Er bestaan genoeg opties om bestanden en back-ups te bewaren en te delen. Centrale opslag op een NAS biedt een aantal specifieke voordelen die geen van de andere opties biedt. Denk aan de enorme opslagcapaciteit, de snelheid, de totale controle over toegang en beveiliging. De keuze neemt nog elk jaar toe en maatwerk wordt daardoor steeds beter mogelijk.

Tip 01: In het netwerk

NAS is de afkorting van Network Attached Storage. Vertaald betekent het ‘op het netwerk aangesloten opslagruimte’. Wat ermee wordt bedoeld is een losse behuizing met één of meer harde schijven of ssd’s, direct aangesloten op het netwerk, en zonder aansluiting van een muis, toetsenbord of beeldscherm.

Het is dus duidelijk geen pc, het apparaat is niet gemaakt om op te werken of mee op het internet te surfen. Een NAS is specifiek gemaakt én ingericht om de andere apparaten in het netwerk (aanvullend op de eigen opslagcapaciteit) extra ruimte te geven voor het bewaren van bestanden of het delen van bestanden met andere gebruikers.

Tip 02: Netwerk

Geen NAS zonder vaste netwerkaansluiting. Hoewel er zeker NAS-apparaten zijn die wifi ondersteunen, zijn het er maar weinig. Een NAS komt beter tot zijn recht wanneer ze met een netwerkkabel is aangesloten op het netwerk. De verbinding met een NAS moet namelijk vooral stabiel én snel zijn, en op deze punten scoort een netwerkkabel nog altijd beter dan een draadloos netwerk.

Is er geen mogelijkheid de NAS met een kabel aan te sluiten, dan kan draadloos een optie zijn. De meeste NAS-apparaten ondersteunen geen wifi, daarvoor is minimaal een uitbreidingsmogelijkheid nodig. Goedkoop zijn deze niet, een investering in een extra switch en een netwerkkabel is al snel een betere investering. Controleer voor aankoop of het specifieke merk én model wifi-module door de NAS wordt ondersteund. Houd er rekening mee dat NAS-fabrikanten de ondersteuning voor losse wifi-modules flink aan het beperken zijn, Synology ondersteunt deze al helemaal niet meer.

Tip 03: Aansluitingen

Een NAS heeft dus minimaal altijd één netwerkaansluiting, maar soms ook meer. De NAS kan dan met meerdere netwerken verbonden worden en de gebruikers in elk van die netwerken directe toegang op topsnelheid bieden. Een ander voordeel van meerdere netwerkpoorten is ‘port trunking’: hierbij worden in de software van de NAS maximaal vier poorten gecombineerd tot een veel snellere poort. Dit werkt alleen als ook de switch waarop de NAS is aangesloten, dit ondersteunt. Het biedt vooral winst als het gigabit-netwerkpoorten zijn, dus met een maximale snelheid van 1 Gbit/s elk. Door de poorten te combineren, neemt de snelheid toe, maar nooit zo snel als bij een echte netwerkpoort van 2,5, 5 of 10 Gbit/s. Vooral poorten met een snelheid van 2,5 en 5 Gbit/s komen steeds vaker voor, maar ook hier geldt dat de snelheid alleen wordt gehaald als ook de switch het ondersteunt.

Behalve netwerkpoorten zijn er bijna altijd ook nog andere aansluitingen op een NAS aanwezig. Allereerst usb-poorten: vaak usb-a (vaak het type 2, maar steeds vaker type 3, herkenbaar aan de blauwe-kleurcodering) en soms usb-c. Tot slot zijn er soms ook nog eSATA- en HDMI-poorten. De eerste specifiek om extra opslag aan te sluiten, de tweede voor het aansluiten van de NAS op een monitor of beeldscherm waarbij de NAS gebruikt wordt als mediaspeler.

Tip 04: Aantal schijven

Elke NAS heeft harde schijven (of ssd’s), alleen het aantal verschilt. De vuistregel is, hoe meer schijven, hoe meer opslagcapaciteit, en hoe meer zekerheid er is dat er geen gegevens verloren gaan. Eén schijf is eigenlijk te weinig, twee het minimum, drie is een vreemd aantal, vier is ideaal voor thuis, vijf is perfect en meer is zelfs nog beter. De keuze is afhankelijk van het budget, maar ook afhankelijk van het beoogde gebruik van de NAS. Harde schijven zijn er al met opslag van 20 TB en meer per schijf, hierdoor kun je zelfs met twee schijven al een heel grote opslagcapaciteit bereiken.

Goedkoop zijn deze grote schijven niet en dat is wel iets om rekening mee te houden als je er al snel enkele tegelijk moet kopen om de NAS te vullen. Wordt de NAS echt dé plek om al jouw data en die van het hele gezin te bewaren, dan heb je niet alleen voldoende opslagcapaciteit nodig, maar is het ook zeer verstandig de NAS zo in te richten dat wanneer een schijf stuk gaat, niet alle data verloren is. Hiervoor is RAID nodig en dat werkt pas vanaf twee of meer schijven. Vier of vijf schijven met minder opslag, bieden dan samen al snel meer opslag én zekerheid voor minder geld dan twee heel grote schijven.

Tip 05: RAID voor zekerheid

Nog belangrijker dan de snelheid en de centrale opslag (waardoor het makkelijk wordt bestanden te delen), is bij een NAS de zekerheid die de opslag geeft. Door de schijven in een NAS slim te combineren, wordt het mogelijk de gegevens op de schijven te beschermen tegen dataverlies. Hoe groot die bescherming is, hangt af van het aantal schijven én het gekozen RAID-niveau. Het laagste niveau biedt RAID 1, waarvoor minimaal twee schijven nodig zijn. De NAS schrijft alle gegevens dan twee keer weg, één keer op elke schijf. De schijven zijn dus elkaars kopie, de opslagcapaciteit halveert. Vanaf drie schijven is het mogelijk RAID 5 te gebruiken, vanaf vier schijven ook RAID 6 en RAID 10. Hoe meer schijven, hoe minder gegevens je relatief kwijt bent aan de extra beveiliging.

De keuze van het juiste RAID-niveau moet al bij het in gebruik nemen van de NAS worden gemaakt. Synology biedt ook SHR, een slimme vorm van RAID waarbij de NAS automatisch de RAID met de maximale beveiliging kiest.

Tip 06: Processor

Net als bij de pc wordt ook bij een NAS de snelheid voor een groot deel bepaald door de processor. Dit kan een Intel- of AMD-processor zijn, maar ook een ARM-processor. De vuistregel is nog altijd dat Intel duur is, maar snel en alles kan. Ook AMD is snel, maar soms minder goed in multimediafuncties. De populaire ARM-processors worden steeds sneller en zijn steeds vaker ook goed in multimediafuncties, zoals het afspelen van films en muziek op mobiele apparaten.

Daarbij zijn ARM-processors zoals van Marvell en Realtek erg energiezuinig en belasten ze de elektriciteitsrekening minder. Ook is een NAS met een ARM-processor vaak stiller doordat er minder koeling nodig is. Op dit vlak is Intel flink bijgetrokken, maar zeker de AMD Ryzen-processors kunnen op dit vlak nog wat verbetering gebruiken.

Behalve voor de rekenkracht is bij een NAS de processor nog om een tweede reden belangrijk en dat is de beschikbaarheid van software voor de NAS. Elke NAS biedt wel de mogelijkheid extra functies te installeren, maar welke beschikbaar zijn, hangt sterk af van de processorarchitectuur. Hierbij geldt dat voor Intel en AMD eigenlijk alle uitbreidingen beschikbaar zijn, voor ARM iets minder. Dit betreft zelden de belangrijkste uitbreidingen, die zijn er namelijk zeker wel ook voor de NAS met een ARM-processor. Uitzondering is de Plex Mediaserver, daarvoor is eigenlijk alleen een Intel-processor een goede keuze.

Tip 07: Geheugen

Afhankelijk van het gebruik van de NAS is het handig wat meer geheugen te hebben. De meeste NAS-modellen voor thuisgebruik en kleinere omgevingen hebben 1 of 2 GB geheugen. Dat kan voldoende zijn, maar zeker wanneer je iets meer uitbreidingen wilt gaan installeren en gebruiken, werkt 2 of 4 GB geheugen net wat beter.

Wil je echt virtuele machines gaan hosten of zware applicaties als mediaservers draaien, dan is 4 GB wel echt aan te bevelen (en is meer nog beter). Het is niet anders dan bij de pc: meer geheugen is altijd beter. Anders dan bij een pc is het bij een NAS vaak niet of slechts beperkt mogelijk het geheugen uit te breiden. Twijfel je, koop dan meteen een NAS met voldoende geheugen of controleer dat er minimaal één geheugenmodule bijgeplaatst kan worden zonder het huidige geheugen te moeten vervangen. In geval van een NAS met 2 GB RAM moet er dan één geheugenmodule van 2 GB zijn met ernaast nog een vrij geheugenslot.

Denk je erover het geheugen uit te breiden, houd er dan rekening mee dat geheugenmodules voor NAS’en weleens beperkt of na enige tijd zelfs niet meer beschikbaar zijn, omdat ze vaak al een wat ouder soort geheugenchip gebruiken of een afwijkende vormfactor hebben. Het is ook belangrijk alleen identieke geheugenmodules in de NAS te hebben.

Controleer uiteraard voor de aankoop of het merk en type compatibel zijn met het merk en model NAS.

Tip 08: NAS-software

Een belangrijke factor om rekening mee te houden, is de software van de NAS. Hierbij gaat het om drie belangrijke onderdelen: het besturingssysteem van de NAS, de functionele uitbreidingen voor de NAS (packages) én de (mobiele) apps voor gebruik op smartphone, tablet en computers met Windows en macOS.

Het besturingssysteem bepaalt de belangrijkste functionaliteit van de NAS en is het liefst Nederlandstalig. Vooral DSM van Synology, QTS van QNAP en ADM van Asustor zijn voldoende volwassen.

Bij de apps geldt eigenlijk hetzelfde, het grootste aanbod is er bij QNAP en Asustor, het beste is dat van Synology. Die laatste stelt de hoogste eisen en biedt vooral eigen apps die uitgebreid getest zijn.

Tot slot zijn er de apps, vooral belangrijk wanneer je ook mobiele apparaten zoals smartphones en tablets met de NAS wilt verbinden. Check hiervoor het aanbod in de appstore van de fabrikant. Synology en QNAP bieden veel apps, de andere fabrikanten duidelijk minder.

Tip 09: Persoonlijke cloud

Behalve in het eigen netwerk laat een NAS zich ook wereldwijd gebruiken. De NAS is dan bereikbaar via internet, beveiligd via een app of clouddienst van de NAS-fabrikant. Recent zijn er problemen geweest met de beveiliging hiervan, vooral QNAP en WD werden erdoor getroffen. Ben je veel onderweg en wil je jouw persoonlijke bestanden niet in de cloud van Microsoft, Google of andere publieke serviceaanbieders zetten, dan is het instellen van zo’n eigen cloud met een NAS het overwegen waard. Vrijwel elke NAS kan hiervoor gebruikt worden, het verschil zit 'm in de veiligheid en de kwaliteit van de geboden oplossing. Echt onderscheiden doet geen enkel systeem zich, het trackrecord wat betreft beveiliging is het beste bij Synology.

Tip 10: HDMI en mediaspeler

Ben je een filmliefhebber, dan wil je de NAS misschien gebruiken als mediaspeler om films of series af te spelen op je eigen tv. Hiervoor beschikt bijna iedere NAS over een of meerdere mediaspeler-apps die je op de NAS kunt installeren. Voor de verbinding met de tv kun je – afhankelijk van de hardware – het netwerk gebruiken of de tv met een HDMI-kabel aansluiten op de NAS.

Synology biedt geen HDMI-aansluiting op zijn NAS-apparaten en dus is streamen via het netwerk de enige optie. QNAP en Asustor bieden vaak wel een HDMI-aansluiting. Dit werkt vaak beter dan streamen via het netwerk en maakt het ook mogelijk een afstandsbediening te gebruiken om de NAS te bedienen.

Het nadeel is dat de NAS dan in de woonkamer bij de tv komt te staan en enig lawaai van de koeling met zich meebrengt. QNAP biedt daarom ook enkele passief gekoelde NAS’en, geoptimaliseerd voor gebruik in een woonomgeving.

Wil je de films ook afspelen op mobiele apparaten, dan is een processor met hardwarematige transcoderen een vereiste.

Heb je een NAS gekocht, let dan hierop als je hem gaat instellen

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.

Of het nu gaat om pizza's, ijs of zelf ingevroren maaltijden: een goede vriezer is onmisbaar. Maar kies je voor een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie? In dit artikel zetten we de verschillen op een rij, zodat jij de beste keuze kunt maken.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aanschaf van een nieuwe vriezer

Voordat je je zoektocht naar het juiste model vriezer start, is het belangrijk om te bepalen hoeveel vriesruimte je nodig hebt. Het zou zonde zijn als je een duur apparaat in de keuken of schuur hebt staan dat uiteindelijk te weinig opbergruimte blijkt te hebben, of juist een apparaat dat altijd maar tot de helft gevuld is en daardoor onnodig veel energie verbruikt. Of je nu een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie kiest: voor alle modellen geldt dat je zo'n 50 liter vriesruimte per persoon rekent. Bestaat jouw huishouden uit vier mensen, dan heb je dus een vriezer met een inhoud van minstens 200 liter nodig. Met z'n tweeën heb je vaak genoeg aan 100 tot 150 liter.

Vrieskast

Een vrieskast lijkt door zijn verticale model veel op een koelkast, met als verschil dat de gehele kast bedoeld is om te vriezen. De binnenkant van een vrieskast bestaat dan ook uitsluitend uit lades. Het fijne daaraan is dat een vrieskast erg overzichtelijk is: als je ervoor staat, zie je in één oogopslag welke producten waar liggen. Dat is anders bij een vrieskist, waarin diepvriesproducten op elkaar gestapeld liggen in één groot vriesvak. Ook kun je in een vrieskast over het algemeen erg veel producten kwijt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het compacte vriesgedeelte van een koelvriescombinatie. Vrieskasten zijn er ook in tafelmodellen, die ideaal zijn voor kleinere keukens of huishoudens. Een tafelmodel plaats je bijvoorbeeld onder het keukenblad, waardoor hij geen extra ruimte in je keuken inneemt.

©carballo

Vrieskist

Iets minder populair dan de vrieskast en koelvriescombinatie is de vrieskist: een liggende vriezer met een deksel bovenop. Het voordeel van dit type vriezer is ook meteen een nadeel: een vrieskist is erg groot, waardoor hij niet in de gemiddelde keuken past. Vrieskisten scoren ook op esthetisch gebied wat minder hoog, waardoor de meeste mensen dit apparaat sowieso niet snel in de keuken zouden plaatsen. Toch kunnen vrieskisten juist vanwege hun grote formaat ontzettend handig zijn. Bijvoorbeeld als je vaak in bulk koopt, hobbykok bent, een moestuin hebt of in de zomer veel ijsjes of ijsblokjes wilt bewaren. Sommige vrieskisten hebben zelfs een netto inhoud van 600 liter! Als je ruimte overhebt in je schuur of garage en vaak voedsel invriest, is een vrieskist dus zeker het overwegen waard. Vrieskisten zijn daarnaast relatief goedkoop én energiezuinig, omdat de kou na het openen van het deksel direct weer terug in de kist 'valt'. Het apparaat hoeft na openen dus niet extra hard te werken om de vriesruimte weer op de juiste temperatuur te krijgen.

Lees ook: Een vrieskast in de schuur of garage? Een koud kunstje!

©Vinícius Bacarin

Koelvriescombinatie

Veruit de meeste huishoudens hebben een koelvriescombinatie: een koelkast en vriezer ineen. De vriezer bevindt zich meestal boven of onder het koelgedeelte. Zo'n koelvriescombinatie is natuurlijk hartstikke handig, want het bespaart een hoop ruimte in de keuken. Ook is een koelvriescombinatie over het algemeen goedkoper dan een losse koelkast en vriezer. En omdat er maar één compressor hoeft te draaien, is een koelvriescombinatie vaak ook energiezuiniger dan twee losse apparaten bij elkaar. Maar zo'n twee-in-één-apparaat heeft ook een nadeel: je kunt er veel minder diepvriesproducten in kwijt dan in een losse vrieskast of -kist. Vaak beslaat de koelruimte het grootste gedeelte van het apparaat, en blijven er drie tot vijf lades over voor het vriezen. Voor een gemiddeld gezin dat af en toe wat invriest is dat meestal wel voldoende. Heb je meer vriesruimte nodig, bijvoorbeeld omdat je vaak aanbiedingen koopt of aan mealpreppen doet? Dan heb je aan een koelvriescombinatie mogelijk niet genoeg en is een vrieskast of -kist voor jou een beter idee.

©Indofootage

Extra functies

Als je eenmaal besloten hebt voor welk type vriezer je gaat, zou je ook nog kunnen kijken welke functies je wilt dat het apparaat heeft. Veel moderne vrieskasten, -kisten en koelvriescombinaties beschikken over allerlei slimme functies die helpen om voedsel langer vers te houden en het apparaat efficiënt te laten werken. Zo hoef je met No Frost nooit meer te ontdooien, is de snelvriesfunctie handig voor het snel invriezen van nieuwe boodschappen en voorkomt een deuralarm dat warme lucht de vriezer binnendringt. Bij vrieskisten is binnenverlichting extra belangrijk, zodat je niet eindeloos hoeft te graaien als je een product zoekt. Let ook op het energielabel van je nieuwe vriezer, want vriezers vreten behoorlijk wat stroom. Wil je een zo zuinig mogelijk apparaat, ga dan voor een vriezer met energielabel C of hoger (tot A). Je kunt ook het energieverbruik in kWh/jaar gebruiken om apparaten te vergelijken; dit geeft het absolute verbruik van een vriezer aan.