Help, mijn NAS is stuk! Zo los je veelvoorkomende problemen op

Een NAS is zo’n apparaat dat het gewoon moet doen, dag en nacht, en dat liefst jarenlang. Het liefst wil je er zo weinig mogelijk aandacht aan te besteden, anders dan het gewone gebruik. Toch verdient ook een NAS periodiek wat aandacht en onderhoud. Problemen met een NAS worden vaak te laat gezien en nog later opgelost. Terwijl de meeste problemen eenvoudig te voorkomen zijn.

Defecte schijf detecteren

Hoewel een NAS vooral betrouwbaar moet zijn, weet je van de schijven in het apparaat zeker dat die ooit zullen falen. Elke harde schijf heeft namelijk een beperkte levensduur. Op papier zou het vele jaren moeten duren voordat de eerste schrijffout optreedt, maar het kán altijd eerder misgaan. Een NAS probeert het risico op dataverlies door een defecte schijf te verlagen met RAID-technologie (Redundant Array of Independent Disks). Hierbij worden meerdere losse schijven samengevoegd tot één grote opslagruimte waar de bestanden zo op staan weggeschreven dat ook als er een schijf stuk gaat, er geen data verloren zijn.

Wat te doen als er een schijf defect is, hangt eigenlijk af van het aantal schijven en de gekozen RAID-versie. Het meest logisch bij twee schijven is RAID 1, bij vier schijven en meer RAID 5 of hoger.

Krijg je signalen dat een schijf stuk is of fouten maakt, log dan in op de NAS. Klik op het icoontje Opslagbeheer op het bureaublad. Hier zie je de status van het systeem en wordt ook duidelijk aangegeven welke schijf defect is. De gezonde schijven worden groen gemarkeerd, de schijf met de problemen rood of als deze helemaal niet meer herkend wordt, zelfs als leeg. De NAS laat als waarschuwing ook een geluidssignaal horen.

Gebruik het Opslagbeheer om inzicht te krijgen in de problemen met de opslag.

Defecte schijf vervangen

Als je weet welke schijf defect is, is het tijd deze te vervangen en daarna de opslag te herstellen. Ga via Opslagbeheer / HDD/SSD naar de defecte schijf en klik op Actie / Schijf deactiveren. Bevestig de actie en voer als bevestiging het administrator-wachtwoord in. De schijf wordt nu uit de RAID-configuratie gehaald, maar zowel de opslagpool als het volume zijn in een instabiele status. Zolang dit het geval is, zijn de gegevens op de NAS niet veilig.

De volgende actie is daarom de defecte schijf te vervangen door een nieuw exemplaar met minimaal dezelfde opslagcapaciteit als de schijf die je vervangt. Haal de juiste schijf uit de NAS en plaats de nieuwe schijf. Wacht even tot de NAS de schijf heeft herkend. Klik dan op Beschikbare schijven beheren en daarna Opslagpool repareren. Selecteer de opslagpool, de nieuwe schijf en bevestig telkens de keuze. De schijf zal al snel groen worden, maar als je klikt op Opslagpool zie je dat het herstelwerk nog volop bezig is. Afhankelijk van het aantal schijven, de grootte van de schijven en de hoeveelheid gegevens op de schijven kan de hele herstelactie wel een hele dag en zelfs nog langer duren.

Vervang een defecte schijf door een exemplaar met minimaal dezelfde opslagcapaciteit en herstel daarna de opslag.

Laat regelmatig automatisch de kwaliteit van de schijven testen en rapporteren.

Meldingen ontvangen

Een fout zoals een defecte schijf komt zelden onverwacht. Vaak zijn er al wel signalen dat een schijf minder goed presteert, of lees- of schrijffouten maakt voordat die fataal worden. Door tijdig te reageren, voorkom je dan echte problemen. Het probleem is alleen dat een NAS tot het type apparaten behoort dat je na de configuratie ‘ergens’ neerzet om buiten zicht zijn werk te laten doen. Voorkom dat je de signalen mist die een NAS wel degelijk afgeeft door systeemmeldingen via e-mail te ontvangen. Ga naar Configuratiescherm / Melding en configureer eerst onder het kopje E-mail de optie E-mail afzender. Dat kan je eigen mailprovider zijn, maar ook Gmail en Outlook worden standaard ondersteunt. Stel daarna via Profielen ontvangers / Toevoegen in op welk mailadres je de systeemmeldingen wilt ontvangen; voeg dat account toe. Een andere optie is kiezen voor Synology Account, dan handelt de NAS het verder af.

Test of alles goed is geconfigureerd en je de meldingen van het type Critical of Warning ontvangt via Test-e-mail verzenden.

Heeft mail niet jouw voorkeur, ga dan naar het tabblad Pushservice. Daar kun je een mobiele telefoon of browser koppelen om melden naartoe te sturen. Op het tabblad Gebeurtenissen zie je welke meldingen verstuurd worden en dit eventueel ook aanpassen.

Voorkom verrassingen, configureer dat je belangrijke systeemmeldingen per e-mail ontvangt!

Geen back-up van de NAS

Een veelgemaakte fout is denken dat een NAS zelf een back-up is, maar dat is het niet! Een NAS is gewoon een plek om gegevens te bewaren en die gegevens hebben dus evengoed een back-up nodig. Synology biedt hiervoor de app Hyper Backup. Je installeert het vanuit het Package Center. Met Hyper Backup kun je de gegevens op de NAS of een deel daarvan, back-uppen naar een externe usb-schijf, een tweede NAS of naar de cloud. De werking is rechttoe rechtaan, waarbij je eerst selecteert wat je wilt back-uppen en daarna waar je het naartoe wilt back-uppen. Dit laatste kan dus een externe usb-schijf zijn, een andere NAS of de cloud.

Bij cloud zet Synology de eigen C2-cloud graag bovenaan, maar er zijn voldoende andere opties zoals Dropbox, Google Drive, Strato HiDrive of Microsoft Azure. Bedenk wel, een NAS bevat al snel meer gegevens dan er in een doorsnee cloudaccount past, en bovendien is opslaan en herstellen vanuit de cloud traag. Een externe schijf of tweede NAS heeft dus al snel de voorkeur.

Alle keuzes die je maakt, kun je daarna als back-uptaak bewaren en er bovendien nog de back-upsoftware zelf aan toevoegen. Bij Back-upinstellingen geef je aan wanneer je de back-up wilt maken en bij Rotatie-instellingen na hoeveel versies een oude back-up mag worden verwijderd om plek te maken voor een nieuwe. Daarmee is de back-uptaak klaar en wordt deze automatisch door de NAS conform opgave uitgevoerd. Een geruststellende gedachte!

We benadrukken: een NAS is geen back-up! De data op de NAS hebben wel echt een back-up nodig, bijvoorbeeld met Hyper Backup van Synology.

Lees ook: Van hot naar her: Met GoodSync back-up je je data naar meerdere locaties

Geheugentekort

Een veelvoorkomend NAS-probleem is geheugentekort, met als gevolg dat de NAS traag wordt. De oorzaak is bijna altijd dat er te veel packages/apps geïnstalleerd en actief zijn, waardoor er geen geheugen meer vrij is. De meest voor de hand liggende oplossing is het geheugen uitbreiden of vervangen, maar bij een NAS is dit lastiger dan bij een pc of notebook. Allereerst is er het probleem dat zeker bij goedkopere modellen het geheugen vaak zit vastgesoldeerd; vervangen is dan geen optie. Fabrikanten plaatsen helaas maar zelden een vrij slot om extra geheugen bij te plaatsen. Een configuratie met RAM-sloten waar je modules in en uit kunt halen, zie je eigenlijk alleen bij de duurdere NAS-modellen.

Verwacht je veel packages/apps te gaan installeren, en misschien ook containers of virtuele machines te draaien op de NAS, koop dan een model standaard veel geheugen en let er daarnaast op dat het geheugen uitbreidbaar is. Is het geheugen wel uit te breiden, zoek dan op de site van de fabrikant naar de specificaties van het model NAS dat je hebt én naar de compatibiliteitslijst. Daarop staan geheugenmodules die bewezen hebben goed samen te werken met de verdere hardware in jouw NAS.

Overigens kan traagheid ook andere oorzaken hebben dan een geheugentekort. Onderzoek daarom altijd (voordat je investeert in meer geheugen) de gezondheid van de schijven en de bronnen die op de NAS beschikbaar zijn. Ingelogd op de NAS vind je in het hoofdmenu van de NAS modules als Broncontrole of Resource Monitor. Laat deze enige tijd open staan en monitor het gebruik van het geheugen, het netwerk en de cpu. Onderzoek welk van deze beschikbare bronnen echt overbelast is, het uitbreiden van het geheugen is alleen zinvol als het geheugen ook echt volop gebruikt wordt.

Ook (of misschien wel juist) als je een NAS koopt die geavanceerde functies als virtuele machines ondersteunt, kan het zijn dat er daarvoor te weinig geheugen in de NAS zit.

Veiliger zonder admin

Een belangrijke stap bij het voorkomen van problemen, is het gebruik van een andere naam dan admin, voor het account met de hoogste rechten. En daaraan gekoppeld, het uitschakelen van het admin-account zelf. Heb je de NAS recent geïnstalleerd, dan is dit mogelijk al bij de installatie geregeld. Controleer via Configuratiescherm / Gebruiker en groep of het admin-account gedeactiveerd is. Is het dat niet het geval, maak dan via Maken / Gebruiker maken een nieuw account aan en maak het lid van de groep Administrators. Noteer de naam en het wachtwoord op een veilige plek, en klik rechtsboven op het poppetje en kies Afmelden. Log weer in met het nieuwe administrator-account en deactiveer daarna alsnog het (oude) admin-account via Configuratiescherm / Gebruiker en groep. Klik op het admin-account, druk op de knop Bewerken en zet een vinkje voor Dit account deactiveren. Sla je wijziging tot slot op.

Deactiveer het standaard admin-account en gebruik voortaan een nieuwe met een niet-standaard naam.

Veiliger met 2FA

Een tweede maatregel om beveiligingsproblemen te voorkomen, is alleen nog inloggen met tweefactorauthenticatie (2FA). Dit kan in combinatie met elke willekeurige 2FA-app van bijvoorbeeld Google of Microsoft, maar Synology heeft ook de eigen Secure SignIn-app in de appstores van Android en iOS.

Om 2FA te activeren, klik je rechtsboven op het icoontje van het poppetje en kies je Persoonlijk / Beveiliging. Schakel over naar Tweefactorauthenticatie en kies dan je voorkeursmethode. Wil je inloggen door een code over te nemen vanuit Google Authenticator, Microsoft Authenticator of Synology Secure SignIn, kies dan Verificatiecode (OTP). Wil je de 2FA liever bevestigen via een melding, kies dan Approve sign-in. Deze laatste vereist dat je een Synology-account gebruikt en de Synology Secure SignIn-app gebruikt.

Voorkom veiligheidsproblemen door bij het inloggen als administrator een tweede authenticatie te eisen.

Downtime voorkomen

Zeg NAS en (bijna) iedereen denkt RAID. RAID is inderdaad een prachtige techniek om in een NAS met meerdere schijven een grote opslagruimte te creëren, die bovendien de gegevens beschermt tegen hardwarefalen. Maar RAID heeft ook nadelen: de technologie is complex en gaat altijd ten koste van een flink deel van de mogelijke opslagruimte. Bij RAID 1 is dat zelfs 50% en bij RAID 5 evengoed nog 25%.

In de kringen van opslagexperts gaan weleens discussies of RAID het wel ‘waard’ is. Tegenstanders vragen zich af of gebruikers niet zouden moeten overwegen om gewoon vaker te back-uppen en de NAS zonder RAID in te richten. Het gebruik van RAID is immers niet verplicht en back-ups laat zich met tools zoals Synology Hyper Backup eenvoudig automatiseren, compleet met versiebeheer en retenties.

Ook op de redactie van ID.nl voeren we deze discussie incidenteel. Ten dele is het appels met peren vergelijken: RAID verkort zoveel mogelijk de downtime (hoe snel je weer operationeel bent na hardwarefalen) en back-ups beschermen tegen dataverlies. De meesten van ons vinden het geen of-of-situatie, maar een en-en: én RAID én back-ups. Wij vinden eigenlijk dat alleen gevorderde gebruikers die echt snappen wat de mogelijke risico’s zijn, zouden kunnen overwegen om geen RAID te gebruiken. Beginnende gebruikers zijn wellicht beter af om de standaardinstellingen bij het installeren van hun NAS te volgen.

RAID is een mooie, maar niet altijd noodzakelijke oplossing voor een probleem dat ook anders is op te lossen.

RAID toch beëindigen?

Heb je de NAS geconfigureerd met RAID en overweeg je toch daarmee te willen stoppen? Misschien omdat het je niet uitmaakt dat het langer duurt om weer toegang te krijgen tot je bestanden? Controleer sowieso eerst of je echt vaak genoeg back-ups maakt. En test je back-ups ook gedurende een langere tijd terwijl de RAID nog intact is. Heb je de herstelprocedure weleens helemaal doorlopen?  

Pas als je zeker weet dat het werken zonder RAID jou past en dat jouw back-ups goed werken, ben je klaar voor de volgende stap. Stoppen met RAID betekent namelijk dat alle schijven nieuw ingedeeld worden en dus dat alle gegevens op de NAS verloren gaan! Je moet dus meerdere back-ups hebben voor je die stap kunt zetten. Ben je zover, beslis dan of je de hele NAS wilt resetten naar fabrieksinstellingen (zie kader ‘NAS als nieuw’) en vanaf het begin wilt beginnen, of dat je alleen de opslag wilt verwijderen.

Dat laatste kan de beste optie zijn wanneer je bijvoorbeeld meerdere opslagpools hebt. Dan hoef je namelijk alleen de pool met de bewuste RAID te worden verwijderd. Dit kan in het onderdeel Opslagbeheer. Selecteer daar de juiste Opslagpool of Volume, en klik op de drie puntjes rechts. Kies dan RAID-type wijzigen of Verwijderen, en vervolg de acties. Nogmaals: doe dit alleen wanneer je zeker weet dat alle bestanden en gegevens die op de NAS staan bij deze actie niet verloren gaan.

Wijzig of verwijder je de RAID, dan gaan alle gegevens verloren. Zorg dus eerst voor een goede back-up op een andere NAS of externe schijven.

Met een reset maak je de NAS helemaal als nieuw, maar verlies je ook alle data!

Gegevens kwijt? Misschien krijg je ze nog terug ! Terug van weggewist: met deze tools herstel je verloren gewaande data

0

Powered by