De kans is groot dat je geen 3D-printer in huis hebt, maar dat betekent niet dat je deze techniek links hoeft te laten liggen. Er zijn heel veel bedrijven die jouw modellen kunnen 3D printen en 3D-ontwerpen haal je gewoon van het internet. Niettemin is het handig om een paar feiten over 3D afdrukken op een rijtje te hebben.

Het is een feit dat 3D-printen nog steeds tot de verbeelding spreekt. Hoe leuk is het dat je ontwerpen op internet gewoon als 3D-model kunt laten printen? Dat kan via een online 3D-printfabriek of gewoon thuis met je eigen 3d-printer. In dit artikel gaan we ervan uit dat je zelf geen 3D-printer hebt staan. Je leest hoe je een 3D-model kunt bewerken, waar je een model bestelt en wat de eigenschappen zijn van de diverse materialen. Wil je toch zelf aan de slag met 3D-printen, dan lees je aan het eind van dit artikel waar je bij de aanschaf van een 3D-printer rekening mee moet houden.

01 Verschillende technieken

Eigenlijk is 3D-printen een verzamelnaam voor verschillende technieken, en het is handig om te weten wat de verschillen zijn. Vrijwel alle technologieën zijn additief, wat betekent dat er laag voor laag een 3D-model wordt opgebouwd. Hóe deze lagen worden aangebracht, is per techniek anders. Bekende technieken zijn bijvoorbeeld SLS (selective laser sintering), STL (stereolithografie) en FDM (fused deposit modeling). Er bestaan ook subtractieve technieken, waarbij een model uit bijvoorbeeld een stuk metaal of een blok hout wordt gesneden, maar dat is alleen mogelijk met grote commerciële 3D-printers.

Om een object te kunnen printen met een 3D-printer, heb je een digitaal 3D-model nodig. Dat kun je zelf ontwerpen met een 3D-programma, maar er zijn ook talloze websites waar je kant-en-klare modellen kunt vinden die je eventueel met een 3D-programma naar eigen wens kunt aanpassen. Uiteraard zijn er ook bedrijven die het creëren van een 3D-model voor je kunnen overnemen. Dat is een leuk idee als je een 3D-model van jezelf als bruidspaar wilt laten maken, om maar eens iets te noemen.

©PXimport

Stereolithografie voor thuis

02 Ontwerp

Om een 3D-model te kunnen printen, heb je een 3D-ontwerp nodig. Dat is een afbeelding van een object, vergelijkbaar met een 2D-bestand, met natuurlijk het enige verschil dat het bestand met een 3D-programma van meerdere kanten te bekijken is. Net als een 2D-afbeelding kan een 3D-ontwerp verschillende extensies hebben. Bekende 2D-extensies zijn jpg, png of tiff, bekende 3D-bestandstypen zijn bijvoorbeeld stl, dae of obj.

Verreweg het meest gebruikte formaat is stl, en het is dan ook aan te raden om een bestand in dit formaat te zoeken, te creëren of te bewerken. Stl wordt door vrijwel alle 3D-software ondersteund, waaronder FreeCAD, Microsoft 3D Builder, Autodesk 3ds Max, Maya en Tinkercad.

©PXimport

03 Gereedmaken voor 3D-printen

Oké, een stl-bestand downloaden en laten printen bij een bedrijf dan maar? Hoho, niet zo snel: je moet er wel zeker van zijn dat je 3D-model daadwerkelijk te printen is. Veel 3D-bestanden zijn ooit ontworpen voor animaties, film of computergebruik. Als een 3D-object een dun lijntje bevat, kan een 3D-printer daar niks mee. Je moet je model dus gereedmaken voor een 3D-printer. Dat doe je door wanden een specifieke dikte mee te geven, bijvoorbeeld 1 of 10 millimeter. Alleen zo weet een 3D-printer hoe die je object moet printen. Ook kan het zijn dat twee objecten in je model elkaar overlappen. Deze twee objecten moet je dan eerst met elkaar combineren, zodat er geen rare snijlijnen in je model zitten. Op Materialise.com hier lees je allerlei handige tips over het voorbereiden van een 3D-bestand voordat je het laat printen.

©PXimport

04 Modellen downloaden

Wil je zeker zijn van een geslaagde printopdracht, dan kun je websites raadplegen die speciaal bedoeld zijn voor objecten die met een 3D-printer kunnen worden geprint. Een bekende site is Cults, waar je de meest uiteenlopende modellen vindt. Klik bijvoorbeeld op Home en je kunt modellen downloaden voor lampen, bloempotten en wat niet al meer. De modellen worden gewaardeerd door gebruikers van de site, waardoor je al snel ziet of een 3D-ontwerp deugt of niet. Sommige modellen zijn gratis te downloaden, voor andere bestanden betaal je een paar euro.

Een site die al jaren bestaat, is Thingiverse. Hier vind je alleen gratis verkrijgbare stl-bestanden. Op deze site kun je eveneens lezen wat andere gebruikers van het model vinden en door de actieve community lees je veel commentaren op modellen en hoe je het model eventueel nog kunt verbeteren.

Een derde optie is CGTrader. Op deze website vind je veel kunstobjecten. Je moet wel even naar beneden scrollen en op de knop 3d printing models klikken; alleen deze bestanden zijn geschikt om te printen met een 3D-printer.

©PXimport

05 Shapeways

Helemaal klaar met je bestand? Dan is het de hoogste tijd om je bestand te uploaden naar een 3D-printdienst. Het aanbod is de afgelopen jaren enorm gegroeid, dus wij beperken je keuze tot een paar bekende en goede diensten. We beginnen met de grootste: Shapeways. Tegenwoordig een bedrijf dat vanuit New York opereert, maar het is allemaal begonnen in Eindhoven. Meld je aan bij de dienst en upload een 3D-bestand naar de servers door op Upload te klikken. Je moet aangeven of het bestand millimeters, inches of meters als eenheid gebruikt. Shapeways analyseert het bestand en geeft meteen weer hoe groot het object zal worden. Vervolgens moet je kiezen met welk materiaal je het object wilt laten printen. Je ziet meteen de prijs in euro’s. Erg handig is dat de website ook meteen laat zien of er problemen zijn met je bestand. Klik op View issues en je ziet wat voor concreet probleem Shapeways in het bestand heeft gevonden. Je kunt zelfs op het probleem klikken en meer informatie lezen over hoe je het probleem kunt oplossen. Shapeways checkt overigens elk geüpload bestand handmatig nadat je een order hebt geplaatst.

©PXimport

06 Materialise, Sculpteo en 3D HUBS

Shapeways is handig als je nog geen ervaring hebt met het laten printen van 3D-modellen. Het bedrijf ondersteunt immers de bekendste formaten, heeft een goede selectie aan materialen en biedt je informatie als iets niet werkt. Wil je echter een dienst die meer opties biedt, kijk dan eens naar Materialise. Hier kun je terecht met exotische formaten van diverse software. Ook levert Materialise meer methodes om te printen.

Andere opties om je 3D-modellen te laten printen, zijn Sculpteo en 3D HUBS. Vooral de laatste optie is interessant. Het is namelijk een soort Amazon Marketplace voor 3D-printfabrieken. Je geeft aan waar je woont en uploadt je 3D-model. De website checkt meteen of je object te printen is. Geef aan in welk materiaal je je model wilt printen en je ziet rechts hoelang dit gaat duren en wat het kost. Je doet de bestelling en betaling op de website van 3D HUBS, maar je model wordt door een lokale printfabriek gemaakt en opgestuurd.

©PXimport

3D-Airbnb

07 Materiaal

Welk materiaal kies je nu voor je te printen 3D-object? De meest voor de hand liggende optie is nylon. Dat is bij de meeste aanbieders het goedkoopst en is het makkelijkst te printen. Andere namen voor nylon zijn bijvoorbeeld strong & flexible plastic, polyamide of white plastic. Dat komt doordat je model eerst wordt geprint met wit nylonpoeder, waarna het wordt gekleurd in de kleur die je wilt hebben.

Kleine 3D-printers die je voor thuis kunt kopen, printen meestal met filament. Dat zijn spaghetti-achtige draden die je op een rol koopt in de kleur waarmee je je object wilt printen. Het nadeel van filament is dat het minder sterk is dan nylonpoeder en de kosten zijn veel hoger. Filament koop je in elke 3D-vakwinkel en is beschikbaar in enorm veel varianten. Bekende opties zijn ABS, PLA en PETG. Elk soort materiaal heeft andere eigenschappen; zo heeft ABS bijvoorbeeld een langere levensduur dan de meeste andere opties, maar is PLA veel gemakkelijker te printen. Uiteraard bieden de meeste bedrijven ook andere materialen aan, zoals aluminium of metaal. Sommige fabrikanten kunnen je 3D-objecten zelfs als keramiek-object printen of in goud laten maken.

Elk materiaal heeft andere eigenschappen en voorwaarden, dus kijk van tevoren goed of jouw object wel in het gewenste materiaal kan worden geprint. Een gouden model moet bijvoorbeeld wanden hebben van ten minste 0,8 millimeter – dat is iets dikker dan bij bijvoorbeeld nylon. De meeste aanbieders hebben duidelijke voorwaarden op hun website staan waarin precies staat beschreven waar je bij welk materiaal op moet letten.

©PXimport

08 Zelf printen

Als je in de ban bent geraakt van het printen van 3D-objecten, kun je natuurlijk ook zelf eens aan de slag met een 3D-printer. Tien jaar geleden moest je daarvoor je zomervakantie overslaan, maar tegenwoordig zijn 3D-printers een stuk goedkoper. Bedenk wel dat een thuisprinter nooit kan opboksen tegen een professionele machine van duizenden euro’s en dat objecten die je met je eigen printer met bijvoorbeeld ABS of PLA print, zwakker zijn dan nylonobjecten die je bijvoorbeeld bij Shapeways, 3D Hubs of Sculpteo bestelt.

Een van de beste budgetmachines is de XYZprinting da Vinci Mini, een 3D-printer die FDM-technologie gebruikt met PLA-filament. Deze printer koop je voor iets meer dan 300 euro. Wil je iets meer uitgeven, dan is de FlashForge Creator Pro 2017 een goede optie. Deze printer kost zo’n 800 euro, maar kan concurreren met machines die het dubbele kosten. Twee goede allround-machines waarmee je professioneel ogende modellen kunt printen, zijn de Nederlandse Ultimaker 3 of de MakerBot Replicator+. Deze apparaten kosten twee- tot drieduizend euro. De MakerBot-printer lust alleen PLA-filament, de Ultimaker kun je ook met nylon en ABS voeden.

©PXimport

Maak je eigen printer

09 Software

Naast een 3D-printer en filament moet je ook een 3D-programma hebben om je 3D-modellen mee te maken. Je kunt vrijwel elk professioneel 3D- of cad-programma gebruiken om 3D-modellen te maken en in een formaat op te slaan waarmee je 3D-printer overweg kan. Heb je echter een 3D-printer staan, dan is het verstandig om op maat gemaakte software voor de specifieke printer te gebruiken. Ultimaker biedt haar software Cura gratis aan en op de site van MakerBot kun je MakerBot Print downloaden. Beide programma’s kunnen overweg met het stl-formaat, zowel om te importeren als te exporteren.

Een ander voordeel van op maat gemaakte software is dat ze slimme gereedschappen bevatten om bijvoorbeeld zo weinig mogelijk filament te gebruiken of om de printvoortgang zo soepel mogelijk te laten verlopen. Ben je echter gewend aan een standaardprogramma als AutoCAD, dan kun je je model prima in dit programma creëren, om het vervolgens als stl-bestand te importeren in de software die bij de 3D-printer past.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.