl ze vaak verre van efficiënt werken.

©PXimport

Betalen met stablecoins

Een nadeel van bitcoin-betalingen is dat je met sterke koersschommelingen hebt te maken, waardoor het prijzen van artikelen in bitcoin eigenlijk geen optie is. Ook al door de hoge koers. Al zou je in ‘satoshis’ kunnen prijzen: er zitten er honderd miljoen in één Bitcoin. Een dienst als Satsback.com geeft bitcoin als beloning voor je ‘normale’ aankopen in deelnemende onlinewinkels. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld Alternate en Bever. Feitelijk biedt de winkel commissie die je deelt met deze dienst, over het algemeen enkele procenten. De beloningen kun je periodiek ophalen via het lightning-netwerk door het verbinden van je wallet.

Waarschijnlijk zullen nieuwerwetse betalingssystemen met stablecoins werken. Een stablecoin wordt als token op een blockchain, zoals Ethereum, uitgegeven. De waarde is direct gekoppeld aan (meestal) de dollar. Een recent voorbeeld is SolPay van Solana dat werkt met usdc. Banken werken overigens ook zelf aan digitale munten, zoals de digitale euro. Die zijn alleen niet altijd op de blockchain gebaseerd en hebben een flinke technologische achterstand.

©PXimport

Digitale euro van centrale bank

Centrale banken zien ook zelf wel wat in een digitale munt. De algemene naam voor zulke digitale valuta is Central Bank Digital Currency (CBDC). Bij de Chinese centrale bank lopen al vergaande experimenten met een digitale yuan. Enkele andere landen hebben het al, zoals Nigeria en de Bahama’s, terwijl Japen en de Verenigde Staten de mogelijkheden onderzoeken.

Europa heeft al aangegeven een digitale euro te gaan ontwikkelen, maar het duurt nog zeker enkele jaren voordat deze wordt uitgebracht. Een vaak genoemde keerzijde van digitaal geld van centrale banken is dat overheden in potentie zouden kunnen gaan bepalen waar jij je geld aan uitgeeft, omdat het ‘programmeerbaar’ is.

Nadelen stablecoins

Bekende voorbeelden van stablecoins zijn usdt (Tether), usdc (USD Coin) en ust (TerraUSD). Hoewel usdt de markt jaren heeft gedomineerd en in marktwaarde nog steeds het grootst is, zijn vooral usdc en ust in opmars. Een nadeel van stablecoins is dat ze worden beheerd door centrale partijen. Dat maakt ze minder veilig dan bijvoorbeeld het zeer decentrale bitcoin, waar autoriteiten niet of nauwelijks invloed op kunnen uitoefenen.

Je zou het populaire ust een uitzondering kunnen noemen. Het is minder gecentraliseerd. De algoritmische stablecoin gebruikt het (volatiele) Luna als stabilisatiemethode. Ondanks de risico’s is het gebruik van stablecoins het afgelopen jaar fors gegroeid. De totale marktwaarde vervijfvoudigd naar 149 miljard dollar!

Reden voor populariteit

Traditionele bankoverschrijvingen zijn traag en de transactiekosten relatief hoog. Het is een van de problemen die de cryptomarkt oplost. Stablecoins worden ook vaak gebruikt bij het verhandelen van cryptovaluta. Bij de meeste exchanges is usdt het meest gangbaar als ruilmiddel voor allerlei cryptomunten. Het is een handige optie om wat geld te parkeren als je een daling van je volatiele crypto’s verwacht.

Nog een voordeel van cryptovaluta is dat het een soort programmeerbaar geld is waar allerlei toepassingen voor kunnen worden gebouwd, bijvoorbeeld slimme contracten. Een belangrijke meerwaarde van stablecoins is dat je hier rente op kunt ontvangen. Dat begint vaak bij zo’n 8 procent op jaarbasis. Bij ust kun je dankzij het Anchor Protocol zelfs 19,5 procent rente ontvangen. 

Er zijn ook complexere protocollen voor nog veel hogere rentes. Het heet ook wel yield farming. De gebruikers worden farmers genoemd en met yield wordt de rente of opbrengst bedoeld die je verdient door je crypto vast te zetten op deze protocollen. Een hogere rente, soms wel honderden procenten, brengt echter ook meer complexiteit en hogere risico’s.

©PXimport

Sparen en lenen zonder bank

Het zal nog lang duren voordat je echt geen bank meer nodig hebt. Het is wel wat platforms als Celsius en BlockFi voor ogen hebben. Celsius is opgericht door Alex Mashinsky, een van de uitvinders van de VoIP-technologie. In 2017 begon hij Celsius, dat het beste is te omschrijven als leenplatform. Je kunt er cryptomunten storten in een wallet waar je vervolgens rente op ontvangt.

Het geparkeerde kapitaal wordt door Celsius gebruikt om leningen te verstrekken. Je kunt ook zelf leningen afsluiten. Bij een bank is dat een rompslomp, maar bij Celsius is het eenvoudig. Je cryptomunten kunnen als onderpand dienen voor een lening in stablecoins. BlockFi werkt volgens hetzelfde principe. De renteopbrengsten zijn aantrekkelijk.

Celsius biedt op stablecoins als usdc en usdt momenteel jaarlijks 8,5 procent rente. Ook op cryptovaluta ontvang je rente, zoals Bitcoin (6,20 procent), Ethereum (5,35 procent), Matic (9,10 procent), Polkadot (9,02 procent), Luna (6,05 procent), Solana (5,50 procent), Avax (7,05 procent) en BNB (6,71 procent). Als alternatief kun je overigens ook direct bij veel van deze blockchainnetwerken, zoals Luna en Solana, je tokens vastzetten, ook wel staking genoemd. Een nadeel is dat ze dan meestal een periode vaststaan. Bij Celsius kun je je cryptomunten weer wel op elk moment weghalen.

Beloningen

Kies je bij Celsius voor de zogenoemde ‘in-kind rewards’ dan wordt de rente betaald in de betreffende cryptomunt. Bij een stablecoin zoals usdc of usdt verdien je dus extra dollars. Rente in de vorm van Bitcoin of Ethereum zorgt dat je jouw positie in die cryptovaluta versterkt, wat gunstig is als je er op langere termijn veel van verwacht. Een nu kleine beloning kan op termijn veel rianter zijn, als je een goed verkoopmoment kiest. Geduld wordt beloond.

Als alternatief kun je ook in de Celsius-token worden uitbetaald. Dit geeft je wat privileges op het platform. Merk op dat de rente bij Celsius wekelijks in je wallet wordt gestort. Het telt dan mee in de renteberekening van de week daarna. Je krijgt met andere woorden rente op rente. Bij een inleg van 1000 dollar heb je bij 8,50 procent rente na een jaar daarom geen 85 maar 89 dollar verdiend. 

Over langere tijd wordt het verschil groter. Zo is na vijf jaar de oorspronkelijke 1000 dollar gegroeid tot 1.529 dollar. Je kunt het narekenen met de calculator van Celsius zelf of een algemene calculator zoals https://kwikr.nl/omnicalc. Je voert de inleg (bijvoorbeeld 1000 dollar) in, het rentepercentage (bijvoorbeeld 8,50 procent), de uitbetalingsfrequentie (wekelijks), de gewenste termijn en eventuele periodieke stortingen die je wilt gaan doen.

©PXimport

Hoe te beginnen

Het is relatief eenvoudig om met Celsius of BlockFi te starten. Na het maken van een account moet je een verificatieproces doorlopen, waarbij je je paspoort nodig hebt en een foto van jezelf moet maken. Hierna kun je met bijvoorbeeld de Celsius-app of via de website je account beheren. Zo kun je eenvoudig het wallet-adres voor een cryptovaluta zichtbaar maken, zoals Bitcoin, Ethereum of usdc.

Daar kun je dan vervolgens de betreffende cryptomunten storten. Dat kan vanaf een eigen (hardware of software) wallet als je die hebt, of direct vanaf een exchange, zoals Bitvavo, Binance of KuCoin. Houd wel rekening met eventuele transactiekosten.

Celsius en BlockFi geven je regelmatige extra beloningen via promocodes. Bij Celsius ontvang je bijvoorbeeld 50 dollar in bitcoin als je minimaal 400 dollar aan cryptomunten stort en minimaal een maand laat staan. Ook voor diverse cryptomunten zijn er promocodes. En als je partner ook meedoet, profiteer je dubbel.

©CIDimport

Cryptomunten opnemen

Wil je cryptovaluta opnemen vanaf je wallet, bijvoorbeeld om ze te kunnen verhandelen op een exchange? Dan rekent Celsius hiervoor geen transactiekosten. Wel geldt er de eerste keer een wachttijd van 24 uur als je het adres hebt ingesteld waar je de cryptovaluta naartoe wilt sturen.

Bij BlockFi kun je een gelimiteerde (maar riante) hoeveelheid bitcoin en stablecoins één keer per maand gratis opnemen. Voor Ethereum en Chainlink worden wel opnamekosten berekend. Celsius werkt aan een swap-functie waarmee je cryptovaluta gemakkelijk onderling kunt omwisselen, zodat je bijvoorbeeld je Ethereum tijdelijk in usdc kunt zetten, of juist wat Ethereum kunt bijkopen van je stablecoins. BlockFi geeft je nu al handelsmogelijkheden op het platform.

Let op de risico’s!

Organisaties als Celsius en BlockFi zijn gecentraliseerd en daarom in potentie kwetsbaar voor bijvoorbeeld hacks of regulatie door overheden. Ze geven je ook geen of beperkte garanties. Het is daarom aan te raden zeker niet al je cryptovaluta bij zo’n partij te stallen, maar een gedeelte. Zo kun je de risico’s spreiden. Los daarvan is het ook belangrijk om je account(s) zo goed mogelijk te beveiligen, bijvoorbeeld met een tweestapsverificatie.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Een smartphone met een dunne schermrand was jaren geleden nogal prijzig, tegenwoordig vind je ze voor een schappelijke prijs. Wij hebben vijf randloze telefoons voor minder dan 350 euro voor je weten te vinden.

Ramdloze smartphones, ook wel toestellen met een zogeheten full-screen- of edge-to-edge- display genoemd, winnen de laatste jaren steeds meer aan populariteit – en dat is niet zonder reden. Door het minimaliseren van de schermranden hebben deze telefoons een strak en modern design, waarbij het scherm nagenoeg de volledige voorkant van het toestel beslaat. Dit zorgt voor een luxe uitstraling. Bovendien maken fabrikanten optimaal gebruik van de beschikbare ruimte, waardoor zelfs compacte toestellen een groter schermoppervlak kunnen bieden. Voor gebruikers betekent dit een betere balans tussen draagbaarheid en functionaliteit. Daarnaast zijn veel randloze smartphones uitgerust met moderne technologieën zoals in-display vingerafdrukscanners en geavanceerde gezichtsscanners.

Samsung Galaxy A35 5G

De Galaxy A35 5G is een middenklasse smartphone met een helder 6,6-inch Super AMOLED-scherm, een 50 MP hoofdcamera en een krachtige Exynos 1380-processor. Het toestel biedt 5G-connectiviteit en een batterijduur die gemakkelijk een dag meegaat. Met Samsung's One UI 6.1 en een strakke ontwerp is dit een uitstekende keuze voor gebruikers die op zoek zijn naar een betrouwbare en stijlvolle smartphone.

Motorola Edge 40

De Motorola Edge 40 beschikt over een 6,55-inch pOLED-scherm met een verversingssnelheid van 144 Hz, wat zorgt voor vloeiende beelden. Het toestel is uitgerust met een MediaTek Dimensity 8020-processor en een 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie. Dankzij de 68W TurboPower-snellader is de 4400 mAh-batterij snel opgeladen. Het slanke, randloze ontwerp met afgeronde hoeken maakt dit een toestel met een premium uiterlijk.

Nothing Phone (2a)

De Nothing Phone (2a) valt op door zijn unieke, transparante ontwerp en LED-notificatieverlichting en de mogelijkheid om afzonderlijke onderdelen makkelijk te vervangen. Het toestel heeft een 6,7-inch AMOLED-scherm, een MediaTek Dimensity 7200 Pro-processor en een dubbele 50 MP camera-opstelling. Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en ondersteuning voor 45W snelladen biedt deze smartphone goede preraties.

Xiaomi Redmi Note 13 Pro+ 5G

De Redmi Note 13 Pro+ 5G van Xiaomi is uitgerust met een 6,67-inch AMOLED-scherm met een verversingssnelheid van 120 Hz en een resolutie van 1,5K. Het toestel beschikt over een 200 MP hoofdcamera, een MediaTek Dimensity 7200-Ultra-processor en een 5000 mAh-batterij die 120W snelladen ondersteunt. Door het randloze ontwerp en de krachtige specificaties is deze telefoon een uitstekende keuze voor fotografie-enthousiastelingen.

Google Pixel 7a

De Google Pixel 7a biedt een prettige Android-ervaring met regelmatige updates en een uitstekende camera. Het toestel heeft een 6,1-inch OLED-scherm, een Google Tensor G2-processor en een 64 MP hoofdcamera. Met functies zoals Real Tone en Night Sight levert de Pixel 7a indrukwekkende foto's, zelfs bij weinig licht. De telefoon heeft vooral aan de bovenzijde een smalle rand en de cameralens zit daarbij mooi in het display verwerkt. De compacte vormfactor maakt dit toestel ideaal voor gebruikers die een handzame smartphone zoeken.

Automatisch wasmiddel doseren is een functie die steeds vaker voorkomt op moderne wasmachines. Handig, want je hoeft niet meer zelf af te meten hoeveel wasmiddel je nodig hebt. Maar hoe werkt het precies, wat zijn de voordelen en waar moet je op letten?

Lees ook: Dit wil je weten over de wasprogramma's van je wasmachine

Wat is automatisch wasmiddel doseren?

Automatisch doseren betekent dat de wasmachine zelf bepaalt hoeveel wasmiddel en wasverzachter nodig is voor elke wasbeurt. Dit gebeurt met behulp van sensoren die onder meer kijken naar het gewicht van de was, de textielsoort en soms ook hoe vuil het wasgoed is. Je vult de reservoirs één keer met vloeibaar wasmiddel en eventueel wasverzachter. De machine gebruikt bij elke wasbeurt precies de hoeveelheid die nodig is. Je hoeft dus niet meer voor elke wasbeurt te meten of te gokken of met wasmiddel te knoeien.

Hoe goed werkt automatisch doseren?

In de praktijk werkt automatische dosering over het algemeen goed. Vooral bij normaal bevuilde was levert het een schone was op zonder overdosering. De sensoren stemmen de hoeveelheid nauwkeurig af op de lading. Wel zijn er verschillen tussen systemen. Bij sommige merken kun je bijvoorbeeld zelf de dosering nog bijstellen als je merkt dat de was niet fris genoeg wordt of dat er juist zeepresten achterblijven. Bij sterk bevuilde was of speciale stoffen (zoals sportkleding of babykleding) kan het zijn dat je alsnog handmatig wilt doseren of een ander type wasmiddel nodig hebt.

©AEG

AutoDose van AEG.

Voordelen van automatische dosering

Het grootste voordeel is gemak: je vult één keer het reservoir en daarna hoef je er wekenlang niet naar om te kijken. Daarnaast helpt automatische dosering bij het besparen van wasmiddel. Veel mensen gebruiken onbewust te veel, wat niet alleen slecht is voor het milieu, maar ook zorgt voor zeepresten in kleding en de machine. Verder voorkom je slijtage aan je kleding. Te veel wasmiddel kan stoffen aantasten en zorgt ervoor dat kleding minder lang mooi blijft.

Nadelen van automatische dosering

Niet alles is positief. Automatisch doseren werkt alleen met vloeibaar wasmiddel. Waspoeder of capsules kun je niet gebruiken. Daarnaast moet je erop letten dat je de juiste soort wasmiddel kiest. Sommige systemen werken niet goed met dikkere of schuimende middelen.

Een ander aandachtspunt is geur: omdat je het reservoir lang gebruikt, kan dat na verloop van tijd een muffe geur afgeven. Regelmatig schoonmaken en niet te lang wachten met bijvullen helpt dat voorkomen.

Bij sommige systemen kun je niet zelf bepalen welk vak je voor welk type wasmiddel gebruikt, of kun je geen speciaal wasmiddel apart instellen (bijvoorbeeld voor witte was of wol). Dat maakt je wat beperkter in je mogelijkheden.

©AEG

Hoe vaak moet je bijvullen?

Dat hangt af van de capaciteit van het reservoir en hoe vaak je wast. Gemiddeld gaat een volle tank tussen de 20 en 40 wasbeurten mee. Sommige machines geven een seintje als het wasmiddel bijna op is, bij andere moet je het zelf in de gaten houden.

Welk wasmiddel werkt het best?

Gebruik altijd vloeibaar wasmiddel. Veel fabrikanten raden hun eigen merk aan (zoals bijvoorbeeld Miele UltraPhase). In de praktijk werken veel gangbare A-merken ook goed, zolang ze niet te dik of sterk schuimend zijn. Vermijd ecologische of geconcentreerde wasmiddelen die speciaal zijn ontwikkeld voor handmatige dosering, tenzij het systeem ze aankan. Bij sommige merken slimme wasmachines (zoals Bosch en Siemens) kun je met de app de barcode op je eigen wasmiddelen scannen. De app stuurt dan informatie over de concentratie van je wasmiddel en de waterhardheid automatisch door naar de wasmachine, zodat echt altijd de juiste dosering wordt gebruikt.

Test een wasmiddel een tijdje en kijk hoe de machine reageert: blijft er schuim achter, wordt de was goed schoon, ruikt het fris? Zo ontdek je wat het beste werkt voor jouw situatie.

©Miele

Miele UltraPhase-flacons.

Van i-DOS tot SmartDosing

In onderstaande tabel zie je wat de benaming voor het automatisch-doseersysteem is bij de grootste wasmachine-merken.

Conclusie

Automatische dosering maakt wassen makkelijker en voorkomt verspilling van wasmiddel. Vooral bij regelmatig gebruik is het een handige functie die tijd bespaart en je kleding beschermt. De werking hangt af van het merk en type wasmiddel dat je gebruikt. Kies daarom een machine die bij jouw wasgedrag past (tip: bij (web)winkels die wasmachines verkopen kun je modellen makkelijk met elkaar vergelijken) en experimenteer met verschillende vloeibare wasmiddelen om de beste combinatie te vinden.