ID.nl logo
Zo kies je de juiste desktopvervanger
© ST.art - stock.adobe.com
Huis

Zo kies je de juiste desktopvervanger

Wie een computer met veel rekenpower wil, is niet per se gebonden aan een pc. Er zijn namelijk volop laptops met een groot scherm verkrijgbaar. In combinatie met genoeg werkgeheugen en een goede processor verricht zo’n machine moeiteloos op elke locatie zware computertaken, zoals foto’s bewerken, video’s monteren en games spelen.

In dit artikel benoemen we de voornaamste aandachtspunten bij aanschaf van een desktopvervanger, zoals:

  • Eigenschappen van het scherm
  • Processorkracht
  • Hoeveelheid werkgeheugen
  • Schijfcapaciteit
  • Videokaart
  • Aansluitingen

Lees ook: Hoe kies ik het juiste formaat voor mijn laptop?

Tip 01: Laptopformaat

Het schermformaat is grotendeels bepalend voor de grootte van de laptopbehuizing. Nog niet zo gek lang geleden waren desktopvervangers tamelijk logge apparaten met een behoorlijk gewicht; die kon je dus niet zo eenvoudig meenemen.

Tegenwoordig zijn desktopvervangers slanker en lichter. Dat heeft verschillende oorzaken. Zo hebben veel recente laptops dunne schermranden. De behuizing is hierdoor niet groter dan nodig. Daarnaast laten fabrikanten het cd/dvd-station vrijwel altijd achterwege, waardoor een dunnere constructie mogelijk is.

Desktopvervangers hebben meestal een scherm van 16 of 17,3 inch. Dit formaat biedt voldoende ruimte om onder meer video’s te streamen, creatieve programma’s te gebruiken en games te spelen. Tegelijkertijd is dit laptopformaat nog zo handzaam dat het in een notebooktas past. Veel desktopvervangers met een 17,3inch-scherm wegen minder dan 2,5 kilo. Overigens bestaan er ook draagbare systemen met een monitor van 18 inch. Onder andere ASUS, Acer en Dell ontwikkelen gamelaptops in dit formaat.

Een hedendaagse desktopvervanger heeft een groot scherm met dunne randen, zoals dit exemplaar van ASUS.

Tip 02: Schermeigenschappen

Let naast het schermformaat ook op de overige eigenschappen van de monitor. Verreweg de meeste laptops bevatten een ips-paneel. Deze schermtechniek biedt heldere kleuren en goede kijkhoeken. Sommige duurdere modellen hebben een oledscherm. Het grootste voordeel van deze techniek is de hoge contrastwaarde. Met name films, series en games ogen op een oledscherm prachtig. Dit schermtype is helaas wel gevoeliger voor inbranden. Samsung, HP en ASUS produceren diverse types met een oledscherm. Tot slot bestaan er ook goedkopere laptops met een tn-paneel. Vergeleken met andere schermtechnieken zijn de kleuren hiervan iets fletser.

Verder is de resolutie een belangrijke factor. Hoe meer pixels, hoe scherper het beeld. De meeste desktopvervangers hebben een Full-HD-scherm met 1920 × 1080 pixels. Dat volstaat voor het merendeel van de computergebruikers prima. Gebruik je vaak creatieve apps, zoals een beeldbewerker? In dat geval kun je een exemplaar met een hogere resolutie overwegen. Houd dan wel rekening met een hoger prijskaartje.

Let als laatste op de schermcoating. Een glanzende monitor toont weliswaar heldere kleuren, maar hierbij heb je al gauw last van lichtweerkaatsingen. Om die reden hebben de meeste laptops een mat scherm.

De prijzige HP Envy 16-H0375ND heeft een haarscherp oledscherm van 3840 × 2400 pixels.

HP Envy 16-H0375ND

Dure laptop, maar met een fantastisch scherm

Tip 03: Externe monitor

Het is handig wanneer je een tweede scherm op een laptop kunt aansluiten. In dat geval werk je thuis of op kantoor tegelijkertijd op twee monitors, zodat het verschil met een reguliere desktop grotendeels wegvalt. Let bij de aanschaf van een desktopvervanger goed op via welke video-uitgang(en) je een externe monitor kunt aansluiten. De meeste laptops hebben een HDMI-poort. Met een HDMI-kabel sluit je hierop eenvoudig een tweede scherm (of televisie) aan.

Sommige laptops hebben een andere videopoort. Op nieuwe modellen is dat vaak DisplayPort of usb-c. Laatstgenoemde aansluiting ondersteunt doorgaans DisplayPort en soms ook thunderbolt. Er zijn echter ook usb-c-poorten zonder video-ondersteuning. Check daarom in de specificaties (of op de productpagina van de laptop) welk protocol de usb-c-poort ondersteunt. Vanzelfsprekend heb je een monitor met dezelfde aansluiting en protocolondersteuning nodig.

Sluit op een videopoort een extern scherm aan en creëer zo meer werkruimte.

Dockingstation Voor lange computersessies is het gebruik van een laptop op zichzelf niet ideaal. Vanwege het geïntegreerde scherm kijk je omlaag, waardoor er een hoger risico bestaat op nek- en schouderklachten. Om die reden is het gebruik van een extern scherm een betere keuze. Daarnaast werkt een afzonderlijk toetsenbord en losse muis over het algemeen prettiger. Gebruik je je laptop vaak op een vaste plek, dan is de aanschaf van een zogeheten dockingstation het overwegen waard.

Op dit hulpmiddel kun je vrijwel alle randapparatuur aansluiten, bijvoorbeeld een toetsenbord, muis, externe harde schijf, usb-stick en hoofdtelefoon. Afhankelijk van het gekozen model kun je een, twee of zelfs drie monitors verbinden. Met een dockingstation fungeert een laptop in feite als desktop. Aansluiten is eenvoudig, want je koppelt dit accessoire via één usb-c-kabel aan de notebook. Vervolgens werkt alle randapparatuur meteen en kun je direct aan de slag. Je plaatst een dockingstation bij voorkeur achter op het bureau, zodat je alle kabels makkelijk kunt wegwerken.

Controleer goed welke aansluitingen er op het beoogde dockingstation beschikbaar zijn.

Tip 04: Processorkracht

De chipfabrikanten Intel en AMD ontwikkelen allerlei energiezuinige processors met veel rekenkracht. Ondanks de hoge systeemprestaties valt de accubelasting erg mee. Dat heeft als voordeel dat je een desktopvervanger urenlang zonder netvoeding kunt gebruiken. Handig voor het geval je onderweg in de trein of het vliegtuig bijvoorbeeld naar een film wilt kijken.

Check in de specificaties van de processor vooral het aantal rekenkernen (cores) en de kloksnelheid. Hoe hoger deze waarden, hoe sneller de laptop kan rekenen. Hoeveel processorkracht je precies nodig hebt, is afhankelijk van jouw computergebruik. De betere modellen hebben een Intel Core i7/i9- of AMD Ryzen 7/9-processor. Hiermee kun je onder andere grafische programma’s gebruiken. Als je foto- of videobewerking leuk vindt, is zo’n krachtige processor een goede keuze.

Zoek je een desktopvervanger voor alledaagse taken, zoals internetten, documenten bewerken, video’s kijken en e-mailen? Dan kun je ook met een lichtere processor uit de voeten. Zo zijn er diverse mooie laptops met een Intel Core i3/i5- of AMD Ryzen 3/5-processor verkrijgbaar. Voor dergelijke systemen ben je minder geld kwijt.

©Intel Corporation

De aanwezige processor bepaalt grotendeels welke computertaken je op de laptop kunt doen.

Tip 05: Werkgeheugen

Voor het werkgeheugen geldt eigenlijk hetzelfde als voor een processor. Meer is altijd beter! In het werkgeheugen worden tijdelijk data van programma’s en het besturingssysteem opgeslagen, zodat de benodigde gegevens snel beschikbaar zijn. Het voorkomt kortgezegd ellenlange wachttijden. Met name wanneer je graag tegelijk in meerdere apps werkt, loont het om een systeem met genoeg intern geheugen te kiezen.

Wie de laptop voornamelijk voor gangbare computertaken gebruikt, heeft voldoende aan 8 GB RAM. Staan er op jouw laptop geregeld meerdere zware apps open? Kies dan voor 16 of 32 GB RAM. Overigens hebben veel modellen een optie om op een later moment een extra of ruimere geheugenmodule te plaatsen. Controleer dat in de specificaties van het systeem.

Via een klepje aan de onderzijde kun je het werkgeheugen veelal vervangen of uitbreiden.

Tip 06: Schijfcapaciteit

Misschien wil je op een desktopvervanger diverse persoonlijke gegevens bewaren, zoals een fotocollectie, gedownloade films of muziek. Daarnaast vereisen uitgebreide softwarepakketten ook de nodige opslagcapaciteit. Kies daarom voor een laptop met een ruime ssd. Dit opslagtype heeft ten opzichte van een reguliere harde schijf een aantal voordelen. Vanaf een ssd start het besturingssysteem en programma’s sneller op. Bovendien is dit onderdeel stil en energiezuinig.

Voor het lokaal opslaan van privégegevens is een capaciteit van 512 GB toch wel het minimum. Verder zijn er ook uitgebreide laptops met 1 of 2 TB opslagruimte beschikbaar. Het is weliswaar mogelijk om op een later moment een grotere ssd in te bouwen, maar als je daarvoor de ssd moet vervangen, dien je alle (systeem)bestanden over te zetten naar de nieuwe opslagdrager. Er zijn wel laptops met een extra M.2-slot waarin je een tweede ssd kunt steken.

Moderne laptops hebben onder de motorkap vaak een ssd in de vorm van een M.2-module.

Wil je toch proberen een grotere ssd in je laptop te zetten, lees dan dit artikel waarin we 31 ssd's getest hebben.

Tip 07: Netwerkverbinding

Uiteraard heeft elke laptop een wifi-adapter. Voor sommige zaken is de snelheid van de verbinding belangrijk. Denk onder meer aan het streamen van video’s in een hoge resolutie, spelen van netwerkgames en downloaden van mediabestanden. Veel nieuwe schootcomputers ondersteunen de wifi6-standaard. Kijk daar wel even goed naar, want sommige goedkopere notebooks gaan maar tot wifi 5. Met wifi 6 profiteer je van een snellere en stabielere verbinding, mits de draadloze router eveneens met deze standaard overweg kan.

Verder valt op dat veel nieuwe laptops geen ethernetpoort hebben. Een gemiste kans, want voor betrouwbaar internet verdient een bekabelde verbinding altijd de voorkeur. Gebruik je een laptop vaak op een plek in de buurt van een vaste internetaansluiting, zoals een router of switch? Zoek in dat geval naar een exemplaar met een bekabelde netwerkpoort.

Duurdere laptops hebben naast een draadloze netwerkadapter meestal ook een bekabelde netwerkpoort.

Tip 08: Aparte videokaart

De meeste laptops gebruiken de interne videochip van de processor om beelden te verwerken. Je kunt hiermee bijvoorbeeld video’s in een hoge resolutie afspelen en foto’s bewerken. Stel je op grafisch vlak hoge eisen aan het systeem, dan is een aparte videokaart een logische keuze; die biedt namelijk betere visuele prestaties. Om die reden bezitten gamelaptops doorgaans een exemplaar van Nvidia of AMD. Mooi meegenomen is dat je hiermee ook met andere zware grafische apps uit de voeten kunt, zoals videobewerkers en ontwerpsoftware.

Houd er rekening mee dat een kwalitatieve videokaart van de genoemde merken de aanschafprijs van de laptop aanzienlijk opdrijft. Wil je games op de hoogste instellingen spelen, dan vereist dat zelfs een peperduur exemplaar. Niet voor niets kosten de betere gamelaptops al gauw duizenden euro’s. Je herkent dergelijke systemen vaak aan een speelsere vormgeving en RGB-verlichting.

MSI ontwikkelt binnen zijn Pulse-serie fraaie gamelaptops met een hoogwaardige videokaart.

Tip 09: Aansluitingen

Bedenk goed hoeveel usb-poorten je nodig hebt. Wie weet sluit je bijvoorbeeld regelmatig een externe harde schijf, usb-stick, smartphone, e-reader, toetsenbord, muis en speakerset aan. Kortom, de aanwezigheid van drie of vier usb-poorten is geen overbodige luxe. Met name bij goedkopere laptops bezuinigen producenten geregeld op het aantal usb-aansluitingen. Een eventueel tekort los je overigens eenvoudig op via een usb-hub of dockingstation (zie kader ‘Dockingstation’).

Een andere nuttige aansluiting is de aanwezigheid van een kaartlezer. Met een SD- of microSD-kaart voeg je eenvoudig extra opslagruimte toe. Bovendien kun je zo ook beelden van een foto- of videocamera overzetten. Verder bezitten nagenoeg alle notebooks een hoofdtelefoonuitgang. Die is inmiddels wellicht wat achterhaald, want via bluetooth kun je ook een draadloze koptelefoon of headset koppelen.

Het is fijn wanneer je diverse randapparaten op de laptop kunt aansluiten.

Tip 10: Besturingssysteem

Laptops hebben eigenlijk altijd een voorgeïnstalleerd besturingssysteem. Je hebt hierbij grofweg keuze uit drie smaken. De meeste desktopvervangers draaien op Windows. Deze keuze ligt voor de hand wanneer je altijd met dit besturingssysteem hebt gewerkt. Je gebruikt dan tenslotte de programma’s die je al jarenlang kent.

Als tweede optie zijn er ook grote Chromebooks verkrijgbaar, maar deze groep is wel in de minderheid. Acer, Lenovo en ASUS hebben enkele modellen met een 16inch- of 17,3inch-scherm in hun gamma. Het grootste voordeel is de aantrekkelijke prijs. Het besturingssysteem ChromeOS stelt vergeleken met Windows en macOS namelijk lagere eisen aan het systeem. Kortom, er is geen snelle processor nodig om een Chromebook draaiende te houden. Bedenk wel dat deze betaalbare systemen voornamelijk bedoeld zijn voor basistaken, zoals internetten, e-mailen, foto’s beheren, video’s streamen en documenten bewerken.

Tot slot ontwikkelt Apple met zijn MacBook Pro-serie interessante desktops met een 16,2inch-scherm. Hierop staat het besturingssysteem macOS. Met name onder mensen met creatieve beroepen, zoals webdesigners, architecten en modeontwerpers, zijn MacBooks populair. Deze systemen zijn erg duur en voor doorsnee gebruikers minder interessant.

Zoek je een betaalbare desktopvervanger voor alledaagse toepassingen? Overweeg dan een Chromebook met een groot scherm.

Kooptips

Op zoek naar een desktopvervanger met veel rekenpower? We zetten drie breed verkrijgbare producten uit diverse prijsklassen op een rij.

Lenovo IdeaPad 3 17ALC6 (82KV00BKMH)

Deze indrukwekkende laptop van Lenovo heeft aantrekkelijke specificaties tegen een gunstige prijs. Het Full-HD-scherm van 17,3 inch bevat een anti-reflecterende laagje, zodat je ook in een sterk verlichte ruimte moeiteloos kunt werken. Gebruik je graag twee schermen, dan kun je via HDMI een externe monitor aansluiten. De AMD Ryzen 7 5700U vormt het hart van het systeem. Deze processor bevat acht rekenkernen met een maximale kloksnelheid van 4,3 GHz. Standaard is er 8 GB intern geheugen beschikbaar, maar dat kun je optioneel uitbreiden naar 12 GB. Windows 11 Home is op een ssd van 512 GB voorgeïnstalleerd. Naast systeembestanden van het besturingssysteem en alle apps, kun je dus behoorlijk wat eigen data opslaan. Een pluspunt is verder dat de webcam met een schuifje is af te dekken.

Lenovo IdeaPad 3 17ALC6

Gunstig geprijsde, indrukwekkende laptop

Acer Predator Helios 300 PH317-55-961D

Dit 17,3inch-model is voorzien van behoorlijk krachtige hardware. Acer richt zich met de Predator Helios 300 dan ook voornamelijk op gamers, al leent Windows 11 Home zich natuurlijk ook prima voor andere programma’s. De Intel Core i9-11900H-processor kan in elk geval makkelijk overweg met zware software, zoals foto- en videobewerkers. Acht vliegensvlugge rekenkernen halen in turbomodus een klokfrequentie van 4,9 GHz. Dankzij 16 GB RAM gebruik je soepel meerdere apps tegelijk. Ervaar je soms tóch wachttijden, dan schroef je het werkgeheugen eenvoudig op naar 32 GB. Een belangrijk speerpunt is de Nvidia GeForce RTX 3060-videokaart. Die toont moderne games in Full-HD-kwaliteit zonder dat het beeld gaat haperen. Andere speerpunten van deze laptop zijn de toetsenbordverlichting, twee videopoorten en een ssd van 500 GB.

Samsung Galaxy Book3 Pro 360

Samsung ontwikkelde met de Galaxy Book3 Pro 360 in feite een laptop en tablet in één. Klap je het scherm namelijk volledig om, dan bedien je het systeem met je vingers of de meegeleverde stylus. Het gedetailleerde oledscherm van 16 inch springt direct in het oog. Met een hoge resolutie van 2880 × 1800 pixels is deze laptop zeer geschikt voor fotobewerking, videomontage, webdesign en andere creatieve computertaken. Voor het rekenwerk is een recente Intel Core i7-processor van de dertiende generatie verantwoordelijk. Hierbij zijn twaalf rekenkernen goed voor een maximale klokfrequentie van 5 GHz. Verder bevat deze laptop 16 GB werkgeheugen en 1 TB ssd-opslag. Windows 11 Home is voorgeïnstalleerd.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 luxe Amerikaanse koelkasten met een ijsblokjesmaker
© Ivan Guia
Huis

Waar voor je geld: 5 luxe Amerikaanse koelkasten met een ijsblokjesmaker

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een superdeluxe koelkast met een ijsblokjesmaker? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Samsung RS6HA8891SL

Deze chique Amerikaanse koelkast is van alle gemakken voorzien. Zo springt het forse aanraakscherm op de rechterdeur direct in het oog. Dat fungeert als een soort 'familiehub' binnen het huishouden. Zo bestel je bijvoorbeeld boodschappen, beheer je de gezinsagenda, voer je handsfree telefoongesprekken en bedien je muziek via het scherm. Sta je in de supermarkt en weet je niet of je een vers kuipje boter of nieuwe fles cola nodig hebt? Dankzij de geïntegreerde camera bekijk je altijd en overal de inhoud van je koelkast. Dat werkt via een app op je smartphone.

Het koelgedeelte aan de rechterkant heeft een inhoud van 389 liter, terwijl je links ook nog flink wat voedingswaren kunt invriezen. Het vriescompartiment is goed voor een inhoud van 225 liter. Fijn is dat de Samsung RS6HA8891SL geen ijs ontwikkelt, want dit model ondersteunt No Frost. Gebruik het bedieningspaneel aan de rechterzijde om koud water en ijsblokjes te tappen. Mooi meegenomen is het geringe geluidsniveau van 36 decibel, waardoor je hem dicht bij de woonkamer of eettafel kunt neerzetten. Deze koelkast is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop.

LG GSLC41PYPE

Met een totale inhoud van 641 liter kun je heel wat eten en drinken in de LG GSLC41PYPE kwijt. De koel- en vriesruimte hebben een inhoud van respectievelijk 420 en 221 liter. Dankzij meerdere lades, planken en deurvakken berg je alle voedingswaren overzichtelijk op. Vul de geïntegreerde tank met 4,3 liter water en tap aan de voorzijde ijsklontjes of ijswater. Het is dus niet nodig om dit apparaat aan de waterleiding te koppelen.

Het betreft een Amerikaans model met twee deuren. Houd dan ook rekening met een ruime omvang van 91,3 × 179 × 73,5 centimeter. Zowel het vries- als koelgedeelte hebben ledverlichting, waardoor je alle producten ziet liggen. Zoals je van deze luxe koelkast mag verwachten, is er geen sprake van ijsvorming. De GSLC41PYPE ondersteunt namelijk No Frost. Tot slot is de stille werking van 36 decibel een pluspunt. Geïnteresseerden kiezen tussen een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

ETNA AKV578IZWA

Voor een Amerikaanse koelkast valt de prijs van dit exemplaar van ETNA erg mee. Kies tussen een zwarte en zilverkleurige behuizing. Ruim twintig consumenten beoordelen het apparaat met een gemiddelde score van een 9,3. Zij waarderen onder meer de ijs- en waterdispenser aan de voorzijde. Dankzij de geïntegreerde watertank van 4,5 liter is er geen aansluiting op de waterleiding vereist. Andere benoemde voordelen zijn de fraaie verlichting, prettige indeling, grote handgreep en mooie vormgeving. Bovendien is ontdooien dankzij No Frost nooit nodig.

Zodra je de rechterdeur open doet, heb je toegang tot een koelgedeelte van 334 liter. Gebruik twee lades, vier legplanken en drie deurvakken om producten koel te bewaren. Daarnaast levert ETNA een handig rek met plek voor vijf flessen mee. De vriezer heeft een respectabele inhoud van 165 liter. Met behulp van vier planken en twee lades verdeel je de ingevroren etenswaren netjes in deze ruimte. De voorkant heeft boven de waterdispenser een bescheiden bedieningspaneel. Daarmee stel je voor beide compartimenten de gewenste temperatuur in. Verder activeer je desgewenst het deuralarm en de ecomodus.

Lees ook: 🧊 Houd je eten langer vers: zo deel je je koelkast optimaal in

Hisense RS818N4TIC

Voor een Amerikaans model vallen de energiekosten van de Hisense RS818N4TIC mee. Ga op jaarbasis uit van een stroomverbruik van zo'n 221 kilowattuur. Een ander pluspunt is het lage geluidsniveau van 36 decibel. Deze koelkast leent zich met een riante totaalinhoud van 632 liter perfect voor een ruim gezin. Er is 417 liter toegewezen aan het koelgedeelte, terwijl de resterende 215 liter aan de vrieskast is toebedeeld. Wees trouwens niet bang voor ijsvorming, want dit apparaat ondersteunt de techniek No Frost.

Je koppelt deze slimme koelkast eventueel aan wifi. Vraag vervolgens op elke plek de apparaatstatus op. Zo kun je met een app op je smartphone de temperatuur reguleren. Zodra je de deur van het koel- of vriesgedeelte open doet, gaat er een felle ledlamp branden. Hierdoor zie je niets over het hoofd. Hisense levert een rek voor vijf flessen mee, zodat je frisdrank en wijn efficiënt kunt opbergen. Tot slot is de gecombineerde ijs- en waterdispenser aan de voorzijde een pluspunt. Hiervoor is er een watertank van 4,5 liter ingebouwd. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte behuizing. Lees hier enkele reviews van andere consumenten.

LG GSXE90EVDD

De onlangs verschenen LG GSXE90EVDD heeft een deur-in-deur-functie. Open het glazen deurtje en pak heel snel de producten die je het vaakst gebruikt, zoals melk, kwark of yoghurt. Voor toegang tot het volledige koelvak van 407 liter kun je uiteraard ook de reguliere deur gebruiken. Aan gebruiksgemak is er bepaald geen gebrek, want de linkerkant heeft een dispenser. Kies hiermee tussen ijsblokjes, ijswater en water. Door een aansluiting op de waterleiding hoef je niet steeds een watertank handmatig te vullen. De vriezer heeft een capaciteit van 192 liter en ondersteunt No Frost. Beide compartimenten bevatten ledverlichting.

Veel Amerikaanse koelkasten hebben een behoorlijk energieverbruik, maar dat is bij dit model te overzien. De GSXE90EVDD vereist ongeveer 276 kilowattuur stroom per jaar. Met een opgegeven geluidsniveau van slechts 35 decibel is deze koelkast zéér stil. Nuttig voor wie het apparaat vlak bij de woonkamer of keukentafel positioneert. Dankzij een koppeling met het draadloze thuisnetwerk volg je de apparaatstatus in een smartphone-app. Is er onverhoopt een storing, dan kun je hiermee wellicht het probleem oplossen.

▼ Volgende artikel
DeepSeek: een geweldige vinding of juist een gevaar?
Huis

DeepSeek: een geweldige vinding of juist een gevaar?

Waarom is er zo veel aandacht voor DeepSeek? Ontdek in dit artikel wat deze AI-chatbot zo bijzonder maakt en waar je op moet letten.

Waarom is er zoveel aandacht voor DeepSeek? Ontdek wat deze AI-chatbot bijzonder maakt en waar je op moet letten. Kunstmatige intelligentie blijft zich in een hoog tempo doorontwikkelen. In begin 2025 werd DeepSeek gelanceerd en zorgde meteen voor een enorme schokgolf. Is het echt zoveel beter als bestaande modellen zoals ChatGPT? En wat maakt DeepSeek uniek?

  • De introductie van DeepSeek en de chaos op de aandelenmarkt
  • De unieke eigenschappen van DeepSeek
  • Voordelen, zorgen en toekomstperspectieven

Ontdek waarmee ChatGPT je allemaal kan helpen.

Eind januari was er opeens sprake van opschudding in de techwereld, maar ook daarbuiten. DeepSeek werd gelanceerd en leidde tot bijna 1 biljoen (1000 miljard) dollar daling van de waarde van grote techbedrijven op de aandelenmarkt. Het tot dan toe kleine Chinese DeepSeek kwam namelijk met taalmodel R1 op de markt.

Deze nieuwe versie van hun AI-chatbot vertoonde prestaties die vergelijkbaar waren met onder meer ChatGPT, wat tot dan toe zon beetje de gouden standaard was. Het grote voordeel van DeepSeek? Het model gebruikt een fractie van de rekenkracht van concurrenten voor vergelijkbare resultaten en kost daardoor stukken minder.

©hadrian - ifeelstock

Minder rekenkracht en dus lagere kosten

Het grote probleem van AI is het enorme energieverbruik. Daarom kost het bakken met geld en zijn er vragen over de herkomst en duurzaamheid van de stroom. Zowel het trainen als het gebruik van AI vergt veel energie. Voor de training van ChatGPT 4 was bijvoorbeeld 50 gigawattuur nodig, oftewel 50 miljoen kilowattuur.

In Nederland ligt de stroomprijs boven de 30 cent per kilowattuur, waardoor de kosten hier zouden neerkomen op ruim 15 miljoen euro. In de VS liggen de prijzen gelukkig een stukje lager, maar de kosten zijn alsnog fors. En dat is nog los van de enorme investeringen in chips en apparatuur die nodig zijn.

Het mysterie van DeepSeek

China heeft geen toegang tot de meest geavanceerde chips ter wereld, mede omdat de VS er alles aan doet om dat te voorkomen. Ook internationale spelers, zoals het Nederlandse techbedrijf ASML, ervaren de gevolgen van deze beperkingen. Ondanks het gebrek aan de nieuwste chiptechnologie is DeepSeek er toch in geslaagd een competitief taalmodel te ontwikkelen, dat vooral uitblinkt in efficiëntie. Ter vergelijking: de ontwikkelings- en trainingskosten van DeepSeek bedragen slechts zo'n 3 procent van die van ChatGPT.

©MclittleStock

Is zo veel rekenkracht wel nodig?

Niet alleen de bedrijven die taalmodellen ontwikkelen, maar ook de chipindustrie heeft enorme verliezen geleden – met name de aandelen van Nvidia kelderden sterk. DeepSeek laat zien dat voor AI niet per se zo veel rekenkracht nodig is. Terwijl in de VS miljarden worden geïnvesteerd in enorme datacenters voor het trainen en draaien van AI, lijkt deze massale investeringsinspanning soms overbodig. DeepSeek bewijst dat efficiënter werken mogelijk is zonder de allerkrachtigste hardware.

De unieke werkwijze van DeepSeek

DeepSeek onderscheidt zich dus vooral doordat de ontwikkelingskosten slechts een fractie bedragen van die van ChatGPT en het uitvoeren van een gebruikersopdracht veel minder rekenkracht vergt. Dat komt doordat het systeem niet telkens het volledige model activeert.

In plaats daarvan maakt DeepSeek gebruik van een techniek die het bedrijf 'Mixture-of-Experts' noemt: het model is opgedeeld in gespecialiseerde onderdelen, en voor elke vraag worden alleen de relevante segmenten ingeschakeld. Stel dat iemand een vraag stelt over middeleeuwse kastelen, dan activeert het systeem uitsluitend het deel dat over historische kennis beschikt. Daardoor is er aanzienlijk minder rekenkracht nodig.

DeepSeek open en OpenAI gesloten? Een belangrijk onderscheid is dat DeepSeek volledig opensource is. Dat betekent dat de volledige onderliggende code beschikbaar is om te downloaden, te bestuderen en aan te passen, waardoor het hele model transparant is. Daarentegen houdt OpenAI, ondanks de naam, de technische details van ChatGPT grotendeels geheim.

De prestaties van DeepSeek

Volgens diverse experts levert DeepSeek uitstekende resultaten. Het model scoort op nauwkeurigheid en komt minstens even goed weg als de grote concurrenten. Op het gebied van feitelijke presentatie, logisch redeneren en coderen presteert DeepSeek zelfs vaak beter. Wel merken sommige gebruikers dat er nog ruimte is voor verbetering qua gebruiksvriendelijkheid en de nuance in het genereren van teksten.

©WEI ZHENG

Speelt DeepSeek vals?

OpenAI heeft DeepSeek ervan beschuldigd dat zij met hun model voortborduren op het werk van ChatGPT, in plaats van iets geheel nieuws te bieden. Dat zou gedeeltelijk de lage ontwikkelingskosten kunnen verklaren. Tot op heden is er echter geen concreet bewijs gepresenteerd ter ondersteuning van deze beschuldigingen.

Daarnaast zijn er de nodige privacy-issues. Een belangrijk punt van zorg is dat de servers van DeepSeek zich in China bevinden, wat betekent dat gebruikersgegevens daar worden opgeslagen. Andere taalmodellen maken vaak gebruik van servers in de VS. Beide opties roepen uiteraard privacyvragen op, zeker gezien de huidige politieke context. Ongeacht het model is het voor gebruikers belangrijk om zich bewust te zijn van de mogelijke risico’s rondom de verwerking en opslag van hun data.

Voordelen voor de consument

Voor gebruikers van taalmodellen betekent de komst van DeepSeek in principe alleen maar positief nieuws. Zelfs als je ervoor kiest om andere modellen te blijven gebruiken, zorgt de nieuwe concurrentie voor meer innovatie en lagere prijzen. Grote aanbieders zoals OpenAI hebben hun tarieven al verlaagd, wat aantoont dat AI niet onvermijdelijk duur hoeft te zijn.