Hardware up-to-date: zo installeer, update en back-up je drivers
Dankzij stuurprogramma’s oftewel drivers kan Windows optimaal alle aangesloten hardwarecomponenten benaderen. Maar beschikt je systeem wel over de juiste drivers? Waar en hoe vind je deze, hoe installeer of update je ze, en hoe maak je er back-ups van?
**Na het lezen van dit artikel weet je alles over drivers: **
- Je weet hoe je kunt checken of de nodige stuurprogramma’s zijn geïnstalleerd
- Je weet of het de optimale versies zijn
- Je kunt drivers updaten, vervangen en installeren
- Je kunt drivers back-uppen
Ook belangrijk: Met deze software-updaters houd je indringers buiten de deur
Tip 01: Tussenlaag
Elke computer werkt met diverse hardwarecomponenten, zoals een grafische kaart, netwerkadapter, toetsenbord, muis en printer. Voor de communicatie tussen Windows en deze componenten zijn stuurprogramma’s oftewel (hardware)drivers essentieel. Ze zetten instructies van het besturingssysteem om in acties waarmee de hardware overweg kan. Windows identificeert, installeert en updatet vaak automatisch de benodigde drivers wanneer je een nieuw apparaat aansluit. Maar het kan gebeuren dat je zelf drivers moet installeren … of bijwerken om de hardware compatibel te houden met nieuwe softwareversies en optimaal te laten functioneren.
Een vereenvoudigde schematische voorstelling van een Windows-stuurprogramma.
Tip 02: Overzicht
Om snel de geïnstalleerde stuurprogramma’s te bekijken, gebruik je het Apparaatbeheer van Windows. Klik met rechts op de startknop en kies Apparaatbeheer, of druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit.
In dit dialoogvenster zie je stuurprogramma’s standaard gegroepeerd per apparaat, zoals Audio-invoer en -uitvoer, Beeldapparaten, Beeldschermadapters, Netwerkadapters, Printers en Schijfstations. Uitroeptekens of vraagtekens wijzen op een problematische of onjuiste driver, of op een onbekend apparaat (zie ook tip 11). Met de weergaveoptie Apparaten op stuurprogramma in het menu Beeld krijg je een alfabetische lijst van drivers, telkens met de bijbehorende apparaten. Ook kun je hier de optie Verborgen apparaten weergeven inschakelen om momenteel niet-aangesloten of inactieve apparaten te zien, zoals oude printers of usb-apparaten, maar bijvoorbeeld ook virtuele schijven of verborgen systeemonderdelen.
In het Apparaatbeheer vind je een overzicht van de geïnstalleerde stuurprogramma’s.
Tip 03: Windows Update
Om drivers of driverupdates te installeren, is de ingebouwde updatefunctie van Windows een prima methode. Open Instellingen met Windows-toets+I, selecteer Windows Update en klik op Naar updates zoeken. Windows speurt naar functionele en beveiligingsupdates, maar ook naar stuurprogramma’s die door fabrikanten aan de Microsoft-database zijn toegevoegd (zie ook het kader ‘Microsoft Update-catalogus’). Je vindt een overzicht van reeds geïnstalleerde driverupdates via Geschiedenis van update, in de sectie Stuurprogramma-updates.
Je zult zien dat belangrijke drivers automatisch worden geïnstalleerd, maar sommige beschouwt Windows als optioneel. Deze vind je dan onder Geavanceerde opties bij Optionele updates in de sectie Stuurprogramma-updates. Selecteer hier de gewenste drivers en klik op Downloaden en installeren. Helaas blijkt niet altijd even duidelijk over welke drivers het precies gaat. Er zit dan vaak weinig anders op dan via een zoekmachine naar extra informatie te speuren.
Ook Windows Update kan drivers en updates installeren, maar niet altijd volautomatisch.
Blokkade
Wil je liever niet dat Windows Update automatisch drivers zoekt en installeert, dan kun je dit blokkeren. In Windows Pro druk je op Windows-toets+R en voer je gpedit.msc uit. Navigeer in het linkerdeelvenster van dit venster Editor voor lokaal groepsbeleid naar Computerconfiguratie / Beheersjablonen / Windows-onderdelen / Windows Update / Updates beheren die worden aangeboden vanuit Windows Update. Dubbelklik in het rechterdeelvenster op Geen stuurprogramma’s opnemen in Windows-update en selecteer Ingeschakeld.
In Windows Home kan dit met een registeringreep. Maak een reg-bestand met Kladblok (zorg dus het bestand niet de extensie .txt heeft) en typ het volgende, inclusief de lege regel:
Sla dit bijvoorbeeld op als GeenDriversviaWindowsUpdate.reg, dubbelklik om het bestand te activeren, bevestig met Ja (2x) en OK. Om automatische driverupdates toch weer in te schakelen, verander je 00000001 in 00000000 en voer je het reg-bestand opnieuw uit.
Met deze registeringreep blokkeer je automatische driverupdates via Windows Update.
Tip 04: Alternatieve update
Als je specifieke driverupdates wilt ophalen en de standaard updatefunctie van Windows biedt geen uitkomst, gebruik dan het Apparaatbeheer (zie ook tip 2). Klik met rechts op de driver die je wilt bijwerken, zoals een verouderde driver of een exemplaar met een uitroepteken of vraagteken. Kies Stuurprogramma bijwerken en daarna Automatisch zoeken naar stuurprogramma’s en eventueel In Windows Update zoeken naar bijgewerkte programma’s.
Lukt het langs deze weg ook niet, dan kun je bij Stuurprogramma bijwerken ook de optie Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken kiezen. Je moet in dit geval wel al over de juiste driver beschikken. Via de knop Bladeren wijs je dan de juiste driverlocatie aan. Of je klikt op Ik wil kiezen uit een lijst met stuurprogramma’s op mijn computer. Windows gaat dan op de allerlei locaties kijken naar mogelijk geschikte drivers (binnen de betreffende apparaatcategorie).
Je kunt een driver ook bijwerken vanuit het Apparaatbeheer.
Tip 05: Driverlocaties
Als je al over de juiste stuurprogramma’s zou beschikken, bijvoorbeeld via een parallelle Windows-installatie op een andere schijf, kun je in Apparaatbeheer bij Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken via de knop Bladeren verwijzen naar de map \Windows\System32 op het betreffende station. Zorg dat de optie Inclusief onderliggende mappen aangevinkt is. Dit werkt trouwens ook als je een image hebt van een oudere Windows-installatie die je als virtueel station hebt gekoppeld.
Als de benodigde drivers op een ander Windows-systeem staan, kun je vanaf dat apparaat naar %windir%\System32\DriverStore navigeren, de complete submap FileRepository kopiëren naar een extern opslagmedium en vanuit Apparaatbeheer op je eigen computer naar deze locatie verwijzen om de drivers te installeren.
Wie weet vind je de benodigde drivers wel via een andere Windows-installatie?
Microsoft Update-catalogus Voor directe toegang tot de belangrijkste database waar Windows Update uit put, ga je naar www.catalog.update.microsoft.com. Hier kun je zoeken op het KB-nummer (Knowledge Base) van de gewenste update, maar je kunt ook naar een apparaatnaam zoeken. Controleer goed of de driver overeenkomt met jouw Windows-versie, inclusief of je een 32- of 64bit-versie hebt. Klik op Downloaden en volg de link om het bestand op te halen. Voor msu-bestanden volstaat een dubbelklik om te installeren. Een cab-bestand pak je uit met een tool zoals 7-Zip, waarna je in de uitpakmap wellicht het exe-bestand van een installatietool vindt of een inf-bestand (zie ook tip 12).
Desnoods haal je zelf (driver)updates uit de online catalogus op en installeer je die.
Tip 06: Driverback-ups
Het is trouwens een goed idee een back-up van je stuurprogramma’s te maken zodra je systeem stabiel is en alle benodigde drivers zijn geïnstalleerd. Zo’n back-up is handig als je systeem crasht en je een schone Windows-installatie wilt uitvoeren.
Je kunt hiervoor de submap FileRepository kopiëren en vanuit Apparaatbeheer naar deze back-up verwijzen (zie tip 5), maar het kan handiger met de (weliswaar al iets oudere) tool DriverBackup!. Pak het gedownloade zip-bestand uit, klik met rechts op DrvBK.exe en kies Als administrator uitvoeren. Na de automatische scan selecteer je de gewenste drivers. Eventueel klik je eerst op Third parts om de standaarddrivers buiten beschouwing te laten. Klik op Full portability voor overdracht van drivers naar een ander systeem. Bevestig met Start Backup, wijs via Browse een geschikte locatie aan en druk nogmaals op Start Backup!.
Om drivers te herstellen, start je opnieuw DriverBackup! en kies je via Restore / Open Backup file je back-upbestand. Zet een vinkje bij de gewenste drivers en bevestig met Restore (2x).
Het is een goed idee om een back-up van je drivers te maken.
Tip 07: Online zoeken
Beschik je niet over de goede driver(update), dan is online zoeken een optie. Vermijd in elk geval het downloaden van drivers of driverupdate-tools van onbekende sites om te voorkomen dat je de verkeerde drivers krijgt of zelfs malware krijgt voorgeschoteld. Ben je aan het zoeken voor drivers voor een normale pc: ga dan het best naar de site van de fabrikant van het betreffende apparaat. Op Wikipedia, met de fabrikantnaam als trefwoord, vind je meestal de juiste website.
In de praktijk blijkt het helaas niet altijd eenvoudig om de juiste driver te vinden, hoewel steeds meer fabrikanten een zoektool ter beschikking stellen. Soms zijn er ook twee downloadopties: alleen de driverbestanden (zie ook tip 12) of een uitvoerbaar installatieprogramma.
Fabrikanten zoals Intel of AMD bieden zelfs een tool aan om je pc te analyseren en zo de geschikte drivers op te halen. Neem bij twijfel eventueel contact op met de supportafdeling van de fabrikant.
Bij een fabrikant als AMD kun je ook een analysetool inzetten voor het installeren van de juiste drivers.
Drivertool Hoewel we doorgaans adviseren om tools van derden voor driverupdates te vermijden, willen we Driver Booster toch even noemen. Gebruik de tool niet voor automatische updates, maar om verouderde drivers snel op te sporen. Vermijd extra aanbiedingen tijden de installatie, waarna je de tool start en een scan laat uitvoeren. Je kunt de scan vernieuwen door linksboven op het pijlknopje te klikken en Scan opnieuw te selecteren.
Je ziet nu een lijst van drivers, gemarkeerd als Verouderd of UpToDate. Je kunt nu bij een verouderde driver op het pijlknopje naast Update klikken. Kies vervolgens Details, en bekijk de huidige en aanbevolen versie, de uitgever, de datum en of de driver WHQL-gecertificeerd is door Microsoft. Deze informatie helpt je de juiste driver zelf te vinden en te installeren. Eventueel kun je ook klikken op Update / OK als je toch het volste vertrouwen hebt in de aanbeveling van Driver Booster. De tool is in elk geval zo verstandig om eerst automatisch een herstelpunt te maken.
Een tool als Driver Booster kan je helpen verouderde drivers te detecteren.
Tip 08: Laptopdrivers
Gaat het om een laptop, dan moet je doorgaans juist niet bij de fabrikant van de diverse hardware-onderdelen zijn, maar bij de producent van de laptop. Je kunt de nodige drivers meestal vinden aan de hand van de modelnaam van je laptop of soms via het serienummer of een servicetag, doorgaans te vinden aan de onderkant.
De meeste fabrikanten hebben ook een speciale updatetool, die vaak standaard in de Windows-installatie is opgenomen. Deze tool kan automatisch (updates van) de juiste drivers downloaden en installeren, en soms ook bepaalde hardwarefuncties optimaliseren.
Heb je zo’n tool nog niet op je laptop staan? Kijk dan op de officiële website van de fabrikant. Bekende tools zijn Acer Care Center, Asus Live Update of MyAsus, Dell (Command) Update, HP Support Assistant, Huawei Support of Huawei PC Manager, Lenovo Vantage, LG Update Center, MSI (Dragon) Center, MSI Live Update en Samsung Update.
Drivers voor je laptop vind je op de site van de laptopfabrikant, of via een speciale updatetool.
Tip 09: Systeemback-up
Als je denkt de juiste driver of update gevonden te hebben, is het verstandig eerst een systeemherstelpunt te maken. Dit biedt een vangnet als de installatie niet het gewenste resultaat oplevert. Typ herstelpunt in de Windows-zoekbalk en start Een herstelpunt maken. Zorg dat je systeempartitie op Ingeschakeld staat. Desnoods regel je dit via Configureren / Systeembeveiliging inschakelen. Druk tot slot op de knop Maken en geef het herstelpunt een naam.
Het kan zeker geen kwaad om ook eerst een complete systeemback-up te maken, in combinatie met een live-herstelmedium. Beide kunnen bijvoorbeeld met EaseUS Todo Backup Free (www.kwikr.nl/toback). Klik hier op Create Backup, kies Disk en zet een vinkje bij je systeemschijf. Via Tools / Create Emergency Disk (of via de optie Enable PreOS, maar dit is iets lastiger) maak je een live-herstelomgeving voor als Windows niet meer doorstart na een mislukte driverupdate.
Maak zeker eerst (ook) een herstelpunt voor je een driver(update) installeert.
Tip 10: Generiek
Hoewel Windows automatisch de meeste drivers installeert, kiest het soms voor een generieke driver die op meerdere apparaatmodellen werkt, maar niet altijd optimaal is. Vooral bij grafische kaarten is het aan te raden de specifieke drivers van de fabrikant te gebruiken of deze te installeren via tools als GeForce Experience (Nvidia) of Radeon Software (AMD).
Ook voor randapparatuur zoals toetsenborden, muizen en monitors worden vaak generieke drivers gebruikt, aangeduid met namen als HID-toetsenbordapparaat, HID-muis of Generic monitor in Apparaatbeheer. Hoewel deze drivers doorgaans voldoen, bieden specifieke drivers soms extra functionaliteiten. Deze kun je vinden op de website van de fabrikant en bijvoorbeeld via Apparaatbeheer installeren, voor betere prestaties of extra functies.
Windows installeert wel vaker ‘generieke’ drivers die niet altijd optimaal zijn.
Tip 11: Onbekend
Het kan gebeuren dat Windows een bepaald apparaat niet (correct) detecteert en dus ook geen driver kan installeren, waarna in Apparaatbeheer de aanduiding Onbekend apparaat kan opduiken.
Om het apparaat alsnog te identificeren, klik je er met rechts op en kies je Eigenschappen. Op het tabblad Details kies je Hardware-id’s in het uitklapmenu. Aan de hand van tekststrings herken je de Vendor ID (VEN of VID), de Device ID (DEV of DID), de Class Code (CC) en de Revision (Rev). Klik eerst met rechts op de bovenste, meest gedetailleerde regel, kies Kopiëren en plak deze regel met Ctrl+V in de zoekbalk van een zoekmachine. Levert dit geen bruikbare zoekresultaten op, probeer het dan met een kortere, minder gedetailleerde ID.
Je kunt het ook proberen met de (al wat oudere) tool Unknown Device Identifier. Start deze na installatie op en klap het gewenste apparaat uit voor de nodige informatie. Vanuit het contextmenu kun je de ID dan via Find Driver opsporen. Volg in elk geval de aanbevelingen uit tip 9 voordat je een nieuwe driver installeert.
Desnoods ga je op zoek naar de juiste driver via de hardware-ID’s.
Tip 12: Nieuw
Wanneer je een nieuw apparaat installeert, detecteert Windows dit vaak automatisch waarna hij de juiste driver installeert. En sommige apparaten hebben een eigen installatietool die frequent op updates controleert. Is dit niet het geval en is de juiste driver niet meegeleverd, dan zit er weinig anders op dan de juiste driver op te sporen (zie ook tip 7). Gevonden? Open dan het Apparaatbeheer en ga eerst na of het bijbehorende apparaat in de lijst te vinden is bij de juiste categorie. Zo niet, kijk dan bij Overige apparaten, waarna je verder kunt met de optie Stuurprogramma bijwerken.
Staat het apparaat helemaal niet in Apparaatbeheer, open dan het menu Actie, kies Stuurprogramma’s toevoegen en wijs via Bladeren de driver aan. Mogelijk lukt het ook door in de Verkenner met rechts op het bijbehorende inf-bestand te klikken en Installeren te kiezen, maar deze methode heeft niet onze voorkeur.
In het menu Actie staat ook de optie Oudere hardware toevoegen. Hiermee start je een wizard die je kan helpen om drivers voor oudere apparaten te installeren die geen plug-and-play ondersteunen en dus niet automatisch door Windows worden herkend. Druk hier op Volgende en probeer het eerst met De hardware opsporen en automatisch installeren (aanbevolen). Lukt het zo niet, probeer het dan met de optie De hardware installeren die ik handmatig in een lijst selecteer (geavanceerd), duid de Categorie aan en selecteer het inf-driverbestand.
Ook Windows 11 heeft nog een wizard voor de installatie van oudere apparatuur.
Tip 13: Mislukt
Mocht er een verkeerde driver geïnstalleerd zijn, start dan Apparaatbeheer, klik met rechts op de driver, ga naar Eigenschappen en open het tabblad Stuurprogramma. Hier zou de optie Vorig stuurprogramma beschikbaar moeten zijn om terug te keren naar de vorige, functionerende driver. Als dat niet kan, kies dan Apparaat verwijderen in het contextmenu, herstart Windows en installeer alsnog de correcte driver handmatig (tenzij Windows Update dat voor je doet). Als ook dat niet werkt, gebruik dan een eerder gemaakt herstelpunt. Druk op de Windows-toets+R, voer rstrui.exe uit, kies Een ander herstelpunt selecteren, selecteer het herstelpunt, druk op Volgende en volg de instructies. Na een herstart zou alles weer naar behoren moeten functioneren.
Via de knop Vorig stuurprogramma kun je naar de vorige driverversie van een apparaat terugkeren.
Tip 14: Herstelmedium
Het kan jammer genoeg ook gebeuren dat Windows niet meer wil doorstarten na een mislukte driverinstallatie. Dan heb je hopelijk nog je eerder gemaakte systeemback-up die je vanaf het live-herstelmedium kunt terugzetten (zie ook tip 9), maar voor je zo’n drastische operatie uitvoert, probeer je het best eerst als volgt: maak op een andere pc een Windows-installatiemedium met behulp van de Media Creation Tool. Stop een lege usb-stick in je pc, start de gedownloade tool op, stel de gewenste taal en versie in (zoals Nederlands en Windows 11) en kies USB-flashstation aan. Selecteer de usb-stick en even later start de procedure.
Na afloop start je je systeem op van deze stick. Stel taal, tijdzone en toetsenbord in, druk op Volgende en kies Uw computer herstellen / Problemen oplossen / Geavanceerde opties. Met de optie Systeemherstel kom je hopelijk alsnog bij het eerder gemaakte herstelpunt.
Bij zware problemen is een herstelmedium of -omgeving zowat de laatste strohalm.
