Dankzij stuurprogramma’s oftewel drivers kan Windows optimaal alle aangesloten hardwarecomponenten benaderen. Maar beschikt je systeem wel over de juiste drivers? Waar en hoe vind je deze, hoe installeer of update je ze, en hoe maak je er back-ups van?

Tip 01: Tussenlaag

Elke computer werkt met diverse hardwarecomponenten, zoals een grafische kaart, netwerkadapter, toetsenbord, muis en printer. Voor de communicatie tussen Windows en deze componenten zijn stuurprogramma’s oftewel (hardware)drivers essentieel. Ze zetten instructies van het besturingssysteem om in acties waarmee de hardware overweg kan. Windows identificeert, installeert en updatet vaak automatisch de benodigde drivers wanneer je een nieuw apparaat aansluit. Maar het kan gebeuren dat je zelf drivers moet installeren … of bijwerken om de hardware compatibel te houden met nieuwe softwareversies en optimaal te laten functioneren.

Tip 02: Overzicht

Om snel de geïnstalleerde stuurprogramma’s te bekijken, gebruik je het Apparaatbeheer van Windows. Klik met rechts op de startknop en kies Apparaatbeheer, of druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit.

In dit dialoogvenster zie je stuurprogramma’s standaard gegroepeerd per apparaat, zoals Audio-invoer en -uitvoer, Beeldapparaten, Beeldschermadapters, Netwerkadapters, Printers en Schijfstations. Uitroeptekens of vraagtekens wijzen op een problematische of onjuiste driver, of op een onbekend apparaat (zie ook tip 11). Met de weergaveoptie Apparaten op stuurprogramma in het menu Beeld krijg je een alfabetische lijst van drivers, telkens met de bijbehorende apparaten. Ook kun je hier de optie Verborgen apparatenweergeven inschakelen om momenteel niet-aangesloten of inactieve apparaten te zien, zoals oude printers of usb-apparaten, maar bijvoorbeeld ook virtuele schijven of verborgen systeemonderdelen.

Tip 03: Windows Update

Om drivers of driverupdates te installeren, is de ingebouwde updatefunctie van Windows een prima methode. Open Instellingen met Windows-toets+I, selecteer WindowsUpdate en klik op Naar updates zoeken. Windows speurt naar functionele en beveiligingsupdates, maar ook naar stuurprogramma’s die door fabrikanten aan de Microsoft-database zijn toegevoegd (zie ook het kader ‘Microsoft Update-catalogus’). Je vindt een overzicht van reeds geïnstalleerde driverupdates via Geschiedenis van update, in de sectie Stuurprogramma-updates.

Je zult zien dat belangrijke drivers automatisch worden geïnstalleerd, maar sommige beschouwt Windows als optioneel. Deze vind je dan onder Geavanceerde opties bij Optionele updates in de sectie Stuurprogramma-updates. Selecteer hier de gewenste drivers en klik op Downloaden en installeren. Helaas blijkt niet altijd even duidelijk over welke drivers het precies gaat. Er zit dan vaak weinig anders op dan via een zoekmachine naar extra informatie te speuren.

Blokkade

Wil je liever niet dat Windows Update automatisch drivers zoekt en installeert, dan kun je dit blokkeren. In Windows Pro druk je op Windows-toets+R en voer je gpedit.msc uit. Navigeer in het linkerdeelvenster van dit venster Editor voor lokaal groepsbeleid naar Computerconfiguratie / Beheersjablonen / Windows-onderdelen / Windows Update / Updates beheren die worden aangeboden vanuit Windows Update. Dubbelklik in het rechterdeelvenster op Geen stuurprogramma’s opnemen in Windows-update en selecteer Ingeschakeld.

In Windows Home kan dit met een registeringreep. Maak een reg-bestand met Kladblok (zorg dus het bestand niet de extensie .txt heeft) en typ het volgende, inclusief de lege regel:

Sla dit bijvoorbeeld op als GeenDriversviaWindowsUpdate.reg, dubbelklik om het bestand te activeren, bevestig met Ja (2x) en OK. Om automatische driverupdates toch weer in te schakelen, verander je 00000001 in 00000000 en voer je het reg-bestand opnieuw uit.

Tip 04: Alternatieve update

Als je specifieke driverupdates wilt ophalen en de standaard updatefunctie van Windows biedt geen uitkomst, gebruik dan het Apparaatbeheer (zie ook tip 2). Klik met rechts op de driver die je wilt bijwerken, zoals een verouderde driver of een exemplaar met een uitroepteken of vraagteken. Kies Stuurprogramma bijwerken en daarna Automatisch zoeken naar stuurprogramma’s en eventueel In Windows Update zoeken naar bijgewerkte programma’s.

Lukt het langs deze weg ook niet, dan kun je bij Stuurprogramma bijwerken ook de optie Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken kiezen. Je moet in dit geval wel al over de juiste driver beschikken. Via de knop Bladeren wijs je dan de juiste driverlocatie aan. Of je klikt op Ik wil kiezen uit een lijst met stuurprogramma’s opmijn computer. Windows gaat dan op de allerlei locaties kijken naar mogelijk geschikte drivers (binnen de betreffende apparaatcategorie).

Tip 05: Driverlocaties

Als je al over de juiste stuurprogramma’s zou beschikken, bijvoorbeeld via een parallelle Windows-installatie op een andere schijf, kun je in Apparaatbeheer bij Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken via de knop Bladeren verwijzen naar de map \Windows\System32 op het betreffende station. Zorg dat de optie Inclusief onderliggende mappen aangevinkt is. Dit werkt trouwens ook als je een image hebt van een oudere Windows-installatie die je als virtueel station hebt gekoppeld.

Als de benodigde drivers op een ander Windows-systeem staan, kun je vanaf dat apparaat naar %windir%\System32\DriverStore navigeren, de complete submap FileRepository kopiëren naar een extern opslagmedium en vanuit Apparaatbeheer op je eigen computer naar deze locatie verwijzen om de drivers te installeren.

Tip 06: Driverback-ups

Het is trouwens een goed idee een back-up van je stuurprogramma’s te maken zodra je systeem stabiel is en alle benodigde drivers zijn geïnstalleerd. Zo’n back-up is handig als je systeem crasht en je een schone Windows-installatie wilt uitvoeren.

Je kunt hiervoor de submap FileRepository kopiëren en vanuit Apparaatbeheer naar deze back-up verwijzen (zie tip 5), maar het kan handiger met de (weliswaar al iets oudere) tool DriverBackup!. Pak het gedownloade zip-bestand uit, klik met rechts op DrvBK.exe en kies Als administratoruitvoeren. Na de automatische scan selecteer je de gewenste drivers. Eventueel klik je eerst op Third parts om de standaarddrivers buiten beschouwing te laten. Klik op Full portability voor overdracht van drivers naar een ander systeem. Bevestig met Start Backup, wijs via Browse een geschikte locatie aan en druk nogmaals op Start Backup!.

Om drivers te herstellen, start je opnieuw DriverBackup! en kies je via Restore / OpenBackupfile je back-upbestand. Zet een vinkje bij de gewenste drivers en bevestig met Restore (2x).

Tip 07: Online zoeken

Beschik je niet over de goede driver(update), dan is online zoeken een optie. Vermijd in elk geval het downloaden van drivers of driverupdate-tools van onbekende sites om te voorkomen dat je de verkeerde drivers krijgt of zelfs malware krijgt voorgeschoteld. Ben je aan het zoeken voor drivers voor een normale pc: ga dan het best naar de site van de fabrikant van het betreffende apparaat. Op Wikipedia, met de fabrikantnaam als trefwoord, vind je meestal de juiste website.

In de praktijk blijkt het helaas niet altijd eenvoudig om de juiste driver te vinden, hoewel steeds meer fabrikanten een zoektool ter beschikking stellen. Soms zijn er ook twee downloadopties: alleen de driverbestanden (zie ook tip 12) of een uitvoerbaar installatieprogramma.

Fabrikanten zoals Intel of AMD bieden zelfs een tool aan om je pc te analyseren en zo de geschikte drivers op te halen. Neem bij twijfel eventueel contact op met de supportafdeling van de fabrikant.

Tip 08: Laptopdrivers

Gaat het om een laptop, dan moet je doorgaans juist niet bij de fabrikant van de diverse hardware-onderdelen zijn, maar bij de producent van de laptop. Je kunt de nodige drivers meestal vinden aan de hand van de modelnaam van je laptop of soms via het serienummer of een servicetag, doorgaans te vinden aan de onderkant.

De meeste fabrikanten hebben ook een speciale updatetool, die vaak standaard in de Windows-installatie is opgenomen. Deze tool kan automatisch (updates van) de juiste drivers downloaden en installeren, en soms ook bepaalde hardwarefuncties optimaliseren.

Heb je zo’n tool nog niet op je laptop staan? Kijk dan op de officiële website van de fabrikant. Bekende tools zijn Acer Care Center, Asus Live Update of MyAsus, Dell (Command) Update, HP Support Assistant, Huawei Support of Huawei PC Manager, Lenovo Vantage, LG Update Center, MSI (Dragon) Center, MSI Live Update en Samsung Update.

Tip 09: Systeemback-up

Als je denkt de juiste driver of update gevonden te hebben, is het verstandig eerst een systeemherstelpunt te maken. Dit biedt een vangnet als de installatie niet het gewenste resultaat oplevert. Typ herstelpunt in de Windows-zoekbalk en start Een herstelpunt maken. Zorg dat je systeempartitie op Ingeschakeld staat. Desnoods regel je dit via Configureren / Systeembeveiliging inschakelen. Druk tot slot op de knop Maken en geef het herstelpunt een naam.

Het kan zeker geen kwaad om ook eerst een complete systeemback-up te maken, in combinatie met een live-herstelmedium. Beide kunnen bijvoorbeeld met EaseUS Todo Backup Free (www.kwikr.nl/toback). Klik hier op Create Backup, kies Disk en zet een vinkje bij je systeemschijf. Via Tools / Create Emergency Disk (of via de optie Enable PreOS, maar dit is iets lastiger) maak je een live-herstelomgeving voor als Windows niet meer doorstart na een mislukte driverupdate.

Tip 10: Generiek

Hoewel Windows automatisch de meeste drivers installeert, kiest het soms voor een generieke driver die op meerdere apparaatmodellen werkt, maar niet altijd optimaal is. Vooral bij grafische kaarten is het aan te raden de specifieke drivers van de fabrikant te gebruiken of deze te installeren via tools als GeForce Experience (Nvidia) of Radeon Software (AMD).

Ook voor randapparatuur zoals toetsenborden, muizen en monitors worden vaak generieke drivers gebruikt, aangeduid met namen als HID-toetsenbordapparaat, HID-muis of Generic monitor in Apparaatbeheer. Hoewel deze drivers doorgaans voldoen, bieden specifieke drivers soms extra functionaliteiten. Deze kun je vinden op de website van de fabrikant en bijvoorbeeld via Apparaatbeheer installeren, voor betere prestaties of extra functies.

Tip 11: Onbekend

Het kan gebeuren dat Windows een bepaald apparaat niet (correct) detecteert en dus ook geen driver kan installeren, waarna in Apparaatbeheer de aanduiding Onbekend apparaat kan opduiken.

Om het apparaat alsnog te identificeren, klik je er met rechts op en kies je Eigenschappen. Op het tabblad Details kies je Hardware-id’s in het uitklapmenu. Aan de hand van tekststrings herken je de Vendor ID (VEN of VID), de Device ID (DEV of DID), de Class Code (CC) en de Revision (Rev). Klik eerst met rechts op de bovenste, meest gedetailleerde regel, kies Kopiëren en plak deze regel met Ctrl+V in de zoekbalk van een zoekmachine. Levert dit geen bruikbare zoekresultaten op, probeer het dan met een kortere, minder gedetailleerde ID.

Je kunt het ook proberen met de (al wat oudere) tool Unknown Device Identifier. Start deze na installatie op en klap het gewenste apparaat uit voor de nodige informatie. Vanuit het contextmenu kun je de ID dan via Find Driver opsporen. Volg in elk geval de aanbevelingen uit tip 9 voordat je een nieuwe driver installeert.

Tip 12: Nieuw

Wanneer je een nieuw apparaat installeert, detecteert Windows dit vaak automatisch waarna hij de juiste driver installeert. En sommige apparaten hebben een eigen installatietool die frequent op updates controleert. Is dit niet het geval en is de juiste driver niet meegeleverd, dan zit er weinig anders op dan de juiste driver op te sporen (zie ook tip 7). Gevonden? Open dan het Apparaatbeheer en ga eerst na of het bijbehorende apparaat in de lijst te vinden is bij de juiste categorie. Zo niet, kijk dan bij Overige apparaten, waarna je verder kunt met de optie Stuurprogrammabijwerken.

Staat het apparaat helemaal niet in Apparaatbeheer, open dan het menu Actie, kies Stuurprogramma’stoevoegen en wijs via Bladeren de driver aan. Mogelijk lukt het ook door in de Verkenner met rechts op het bijbehorende inf-bestand te klikken en Installeren te kiezen, maar deze methode heeft niet onze voorkeur.

In het menu Actie staat ook de optie Oudere hardware toevoegen. Hiermee start je een wizard die je kan helpen om drivers voor oudere apparaten te installeren die geen plug-and-play ondersteunen en dus niet automatisch door Windows worden herkend. Druk hier op Volgende en probeer het eerst met De hardware opsporen en automatischinstalleren (aanbevolen). Lukt het zo niet, probeer het dan met de optie De hardware installerendie ik handmatig in een lijst selecteer (geavanceerd), duid de Categorie aan en selecteer het inf-driverbestand.

Tip 13: Mislukt

Mocht er een verkeerde driver geïnstalleerd zijn, start dan Apparaatbeheer, klik met rechts op de driver, ga naar Eigenschappen en open het tabblad Stuurprogramma. Hier zou de optie Vorig stuurprogramma beschikbaar moeten zijn om terug te keren naar de vorige, functionerende driver. Als dat niet kan, kies dan Apparaat verwijderen in het contextmenu, herstart Windows en installeer alsnog de correcte driver handmatig (tenzij Windows Update dat voor je doet). Als ook dat niet werkt, gebruik dan een eerder gemaakt herstelpunt. Druk op de Windows-toets+R, voer rstrui.exe uit, kies Een ander herstelpunt selecteren, selecteer het herstelpunt, druk op Volgende en volg de instructies. Na een herstart zou alles weer naar behoren moeten functioneren.

Tip 14: Herstelmedium

Het kan jammer genoeg ook gebeuren dat Windows niet meer wil doorstarten na een mislukte driverinstallatie. Dan heb je hopelijk nog je eerder gemaakte systeemback-up die je vanaf het live-herstelmedium kunt terugzetten (zie ook tip 9), maar voor je zo’n drastische operatie uitvoert, probeer je het best eerst als volgt: maak op een andere pc een Windows-installatiemedium met behulp van de Media Creation Tool. Stop een lege usb-stick in je pc, start de gedownloade tool op, stel de gewenste taal en versie in (zoals Nederlands en Windows 11) en kies USB-flashstation aan. Selecteer de usb-stick en even later start de procedure.

Na afloop start je je systeem op van deze stick. Stel taal, tijdzone en toetsenbord in, druk op Volgende en kies Uw computer herstellen / Problemen oplossen /Geavanceerde opties. Met de optie Systeemherstel kom je hopelijk alsnog bij het eerder gemaakte herstelpunt.

Een nieuwe laptop koop je niet zomaar. Het aanbod is groot, de verschillen in prijs en prestaties nog groter. Processors, opslag, schermtechniek en aansluitingen veranderen steeds, waardoor kiezen lastig blijft. De beste laptop is die past bij wat jij ermee doet: werk, studie, streamen of zwaardere taken als gamen of videobewerking. In deze koopgids lees je waar je anno 2025 (en ook al een beetje anno 2026) op let en hoe je binnen jouw budget een laptop vindt die lang meegaat.

Wanneer je een nieuwe laptop wilt kopen, dan is er aan keuze geen gebrek. Je moet dus goed weten waar je naar op zoek bent en dat begint bij je doel: wat ga je met de laptop doen en waar gebruik je hem? Bij een laptop die voor je werk of studie veel onderweg gebruikt wordt, zijn het gewicht en de accuduur bijvoorbeeld belangrijke aandachtspunten. Gebruik je een laptop voornamelijk thuis zonder extra randapparatuur, dan is een groter scherm fijner en maakt het gewicht weer minder uit. Belangrijk is dat je een realistisch budget bepaalt dat rekening houdt met je wensen. We raden je sowieso aan om minimaal 700 euro uit te trekken: vanaf dat prijsniveau krijg je zonder al te veel concessies een bruikbare 16 GB RAM en 512 GB-ssd. Wil je serieus aan de slag met fotobewerking of een heel goede bouwkwaliteit, mik dan op 900 tot 1200 euro zodat bijvoorbeeld een beter scherm tot de mogelijkheden behoort. Wil je serieus gamen of zware 4K-video's bewerken? Reken dan op minimaal 1200 euro voor een laptop met losse gpu en extra koeling. Ligt je budget lager, overweeg dan refurbished zakelijke modellen of een Chromebook als je vooral online werkt.

Snelle checklist

✅Bepaal waarvoor je de laptop vooral gebruikt (werk, studie, gamen, reizen)
✅Kijk naar formaat en gewicht als je vaak onderweg bent
✅Let op accuduur en schermhelderheid bij gebruik buiten
✅Ga voor minimaal 16 GB RAM en 512 GB ssd-opslag
✅Controleer aansluitingen (usb-c met laden en video, HDMI 2.0 of hoger)
✅Vergelijk toetsenbordcomfort en bouwkwaliteit
✅Controleer of onderdelen later uitbreidbaar zijn (RAM, ssd)

Schermformaat

Het beeldscherm bepaalt voor een belangrijk gedeelte het formaat van een laptop. Wanneer je een laptop veelvuldig buitenshuis wilt gebruiken, raden we je een 13- of 14inch-scherm aan. Een 14inch-laptop is wat ons betreft de ideale combinatie tussen een scherm waarop je comfortabel kunt werken en de draagbaarheid onderweg. We gaan er daarbij wel vanuit dat een laptop thuis of op je werkplek voornamelijk met een los beeldscherm gebruikt wordt als je echt langdurig werkt. Gebruik je geen los scherm en neem je je laptop nooit mee, dan is een wat groter 15- of 16inch-scherm wel fijn. Gebruik je een laptop vooral buitenshuis? Let dan op de schermhelderheid: voor gebruik in lastige lichtomstandigheden is minimaal 400 nits aan te raden. Daarnaast zijn matte schermen minder gevoelig voor storende reflecties, terwijl glanzende schermen vaak een levendiger beeld geven maar sneller spiegelen in fel licht.

Een Full-HD-scherm is ook op goedkope laptops tegenwoordig gelukkig de standaard en op een 14inch-scherm heb je hiermee een scherp plaatje. Op een 14inch-laptop is de meerwaarde van een 4K-scherm beperkt, al kan een scherm met wat hogere resolutie als 2880 x 1620 of 2560 x 1600 pixels wel prettig zijn. Voor grotere laptops geldt dat nog sterker. We zien dat de markt steeds meer verschuift van 16:9- naar 16:10-schermen. In plaats van een resolutie van 1920 x 1080 pixels heb je dan een scherm met 1920 x 1200 pixels. Die extra verticale ruimte maakt spreadsheets en websites zichtbaar prettiger zonder dat de behuizing significant groter wordt.

©Dell | Shaun Lucas

Beeldkwaliteit

Naast dat je ook op goedkopere laptops tegenwoordig een bruikbare resolutie krijgt, is ook een IPS-scherm steeds meer standaard geworden. Hierdoor is de beeldkwaliteit over het algemeen beter dan een aantal jaar geleden, toen er vooral TN-schermen op goedkopere laptops gebruikt werden. Uiteraard zijn er nog wel verschillen tussen goedkopere en duurdere IPS-panelen, maar de kwaliteit van een goedkoop IPS-paneel is doorgaans een stuk beter dan die van een goedkoop TN-paneel. Duurdere IPS-panelen hebben een betere kleurweergave omdat ze een groter gedeelte van het kleurspectrum kunnen weergeven. Goedkope panelen kunnen vaak niet alle kleuren goed weergeven, waardoor ze niet heel geschikt zijn voor serieuze fotobewerking. Daarnaast is oled sterk in opmars en bij laptops vanaf 800 euro is er genoeg keuze als je op zoek bent naar een oledscherm. Oled heeft als voordeel dat het contrast veel hoger is dan bij IPS-schermen, omdat de individuele pixels uitgeschakeld of gedimd kunnen worden. Ook is de kleurweergave over het algemeen goed, waardoor een oledscherm er al snel indrukwekkend uitziet. Een nadeel kan zijn dat oledschermen op laptops doorgaans PWM (pulse-width modulation) gebruiken om de helderheid te regelen en niet iedereen dat comfortabel vindt. Een andere schermtechniek die in opkomst is, is het mini-ledscherm. Dit is een IPS-scherm waarvan de achtergrondverlichting bestaat uit mini-leds die in zones aangestuurd kunnen worden. Hierdoor is het contrast veel beter dan bij traditionele achtergrondverlichting, waardoor de eigenschappen van een oledscherm benaderd worden.

©ASUS

©HP

RAM en opslag

Windows 11 heeft genoeg aan 8 GB RAM, maar dat is een hoeveelheid werkgeheugen die we in 2025 afraden. Software stelt steeds meer eisen en het is wel zo prettig als je tijdens het werken meerdere vensters en programma's naast elkaar kunt gebruiken. Kies dus voor minimaal 16 GB RAM. Op een krachtige laptop voor videobewerking of een krachtige gamelaptop raden we je 32 GB RAM aan. Kies ook als je weinig eisen hebt minimaal een ssd met een capaciteit van 512 GB. Een kleinere ssd wordt namelijk wel heel krap als je wat programma's op je laptop installeert. Wil je gamen? Dan is een ssd van 1 TB wat ons betreft het minimum. Moderne spellen vereisen vaak ergens tussen de 40 en 100 GB opslagruimte. Het is toch wel prettig om een paar spellen tegelijkertijd te kunnen installeren, zeker omdat het downloaden en installeren door de grote omvang ook steeds meer tijd in beslag neemt. Let erop dat het bij veel laptops niet mogelijk is om het werkgeheugen later uit te breiden of te vervangen. Bij gamelaptops of krachtigere workstations kan dat doorgaans nog wel. De opslag is bij veel laptops wel te vervangen omdat er meestal gebruik wordt gemaakt van een M.2-NVMe-ssd. Sommige laptops hebben een tweede M.2-slot.

©Adnan Ahmad Ali - stock.adobe.com

Toetsenbord

Het toetsenbord is een van de belangrijkste onderdelen van een laptop en bepaalt in grote mate hoe fijn je kunt werken. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen het tikcomfort van laptops. Sommige toetsenborden geven een duidelijke feedback als je een toets indrukt, terwijl andere toetsenborden geen duidelijk drukpunt hebben. Op heel dunne laptops hebben de toetsen soms minder travel, wat zorgt voor een minder comfortabele tikervaring. Op goedkope laptops zit er soms speling in het toetsenbord, wat vervelend is als je langere stukken wilt tikken. Soms vind je in reviews informatie over het tikcomfort, maar in het echt uitproberen heeft wel onze voorkeur. Werk je veel met getallen, dan is een numeriek veld waarschijnlijk onmisbaar en moet je in de praktijk kijken naar laptops met minimaal een 15inch-scherm.

Een verlicht toetsenbord lijkt misschien een onbeduidend detail, maar is in de praktijk een heel fijne toevoeging. Laptops gebruik je immers vaak ook onderweg, waarbij de verlichting niet altijd zo goed is als op je werkplek thuis. Dan is het toch wel fijn als je kunt zien op welke toetsen je drukt als je naar je toetsenbord kijkt.

©Hairem - stock.adobe.com

Aansluitingen

Uiteraard is het belangrijk dat je laptop alle aansluitingen heeft die je nodig hebt, waarbij je extra moet letten op de mogelijkheden van de usb-c-poorten. Een laptop zonder usb-c-poort die ook geschikt is voor laden en het aansluiten van een beeldscherm zouden we zelf niet meer kopen. Als een laptop thunderbolt 4 of 5 ondersteunt, dan weet je zeker dat je een usb-c-poort met alle mogelijkheden krijgt, met ondersteuning voor heel hoge overdrachtssnelheden van 40 of zelfs 80 Gbit/s (thunderbolt 5). In combinatie met een geschikt thunderbolt-dockingstation ondersteunt een thunderbolt-poort twee 4K-schermen; op usb-c-dockingstations zonder thunderbolt kan dit beperkt zijn tot één scherm. Usb 4 is gebaseerd op thunderbolt en kan theoretisch ook een snelheid tot 40 Gbit/s ondersteunen, maar de eisen zijn minder streng, waardoor de maximale snelheid vaak 20 Gbit/s is. Daarnaast is het mogelijk dat de beelduitvoer beperkt is tot één 4K-scherm. In de praktijk zijn alle usb-c-aansluitingen met ondersteuning voor usb 4 geschikt voor laden en video. Tot slot zijn er ook usb-c-poorten die gebruikmaken van usb 3.2 en een maximale overdrachtssnelheid van 5 of 10 Gbit/s bieden en maximaal één 4K-scherm ondersteunen. De meeste laptops met een usb-c-poort op basis van usb 3.2 ondersteunen laden en video, maar dat is niet altijd zo. Gebruik je HDMI voor het aansluiten van een scherm, controleer dan of dat HDMI 2.0 of nieuwer is, zodat je een 4K-scherm op 60 Hz kunt gebruiken. Een of twee usb-a-poorten, een kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting zijn in de praktijk ook erg handig.

©HP

Veel processorkeuze

Elk jaar komen er nieuwe laptop-cpu's uit, terwijl ook oudere generaties in de schappen blijven, waardoor vergelijken snel onoverzichtelijk wordt en het lastig is om een bepaalde processor aan te raden. In grote lijnen gebruikt Intel tegenwoordig Core 3/5/7 voor mainstream en Core Ultra 5/7/9 voor de premiumklasse. De belangrijkste vernieuwingen zitten in de Core Ultra 200V-reeks (Lunar Lake), bedoeld voor dunne en zuinige laptops. Deze processors combineren een moderne geïntegreerde gpu met een npu voor on-device AI en voldoen aan Microsofts eisen voor een Copilot+-pc, waarmee je extra functies in Windows krijgt. Voor normale energiezuinige laptops heeft Intel de Core Ultra 200U-reeks, terwijl de 200H/HX voor krachtige laptops bedoeld is. Deze doorgaans snellere processors op basis van de Arrow Lake-architectuur zijn echter niet voorzien van een npu die voldoet aan de eisen voor een Copilot+-pc. Let er daarnaast op dat er ook Core 200-processors zonder Ultra zijn: die zijn bedoeld voor iets goedkopere mainstreamlaptops en gebruiken een oudere architectuur, vergelijkbaar met Intels eerdere 13e en 14e generatie Core-processors (Raptor Lake). Op zich is dat niet heel erg, ook de oudere generaties Core-processors zijn prima chips.

AMD volgt grofweg eenzelfde logica als Intel en verkoopt processors als Ryzen 3, 5, 7 en 9. AMD heeft wel de generatieaanduiding veranderd, want waar er eerst reeksen waren als 5000, 7000 en 8000, vallen de nieuwste processors in de 9000-, 200- en 300 AI-reeks. De Ryzen 200-reeks is een refresh op basis van Zen 4 die inzet op prijs en efficiëntie en, net als de oudere chips in de 7000- en 8000-reeks, geen npu heeft die krachtig genoeg is om te voldoen aan de eisen van een Copilot+-pc. Geschikte chips vind je bij AMD in de Ryzen AI 300-reeks met nieuwe Zen 5-cores en snellere geïntegreerde graphics. De 9000-reeks is eveneens op Zen 5 gebaseerd en omvat krachtige processors die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld gamelaptops. Deze chips hebben een relatief langzame geïntegreerde gpu, want ze worden gecombineerd met een losse gpu.

©Intel

Prestatieverschillen

Net als bij Intel gebruikte AMD op oudere processors de letter H voor chips met een hoger energieverbruik en de letter U voor energiezuinige processors. Bij de nieuwe Ryzen 300 AI- en Ryzen 200-reeks staan geen letters meer in het typenummer. In de specificaties vind je wel een standaardenergieverbruik. Het energieverbruik zegt wel iets over prestaties, maar kan door fabrikanten vaak ook lager ingesteld worden. De koeling en fabrieksinstellingen per laptop bepalen in de praktijk veel van het werkelijke prestatieniveau. Omdat moderne chips vaak verschillende soorten kernen combineren (prestatie- en efficiëntiekernen), zegt ook een simpele eis als 'minstens zoveel cores' weinig. Als vuistregel zit je voor de meeste gebruikers veilig met Core (Ultra) 5 of Ryzen (AI) 5 of hoger. Eind 2025 komt Intel met een nieuwe processorreeks op basis van de Panther Lake-architectuur die vermoedelijk als Core Ultra 300 op de markt komt. Laptops op basis van die processors worden begin 2026 verwacht.

©AMD

ARM-processors

Toen de Microsoft Windows 11 Copilot+-pc's in 2024 geïntroduceerd werden, was dat in combinatie met een Qualcomm Snapdragon X Plus of Elite-processor die gebruikmaken van de ARM-architectuur. Een architectuur die Apple sinds 2020 met de introductie van de M1 gebruikt voor Macbooks. We vroegen ons een jaar geleden dan ook af of dit wellicht het einde van x86 in de Windows-laptop inluidde. Een jaar later moeten we concluderen dat dat nog niet het geval is. Er is namelijk niet zo heel gek veel gebeurd. Qualcomm heeft sindsdien goedkopere varianten van de Snapdragon X-processor met 8 cores geïntroduceerd, maar er zijn nog geen ARM-processors van andere fabrikanten. Nvidia en Mediatek zouden bezig zijn met een ARM-processor voor Windows, maar die lijkt te zijn uitgesteld naar 2026. De introductie van goedkopere varianten betekent wel dat ARM-laptops er nu vanaf zo'n 700 euro zijn. Als je op zoek bent naar een laptop voor kantoorwerkzaamheden, kunnen die interessant zijn als je zeker weet dat je niet tegen beperkingen aanloopt op het gebied van softwarecompatibiliteit. Want hoewel de meeste software werkt op de ARM-architectuur en de ondersteuning steeds beter wordt, zou het kunnen dat dit niet voor al jouw software geldt. Op de website windowsonarm.org vind je voor veel software informatie of deze werkt op een Windows-laptop voorzien van ARM-processor. Laptops voorzien van een Snapdragon X hebben over het algemeen een lange accuduur.

©Qualcomm

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Wat is je budget en wat kun je voor dat bedrag verwachten?

Gamelaptop

Iedere laptopprocessor is voorzien van een geïntegreerde gpu en voor dagelijks gebruik voldoen die ruimschoots. Sommige geïntegreerde gpu's zijn zelfs snel genoeg voor (licht) gamen. De gpu's in processors in Intels Core Ultra 200V-processors en AMD's Ryzen AI 300-processors zijn voor geïntegreerde gpu's best indrukwekkend. E-sportstitels en wat oudere spellen kun je bijvoorbeeld spelen op Full HD als je de kwaliteitsinstellingen bescheiden houdt. De geïntegreerde gpu's die je in andere processors vindt, zijn een stuk zwakker en niet heel geschikt voor gamen. Waar je op de desktop de keuze hebt uit videokaarten van Nvidia, AMD en Intel, ligt dat voor een laptop anders en biedt alleen Nvidia geschikte gpu's aan.

Wil je gamen in Full HD, dan heb je aan een laptop voorzien van een RTX 4060 of RTX 5050 genoeg. Wil je wat comfortabeler op Full HD of zelfs in 1440p spelen, dan zijn de RTX 4070, RTX 5060 of RTX 5070 goede kandidaten. Dit zijn helaas wel allemaal gpu's met 8 GB VRAM, een hoeveelheid die we je op een desktop-pc zouden afraden omdat spellen steeds vaker VRAM vereisen om lekker te draaien. Helaas hebben de meeste mobiele gpu's minder geheugen dan hun desktoptegenhangers. Laptops met een RTX 4050 of de oudere, nog wel verkrijgbare, RTX 3060, 3050 Ti en 3050 raden we wel af. Die gpu's zijn voorzien van 6 of zelfs 4 GB VRAM en dat is zelfs met lagere kwaliteitsinstellingen erg krap. Wil je comfortabel in spelen, dan zijn minimaal een RTX 4080 of RTX 5070 Ti dankzij de ruimere hoeveelheid 12 GB VRAM goede kandidaten.

Probeer bij gamelaptops altijd reviews te vergelijken als je meerdere modellen op het oog hebt. Want waar de prestaties van grafische kaarten op de desktop nauwelijks van elkaar verschillen, is dat bij mobiele gpu's anders. Fabrikanten kunnen op basis van de koeloplossing in de laptop het vermogen van een gpu aanpassen, waardoor een laptop met een RTX 4070 toch beter kan presteren dan een RTX 4080.

©Nvidia

Chromebook

Gebruik je een laptop vooral voor browsen en andere online-toepassingen, dan kan een Chromebook interessant zijn. Chrome OS is een relatief licht besturingssysteem, waardoor een Chromebook doorgaans goedkoper is dan een Windows-laptop. Wel is Chrome OS inmiddels meer dan alleen een browser; zo kun je tegenwoordig ook Android-apps installeren en is het ook mogelijk om Linux-applicaties te gebruiken. Hierdoor is het prettig als een Chromebook wat snellere hardware heeft. Zo is ook onder Chrome OS 8 GB RAM prettig, zodat je genoeg tabbladen en applicaties tegelijkertijd kunt gebruiken zonder tegen grenzen aan te lopen. Daarom is er naast de normale Chromebook tegenwoordig ook de Chromebook Plus. Google stelt strengere hardware-eisen aan een Chromebook Plus, waardoor deze varianten sneller zijn en softwarematig wat meer mogelijkheden, zoals ingebouwde Gemini, bieden. Ook is een Chromebook Plus net wat handiger offline te gebruiken, omdat je bestanden automatisch voor offline bewerken beschikbaar zijn. Bij een normale Chromebook moet je dat per bestand van tevoren aangeven. Een Chromebook Plus heb je vanaf zo'n 400 euro en dan krijg je sowieso een Full HD IPS-scherm, minimaal 8 GB RAM en minimaal 128 GB opslag. We raden je, gezien deze relatief lage prijs, aan om eerst naar de Plus-modellen te kijken als je een Chromebook zoekt. Normale Chromebooks zijn nog goedkoper en heb je al voor zo'n 300 euro. Dan krijg je doorgaans wel een laptop met slechts 4 GB RAM, weinig opslag of juist heel trage eMMC-opslag en een relatief trage processor.

Omdat Chromebooks ook gebruik kunnen maken van Android-apps, is een aanraakscherm met opklapbaar scharnier in de praktijk een fijne toevoeging. Veel Android-apps werken immers prettiger als je ze op een tablet kunt gebruiken.

©Acer

Apple MacBook Air

Het assortiment laptops van Apple is behoorlijk overzichtelijk en bestaat uit de MacBook Air en MacBook Pro, die beide in twee schermformaten leverbaar zijn. Met de huidige MacBook Air, die verkrijgbaar is in een 13- of 15-inchvariant, haal je een laptop in huis waarmee je vrijwel alle werkzaamheden kunt uitvoeren. De normale M4-processor heeft 10 cores en is een relatief vlotte laptopprocessor. Indrukwekkend is dat er ondanks die krachtige processor toch geen actieve koeling noodzakelijk is, waardoor de MacBook Air altijd heerlijk stil zijn werk doet. Een minpuntje van de MacBook Air is dat de instapmodellen voorzien zijn van 256 GB opslag en dat is, afhankelijk van je gebruiksdoel, wellicht te weinig. Upgraden kan alleen bij aanschaf; het is onmogelijk om de ssd op een moderne MacBook later te vervangen. Iedere MacBook is tegenwoordig wel van minimaal 16 GB RAM voorzien en dat werkt in de praktijk gewoon prettig en hoef je dus niet per se te upgraden, iets dat overigens ook alleen bij aanschaf kan. Voor consumenten is de MacBook Air wat ons betreft de laptop waar we naar zouden kijken. De duurdere MacBook Pro heeft wel een wat beter scherm met mini-ledverlichting en kan met veel krachtigere processors geconfigureerd worden en kan, doordat er wel actieve koeling is, de prestaties langduriger volhouden.

©Apple

De 10 bekendste laptopmerken in Nederland

HP (Hewlett-Packard) heeft een groot en veelzijdig aanbod. Van instapmodellen voor school en thuis tot de snellere Envy- en Omen-laptops, waarmee je ook zwaardere taken aankunt.

Apple richt zich op gebruikers die een stil en krachtig systeem willen dat jaren meegaat. De MacBook Air en Pro met M-chips draaien soepel, hebben een sterke accuduur en passen goed binnen het Apple-ecosysteem.

Lenovo valt op door zijn degelijke bouw en scherpe prijzen. De IdeaPad en Yoga zijn populaire keuzes voor dagelijks gebruik. De 2-in-1-modellen bieden extra flexibiliteit, handig als je het scherm ook als tablet wilt gebruiken.

ASUS combineert prestaties met vernieuwing. De ROG- en TUF-modellen spreken gamers aan, terwijl de ZenBook-serie bekendstaat om het slanke ontwerp en de OLED-schermen.

Acer is sterk in laptops die veel waar bieden voor hun geld. De Swift- en Aspire-series zijn betaalbaar, snel genoeg voor alledaags gebruik en breed verkrijgbaar.

Dell levert met de XPS-lijn hoogwaardige Windows-laptops voor wie kwaliteit en afwerking belangrijk vindt. Ook de Inspiron-serie blijft populair onder thuisgebruikers.

Microsoft richt zich met de Surface-lijn op lichtgewicht laptops en tablets met een goed scherm en nauwkeurige stylus-ondersteuning.

MSI spreekt vooral gamers en videomakers aan. De laptops hebben krachtige hardware, goede koeling en een uitgesproken uiterlijk.

Huawei groeit snel met de MateBook-serie. De laptops zijn dun, licht en netjes afgewerkt, met een helder scherm en scherpe prijs.

Samsung richt zich met de Galaxy Book-lijn op gebruikers die al andere Samsung-apparaten hebben. Laptops en smartphones werken daarin soepel samen.

De beste laptop ...

...is de laptop die het best bij jou past. Bedenk dus vooraf goed wat je wilt en nodig hebt. Kijk niet alleen naar de prijs, maar ook naar bouwkwaliteit, accuduur en uitbreidbaarheid. De techniek verandert snel, maar door nu slim te kiezen, zorg je dat je ook over drie of vier jaar nog prettig met je laptop werkt. Of je nu kiest voor Windows, macOS of ChromeOS: een model dat past bij wat je dagelijks doet, daar heb je uiteindelijk het meest aan!

De aanschaf van een nieuwe camera is een spannend moment, maar het enorme aanbod maakt kiezen soms lastig. Ga je voor full-frame, veel megapixels of staat gebruiksgemak voorop? Wij helpen je door de specificaties heen te kijken. In dit artikel wijzen we je op de aandachtspunten voor jouw zoektocht, zodat je kunt investeren in apparatuur waar je jarenlang plezier van hebt.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Kamera Express

De knoop is doorgehakt: je gaat een nieuwe camera kopen. Dat is een leuk vooruitzicht, maar zodra je het aanbod bekijkt, kan de keuzestress toeslaan. Er zijn immers talloze modellen, sensoren en systemen op de markt die allemaal om je aandacht vragen. Om te voorkomen dat je verdwaalt in de specificaties, is het slim om vooraf goed in kaart te brengen wat je precies zoekt. Het maken van de juiste keuze begint niet bij de hardware, maar bij jezelf.

Bepaal je doel en de gewenste beeldkwaliteit

De allerbelangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is wat je precies wilt gaan vastleggen. Een straatfotograaf heeft natuurlijk hele andere eisen dan iemand die vogels in de vlucht wil fotograferen of studioportretten maakt. Je doel bepaalt dus voor een groot deel welk type sensor je nodig hebt.

De sensor is het hart van je camera en heeft veel invloed op de beeldkwaliteit en prestaties bij weinig licht. Full-frame sensoren zijn fantastisch in donkere omstandigheden en bieden een prachtige scherptediepte, maar zijn vaak prijziger en zwaarder. Crop-sensoren zijn daarentegen compacter en vergroten het bereik van je lens, wat weer handig is voor natuurfotografie.

Kijk daarnaast kritisch naar de resolutie. Megapixels zijn belangrijk als je foto's op groot formaat wilt afdrukken of achteraf veel wilt bijsnijden, maar voor online gebruik volstaat een lagere resolutie vaak prima.

Het totale kostenplaatje

Bij de aanschaf van fotoapparatuur kijken mensen vaak alleen naar de prijs van de camera zelf, de zogenoemde body. Het is echter verstandiger om naar het totaalplaatje te kijken. Voor een beginnende fotograaf biedt een instapmodel vaak al meer dan genoeg functionaliteit, terwijl een gevorderde gebruiker misschien specifieke wensen en eisen heeft die een duurder model rechtvaardigen.

Vergeet daarom niet dat je budget ook ruimte moet overlaten voor accessoires. Lenzen zijn vaak bepalender voor de kwaliteit van je foto dan de camera zelf. Daarnaast heb je snelle geheugenkaarten, reservebatterijen en een goede tas nodig. Reken je rijk door het complete pakket in te schatten, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Ergonomie en bedieningsgemak

Specificaties op papier zeggen niets over hoe een camera in de hand ligt. Het gebruikscomfort is misschien wel de meest onderschatte factor bij een aankoop. Een camera moet goed aanvoelen, niet te zwaar zijn als je er de hele dag mee op pad gaat, en een logische knoppenindeling hebben.

Voor beginners kan het heel prettig zijn als een camera beschikt over goede automatische functies, zoals oog-autofocus en gezichtsherkenning, zodat je direct scherpe foto's maakt. Wil je juist groeien in je hobby? Dan is het belangrijk dat de camera voldoende fysieke knoppen heeft om instellingen als sluitertijd en diafragma handmatig en snel aan te passen, zonder dat je eerst diep in een menu moet duiken.

©Niks Ads

Denk aan de toekomst en test het zelf

Een camera is zelden een losstaande aankoop; je koopt je in in een systeem. Controleer daarom altijd de uitbreidingsmogelijkheden. Heeft het merk dat je op het oog hebt voldoende lenzen beschikbaar die passen bij jouw ambities? Misschien wil je in de toekomst wel investeren in een reportageflitser of specifieke macro-lenzen.

Door te kiezen voor een systeem met voldoende compatibele accessoires, voorkom je dat je over een paar jaar alles moet vervangen. De beste manier om hier zeker van te zijn, is door het zelf te ervaren. Reviews lezen en specificaties vergelijken op de website van Kamera Express is een goed startpunt, maar stap vooral ook een winkel binnen. Door verschillende modellen vast te houden en advies te vragen aan specialisten, merk je direct welk model voor jou de juiste 'klik' heeft.