Ook de toekomst van ons geld wordt digitaal. Denk aan het digitale centrale bankgeld dat wordt ontwikkeld, zoals de digitale euro, maar cryptovaluta, zoals de bitcoin. Nu al speelt digitaal geld een grote rol in ons betaalverkeer. Het is alleen minder geschikt om je brood bij de bakker mee te betalen. Stablecoins kunnen dat probleem opvangen.

Banken geven je nog nauwelijks rente over je spaargeld. Bij een hoger spaarsaldo rekenen ze zelfs een negatieve rente. Samen met de hoge inflatie, de snelgroeiende huizenprijzen en de toenemende schuldenlast blijft er daardoor van onze koopkracht weinig over. Hierdoor groeit ook de onzekerheid over ons geldsysteem. Zeker omdat overheden steeds meer macht uitoefenen.

Er zijn schrijnende voorbeelden van landen waar rekeningen worden afgesloten van mensen die bijvoorbeeld een andere mening hebben. Ook in meer ontwikkelde landen gebeurt dit soms. Zo kregen Canadese banken onlangs toestemming om zonder gerechtelijk bevel de rekeningen af te sluiten van vrachtwagenchauffeurs die demonstreerden tegen het coronabeleid. Bij dergelijke onrust dreigt altijd een zogenoemde bankrun. Daarbij proberen mensen massaal hun geld bij banken weg te halen en dat blijkt dan vaak heel beperkt mogelijk. Ongeveer 97 procent van het geld in omloop, is alleen een getalletje op het scherm. In Canada gingen de vijf grootste banken vanwege de onrust mysterieus offline vanwege ‘technische problemen’.

Bitcoin en cryptovaluta

Een betere reclame voor bitcoin dan bovenstaande kun je bijna niet bedenken. Het peer-to-peerbetaalsysteem werkt wereldwijd, zonder centrale instanties of banken. Hoewel landen het bezit of het minen van bitcoin soms proberen te verbieden, zoals recent nog in India en Rusland, komen ze daar meestal op terug. Vervolgens proberen ze het te reguleren, bijvoorbeeld door meer belastingen te heffen.

Vrijheid is maar één kant van het verhaal. Je kunt bitcoin ook zien als een investering – net als de talloze altcoins – of als een manier om je in te dekken tegen inflatie. Historisch heeft de koers van de bitcoin ondanks de volatiliteit een sterke groei laten zien. Kijk bijvoorbeeld naar het voortschrijdend gemiddelde over tweehonderd weken waar het altijd boven is gebleven.

Ook in onzekere tijden, zoals oorlog, zou de waarde toenemen, net als andere schaarse goederen, zoals goud. Het kopen van bitcoin blijft natuurlijk een risico, maar het is wel tekenend dat steeds meer analisten het nu als veilige haven gaan zien in de strijd tegen inflatie, en niet meer als speculatieve investering.

Lees ook: Crypto voor beginners - Handelen in digitale munten

©PXimport

Bitcoin-betalingen

Bitcoin en andere cryptovaluta krijgen steeds meer een rol in het gewone betalingsverkeer. El Salvador spant de kroon. Daar kan sinds september 2021 overal met bitcoin worden betaald. Als eerste land ter wereld is het daar als wettig betaalmiddel ingevoerd. Verschillende andere landen zouden dit nu ook overwegen. De meeste ontwikkelingen zien we online. Zo staat PayPal gebruikers in de Verenigde Staten al toe om online te betalen met behulp van cryptovaluta. Er zijn ook diverse creditcards die je deze mogelijkheid geven.

Betaalprovider Strike wordt door Twitter ingezet om fooitjes te kunnen geven. CashApp biedt gebruikers een eenvoudige app voor onderlinge betalingen. Zelfs in Nederland zien we initiatieven met cryptobetalingen, zoals in Arnhem waar je al bij zo’n honderd winkels met bitcoin kunt betalen. Als je aangeeft dat je met bitcoin wilt betalen, toont de winkelier een QR-code die je met een wallet-app op je smartphone kunt scannen. Na akkoord ziet de winkelier dat de betaling is gelukt. De betaaldienst is opgezet door BitKassa en maakt gebruik van het lightning-netwerk, dat veel beperkingen van bitcoin wegneemt als het gaat om betalingen.

Betalen via lightning-netwerk

Bij het versturen van bitcoin tussen bijvoorbeeld exchange en wallet kun je tegen hoge kosten aanlopen. De transacties gaan daarbij ook niet heel snel. Er is namelijk tijd nodig om een transactie te bevestigen op de blockchain. Het snelgroeiende lightning-network neemt veel beperkingen weg.

Je kunt het als extra laag bovenop het bitcoin-netwerk zien. Het maakt heel snelle betalingen mogelijk tegen zeer lage transactiekosten. Het is een oplossing voor de hoge kosten die financiële dienstverleners, zoals creditcardmaatschappijen, rekenen voor het verwerken van het betalingsverkeer, terwijl ze vaak verre van efficiënt werken.

©PXimport

Betalen met stablecoins

Een nadeel van bitcoin-betalingen is dat je met sterke koersschommelingen hebt te maken, waardoor het prijzen van artikelen in bitcoin eigenlijk geen optie is. Ook al door de hoge koers. Al zou je in ‘satoshis’ kunnen prijzen: er zitten er honderd miljoen in één Bitcoin. Een dienst als Satsback.com geeft bitcoin als beloning voor je ‘normale’ aankopen in deelnemende onlinewinkels. In Nederland zijn dat bijvoorbeeld Alternate en Bever. Feitelijk biedt de winkel commissie die je deelt met deze dienst, over het algemeen enkele procenten. De beloningen kun je periodiek ophalen via het lightning-netwerk door het verbinden van je wallet.

Waarschijnlijk zullen nieuwerwetse betalingssystemen met stablecoins werken. Een stablecoin wordt als token op een blockchain, zoals Ethereum, uitgegeven. De waarde is direct gekoppeld aan (meestal) de dollar. Een recent voorbeeld is SolPay van Solana dat werkt met usdc. Banken werken overigens ook zelf aan digitale munten, zoals de digitale euro. Die zijn alleen niet altijd op de blockchain gebaseerd en hebben een flinke technologische achterstand.

©PXimport

Digitale euro van centrale bank

Centrale banken zien ook zelf wel wat in een digitale munt. De algemene naam voor zulke digitale valuta is Central Bank Digital Currency (CBDC). Bij de Chinese centrale bank lopen al vergaande experimenten met een digitale yuan. Enkele andere landen hebben het al, zoals Nigeria en de Bahama’s, terwijl Japen en de Verenigde Staten de mogelijkheden onderzoeken.

Europa heeft al aangegeven een digitale euro te gaan ontwikkelen, maar het duurt nog zeker enkele jaren voordat deze wordt uitgebracht. Een vaak genoemde keerzijde van digitaal geld van centrale banken is dat overheden in potentie zouden kunnen gaan bepalen waar jij je geld aan uitgeeft, omdat het ‘programmeerbaar’ is.

Nadelen stablecoins

Bekende voorbeelden van stablecoins zijn usdt (Tether), usdc (USD Coin) en ust (TerraUSD). Hoewel usdt de markt jaren heeft gedomineerd en in marktwaarde nog steeds het grootst is, zijn vooral usdc en ust in opmars. Een nadeel van stablecoins is dat ze worden beheerd door centrale partijen. Dat maakt ze minder veilig dan bijvoorbeeld het zeer decentrale bitcoin, waar autoriteiten niet of nauwelijks invloed op kunnen uitoefenen.

Je zou het populaire ust een uitzondering kunnen noemen. Het is minder gecentraliseerd. De algoritmische stablecoin gebruikt het (volatiele) Luna als stabilisatiemethode. Ondanks de risico’s is het gebruik van stablecoins het afgelopen jaar fors gegroeid. De totale marktwaarde vervijfvoudigd naar 149 miljard dollar!

Reden voor populariteit

Traditionele bankoverschrijvingen zijn traag en de transactiekosten relatief hoog. Het is een van de problemen die de cryptomarkt oplost. Stablecoins worden ook vaak gebruikt bij het verhandelen van cryptovaluta. Bij de meeste exchanges is usdt het meest gangbaar als ruilmiddel voor allerlei cryptomunten. Het is een handige optie om wat geld te parkeren als je een daling van je volatiele crypto’s verwacht.

Nog een voordeel van cryptovaluta is dat het een soort programmeerbaar geld is waar allerlei toepassingen voor kunnen worden gebouwd, bijvoorbeeld slimme contracten. Een belangrijke meerwaarde van stablecoins is dat je hier rente op kunt ontvangen. Dat begint vaak bij zo’n 8 procent op jaarbasis. Bij ust kun je dankzij het Anchor Protocol zelfs 19,5 procent rente ontvangen. 

Er zijn ook complexere protocollen voor nog veel hogere rentes. Het heet ook wel yield farming. De gebruikers worden farmers genoemd en met yield wordt de rente of opbrengst bedoeld die je verdient door je crypto vast te zetten op deze protocollen. Een hogere rente, soms wel honderden procenten, brengt echter ook meer complexiteit en hogere risico’s.

©PXimport

Sparen en lenen zonder bank

Het zal nog lang duren voordat je echt geen bank meer nodig hebt. Het is wel wat platforms als Celsius en BlockFi voor ogen hebben. Celsius is opgericht door Alex Mashinsky, een van de uitvinders van de VoIP-technologie. In 2017 begon hij Celsius, dat het beste is te omschrijven als leenplatform. Je kunt er cryptomunten storten in een wallet waar je vervolgens rente op ontvangt.

Het geparkeerde kapitaal wordt door Celsius gebruikt om leningen te verstrekken. Je kunt ook zelf leningen afsluiten. Bij een bank is dat een rompslomp, maar bij Celsius is het eenvoudig. Je cryptomunten kunnen als onderpand dienen voor een lening in stablecoins. BlockFi werkt volgens hetzelfde principe. De renteopbrengsten zijn aantrekkelijk.

Celsius biedt op stablecoins als usdc en usdt momenteel jaarlijks 8,5 procent rente. Ook op cryptovaluta ontvang je rente, zoals Bitcoin (6,20 procent), Ethereum (5,35 procent), Matic (9,10 procent), Polkadot (9,02 procent), Luna (6,05 procent), Solana (5,50 procent), Avax (7,05 procent) en BNB (6,71 procent). Als alternatief kun je overigens ook direct bij veel van deze blockchainnetwerken, zoals Luna en Solana, je tokens vastzetten, ook wel staking genoemd. Een nadeel is dat ze dan meestal een periode vaststaan. Bij Celsius kun je je cryptomunten weer wel op elk moment weghalen.

Beloningen

Kies je bij Celsius voor de zogenoemde ‘in-kind rewards’ dan wordt de rente betaald in de betreffende cryptomunt. Bij een stablecoin zoals usdc of usdt verdien je dus extra dollars. Rente in de vorm van Bitcoin of Ethereum zorgt dat je jouw positie in die cryptovaluta versterkt, wat gunstig is als je er op langere termijn veel van verwacht. Een nu kleine beloning kan op termijn veel rianter zijn, als je een goed verkoopmoment kiest. Geduld wordt beloond.

Als alternatief kun je ook in de Celsius-token worden uitbetaald. Dit geeft je wat privileges op het platform. Merk op dat de rente bij Celsius wekelijks in je wallet wordt gestort. Het telt dan mee in de renteberekening van de week daarna. Je krijgt met andere woorden rente op rente. Bij een inleg van 1000 dollar heb je bij 8,50 procent rente na een jaar daarom geen 85 maar 89 dollar verdiend. 

Over langere tijd wordt het verschil groter. Zo is na vijf jaar de oorspronkelijke 1000 dollar gegroeid tot 1.529 dollar. Je kunt het narekenen met de calculator van Celsius zelf of een algemene calculator zoals https://kwikr.nl/omnicalc. Je voert de inleg (bijvoorbeeld 1000 dollar) in, het rentepercentage (bijvoorbeeld 8,50 procent), de uitbetalingsfrequentie (wekelijks), de gewenste termijn en eventuele periodieke stortingen die je wilt gaan doen.

©PXimport

Hoe te beginnen

Het is relatief eenvoudig om met Celsius of BlockFi te starten. Na het maken van een account moet je een verificatieproces doorlopen, waarbij je je paspoort nodig hebt en een foto van jezelf moet maken. Hierna kun je met bijvoorbeeld de Celsius-app of via de website je account beheren. Zo kun je eenvoudig het wallet-adres voor een cryptovaluta zichtbaar maken, zoals Bitcoin, Ethereum of usdc.

Daar kun je dan vervolgens de betreffende cryptomunten storten. Dat kan vanaf een eigen (hardware of software) wallet als je die hebt, of direct vanaf een exchange, zoals Bitvavo, Binance of KuCoin. Houd wel rekening met eventuele transactiekosten.

Celsius en BlockFi geven je regelmatige extra beloningen via promocodes. Bij Celsius ontvang je bijvoorbeeld 50 dollar in bitcoin als je minimaal 400 dollar aan cryptomunten stort en minimaal een maand laat staan. Ook voor diverse cryptomunten zijn er promocodes. En als je partner ook meedoet, profiteer je dubbel.

©CIDimport

Cryptomunten opnemen

Wil je cryptovaluta opnemen vanaf je wallet, bijvoorbeeld om ze te kunnen verhandelen op een exchange? Dan rekent Celsius hiervoor geen transactiekosten. Wel geldt er de eerste keer een wachttijd van 24 uur als je het adres hebt ingesteld waar je de cryptovaluta naartoe wilt sturen.

Bij BlockFi kun je een gelimiteerde (maar riante) hoeveelheid bitcoin en stablecoins één keer per maand gratis opnemen. Voor Ethereum en Chainlink worden wel opnamekosten berekend. Celsius werkt aan een swap-functie waarmee je cryptovaluta gemakkelijk onderling kunt omwisselen, zodat je bijvoorbeeld je Ethereum tijdelijk in usdc kunt zetten, of juist wat Ethereum kunt bijkopen van je stablecoins. BlockFi geeft je nu al handelsmogelijkheden op het platform.

Let op de risico’s!

Organisaties als Celsius en BlockFi zijn gecentraliseerd en daarom in potentie kwetsbaar voor bijvoorbeeld hacks of regulatie door overheden. Ze geven je ook geen of beperkte garanties. Het is daarom aan te raden zeker niet al je cryptovaluta bij zo’n partij te stallen, maar een gedeelte. Zo kun je de risico’s spreiden. Los daarvan is het ook belangrijk om je account(s) zo goed mogelijk te beveiligen, bijvoorbeeld met een tweestapsverificatie.

Iedereen gebruikt het gewone Startmenu van Windows 11. Je vindt er apps, instellingen, aanbevelingen en tegels. Overzichtelijk, maar je moet soms flink doorklikken voordat je eindelijk bent waar je zijn wilt. Kan dat niet handiger? Zeker: er bestaat ook een tweede Startmenu: een stuk eenvoudiger en vooral sneller. Waar je het vindt en hoe je het gebruikt, lees je in dit artikel.

Lees ook: Laptop met Windows 11? Zo doe je langer met de accu

Gewone Startmenu versus verborgen Startmenu

Het gewone Startmenu van Windows 11 is het startpunt voor de meeste gebruikers. Hier vind je je apps, recente bestanden, een zoekbalk en knoppen voor instellingen en afsluiten. Het menu is visueel ingericht, met tegels en iconen, en richt zich vooral op dagelijks gebruik.

©ID.nl

Het reguliere Startmenu is overzichtelijk, maar je moet nog wel doorklikken wanneer je op zoek bent naar Instellingen.

Het verborgen Startmenu ziet er heel anders uit. Geen tegels of visuele opsmuk, maar een compacte lijst met systeemfuncties. Denk aan apparaatbeheer, taakbeheer, netwerkverbindingen en terminal. Dit menu is vooral bedoeld voor wie snel iets wil aanpassen, controleren of oplossen.

Zo open je het verborgen Startmenu

De makkelijkste manier is simpelweg met de rechtermuisknop op de Startknop klikken (onderaan je scherm, links). Meteen verschijnt een menu met een lijst vol snelkoppelingen. Geen wachttijd, geen vertraging: het menu reageert direct.

Gebruik je liever het toetsenbord? Druk dan op Windows-toets + X. Deze sneltoets werkt overal in Windows, zelfs midden in een programma. Handig op een laptop, zeker als je geen muis bij de hand hebt.

Werk je op een touchscreen? Tik dan op de Startknop en houd die een paar seconden vast. Zodra Windows dit herkent als een 'lang tikken', verschijnt het menu automatisch.

Hoe je het ook opent, de inhoud is altijd gelijk. Het menu komt standaard naast de Startknop in beeld, dus je hoeft nooit te zoeken.

💡Door de Donkere Modus in te stellen (via Instellingen -> Persoonlijke instellingen -> Kleuren) krijgt het tweede Startmenu een donkere achtergrond. Dat zorgt ervoor dat het onderscheid met eventueel geopende programmavensters wat groter wordt.

Wat vind je in dit tweede Startmenu?

Alles wat je anders via Instellingen of het Configuratiescherm moet opzoeken, staat hier bij elkaar. In plaats van losse snelkoppelingen of visuele tegels, toont dit menu een strakke lijst.

Zo kom je met één klik bij Apparaatbeheer, Schijfbeheer, Taakbeheer, Netwerkinstellingen of PowerShell. Handig als je iets wilt aanpassen, controleren of snel een probleem moet oplossen.

Microsoft heeft de functies logisch gegroepeerd. De bovenste opties gaan over apps en energiebeheer, daaronder volgen tools voor systeembeheer en netwerkverbindingen. Verder naar beneden vind je opdrachten voor afsluiten of afmelden. Je herkent ze aan hun vertrouwde namen, wat zoeken overbodig maakt. Een voorbeeld: als je software wilt verwijderen, hoef je niet naar Instellingen > Apps > Geïnstalleerde apps. Je kiest gewoon 'Geïnstalleerde Apps' uit het menu en je bent er meteen.

©ID.nl

Via het tweede Startmenu heb je meteen toegang tot allerlei systeemtools waarvoor je anders zou moeten zoeken in Instellingen of in het Configuratiescherm.

Waarom het tweede Startmenu zo handig is

Hoewel de systeemtools die je via het tweede Startmenu kunt bereiken voor veel mensen Windows-onderdelen zijn die ze niet zo vaak zullen gebruiken, is het toch handig dt je ze direct 'onder de knop' hebt zitten. Stel: je hebt wifi-problemen. In plaats van drie keer klikken door Instellingen kun je direct 'Netwerkverbindingen' openen. Of je wilt zien of een usb-stick goed wordt herkend. Dan hoef je alleen maar te klikken op 'Apparaatbeheer'. Voor wie vaker met systeeminstellingen werkt, is dit menu eigenlijk helemaal onmisbaar. Je hoeft geen sneltoetsen te onthouden of eindeloos door menu's te klikken. Alles wat je vaak gebruikt zit binnen handbereik. En ook als je het niet dagelijks gebruikt, is het handig om te weten dat het er is. Het scheelt je hoe dan ook veel tijd en zoekwerk.

Ook fijn: het menu ziet er op elke Windows 11-pc hetzelfde uit. Of je nu thuis werkt, op kantoor zit of iemand anders helpt: je weet precies waar je moet zijn.

Dus?

Het verborgen Startmenu is een van de meest praktische onderdelen van Windows 11. Het geeft je directe toegang tot systeemfuncties en tools waarvoor je anders moet doorklikken en waar je naar moet zoeken. Het is geen vervanger van het gewone menu, maar een aanvulling voor wie meer uit z'n systeem wil halen. Of je nu snel iets wilt aanpassen, een probleem onderzoekt of gewoon minder wilt klikken: het tweede Startmenu maakt het net een stuk makkelijker!

⬇️Scrol omlaag en bekijk welke onderdelen je in het tweede Startmenu vindt en wat je ermee kunt

Van buiten oogt hij misschien smetteloos, maar vanbinnen kan je wasdroger behoorlijk smerig zijn. Warmte, vocht en pluis vormen namelijk de perfecte broedplek voor bacteriën en schimmels. En dat ruik je. Bovendien werkt een vervuilde droger minder goed én verbruikt hij meer energie. Tijd om in actie te komen: met dit 8-stappenplan houd je jouw wasdroger schoon, fris en in topconditie!

Waarom is schoonmaken belangrijk?

Een wasdroger draait op hoge temperaturen en heeft continu te maken met vocht. Ideale omstandigheden voor ongewenste gasten zoals schimmels en bacteriën. Tel daar opgehoopte pluisjes en resten wasmiddel bij op, en je snapt waarom je wasdroger soms muf ruikt of er langer over doet dan normaal. Regelmatig schoonmaken voorkomt vieze luchtjes, verlengt de levensduur én maakt je droger zuiniger.

Een schone droger in 8 simpele stappen

1. Stekker eruit

Voordat je iets doet, trek je de stekker uit het stopcontact. Veiligheid voorop!

2. Pluizenfilters legen

Open het klepje onderin en haal de filters eruit. Meestal zijn dat er twee: een pluizenfilter en een condensfilter. Spoel ze af onder de kraan en laat ze goed drogen voordat je ze terugplaatst.

3. Condensor schoonmaken

Achter een apart klepje aan de voor- of achterkant zit de condensor. Haal stof en pluis voorzichtig weg met een vochtige doek. Vergeet ook de randjes en het klepje zelf niet.

4. Afvoerslang controleren

Koppel de slang los (als jouw droger die heeft) en check of er geen verstopping in zit. Spoel hem goed door en maak de binnen- en buitenkant schoon. Zet hem daarna weer stevig terug.

5. Binnenkant afnemen

Gebruik een zachte, vochtige doek om de binnenzijde van de trommel schoon te maken. Voor hardnekkige vlekken kun je een beetje allesreiniger gebruiken. Vergeet ook de rubber rand niet.

6. Buiten schoon, net als binnen

Neem de buitenkant van de machine af met een vochtige doek. Gebruik wat allesreiniger voor de zijkanten en voorkant, maar houd het bedieningspaneel liever droog of gebruik een licht vochtige doek.

7. Deurtje open laten

Laat na het schoonmaken de deur een tijdje openstaan. Zo kan de binnenkant goed drogen en voorkom je dat er schimmel ontstaat.

8. Lege droogbeurt draaien

Tot slot: draai een heet droogprogramma zonder was erin. Hiermee droog je de laatste vochtresten en geef je eventuele bacteriën geen kans.

©Shi

Hoe vaak moeten onderdelen worden gereinigd?

Niet alle onderdelen hoeven even vaak gereinigd te worden. Dit schema geeft een indicatie:

Merk je toch geurtjes op of neemt de droogprestatie van je wasdroger af? Voer dan een extra schoonmaakbeurt uit.

Schoonmaaktips voor specifieke onderdelen

Voor sommige onderdelen van je wasdroger zijn speciale schoonmaaktips. We zetten ze voor je op een rijtje.

©detry26

Schoonmaakmiddelen: wat gebruik je wel (en liever niet)?

Voor het grondig reinigen van je droger zijn er speciale producten op de markt. Denk aan schoonmaakmiddelen die vet, kalk en vuil aanpakken zonder onderdelen aan te tasten. Let altijd goed op of het middel geschikt is voor jouw type droger.

Ook populair zijn reinigingstabletten of -strips die je in de trommel legt voordat je een schoonmaakprogramma start. Die lossen nare geurtjes en aanslag op, maar gebruik ze niet te vaak. Overmatig gebruik kan het rubber en de binnenkant aantasten.

Liever een natuurlijk alternatief? Meng dan 5 eetlepels citroenzuur met een liter warm water en giet het in de wasmiddellade. Laat vervolgens een heet programma draaien. Goed voor je droger én het milieu.

Veelgestelde vragen over drogers schoonmaken

Kan ik een stoomreiniger gebruiken?

Nee. De hitte en vocht van een stoomreiniger kunnen onderdelen beschadigen. Gebruik altijd een microvezeldoekje met wat sop.

Wat te doen bij zwarte schimmel?

Reinig grondig de rubberen rand, filters en afvoerslang. Gebruik eventueel azijn als nabehandeling en draai daarna een heet programma. Herhaal dat regelmatig.

Waarom ruikt mijn schone was muf na het drogen?

Waarschijnlijk is je droger toe aan een schoonmaakbeurt. Begin bij het filter en de condensor en werk alles stap voor stap af. Vergeet ook de afvoerslang en het draaien van een heet leeg programma niet. Als dat allemaal niet helpt en de droger is al wat ouder, is het misschien tijd om uit te kijken naar een nieuw exemplaar.