Wie een computer met veel rekenpower wil, is niet per se gebonden aan een pc. Er zijn namelijk volop laptops met een groot scherm verkrijgbaar. In combinatie met genoeg werkgeheugen en een goede processor verricht zo’n machine moeiteloos op elke locatie zware computertaken, zoals foto’s bewerken, video’s monteren en games spelen.

Tip 01: Laptopformaat

Het schermformaat is grotendeels bepalend voor de grootte van de laptopbehuizing. Nog niet zo gek lang geleden waren desktopvervangers tamelijk logge apparaten met een behoorlijk gewicht; die kon je dus niet zo eenvoudig meenemen.

Tegenwoordig zijn desktopvervangers slanker en lichter. Dat heeft verschillende oorzaken. Zo hebben veel recente laptops dunne schermranden. De behuizing is hierdoor niet groter dan nodig. Daarnaast laten fabrikanten het cd/dvd-station vrijwel altijd achterwege, waardoor een dunnere constructie mogelijk is.

Desktopvervangers hebben meestal een scherm van 16 of 17,3 inch. Dit formaat biedt voldoende ruimte om onder meer video’s te streamen, creatieve programma’s te gebruiken en games te spelen. Tegelijkertijd is dit laptopformaat nog zo handzaam dat het in een notebooktas past. Veel desktopvervangers met een 17,3inch-scherm wegen minder dan 2,5 kilo. Overigens bestaan er ook draagbare systemen met een monitor van 18 inch. Onder andere ASUS, Acer en Dell ontwikkelen gamelaptops in dit formaat.

Een hedendaagse desktopvervanger heeft een groot scherm met dunne randen, zoals dit exemplaar van ASUS.

Tip 02: Schermeigenschappen

Let naast het schermformaat ook op de overige eigenschappen van de monitor. Verreweg de meeste laptops bevatten een ips-paneel. Deze schermtechniek biedt heldere kleuren en goede kijkhoeken. Sommige duurdere modellen hebben een oledscherm. Het grootste voordeel van deze techniek is de hoge contrastwaarde. Met name films, series en games ogen op een oledscherm prachtig. Dit schermtype is helaas wel gevoeliger voor inbranden. Samsung, HP en ASUS produceren diverse types met een oledscherm. Tot slot bestaan er ook goedkopere laptops met een tn-paneel. Vergeleken met andere schermtechnieken zijn de kleuren hiervan iets fletser.

Verder is de resolutie een belangrijke factor. Hoe meer pixels, hoe scherper het beeld. De meeste desktopvervangers hebben een Full-HD-scherm met 1920 × 1080 pixels. Dat volstaat voor het merendeel van de computergebruikers prima. Gebruik je vaak creatieve apps, zoals een beeldbewerker? In dat geval kun je een exemplaar met een hogere resolutie overwegen. Houd dan wel rekening met een hoger prijskaartje.

Let als laatste op de schermcoating. Een glanzende monitor toont weliswaar heldere kleuren, maar hierbij heb je al gauw last van lichtweerkaatsingen. Om die reden hebben de meeste laptops een mat scherm.

De prijzige HP Envy 16-H0375ND heeft een haarscherp oledscherm van 3840 × 2400 pixels.

Tip 03: Externe monitor

Het is handig wanneer je een tweede scherm op een laptop kunt aansluiten. In dat geval werk je thuis of op kantoor tegelijkertijd op twee monitors, zodat het verschil met een reguliere desktop grotendeels wegvalt. Let bij de aanschaf van een desktopvervanger goed op via welke video-uitgang(en) je een externe monitor kunt aansluiten. De meeste laptops hebben een HDMI-poort. Met een HDMI-kabel sluit je hierop eenvoudig een tweede scherm (of televisie) aan.

Sommige laptops hebben een andere videopoort. Op nieuwe modellen is dat vaak DisplayPort of usb-c. Laatstgenoemde aansluiting ondersteunt doorgaans DisplayPort en soms ook thunderbolt. Er zijn echter ook usb-c-poorten zonder video-ondersteuning. Check daarom in de specificaties (of op de productpagina van de laptop) welk protocol de usb-c-poort ondersteunt. Vanzelfsprekend heb je een monitor met dezelfde aansluiting en protocolondersteuning nodig.

Sluit op een videopoort een extern scherm aan en creëer zo meer werkruimte.

Controleer goed welke aansluitingen er op het beoogde dockingstation beschikbaar zijn.

Tip 04: Processorkracht

De chipfabrikanten Intel en AMD ontwikkelen allerlei energiezuinige processors met veel rekenkracht. Ondanks de hoge systeemprestaties valt de accubelasting erg mee. Dat heeft als voordeel dat je een desktopvervanger urenlang zonder netvoeding kunt gebruiken. Handig voor het geval je onderweg in de trein of het vliegtuig bijvoorbeeld naar een film wilt kijken.

Check in de specificaties van de processor vooral het aantal rekenkernen (cores) en de kloksnelheid. Hoe hoger deze waarden, hoe sneller de laptop kan rekenen. Hoeveel processorkracht je precies nodig hebt, is afhankelijk van jouw computergebruik. De betere modellen hebben een Intel Core i7/i9- of AMD Ryzen 7/9-processor. Hiermee kun je onder andere grafische programma’s gebruiken. Als je foto- of videobewerking leuk vindt, is zo’n krachtige processor een goede keuze.

Zoek je een desktopvervanger voor alledaagse taken, zoals internetten, documenten bewerken, video’s kijken en e-mailen? Dan kun je ook met een lichtere processor uit de voeten. Zo zijn er diverse mooie laptops met een Intel Core i3/i5- of AMD Ryzen 3/5-processor verkrijgbaar. Voor dergelijke systemen ben je minder geld kwijt.

©Intel Corporation

De aanwezige processor bepaalt grotendeels welke computertaken je op de laptop kunt doen.

Tip 05: Werkgeheugen

Voor het werkgeheugen geldt eigenlijk hetzelfde als voor een processor. Meer is altijd beter! In het werkgeheugen worden tijdelijk data van programma’s en het besturingssysteem opgeslagen, zodat de benodigde gegevens snel beschikbaar zijn. Het voorkomt kortgezegd ellenlange wachttijden. Met name wanneer je graag tegelijk in meerdere apps werkt, loont het om een systeem met genoeg intern geheugen te kiezen.

Wie de laptop voornamelijk voor gangbare computertaken gebruikt, heeft voldoende aan 8 GB RAM. Staan er op jouw laptop geregeld meerdere zware apps open? Kies dan voor 16 of 32 GB RAM. Overigens hebben veel modellen een optie om op een later moment een extra of ruimere geheugenmodule te plaatsen. Controleer dat in de specificaties van het systeem.

Via een klepje aan de onderzijde kun je het werkgeheugen veelal vervangen of uitbreiden.

Tip 06: Schijfcapaciteit

Misschien wil je op een desktopvervanger diverse persoonlijke gegevens bewaren, zoals een fotocollectie, gedownloade films of muziek. Daarnaast vereisen uitgebreide softwarepakketten ook de nodige opslagcapaciteit. Kies daarom voor een laptop met een ruime ssd. Dit opslagtype heeft ten opzichte van een reguliere harde schijf een aantal voordelen. Vanaf een ssd start het besturingssysteem en programma’s sneller op. Bovendien is dit onderdeel stil en energiezuinig.

Voor het lokaal opslaan van privégegevens is een capaciteit van 512 GB toch wel het minimum. Verder zijn er ook uitgebreide laptops met 1 of 2 TB opslagruimte beschikbaar. Het is weliswaar mogelijk om op een later moment een grotere ssd in te bouwen, maar als je daarvoor de ssd moet vervangen, dien je alle (systeem)bestanden over te zetten naar de nieuwe opslagdrager. Er zijn wel laptops met een extra M.2-slot waarin je een tweede ssd kunt steken.

Moderne laptops hebben onder de motorkap vaak een ssd in de vorm van een M.2-module.

Wil je toch proberen een grotere ssd in je laptop te zetten, lees dan dit artikel waarin we 31 ssd's getest hebben.

Tip 07: Netwerkverbinding

Uiteraard heeft elke laptop een wifi-adapter. Voor sommige zaken is de snelheid van de verbinding belangrijk. Denk onder meer aan het streamen van video’s in een hoge resolutie, spelen van netwerkgames en downloaden van mediabestanden. Veel nieuwe schootcomputers ondersteunen de wifi6-standaard. Kijk daar wel even goed naar, want sommige goedkopere notebooks gaan maar tot wifi 5. Met wifi 6 profiteer je van een snellere en stabielere verbinding, mits de draadloze router eveneens met deze standaard overweg kan.

Verder valt op dat veel nieuwe laptops geen ethernetpoort hebben. Een gemiste kans, want voor betrouwbaar internet verdient een bekabelde verbinding altijd de voorkeur. Gebruik je een laptop vaak op een plek in de buurt van een vaste internetaansluiting, zoals een router of switch? Zoek in dat geval naar een exemplaar met een bekabelde netwerkpoort.

Duurdere laptops hebben naast een draadloze netwerkadapter meestal ook een bekabelde netwerkpoort.

Tip 08: Aparte videokaart

De meeste laptops gebruiken de interne videochip van de processor om beelden te verwerken. Je kunt hiermee bijvoorbeeld video’s in een hoge resolutie afspelen en foto’s bewerken. Stel je op grafisch vlak hoge eisen aan het systeem, dan is een aparte videokaart een logische keuze; die biedt namelijk betere visuele prestaties. Om die reden bezitten gamelaptops doorgaans een exemplaar van Nvidia of AMD. Mooi meegenomen is dat je hiermee ook met andere zware grafische apps uit de voeten kunt, zoals videobewerkers en ontwerpsoftware.

Houd er rekening mee dat een kwalitatieve videokaart van de genoemde merken de aanschafprijs van de laptop aanzienlijk opdrijft. Wil je games op de hoogste instellingen spelen, dan vereist dat zelfs een peperduur exemplaar. Niet voor niets kosten de betere gamelaptops al gauw duizenden euro’s. Je herkent dergelijke systemen vaak aan een speelsere vormgeving en RGB-verlichting.

MSI ontwikkelt binnen zijn Pulse-serie fraaie gamelaptops met een hoogwaardige videokaart.

Tip 09: Aansluitingen

Bedenk goed hoeveel usb-poorten je nodig hebt. Wie weet sluit je bijvoorbeeld regelmatig een externe harde schijf, usb-stick, smartphone, e-reader, toetsenbord, muis en speakerset aan. Kortom, de aanwezigheid van drie of vier usb-poorten is geen overbodige luxe. Met name bij goedkopere laptops bezuinigen producenten geregeld op het aantal usb-aansluitingen. Een eventueel tekort los je overigens eenvoudig op via een usb-hub of dockingstation (zie kader ‘Dockingstation’).

Een andere nuttige aansluiting is de aanwezigheid van een kaartlezer. Met een SD- of microSD-kaart voeg je eenvoudig extra opslagruimte toe. Bovendien kun je zo ook beelden van een foto- of videocamera overzetten. Verder bezitten nagenoeg alle notebooks een hoofdtelefoonuitgang. Die is inmiddels wellicht wat achterhaald, want via bluetooth kun je ook een draadloze koptelefoon of headset koppelen.

Het is fijn wanneer je diverse randapparaten op de laptop kunt aansluiten.

Tip 10: Besturingssysteem

Laptops hebben eigenlijk altijd een voorgeïnstalleerd besturingssysteem. Je hebt hierbij grofweg keuze uit drie smaken. De meeste desktopvervangers draaien op Windows. Deze keuze ligt voor de hand wanneer je altijd met dit besturingssysteem hebt gewerkt. Je gebruikt dan tenslotte de programma’s die je al jarenlang kent.

Als tweede optie zijn er ook grote Chromebooks verkrijgbaar, maar deze groep is wel in de minderheid. Acer, Lenovo en ASUS hebben enkele modellen met een 16inch- of 17,3inch-scherm in hun gamma. Het grootste voordeel is de aantrekkelijke prijs. Het besturingssysteem ChromeOS stelt vergeleken met Windows en macOS namelijk lagere eisen aan het systeem. Kortom, er is geen snelle processor nodig om een Chromebook draaiende te houden. Bedenk wel dat deze betaalbare systemen voornamelijk bedoeld zijn voor basistaken, zoals internetten, e-mailen, foto’s beheren, video’s streamen en documenten bewerken.

Tot slot ontwikkelt Apple met zijn MacBook Pro-serie interessante desktops met een 16,2inch-scherm. Hierop staat het besturingssysteem macOS. Met name onder mensen met creatieve beroepen, zoals webdesigners, architecten en modeontwerpers, zijn MacBooks populair. Deze systemen zijn erg duur en voor doorsnee gebruikers minder interessant.

Zoek je een betaalbare desktopvervanger voor alledaagse toepassingen? Overweeg dan een Chromebook met een groot scherm.

Kooptips

Op zoek naar een desktopvervanger met veel rekenpower? We zetten drie breed verkrijgbare producten uit diverse prijsklassen op een rij.

Lenovo IdeaPad 3 17ALC6 (82KV00BKMH)

Deze indrukwekkende laptop van Lenovo heeft aantrekkelijke specificaties tegen een gunstige prijs. Het Full-HD-scherm van 17,3 inch bevat een anti-reflecterende laagje, zodat je ook in een sterk verlichte ruimte moeiteloos kunt werken. Gebruik je graag twee schermen, dan kun je via HDMI een externe monitor aansluiten. De AMD Ryzen 7 5700U vormt het hart van het systeem. Deze processor bevat acht rekenkernen met een maximale kloksnelheid van 4,3 GHz. Standaard is er 8 GB intern geheugen beschikbaar, maar dat kun je optioneel uitbreiden naar 12 GB. Windows 11 Home is op een ssd van 512 GB voorgeïnstalleerd. Naast systeembestanden van het besturingssysteem en alle apps, kun je dus behoorlijk wat eigen data opslaan. Een pluspunt is verder dat de webcam met een schuifje is af te dekken.

Acer Predator Helios 300 PH317-55-961D

Dit 17,3inch-model is voorzien van behoorlijk krachtige hardware. Acer richt zich met de Predator Helios 300 dan ook voornamelijk op gamers, al leent Windows 11 Home zich natuurlijk ook prima voor andere programma’s. De Intel Core i9-11900H-processor kan in elk geval makkelijk overweg met zware software, zoals foto- en videobewerkers. Acht vliegensvlugge rekenkernen halen in turbomodus een klokfrequentie van 4,9 GHz. Dankzij 16 GB RAM gebruik je soepel meerdere apps tegelijk. Ervaar je soms tóch wachttijden, dan schroef je het werkgeheugen eenvoudig op naar 32 GB. Een belangrijk speerpunt is de Nvidia GeForce RTX 3060-videokaart. Die toont moderne games in Full-HD-kwaliteit zonder dat het beeld gaat haperen. Andere speerpunten van deze laptop zijn de toetsenbordverlichting, twee videopoorten en een ssd van 500 GB.

Samsung Galaxy Book3 Pro 360

Samsung ontwikkelde met de Galaxy Book3 Pro 360 in feite een laptop en tablet in één. Klap je het scherm namelijk volledig om, dan bedien je het systeem met je vingers of de meegeleverde stylus. Het gedetailleerde oledscherm van 16 inch springt direct in het oog. Met een hoge resolutie van 2880 × 1800 pixels is deze laptop zeer geschikt voor fotobewerking, videomontage, webdesign en andere creatieve computertaken. Voor het rekenwerk is een recente Intel Core i7-processor van de dertiende generatie verantwoordelijk. Hierbij zijn twaalf rekenkernen goed voor een maximale klokfrequentie van 5 GHz. Verder bevat deze laptop 16 GB werkgeheugen en 1 TB ssd-opslag. Windows 11 Home is voorgeïnstalleerd.

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.

Met slimme stekkers verander je je huis eenvoudig in een smart home: steek ze in een gewoon stopcontact, sluit er lampen of je televisietoestel op aan en regel via een app of met je stem bijvoorbeeld dat ze automatisch worden uitgeschakeld. Zo voorkom je onnodig stroomverbruik doordat apparaten niet meer op stand-by blijven staan. Maar slimme stekkers gebruiken zélf ook stroom. Welke zijn zuinig genoeg om écht geld te besparen?

Ook lezen: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Slimme stekker of slim stopcontact?

De termen slimme stekker en slim stopcontact worden door elkaar gebruikt. Dat is een beetje verwarrend, maar wel begrijpelijk: het is een apparaat met aan de ene kant een stekker (voor je 'domme' stopcontact) en aan de andere kant een slim stopcontact. In dit artikel hanteren we de benaming slimme stekker.

Zo bespaart een slimme stekker stroom

Een slimme stekker helpt je stroom besparen door apparaten automatisch uit te schakelen, bijvoorbeeld 's nachts. Zo verbruikt je televisie geen stroom meer in de stand-bymodus. Je kunt instellen dat alle apparatuur op vaste tijden uitschakelt, bijvoorbeeld zodra je gaat slapen. Je kunt ook met één druk op de knop alle lampen en andere apparaten uitschakelen, zodat je niets vergeet. Slimme stekkers uit een hogere prijsklasse bieden bovendien inzicht in je stroomverbruik. Daardoor kun je gerichter energie besparen.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Verbruik van een slimme stekker

Tegenover de besparing staat het eigen stroomverbruik van slimme stekkers. Dat begint bij zo'n 0,3 watt en loopt op tot 2 watt. Niet veel, maar ze staan wel 24 uur per dag en 365 dagen per jaar aan. De zuinigste modellen verbruiken daardoor op jaarbasis 2,6 kWh (0,3 watt × 24 uur × 365 dagen ÷ 1000). Bij een stroomprijs van 0,30 euro per kWh komt dat neer op 0,79 euro per jaar. Een slimme stekker die 2 watt verbruikt kost op jaarbasis 5,26 euro. In een slim huis gebruik je al snel 10 slimme stekkers, waardoor je op jaarbasis aardig wat geld kunt besparen door de zuinigste modellen uit te kiezen.

Denk aan de compatibiliteit

Alleen letten op het stroomverbruik van een slimme stekker is niet genoeg. Het is minstens zo belangrijk dat de stekker goed samenwerkt met jouw slimme netwerk. De meeste modellen werken met Google Home en Amazon Alexa, terwijl Apple HomeKit selectiever is. Check daarom altijd de productbeschrijving om zeker te weten dat de slimme stekker bij jou thuis werkt.

Stroomverbruik en verbindingstype

Waar komt het grote verschil in stroomverbruik tussen slimme stekkers vandaan? Dat heeft alles te maken met de verbinding met je thuisnetwerk. De meeste stekkers gebruiken wifi om bereikbaar te blijven, zodat jij ze op afstand kunt bedienen. Maar wifi verbruikt relatief veel energie – het signaal is eigenlijk krachtiger dan nodig is voor dit soort toepassingen.

Een zuiniger alternatief is een hub die het wifisignaal omzet naar een lichter protocol, zoals Zigbee of Z-Wave. Die vormen een soort schakel tussen je netwerk en de slimme stekkers. Het grote voordeel: dit soort verbindingen verbruiken vaak minder dan 0,5 watt.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Zigbee en Z-Wave

De zuinige protocollen die gebruikt worden zijn Zigbee en Z-Wave en die werken allebei prima. Maar ze zijn niet verenigbaar met elkaar. Je zult dus één systeem moeten kiezen. Daarnaast heb je een centrale hub nodig om alles aan elkaar te koppelen. Dat is een kleine investering die zich, door de lagere stroomkosten, snel terugverdient.

Verbruik van hubs voor Zigbee en Z-Wave

Voor een compleet beeld moeten we ook kijken naar het stroomverbruik van een Zigbee- of Z-Wave-hub. Zigbee-hubs verbruiken doorgaans tussen de 0,5 en 3 watt. Sluit je meerdere slimme stekkers of andere apparaten aan, dan verdien je dat al snel terug ten opzichte van wifi. Z-Wave-hubs verbruiken wat meer, meestal tussen de 2 en 10 watt.

Ook qua veelzijdigheid zijn er verschillen. De Philips Hue Bridge (Zigbee) is bijvoorbeeld erg zuinig, met een verbruik tussen de 0,5 en 1 watt. Maar deze werkt uitsluitend met Philips Hue-apparaten.

Een slimme start is het halve werk

Zoals je ziet, zijn er heel wat factoren om rekening mee te houden. Breng daarom vooraf in kaart wat je nu nodig hebt én wat je in de toekomst verwacht te gebruiken. Zo voorkom je onnodige kosten en bespaar je op de lange termijn, vooral als je ook let op het energieverbruik per apparaat.

Nog meer energie besparen? ⤵️