Spotify en Netflix maken het wel érg makkelijk om tegenwoordig snel een filmpje te kijken of wat muziek te luisteren, en dat helemaal legaal. Toch wordt er nog steeds veel gedownload, ook al is de wet daartegen. De angst is dat er binnenkort zelfs 'downloadboetes' worden uitgedeeld. Dutch Filmworks (DFW) probeert daar werk van te maken. Kunnen we ook echt een downloadboete verwachten van DFW, of is dat pure bangmakerij?

Downloaden is nog steeds erg populair, en grote kans dat je zelf ook wel eens een filmpje of serie hebt binnengehaald. Soms is dat omdat films duur zijn, vaker omdat ze (bijna) niet legaal te kijken zijn in Nederland. Game of Thrones kun je in Nederland bijvoorbeeld alleen kijken als je abonnee bent bij Ziggo én daarbij het duurste televisiepakket afneemt. Niet voor niets staat HBO's hitserie ieder jaar standaard steevast op nummer één van meest gedownloade series.

Maar zelfs als het onredelijk duur of ingewikkeld is om legaal te kijken betekent dat niet dat je je torrentprogramma zomaar aan mag slingeren.

Thuiskopieheffing

Downloaden is in Nederland verboden. Mooier kunnen we het niet maken. Vroeger werd het downloaden van een film, serie of liedje nog toegestaan, want dat mocht 'voor eigen gebruik'. Als je iets legaal kocht zoals een cd, dvd of lege discs betaalde je daar een klein bedrag bovenop, de zogenaamde thuiskopieheffing. Die was bedoeld om artiesten te compenseren voor piraterij en het feit dat mensen regelmatig thuis een kopie voor zichzelf maakten.

Veel van die artiesten (en hun labels of productiemaatschappijen) vonden die thuiskopieheffing echter te laag. Die zou niet voldoende zijn om de grote schade die de industrie van piraterij ondervond te compenseren. Een aantal van hen, met name Sony en Philips, besloten een rechtszaak aan te spannen die helemaal doorliep tot aan het Europees Hof van Justitie. Dat concludeerde in 2014 definitief dat de thuiskopieheffing geen adequate bescherming is tegen illegaal downloaden, en dat downloaden dus helemaal niet meer mocht. Saillant detail: de thuiskopieheffing is nooit verdwenen.

©PXimport

Downloadverbod

Sindsdien is het verboden om auteursrechtelijk beschermd materiaal te downloaden 'uit illegale bron'. Dat zijn in de praktijk websites die vooral gemaakt zijn om zoveel mogelijk van zulk materiaal aan te bieden. Onder het verbod valt ook streaming via populaire diensten als Popcorn Time.

Wat een verbod in de praktijk betekent is een ander verhaal. Er is namelijk een verschil tussen iets niet mogen, en iets niet doen. Wat is de sanctie? Krijg je een boete? En van wie dan? De politie? Rechthebbenden, zoals Stichting Brein mogen geen bekeuringen uitdelen: dat is aan rechters.

De strijd van Stichting Brein

In Nederland is er één belangrijke partij die strijdt tegen downloaden. Stichting Brein, onder leiding van Tim Kuik, is een private belangenorganisatie die opkomt voor auteursrechten en de bezitters daarvan. Filmmaatschappijen, platenlabels en individuele artiesten besteden de strijd tegen illegaal downloaden uit aan Brein.

Dat claimt redelijk wat successen. Regelmatig verschijnt in het nieuws dat Brein grote uploaders aanpakt, diensten offline haalt, of verkopers van bijvoorbeeld kant-en-klare streamingkastjes beboet.

De bekendste strijd is tegen The Pirate Bay. Brein stapte naar de rechter om de notoire downloadsite te laten verbieden. Na een juridische strijd van jaren kwam kwam dat verbod er ook. Aanvankelijk alleen voor Ziggo en XS4ALL, later voor alle andere Nederlandse providers.

Pirate Bay geblokkeerd

De blokkade van The Pirate Bay is niet moeilijk te omzeilen. Er zijn legio proxydiensten, VPN's en alternatieve downloadsites om toch te downloaden. Toch is de blokkade volgens Brein een succes. De stichting wijst op een rapport dat concludeert dat de Pirate Bay-blokkade wel degelijk effect had op het aantal illegale downloads. Critici zetten daar overigens wel kanttekeningen bij. Zo werd niet gemeten of er ook een verband is met de opkomst van toegankelijke legale diensten, en is niet één-op-één te concluderen dat downloaders niet naar atlernatieve websites gaan.

Toch is dat voor Brein minder belangrijk. Dat is niet gek: Brein weet ook wel dat downloaden stoppen vechten tegen de bierkaai is. In de podcast Met Nerds Om Tafel bevestigde Tim Kuik dat sentiment. "Er is een wisselwerking tussen het ontoegankelijk maken van illegaal downloaden, en het toegankelijker maken van het legaal aanbod." Het doel van Brein is niet om downloaders volledig uit te roeien, "maar om te voorkomen dat het hek van de dam raakt en iedere Nederlander aan het downloaden slaat."

©PXimport

Wel/niet achter individuele downloaders aan

Brein heeft altijd gezegd achter 'de grote jongens' aan te willen gaan. Gebruikers die op grote schaal films uploaden naar The Pirate Bay, verkopers van kastjes met Kodi (en plugins) erop, de vele forks van Popcorn Time... Individuele downloaders zijn weliswaar fout bezig, maar worden doorgaans gedoogd.

Dat verandert wel. In dezelfde podcastaflevering zei Tim Kuik ook dat het best mogelijk is dat individuele downloaders in de toekomst worden aangepakt. Dat gaat dan waarschijnlijk niet door Brein zelf gebeuren, maar door "een samenspel van partijen."

'Boetes' voor downloaden

Eén zo'n initiatief is er al. Dutch Filmworks, productiemaatschappij van grote Nederlandse blockbusters, vindt de aanpak van Brein niet uitgebreid genoeg. Het bedrijf kondigde al in 2017 aan zelf achter downloaders aan te gaan, zonder hulp van Brein. Dat was geen impulsief besluit: het bedrijf sprak daar in 2015 al over.

Dutch Filmworks wil dat individuele downloaders gestraft worden met een geldbedrag. In de praktijk wordt dat een 'downloadboete' genoemd, maar eigenlijk is het dat niet helemaal. Het gaat om een schikkingsvoorstel, want ook Dutch Filmworks mag geen boetes uitdelen. 'Betaal dit bedrag, anders stappen we naar de rechter', is de boodschap. Zo'n gang naar de rechter is een eng dreigement: het kan duur uitpakken voor de veroordeelde, zeker als die ook de proceskosten nog moet betalen. En dat je die rechtszaak verliest als downloader is aannemelijk.

Opsporing

In Duitsland bestaan zulke 'boetes' al. Die zijn prijzig: 800 euro voor een film, of 500 voor een aflevering van een serie. Dat vindt Dutch Filmworks te duur. CEO Willem Pruijssers heeft het tegenover BNR eerder over 'zo'n 150 euro', een bedrag dat niet alleen de schade van gemiste inkomsten dekt, maar ook de extra kosten die het bedrijf maakt voor de opsporing.

Die opsporing blijkt echter in de praktijk lastig. Eerst moest Dutch Filmworks op zoek naar wíé er nou precies iets had gedownload. Dat deed het bedrijf door samen te werken met een Duits bedrijf dat ip-adressen kon achterhalen uit peer-to-peer-verkeer. Daarvoor kreeg het toestemming van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Schuldig tenzij het tegendeel wordt bewezen?

Lastiger bleek het om vervolgens de NAW-gegevens achter die ip-adressen te achterhalen. Daarvoor moet Dutch Filmworks naar de providers. Die zeiden in 2015 al niet vrijwillig mee te werken. Nu heeft de rechter daar echter ook een stokje voor gestoken.

Dutch Filmworks kan niet aantonen dat de persoon achter een ip-adres ook daadwerkelijk de downloader is. Een internetverbinding kan gedeeld worden met familie, of met andere mensen zoals in studentenhuizen. Hierdoor kan DFW niet hardmaken of ze met de NAW-gegevens van het ip-adres wel de downloader te pakken hebben. Je bent niet aansprakelijk voor een mogelijke inbreuk die anderen op jouw netwerk maken.

Dat is juist het argument waar Willem Pruijssers aanvankelijk geen boodschap aan had. "Als je je auto uitleent en de bestuurder rijdt te hard, dan krijg jij de bekeuring", trok hij als analogie.

Ook veegde de rechter de downloadboete (het schikkingsbedrag) van 150 euro per inbreuk van tafel omdat het onderbouwing mist over de hoogte van het bedrag.

Toekomstbeeld

Wat de vervolgstappen voor Dutch Filmworks gaan worden weet het bedrijf nog niet. "We zijn nog in gesprek met onze juristen en komen daar later op terug", zegt een woordvoerder van het bedrijf.

Of die downloadboetes er daadwerkelijk komen is dus nog maar de vraag. Dutch Filmworks heeft in ieder geval laten zien verder te gaan dan de meeste andere partijen, maar er zijn ook nog veel obstakels, waarbij nog niet duidelijk is of deze overwonnen kunnen worden.

Bij het kiezen van de ideale vaatwasser zijn er heel wat zaken om op te letten. Eén daarvan is de droogtechniek die wordt toegepast. Er zijn grofweg drie methodes: ventilatiedroging, condensdroging en drogen met zeoliet. In dit artikel leggen we uit wat elke techniek precies inhoudt.

Schoon én droog

Een vaatwasser moet natuurlijk in de eerste plaats zorgen voor blinkend schone vaat. Maar minstens zo belangrijk is hoe goed hij alles droogt, want niets is zo irritant als bij het uitruimen alsnog de theedoek tevoorschijn moeten halen. Blijft er water achter op borden of in glazen, dan loop je bovendien het risico op schimmelvorming – en dat is allesbehalve fris. Ben je toe aan een nieuwe vaatwasser? Let dan zeker ook op de gebruikte droogtechniek.

Vaatwassers met ventilatiedroogtechniek

Een veelgebruikte manier om de vaat te drogen, is door het water te laten verdampen. Dit wordt ook wel de ventilatiedroogtechniek genoemd. Sommige vaatwassers hebben een mechanische arm die de deur automatisch opent zodra het programma is afgelopen. Het warme vocht in de machine kan dan vanzelf ontsnappen. Je kunt de deur natuurlijk ook handmatig openen, maar doe dat dan wel meteen na afloop van het programma. Omdat zowel de vaat als het water dan nog warm zijn, verdampt het vocht sneller dan wanneer je langer wacht.

Deze methode is het meest milieuvriendelijk, maar heeft ook een nadeel: het kan vrij lang duren voordat alles echt droog is. En soms blijft er toch nog vocht achter, waardoor je alsnog naar die theedoek moet grijpen.

©VLADYSLAV LEHIR

Vaatwassers met condensdroogtechniek

Een andere mogelijkheid is een vaatwasser met condensdroogtechniek. Deze methode is vooral geschikt als je vaak glaswerk, aardewerk of roestvrij staal reinigt. De warme, vochtige lucht in de machine slaat daarbij neer op de koelere wanden van de binnenruimte. Het gecondenseerde water wordt opgevangen en vervolgens weggepompt.

Het nadeel van deze techniek is dat de vaat vaak nog niet helemaal droog is wanneer het programma klaar is. Een theedoek blijft dus onmisbaar. Wil je toch profiteren van dit betaalbare systeem? Combineer het dan met handmatige ventilatie: zet de deur na afloop even op een kier zodat de stoom sneller kan ontsnappen en de vaat beter nadroogt.

Vaatwassers met zeoliet: hoe werkt dat?

De beste droogtechniek van dit moment? Dat is zonder twijfel zeolietdroging. Zeoliet is een mineraal dat warmte afgeeft zodra het in aanraking komt met water. Gebruikers zijn vaak laaiend enthousiast: volgens velen is hun vaat nog nooit zó goed droog uit de machine gekomen. Of het nu om plastic bakjes, glazen of borden gaat – alles komt er kurkdroog uit, ongeacht waar het staat in de vaatwasser. Niet gek dus dat modellen met deze techniek steeds populairder worden en steeds meer gemeengoed worden. Ze zijn dan ook bij diverse webwinkels te vinden.

Maar hoe werkt het precies? Onder in de vaatwasser liggen speciale zeolietkorrels. Zodra het programma is afgelopen en het water is afgevoerd, komen de korrels in actie. Ze geven warmte af aan de binnenruimte, waardoor de vaat efficiënt wordt gedroogd. Handig: de korrels regenereren zichzelf na elke wasbeurt. Je hoeft ze dus nooit te vervangen. Bovendien is dit systeem ook nog eens bijzonder energiezuinig.

Veel gebruikers vragen hun kinderen of hun vrienden om iets te laten weten wanneer ze veilig zijn aangekomen. Uiteraard kan de ander een sms of een geruststellend appje sturen, maar in iOS zit een functie die hier speciaal voor is gemaakt.

Stap 1: Check-in toevoegen aan de chat

De functie heet toepasselijk Check-in. De optie maakt deel uit van de standaard berichten-app van Apple: iMessage. Voorwaarde is wel dat zowel de verzender als de ontvanger over een iPhone beschikken waarop minstens iOS 17 staat. Laten we er even van uitgaan dat jij degene bent die onderweg is en het thuisfront wilt geruststellen. Je opent de app Berichten. Daar ga je in de chat naar degene met wie je zo’n check-in wilt versturen en je tikt linksonder op het plusteken. Vervolgens kies je de optie Meer en kun je Check-in selecteren. Geef aan of je het bericht Beperkt of Volledig wilt delen. Eventueel kun je de voorbeeldgegevens vergelijken zodat je weet wat je moet kiezen.

De optie Check-in maakt deel uit van iMessage.

Stap 2: Op basis van reistijd of locatie

De andere persoon zal verschillende meldingen ontvangen: wanneer de sessie begint, wanneer je aankomt en als je vertraging hebt. Zelfs wanneer je iPhone een langere tijd offline is, zal er automatisch een melding verzonden worden. Standaard werkt Check-in met een timer waarin je aangeeft hoelang je onderweg denkt te zijn. Tik op Wijzig om deze duur aan te passen. Het is ook mogelijk een melding te versturen op basis van de locatiegegevens. In dat geval moet je in een volgend scherm het adres invullen waar je naartoe gaat. Op de kaart verschijnt een cirkel die je op drie groottes kunt instellen. Op die manier bepaal je de actieradius waarop Check-in zich zal baseren om te melden dat je bent gearriveerd. Je kunt ook aangeven met welk vervoermiddel je reist.

Geef de bestemming in en het vervoermiddel.

Stap 3: Versturen

Je krijgt nog een overzicht van de volledige check-in. Tik op Gereed en daarna op Versturen. Met Check-in kun je slechts één chat tegelijk versturen. Het is mogelijk dat je tijdens de reis een waarschuwing ontvangt om je te melden. Als je daar niet op reageert, ontvangt de andere persoon een bericht met informatie zoals de afgelegde route en het batterijpercentage. Deze persoon kan dan via een berichtje of via de telefoon informeren of alles goed gaat.

Je ontvangt nog even een samenvatting van de check-in.