Een eigen auto voel je vooral in de portemonnee als je bij de pomp staat. Maar er zijn ook kosten waar je misschien niet zo snel aan denkt. Wat kost je bolide nou precies? Dat gaan we in kaart brengen met Excel. Doet je mee?

In de linkerhelft van het schema vul je de gegevens in (kolom C en D om precies te zijn). Aan de rechterkant verschijnen de uitkomsten, daar zie je de kosten van de auto voor de hele periode dat je hem hebt, en verdeeld in een bedrag per jaar, per maand en per kilometer (de formules daarvoor plaatsen we daarin).

Bovenaan komen de vaste kosten, daaronder vallen: de afschrijving, motorrijtuigenbelasting, verzekeringspremie en onderhoud. Onderaan komen de variabele kosten: de brandstof of elektriciteit, de banden, rente, pechhulp, wasbeurten en overige kosten.

©PXimport

Kleuren en lijnen

Met een paar lijnen breng je structuur aan en met kleur maak je verschil tussen cellen met formules en cellen die je mag invullen.

Neem een blanco, nieuw bestand en selecteer het hele werkblad met een klik op het vlak linksboven cel A1 (drukken op Ctrl+A mag ook). Kies in de tab Start, via de knop Opvulkleur voor Wit; zo zie je geen rasterlijnen meer. Selecteer A1 tot en met J39 en klik via Opvulkleur op Meer kleuren; wij kozen uit het palet het lichtgeel links onder het midden. Maak een aantal cellen in dit gele deel wit en de vuistregel is: typ alleen in de witte cellen.

De lijnen vind je in de tab Start via het pijltje naast de knop Randopmaak. Selecteer een cel en kies via dat pijltje bijvoorbeeld Buitenranden als je een rand om een cel wilt. Voor de rand om ‘Vaste kosten’ selecteerden we B1 tot en met D1 en kozen we op die manier Buitenranden. Vervolgens neem je de woorden en aanduidingen over.

©PXimport

Geld besparen: diensten en accounts delen

Cellen als bedrag, procent of getal

In C3 noteer je het bedrag dat je voor je auto betaalde. Klik op deze cel, klik op de keuzelijst in de groep Getal (waar meestal Standaard staat) en kies Valuta; het getal krijgt er een euroteken bij en twee cijfers achter de komma. Die decimalen hoeven we niet, klik daarom tweemaal op de knop Minder decimalen. Pas deze opmaak ook toe op de cellen C9 tot en met D11, C24, en C31 tot en met D37. Aan de hand van het kader ‘Opmaak kopiëren’ verderop in dit artikel kopieer je snel de bestaande opmaak van een cel naar andere cellen. Doe dit ook voor cel C15 en C20, maar geef deze wel twee decimalen, omdat daar bedragen komen.

Procenten komen in cel C5 (voor de afschrijving) en in C27 (voor de rente). Als je die cellen vooraf de Procentnotatie geeft, hoef je daarna geen %-teken bij het getal te typen. Wil je daar meer decimalen bij, klik dan op de knop Meer decimalen.

©PXimport

Punt voor de duizendtallen

Rijd je enkel op benzine, lpg of diesel, dan vul je de drie cellen vanaf C14 in, rijd je helemaal op stroom dan neem je C19 en daaronder, rijd je hybride, dan vul je beide drietallen in.

De kilometers willen we zien als een heel getal met een punt tussen de duizendtallen. Klik met de rechtermuisknop op cel C14 en kies Celeigenschappen; daarop opent een venster. Klik daarin op Getal, zet het cijfer bij Decimalen op nul en schakel de optie Scheidingsteken voor duizendtallen (.) gebruiken in. Klik op OK en het getal ziet eruit als in de onderstaande afbeelding. Breng deze opmaak over op cel C19 en C25; zie ook weer het kader ‘Opmaak kopiëren’. En stel ook de kolommen F, G en H maar alvast zo in.

In C16 en C21 (voor het verbruik) komt een gewoon getal met één cijfer achter de komma. Typ dat er zo in en klik zo nodig op de knop Meer decimalen.

©PXimport

Afschrijving: de theorie

Je bent de koning te rijk als je met je nieuwe wagentje de garage uit rijdt. Maar op datzelfde moment is hij al een stuk minder waard, want je ontkomt niet aan de afschrijving. Die is het eerste jaar het hoogst en ieder volgend jaar iets lager; althans in euro’s. In procenten neemt de waarde ieder jaar ongeveer evenveel af. Met een afschrijving van 20 procent per jaar is je auto na een jaar 80 procent van de nieuwprijs waard. Na twee jaar blijft er 80 procent van die 80 procent over, dus 64%. Na drie jaar blijft daarvan weer 80% over enzovoort; een zogeheten exponentiële afname.

©PXimport

Afschrijving: de formule

Je noteert dus in C3 hoeveel je voor je auto betaalde. De prijs voor een elektrische auto wordt gedrukt, want hiervoor betaal je geen BPM en je ontvangt 2000 euro subsidie voor een tweedehands of 4000 euro voor een nieuwe.

In C4 geef je op hoelang je verwacht dat je hem in bezit hebt: het aantal jaren van aankoop tot verkoop.

En in C5 typ je het percentage van de afschrijving; die verschilt per auto. Gemiddeld is die van een nieuwe elektrische auto 13%, zodat deze na vijf jaar nog de helft waard is. Op een dieselauto schrijf je rond 17% per jaar af, op een benzineauto zo’n 21%; deze zijn na vijf jaar nog 40% respectievelijk 30% waard. Voor details googel je op: afschrijving auto per merk, en gaat je naar de site van https://auto-en-vervoer.infonu.nl. Om te berekenen hoeveel de auto na dat aantal jaren nog waard is, nemen we het percentage tot de zoveelste macht; die macht staat voor het aantal jaren. In de formule geven we de macht met het dakje ^ weer en de daling van bijvoorbeeld 80% noteren we als (1-20%) waarin de 1 staat voor 100%. Zo vinden we de waarde die overblijft na bijvoorbeeld drie jaar met:

=(1-20%)^3

De afschrijving is de aanschafwaarde minus deze restwaarde, dus we trekken dit verhaal van 1 af (ook weer van 100%). Het aantal jaren staat in C4, het percentage afschrijving in C5, zodat de formule voor D6 wordt:

=1-(1-C5)^C4

Dit levert een percentage op, het concrete bedrag zetten we in de rechterhelft van de tabel. Typ in cel F6 de formule:

=D6*C3

Deze geeft het bedrag van de afschrijving over de hele periode.

Ben je benieuwd wat de restwaarde zal zijn aan het eind van de rit, typ dan in cel J6 het woord Restwaarde: en plaats daaronder de formule:

=C3-F6

Andere vaste kosten

Dan volgen de wegenbelasting (waarvan elektrische auto’s zijn vrijgesteld), de verzekering en het onderhoud. We kunnen ons voorstellen dat je het bedrag van de wegenbelasting per maand weet en voor de verzekering alleen het jaarbedrag kent. Of andersom: dat je wel de verzekeringspremie per maand weet, maar niet de wegenbelasting per jaar. Geen nood, we hebben de zaak flexibel ingesteld: je mag bij deze drie kiezen; je vult óf een bedrag per jaar in, óf het maandbedrag (maar niet allebei). Overigens is het onderhoud van een elektrische auto goedkoper, want deze heeft geen oliebeurt nodig en het remsysteem slijt veel minder.

In de rechterhelft van de tabel maken we de formule die deze kosten omrekent voor de hele periode. Plaats je in F9 de formule:

=C9*C$4+D9*12*C$4

Kopieer deze omlaag naar F10 en F11. Deze doet het jaarbedrag in C9 maal het aantal jaren in C4, doet het maandbedrag in D9 maal 12 maal het aantal jaren in C4 en telt die beide op. Of je nou een jaarbedrag invult of een maandbedrag, deze formule maakt er altijd een bedrag van voor de hele periode dat je de auto hebt.

©PXimport

De variabele kosten

Voor de variabele kosten beginnen we met de brandstof. Daarvoor moeten we ook invullen hoeveel kilometer per jaar we rijden. Typ je die kilometers in C14. Gebruik je de auto zowel privé als zakelijk, tel dan alle kilometers op.

In C15 noteer je de gemiddelde brandstofprijs. En in C16 typ je je verbruik, in liters per 100 km. Ben je gewend te zeggen: ‘die van mij loopt 1 op zoveel’, dan bereken je dat in cel D17 met de formule:

=100/C16

Voor een elektrische auto noteer je de kilometers per jaar in C19. De kosten per kWh hangen af van waar je de auto oplaadt. Van thuisladen voor 0,22 euro, via een publiek laadpunt voor 0,35 euro tot een Fastned-snellader van 0,60 euro. In het voorbeeld nemen we de middelste optie van 0,35 euro per kWh.

Rijd je hybride, dan vul je beide blokjes in en schat je hoeveel km je op benzine rijdt en hoeveel op stroom.

De brandstofkosten voor de hele periode berekenen we als volgt. Het aantal jaren (C4) maal het aantal kilometers per jaar (C14) maal het verbruik (C16) gedeeld door honderd maal de gemiddelde brandstofprijs (C15). Mee eens? Typ je dan in F16 de formule:

=C$4*C14*C16/100*C15

Kopieer deze naar F21.

Om de kosten van de banden te berekenen, typ je in C24 de prijs van één band en daaronder hoeveel kilometer de banden gemiddeld meegaan.

De kosten van de banden berekenen we met: aantal kilometers per jaar (in C14 en C19) gedeeld door hoeveel kilometer de banden meegaan (C25) maal de prijs van een band (C24) maal het aantal jaren (C4) en dat maal 4 omdat een auto er meestal vier heeft. Geef je F20 de formule mee:

=(C14+C19)/C25*C24*C4*4

©PXimport

Renteverlies

Heb je voor het aanschaffen van de auto geld moeten lenen, dan betaal je rente aan de bank. Betaalde je hem uit eigen zak, dan had je het bedrag van de waardevermindering kunnen sparen en is deze misgelopen spaarrente een kostenpost. Je typt het rentepercentage per jaar in C27. Voor deze rente geldt het rente-op-rente effect. In tegenstelling tot de afschrijving tellen we nu de rente bij 1 (dat is 100%) op, het aantal jaren staat in C4, dus dat stukje ziet er zo uit:

=(1+C27)^C4

Dat gaat maal de aanschafwaarde (in C3), zodat we de aankoopprijs plus de opgestapelde rente krijgen. Om alleen de rente over te houden, moet daar de aankoopprijs weer vanaf, dus in F27 typt u:

=C3*(1+C27)^C4-C3

Andere variabele kosten

De andere variabele kosten zijn: pechhulp, de wasstraat (als je daar aan doet) en overige kosten. Hier mag u, evenals in de bovenste helft, een bedrag per jaar invullen of het maandbedrag (maar niet allebei). Om deze bedragen om te rekenen naar een bedrag voor de hele periode, kopieer je de formule vanuit F11 naar F31, F32 en F33.

Ontvang je subsidie voor je elektrische auto, en een vergoeding van je werkgever? Noteer dan het bedrag per jaar in C36/C37 of het maandbedrag in D36/D37. En kopieer de formule vanuit F33 naar F36 en F37.

Optellen, aftrekken en delen

De bedragen per onderdeel voor de hele periode staan nu in kolom F. Tijd om de zaak op te tellen. Plaats in cel F35 de formule:

=SOM(F6:F34)

Daarvan moeten de bedragen in F36 en F37 worden afgetrokken. Typ hiervoor in F38 de formule:

=F35-F36-F37

Je hebt nu de kosten in beeld over de hele periode dat je de auto in bezit hebt. Nu wil je natuurlijk weten wat de kosten per jaar zijn. Daarvoor is kolom G en daarin hoeven we alleen de bedragen in kolom F maar te delen door het aantal jaren. Dat aantal jaren staat in C4 en om te zorgen dat de kopietjes van deze formule netjes blijven verwijzen naar rijnummer 4, zetten we daar een $ in (zie ook het kader). Typ in G6 de formule:

=F6/C$4

Je ziet hier de afschrijving per jaar (dat bedrag zou je eigenlijk moeten sparen, zodat je meteen een andere auto kunt aanschaffen als de oude wordt afgedankt).

Om overal jaarbedragen te zien, kopieer je cel G6 omlaag naar G9, G10, G11 en zo verder, zodat er een kopie van deze formule komt naast elk bedrag in kolom F.

Dan brengen we alles terug naar maandelijkse porties, in kolom H. Hiervoor delen we het bedrag in G6 door 12. Typ hiervoor in H6 de formule:

=G6/12

Kopieer die omlaag, zodat er naast elk bedrag in kolom G een kopie van deze formule komt.

©PXimport

Kosten per kilometer

Ten slotte willen we weten hoeveel de auto per kilometer kost. Hiervoor delen we het jaarbedrag (in G6) door het aantal kilometers per jaar (in C14 en C19). We zorgen weer dat ieder kopietje van deze formule naar C14 blijft kijken. We zouden kunnen volstaan met de formule:

=G6/(C$14+C$19)

Maar als daar nog geen km staan, verschijnen er vervelende ####. Om dat te vorkomen, geef je cel I6:

=ALS(C$14+C$19=0;0;G6/(C$14+C$19))

Hier willen we wel twee cijfers achter de komma zien. Klik cel I6 en klik op de knop Meer decimalen.

Kopieer cel I6 omlaag, zodat er een kopie van deze formule komt (met twee decimalen) naast elk bedrag in kolom H.

Maar je wilt de kosten per kilometer voor brandstof en elektriciteit natuurlijk apart zien. Plaats daarom in Ii6 de formule:

=ALS(C14=0;0;G16/C14)

En kopieer die naar I21.

Opmaak kopiëren

©PXimport

Verwijzing vastzetten

Meteen van start

Hoewel het steeds lastiger wordt om AI-gegeneerde content te herkennen, zijn er nog altijd signalen waaraan je door kunstmatige intelligentie gemaakte teksten, afbeeldingen en video's kunt herkennen. In dit artikel lees je hoe je echt van AI kunt onderscheiden.

Lees ook: Dit zijn de populairste AI-tools voor het creëren van video's

Teksten

De makkelijkste manier om erachter te komen dat een tekst door een mens is geschreven (of op zijn minst is aangepast), is door te kijken naar de spelling. Hoewel AI-chatbots op inhoudelijk vlak vaak de mist in gaan, zul je ze zelden spel- of grammaticafouten zien maken. Online posts barsten vaak van de taalfouten*, dus een volledig correct geschreven post is al verdacht.

*tenzij er natuurlijk nog een goede eindredacteur van vlees en bloed naar heeft gekeken.

Hoewel er weinig taalfouten worden gemaakt, wil dat niet zeggen dat AI-teksten altijd mooi geschreven zijn. Zonder specifieke instructies hebben bots er namelijk een handje van om nogal wollig te zijn. Ze gebruiken vaak veel tekst om iets uit te leggen en herhalen dezelfde punten in andere bewoordingen.

Ook volgen ze uit zichzelf vaak een vast stramien. Eerst herhalen ze de vraag, dan geven ze een opsomming (bijna altijd met deelonderwerpen of bulletpoints) en tot slot komt er een conclusie (ingeleid door kortom of iets in dezelfde trant). De meeste AI-modellen zijn ook getraind om zo onpartijdig en neutraal mogelijk te zijn. Zelfs als ze gevraagd worden om een bepaald standpunt te verdedigen, is de beantwoording doorgaans voorzichtig en afstandelijk (sommige mensen vinden dat...).

Kortom (😉), als je ziet dat een online gebruiker een lange, opsommende reactie geeft zonder taalfouten, moeten de alarmbellen afgaan. Je kunt een chatbot echter instructies geven als 'hou het antwoord kort', of 'gebruik geen opsomming', waarmee je zulke signalen eenvoudig kunt verdoezelen. Bovendien is het ook zo moeilijk niet om expres een taalfoutje toe te voegen aan een AI-tekst, dus deze vorm van generatieve AI is momenteel waarschijnlijkst het moeilijks om betrouwbaar te herkennen.

Chatbots hebben de neiging om opsommingen te gebruiken.

Afbeeldingen

AI-afbeeldingen zagen er een paar jaar geleden nog heel nep uit, maar inmiddels moet je goed je best doen om ze te onderscheiden van echte afbeeldingen. Vooral AI-afbeeldingen van mensen blijven echter vooralsnog relatief eenvoudig te herkennen. De meeste AI-modellen hebben namelijk moeite met het weergeven van gezichtsuitdrukkingen, waardoor mensen vaak of emotieloos uit hun ogen kijken, of juist overdreven expressief zijn. Let ook altijd op de handen, want het gebeurt geregeld dat iemand er een zesde vinger bij krijgt. 👇

Verder zien teksten op afbeeldingen er vaak vervormd uit of ontbreken er zelfs complete letters, wat leidt tot onleesbare wartaal. Ook andere details ogen, als je inzoomt, vaak wat vervormd. Daarnaast voegt AI aan realistische beelden meestal een overdreven gloed en onnatuurlijke belichting toe, waardoor ze er wat té perfect uitzien.

Bedenk je bij het zien van een afbeelding tot slot of het logisch is wat je ziet. In het onderstaand plaatje zie je een leeuw en een lammetje gebroederlijk naast elkaar liggen. In het echte leven zou het lammetje allang lamsbout zijn. Wat doet de koning van de jungle trouwens in een herfstbos in plaats van op de savanne? En sinds wanneer lijkt een leeuw (gemiddelde gewicht rond de 150 kilo) maar een heel klein beetje groter dan een babyschaapje (dat een paar maanden na zijn geboorte misschien 25 kilo weegt)? Wie wat beter kijkt, ziet dus dat deze foto niet echt is, maar door AI gemaakt is.

©Activision

Video's

Naast dat de herkenningspunten die we bij de afbeeldingen genoemd hebben ook gelden voor video's, zorgt bewegend beeld ervoor dat AI nog vaker (en duidelijker) de mist in gaat. AI-gegenereerde animaties zijn namelijk vaak nog niet heel realistisch. Zo bewegen objecten en mensen meestal onnatuurlijk en 'zweverig', vaak in slow-motion.

AI-video's hebben er ook moeite mee om consequent te blijven. Hoe langer een video duurt, hoe meer deze uit elkaar valt. Zo zie je nog vaak dat een gezicht gaandeweg vervormt, of dat mensen en objecten op de achtergrond ineens verdwijnen. Daarom zul je in AI-video's ook zelden een shot zien die langer dan 10 seconden duurt. In deze video worden veel eigenaardigheden van AI-video's op grappige wijze uitgebeeld.

Dat AI logica niet begrijpt, uit zich tot slot ook duidelijk in video's. AI-gegenereerde eetvideo's zijn daar notoire voorbeelden van, aangezien mensen (of, zoals in dit voorbeeld, pandaberen) hun bestek vaak niet wegleggen voordat ze een slok drinken nemen. En dat er na het drinken nog net zoveel sap in het glas zit als voor het drinken verraadt ook dat een video AI is, zoals je hieronder kunt zien.

Met een NUC of Raspberry Pi zet je snel een thuisserver op, bijvoorbeeld door allerlei services in Docker-containers te draaien en bestanden op je netwerk te delen. CasaOS maakt dit wel heel eenvoudig dankzij een toegankelijk dashboard waarmee je diensten kunt installeren en beheren.

Een thuisserver draaien is nog nooit zo eenvoudig geweest. Een Raspberry Pi of NUC kosten niet veel en draaien relatief energiezuinig 24/7 in je thuisnetwerk. Je installeert er een Linux-distributie op en deelt de bestanden die op de aangesloten schijf staan met je netwerk. Daarbovenop draai je dan allerlei opensource-services, bijvoorbeeld als Docker-containers. Het is een beproefd recept met mooie resultaten.

CasaOS maakt dit proces nog eenvoudiger om te realiseren. Het biedt een gebruiksvriendelijke webinterface aan waarmee je met één klik allerlei services op een Linux-server installeert. In dit artikel doen we dat op een Intel NUC met Debian 12 (codenaam Bookworm), het door CasaOS aanbevolen besturingssysteem. Raadpleeg het kader ‘Systeemeisen’ voor andere opties.

1 CasaOS installeren

In dit artikel gaan we ervan uit dat je al Debian 12, of een van de andere aanbevolen besturingssystemen, op ondersteunde hardware hebt geïnstalleerd. Je dient op je besturingssysteem ook een gewoon gebruikersaccount (zonder beheerrechten) te hebben, die het commando sudo kan uitvoeren. Raadpleeg de documentatie van je besturingssysteem voor de instructies hiervoor.

Update daarna de pakketbronnen en upgrade de geïnstalleerde pakketten:

Daarna start je de installatie van CasaOS met de volgende regel, waarmee je het installatiescript downloadt en vervolgens met rootrechten uitvoert:

Het installatiescript controleert allerlei systeemvereisten en installeert ook pakketten die nodig zijn voor CasaOS. Dat kan enige tijd duren. Als alles naar behoren verloopt, krijg je op het einde in je terminalvenster het ip-adres te zien waarop de webinterface van CasaOS bereikbaar is.

Installeer CasaOS in Debian 12.

2 Eerste keer inloggen

Wanneer je dit ip-adres in je browser bezoekt, krijg je de vraag om een account aan te maken. Klik op Go, kies een gebruikersnaam en wachtwoord, en klik daarna op Create. Je ziet daarna het dashboard. Dat toont standaard de huidige datum en tijd, de systeemstatus (CPU en RAM), de gebruikte opslag, netwerkstatistieken en enkele knoppen om extra apps te installeren of te activeren.

De icoontjes linksboven geven je toegang tot je account (naam en wachtwoord aanpassen, en uitloggen), de instellingen, en de terminal en logs. De terminal laat je toe om via je browser met SSH in te loggen op de computer waarop CasaOS draait. Vul de gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in van een geldig account op de computer en klik dan op Connect om een inlogsessie te starten. Doorgaans zul je dit niet vaak nodig hebben: CasaOS is juist ontworpen om zoveel mogelijk via de gebruiksvriendelijke webinterface te gebruiken.

Via het dashboard van CasaOS heb je toegang tot allerlei apps en widgets.

3 Instellingen

Als je op het instellingenicoontje klikt, kun je een reeks algemene instellingen aanpassen. Zo kies je hier of je de zoekbalk wilt zien en welke zoekmachine je daarin gebruikt, en configureer je de taal van CasaOS (Nederlands behoort tot de opties). Ook de achtergrondafbeelding is te wijzigen naar een van de andere meegeleverde afbeeldingen of een bestand dat je zelf uploadt.

Als je bovenaan geen aanbevelingen voor apps te zien wilt krijgen, schakel dit hier dan uit. Het automatisch aankoppelen van usb-schijven die je aansluit, is hier ook uit te schakelen. Daarnaast zie je hier of je de nieuwste versie van CasaOS draait en kun je de computer herstarten of uitschakelen.

Onderaan heb je een widget met de naam Widgetinstellingen. Hier kun je de widgets met de tijd, systeemstatus, opslagstatus en netwerkstatus individueel in- en uitschakelen. De meeste van die widgets laten ook nog lichte aanpassingen toe. Klik je bijvoorbeeld op de widget met de tijd, dan schakel je over van 24- naar 12-uursnotatie. Bij Opslag en Netwerkstatus schakel je over naar een andere schijf of netwerkkaart.

De instellingen van CasaOS zijn beperkt, maar bieden de belangrijkste configuratiemogelijkheden.

4 Bestanden

CasaOS biedt diverse apps aan, weergegeven als tegels in het dashboard. Standaard zijn er al twee apps geïnstalleerd: App Store en Files. Als je op die laatste klikt, kom je in een interface van een bestandsbeheerder, die standaard de inhoud van de map DATA toont, die CasaOS in de Root-directory van het bestandssysteem heeft gemaakt.

Daarin zijn ook de volgende subdirectory’s gemaakt: AppData (waarin de gegevens van de containers terechtkomen), Documents, Downloads, Gallery en Media. Overigens krijg je ook gewoon toegang tot het hele bestandssysteem van je Linux-distributie via deze app: links bovenaan brengt het menu-item Root je naar de Root-directory.

In elke map kun je bovenaan op Uploaden of aanmaken klikken om een bestand of map te uploaden, of een nieuw bestand of nieuwe map aan te maken. In een lege map krijg je deze mogelijkheden ook wat zichtbaarder te zien als icoontjes in het midden van de mapweergave.

Een klik op een bestand geeft een voorvertoning, zodat je bijvoorbeeld een Word- of pdf-document rechtstreeks in je browser kunt bekijken. Uiteraard kun je de bestanden ook downloaden. Bij een map klik je op de drie puntjes rechts bovenaan en dan op Downloaden om een zip-bestand met de volledige inhoud van de map te downloaden.

De webgebaseerde bestandsbeheerder van CasaOS geeft je toegang tot het hele bestandssysteem.

5 Mappen delen

Verder maakt CasaOS het delen van mappen op het netwerk heel eenvoudig. Klik op de drie puntjes rechts bovenaan de gewenste map en kies dan Delen in het contextmenu dat verschijnt. De map wordt onmiddellijk gedeeld en je krijgt te zien via welk netwerkpad de map toegankelijk is in Verkenner (Windows) of in Finder (macOS).

Merk op dat CasaOS nu zonder enige authenticatie mappen op je netwerk deelt. Iedereen op je netwerk kan dus als anonieme gebruiker toegang krijgen tot de gedeelde map. De app Files toont een groen icoontje over de rechteronderhoek van het icoontje van de map om aan te duiden dat hij gedeeld is. Onder Gedeeld (helemaal linksonder van de webpagina) krijg je een overzicht van alle gedeelde mappen. Je stopt het delen met een klik op de drie puntjes bij de map en dan Delen stoppen.

CasaOS maakt bestanden op het netwerk delen heel eenvoudig.

6 App Store

Wanneer je de app Files afsluit met een klik op het kruisje helemaal rechts bovenaan, keer je terug naar het dashboard. Klik vervolgens op App Store om de applicatiewinkel van CasaOS te openen. Je krijgt hier een honderdtal apps te zien, die je eenvoudig installeert. Bovenaan loopt een slideshow van enkele aanbevolen apps.

Je kunt de hele lijst met apps doorbladeren of links bovenaan de lijst All veranderen naar een specifieke categorie waarvoor je de apps wilt zien. En ernaast kun je de apps filteren tot de door CasaOS of de community aangeboden apps. Uiteraard kun je ook eenvoudig zoeken door een naam of term uit de beschrijving in te typen in het zoekveld.

In de App Store vind je een honderdtal apps en diensten die je in CasaOS kunt installeren.

7 App installeren

Klik je op een van de apps in de lijst, dan krijg je een korte beschrijving, en een of meerdere screenshots te zien. Vaak staat er ook bij hoeveel MB geheugen de app nodig heeft. Klik op de blauwe knop Installeren om de app met de standaardconfiguratie te installeren. Op de achtergrond downloadt CasaOS dan een Docker-image van de app en installeert deze als een container op je Linux-server.

Dit gebeurt allemaal transparant op de achtergrond. Wil je meer flexibiliteit, klik dan op het pijltje-omlaag helemaal rechts in de knop Installeren en kies dan de optie Aangepaste installatie. Je krijgt nu alle mogelijke eigenschappen van de container te zien en kunt deze individueel aanpassen. Zo kun je een ander Docker-image of andere tag kiezen, en omgeleide poorten, volumes en omgevingsvariabelen configureren. Je kunt de container ook toegang tot specifieke apparaten geven, een specifieke opdracht laten uitvoeren en een limiet instellen op de hoeveelheid geheugen die de container mag innemen.

Installatie van een app start op de achtergrond een container op.

8 Apps gebruiken

Na de installatie van een app draait de software in een Docker-container en toont het dashboard van CasaOS onder App een extra icoontje. Klik hierop om de webinterface van de app in een nieuw tabblad van je browser te openen. Zowel het icoontje als de url van de webinterface zijn instellingen die via de optie Aangepaste installatie te vinden waren.

De meeste apps zullen de eerste keer vragen een account aan te maken. De container slaat zijn data overigens op in een submap van de map /DATA/AppData met de naam van de container.

Klik je op de drie puntjes rechts bovenaan van het icoontje van een geïnstalleerde app, dan open je een contextmenu met meer mogelijkheden. Zo kun je de app hier verwijderen, herstarten of afsluiten. Ook kun je controleren of er een nieuwe versie van de container beschikbaar is en deze bijwerken. En als je op Instellingen klikt, krijg je dezelfde containereigenschappen te zien als bij de optie Aangepaste installatie. Je kunt deze eigenschappen nu ook aanpassen, opslaan, en dan de container opnieuw aanmaken.

Via CasaOS pas je allerlei containerinstellingen van een app aan.

9 Containerbeheer

Als je in het contextmenu van een app op Instellingen klikt, zie je rechts bovenaan ook twee icoontjes links van het kruisje om het instellingenvenster te sluiten. Met het meest linkse icoontje open je een terminal in de container. Op deze manier kun je Linux-opdrachten in de container uitvoeren, bijvoorbeeld om problemen op te lossen. Het tabblad Logboeken daarnaast toont je de loguitvoer van de container.

Met het meest rechtse icoontje in het instellingenvenster exporteer je de huidige containerconfiguratie naar een yaml-bestand voor Docker Compose. Hiermee kun je op elke andere Linux-machine met Docker Compose de app opstarten. Eventueel moet je dan wel het pad met de data voor de container aanpassen.

Op deze manier kun je de app ook naar een andere computer met CasaOS verplaatsen. Klik daar in CasaOS op App Store, vervolgens bovenaan rechts op Aangepaste installatie en daarna op het icoontje bovenaan rechts naast het kruisje. Upload je Docker Compose-bestand van de app en bevestig. Daarna worden de containereigenschappen ingevuld en kun je deze nog wijzigen voordat de container geïnstalleerd wordt.

Importeer een app in CasaOS via een Docker Compose-bestand.

10 Willekeurige containers installeren

Op dezelfde manier kun je in CasaOS willekeurige containers installeren, ook als CasaOS daarvoor geen app aanbiedt, door in de App Store bovenaan op Aangepaste installatie te klikken en dan op het importeerknopje. Als de documentatie van de software een Docker Compose-bestand beschrijft, kun je dit op dezelfde manier als in de vorige paragraaf uploaden, of de Docker Compose-code in het tekstveld plakken. En als de documentatie een Docker-opdracht beschrijft om de container te starten, plak die dan in het tekstveld van het tabblad Docker CLI.

Na een klik op Bevestigen worden alle containereigenschappen ingevuld en kun je deze nog aanpassen. Als de documentatie geen Docker Compose-code of Docker-opdracht beschrijft, vul dan al deze eigenschappen handmatig in. De belangrijkste zijn het Docker-image en de tag, die bepalen welk image er wordt uitgevoerd. Vul ook de titel in, want die wordt getoond in de lijst met apps. Na een klik op Installeren wordt de container geïnstalleerd en verschijnt hij bij je andere apps in het dashboard van CasaOS.

Kopieer en plak een Docker-opdracht om een container in CasaOS te importeren.

11 Andere appstores

Als een app niet in de officiële appstore van CasaOS beschikbaar is, betekent dat niet dat je onmiddellijk zelf een Docker-container hoeft aan te maken. CasaOS ondersteunt namelijk ook andere appstores. Open hiervoor de App Store, klik rechts bovenaan de lijst met apps op het aantal apps en kies dan Meer apps. Vul de url van de extra appstore in en klik op Toevoegen.

Deze zogenoemde third-party-appstores voor CasaOS worden door communityleden beheerd. Zo is er de Big Bear CasaOS-appstore met allerlei interessante apps, of de CasaOS LinuxServer-appstore met meer dan honderd containerimages van de populaire site LinuxServer.io.

Installeer containerimages van LinuxServer.io in CasaOS.

12 En verder

CasaOS heeft zijn beperkingen. Zo is de ondersteuning voor aangepaste netwerken voor de apps beperkt. Wil je een completer platform om containers te draaien, kies dan voor Portainer of Proxmox Virtual Environment. Maar beide oplossingen zijn ook complexer om te gebruiken.

Wat CasaOS aantrekkelijk maakt, is de gebruiksvriendelijke interface: de eenvoud waarmee je zonder dat je Linux-opdrachten hoeft in te typen allerlei diensten op een Raspberry Pi of Intel NUC kunt draaien. Bovendien ben je niet beperkt tot de apps die CasaOS aanbiedt. Je kunt zelf Docker-containers toevoegen en er bestaan meerdere third-party-appstores met extra apps.

Ook interessant: Overal toegang tot je Pi: ontdek Raspberry Pi Connect