ID.nl logo
Moet je nou een game-pc of laptop kopen?
© PXimport
Huis

Moet je nou een game-pc of laptop kopen?

Of je nu wilt genieten van een betere game-ervaring, een mega-aanbod aan (betaalbare en gratis) spellen, of je je gamemonster ook wilt kunnen gebruiken voor je werk of studie, een goede game-pc moet veelzijdiger zijn dan een console. Maar waar moet je op letten bij de aanschaf ervan?

Wil je mee discussiëren over de nieuwste games, hardware of gewoon iets totaal anders? Op onze nieuwe zustersite Inside.Gamer.nl praat je overal over mee!

Tip 01: Desktop of laptop?

De keuze tussen een desktop of laptop is persoonlijk. Een laptop is gemakkelijk mee te nemen, daar waar een desktop-pc zijn eigen plek in huis nodig heeft. Een desktop biedt echter meer performance voor zijn geld, is eenvoudig uit te breiden of te upgraden, laat zich makkelijker repareren als er wat is, is stiller en biedt met een grotere monitor een gezondere game-houding. Ons advies: overweeg een desktop-pc tenzij mobiliteit écht noodzakelijk is. Hoewel je bij laptops niet elk onderdeel zelf kunt kiezen, zijn de komende tips wel degelijk het lezen waard.

©PXimport

Tip 02: Videokaart

De videokaart is het hart van je game-pc of -laptop en bepaalt voor het grootste deel hoe soepel spellen lopen. Staar je niet blind op de hoeveelheid geheugen dat de videokaart heeft, dat zegt slechts beperkt iets over de prestaties en veel verkopers maken daar misbruik van. Een GeForce GTX 1650 Super is een goed uitgangspunt voor een budget-game-pc, een RTX 2070 (Super) is fijn voor een premium-game-pc of -laptop.

Tip 03: Beeldscherm

Tijdens het gamen kijk je constant naar je beeldscherm, een goed scherm is daarom goud waard. Voor gamers is vooral snelheid belangrijk, een snelheid van 144 Hz of sneller is merkbaar fijner om op te gamen en naar te kijken. Een ips-paneel heeft de voorkeur boven een tn-paneel vanwege de betere beeldkwaliteit. Tegenwoordig is zo’n scherm in game-laptops ook wel de standaard. Gebruik je je (desktop-)game-pc ook voor creatieve taken, dan is een snel scherm met hogere resolutie (1440p) gewenst. Let op dat je daarvoor dan wel een extra sterke videokaart moet hebben, zoals een GeForce RTX 2070 Super. Laptops met snelle schermen én hoge resolutie zijn er vooralsnog niet.

©PXimport

De videokaart is het hart van je game-pc of -laptop en bepaalt hoe soepel spellen lopen

-

Tip 04: Processor

Na de videokaart is de processor het belangrijkste interne onderdeel van je pc om games soepel te laten lopen. Moderne games drukken zelfs de recente quadcore-processors tegen hun limieten aan, dus voor zowel desktop-pc’s als laptops zoeken we het liefst een krachtige cpu met 6 of 8 cores. Voor desktops zijn dat Intel Core i5 (9600 of hoger), i7 of i9 uit de 9e of 10e generatie, en Ryzen 5 (3600 of hoger), Ryzen 7 of Ryzen 9 uit de 3000-serie. Voor laptops zijn dat Intel Core i7- of i9-processors uit de 9e of 10e generatie, of AMD Ryzen processors uit de 4000-series. Voor videobewerking heeft het nut om veel geld in de processor te investeren, gebruik je de pc voornamelijk voor gamen, dan doen de suggesties niet veel voor elkaar onder.

©PXimport

Tip 05: Moederbord

Een goed moederbord uitzoeken voor je game-pc is een lastige taak. Hij moet bij je gekozen processor aansluiten, en het kaf van het koren scheiden vereist diepgaande kennis over componenten. Leveranciers van kant-en-klare pc’s zien daardoor hun kans vaak schoon om er stevig op te bezuinigen. Toch is een goed moederbord cruciaal voor een lange levensduur van je pc. Ons advies is dan ook: doe goed onderzoek of laat je goed voorlichten door de (web)winkel waar je de aanschaf wil doen of het moederbord geschikt én kwalitatief in orde is.

©PXimport

Tip 06: Werkgeheugen

Met de geheugenprijzen van vandaag de dag is 16 GB aan werkgeheugen ons uitgangspunt voor game-pc’s en -laptops. Niet alleen is dat de sweetspot wat betreft prijs-prestatieverhouding, bij menig grote titel kom je al in de problemen wanneer je voor slechts 8 GB geheugen kiest. Wil je graag je eigen geheugenkit uitzoeken? Laat je dan niet gek maken door de genoemde snelheden van setjes geheugen, de impact daarvan op je systeem is gering. 3200 MHz biedt normaliter al optimale prestaties, en is betaalbaar.

©PXimport

Leveranciers van kant-en-klare pc’s bezuinigen stevig op het moederbord en de voeding

-

Tip 07: Opslag

Hedendaagse games nemen ontzettend veel ruimte in, zo heb je voor de laatste Call of Duty maar liefst 160 GB nodig. Een laptop met enkel een kleine ssd is voor gamers dus geen optie. Als geld geen bezwaar is, gaat er niets boven een grote hoeveelheid razendsnelle (en stille) ssd-opslag, maar gamers met een strakker budget, zullen een kleine snelle ssd (256 of 512 GB) voor Windows en hun favoriete game willen combineren met een grote mechanische drive voor de overige opslag. Game-laptops komen veelal met een harde schijf van 1 TB als extra, voor een desktop-game-pc kun je daar normaliter voor zo’n 20 euro meer 2 TB van maken; absoluut geen slechte investering.

©PXimport

Tip 08: Voeding

Een laptop wordt altijd met een geschikte externe voeding geleverd, een desktop vereist een passende interne voeding. Maar ook voedingen zijn een technisch zeer complex onderwerp, waar zowel winkeliers als fabrikanten gretig misbruik van maken. Zo strooien ze graag met hoge wattages om kwaliteit te duiden, terwijl vermogen en kwaliteit twee compleet verschillende dingen zijn. Aangezien de voeding alle andere componenten van stroom moet voorzien, is juist hier de kwaliteit cruciaal. Ook hier zeggen we dus: doe goed onderzoek of stel jouw pc-leverancier kritische vragen of de gebruikte voeding wel echte A-kwaliteit voeding is. Er zijn hier en daar wat uitzonderingen, maar in de regel zit je met de bekende merken als be quiet!, Cooler Master, Corsair of Seasonic wat voeding betreft goed. Een goede voeding maakt je pc niet specifiek sneller, maar je hebt er wel veel langer plezier van.

©PXimport

Tip 09: Behuizing

De stalen doos om je componenten heen, hoe belangrijk is dat nu eigenlijk? Tot op zekere hoogte totaal niet. Zolang het systeem maar voldoende frisse lucht krijgt door de ventilatieroosters, is er eigenlijk niet veel aan de hand. Toch raden we extreme besparingen op de behuizing af, zeker als je zelf je pc in elkaar wilt zetten en niet je vingers open wilt halen aan scherpe randen of achter wilt blijven met luide fans waar je na een jaar echt niet meer tegen kunt. Voor de rest is het vooral een subjectieve zaak: wat vind je mooi en welk maatje past het best op of onder jouw bureau. Uiteraard moeten alle componenten ook passen, de specificaties van de behuizingen geven aan hoe groot je moederbord, videokaart en koeling mogen zijn.

©PXimport

Je eigen game-pc bouwen is niet eng, maar zie je ertegenop, dan kun je het ook laten doen

-

Tip 10: Koeling

De meeste processors worden met adequate koeling geleverd, en de meeste degelijke behuizingen met voldoende ventilatoren voor een typische game-pc. Toch kan het geen kwaad een paar tientjes te investeren in de koeling van je pc. Dit bevordert de prestaties van de processor en houdt je systeem ook stiller. Praktisch alle recente koelers passen op recente Intel- en AMD-cpu’s, dus de keuze is vooral een kwestie van smaak, budget, en of hij in jouw gekozen behuizing past.

©PXimport

Tip 11: OS

In theorie zou je Linux op je computer kunnen draaien, maar in de praktijk kiezen gamers toch veelal voor Windows 10. Bij een laptop of kant-en-klare pc zit dit normaliter inbegrepen. Bouw je zelf je pc of laat je hem bouwen, houd dan rekening met de kosten voor de Windows-licentie, zo’n 100 euro. Ben je avontuurlijk ingesteld, prijsvergelijkers en zelfs Google Shopping staan vol met goedkopere alternatieven vanaf 10 euro. Uit ervaring werken ze meestal prima, maar je kunt zeker wel je vraagtekens stellen over de legaliteit en de manier waarop die codes worden verkregen.

Tip 12: Bouw zelf

Je eigen laptop bouwen is nagenoeg onmogelijk, maar je eigen desktop-game-pc in elkaar zetten is prima te doen. Geduld en goed lezen is cruciaal, maar het internet staat vol met handleidingen en het risico is minimaal. Hoe interessant het ook klinkt om een kant-en-klare (merk-)pc uit de winkel te halen, de realiteit is dat geen enkele van dergelijke pc’s echt de ideale balans weet te bereiken tussen componenten. De meeste gebruiken zelfs verouderde onderdelen of onderdelen van matige kwaliteit en in het gunstigste geval betaal je honderden euro’s meer dan wanneer je zelf (betere!) onderdelen uitzoekt. Zie je het toch niet zitten om zelf je pc in elkaar te zetten? De meeste grote (web)winkels vragen rond de 50 à 60 euro om jouw pc in elkaar te zetten. Zo kun je een toch een pc krijgen met de beste, recente componenten voor een goede prijs, plus het feit dat je één aanspreekpunt hebt als er iets met een van de onderdelen mis blijkt te zijn.

Tip 13: Ideale game-pc

Het lijstje in het kader ‘Ideale game-pc’ is een perfect gebalanceerde, krachtige game- en allround-pc van zo’n 1.000 euro (exclusief Windows en assemblage), voorzien van echte A-klasse-componenten waarmee je alle games zeer soepel kunt spelen op een snelle monitor. Geen enkel kant-en-klaar systeem op de Nederlandse markt onder de 1.500 euro kan wat betreft prestaties en kwaliteit hieraan tippen.

Alle onderdelen zijn op het moment van schrijven op voorraad bij de drie grote Nederlandse pc-winkels (Azerty, Informatique en CD-ROM-LAND) die eveneens in staat zijn jouw systeem te assembleren en je toe te zenden. Tevens hebben ze de kennis jou van geschikte alternatieven te voorzien, mocht een onderdeel ten tijde van publicatie niet op voorraad zijn.

Wil je besparen? Een kleinere ssd of harde schijf, het achterwege laten van de (extra) koeler of een goedkopere behuizing zijn het overwegen waard. Vind je het niet erg om wat meer uit te geven, overweeg dan een krachtigere videokaart, zoals een RTX 2060 Super of RTX 2070 Super, of een grotere ssd.

Ideale game-pc

Videokaart: MSI GeForce GTX 1660 Super Ventus XS OC Processor: AMD Ryzen 5 3600 Moederbord: MSI B450 Tomahawk MAX Werkgeheugen: Corsair Vengeance LPX 16GB 3200MHz Ssd: Crucial MX500 500GB Harde schijf: Seagate Barracuda 2TB Voeding: Seasonic Core Gold GC 500 Koeling: Cooler Master Hyper 212 Black Edition Behuizing: NZXT H510

Kooptips pc’s

Een samengestelde pc is in verschillende prijsklassen te verkrijgen, afhankelijk van wat je wensen zijn. We laten je een instap- en premium-laptop zien en een kant-en-klare desktop-pc.

Instap gaming-laptop: MSI Bravo****Prijs: € 1.099 - € 1.299 Een goede gaming-laptop onder de 1.000 euro bestaat (helaas) niet. De interessantste instapper die alle recente games wel goed kan spelen, is de MSI Bravo. Beschikbaar in een 15- en 17inch-variant en voorzien van een zeer krachtige AMD Ryzen 7 4800H cpu plus Radeon RX 5500 M waarmee je lichte games heel soepel op het 120Hz-scherm kunt spelen of grote AAA-games op zo’n 60 à 70 fps op medium-instellingen. Tevens is hij niet heel dik of zwaar en er valt fijn mee te werken dankzij een goed toetsenbord. Alleen de accuduur stelt teleur.

©PXimport

Premium gaming-laptop: ROG Scar III****Prijs: € 1.999 Neem je geen genoegen met een instapper, dan zul je dieper in de buidel moeten tasten. De ROG Scar III-laptop komt met een Intel Core i7 en een GeForce RTX 2070 waarmee ook grote titels op hoge instellingen gespeeld kunnen worden. Het 240Hz-ips-paneel is uitstekend, ook dit toetsenbord en touchpad zijn fijn om mee te werken, en hij is ook rijkelijk voorzien van rgb-verlichting. Ook hier geldt echter: de prestaties gaan ten koste van de accuduur.

©PXimport

Kant-en-klare game-pc: MSI Infinite 9SC-845MYS****Prijs: € 1.299 Nu bestellen, morgen gamen? Het was flink zoeken naar een kant-en-klare pc die het overwegen waard was, maar de MSI Infinite 9SC toonde zich een geschikte kandidaat: redelijk compact, voorzien van een krachtige RTX 2060 Super en voldoende geheugen en opslag om zich een volwaardige game-pc voor een redelijke prijs te mogen noemen. Op een aantal fronten heeft onze lijst streepjes voor, maar voor 1.299 euro haal je hiermee een prima compleet systeem in huis. Vergeet alleen je monitor en randapparatuur niet!

Kooptips accessoires

Je hebt nu wel een game-pc in huis, maar onderschat goede accessoires niet. Wij geven voor elk onderdeel onze top-tip voor zowel de budget- als premiumklasse, gebaseerd op onze eigen ervaringen.

Muis: Cooler Master MM710 / Logitech G Pro Wireless****Prijs: € 49 / € 118 Voor net geen 50 euro is de MM710 de beste muis van dit moment. Vederlicht, wat goed is voor snelle games, top sensor, degelijke switches. Liever iets luxers? De Logitech G Pro Wireless is dé draadloze muis voor gamers: top sensor, lichtgewicht en uitstekende accuduur.

Toetsenbord: Cooler Master MK110 / Corsair K70 RGB MK.2****Prijs: € 35 / € 149 Voor gamers moet een toetsenbord veel signalen snel aankunnen, de MK110 is één van de voordeligste opties die dat kan. Heel luxueus is hij niet, maar hij kost dan ook de helft van de mechanische borden die gamers liever hebben. Onze premium optie kost nog meer dan dat, maar dan heb je wel één van de beste, meest complete toetsenborden van dit moment met een fantastische aanslag en alle denkbare toeters en bellen.

Headset: Cooler Master MH630 / Logitech G Pro X****Prijs: € 59 / € 99 Ook de beste budget-headset komt van Cooler Master. Er zijn goedkopere opties, maar voor 59 euro levert de MH630 goed comfort, goed geluid, en een microfoon waarmee je goed voor de dag komt. Mag het een onsje meer zijn, dan komt de Logitech G Pro X in beeld. Voor 40 euro meer krijg je uitstekend comfort, geluid en een goede microfoon, plus veel softwarefuncties.

©PXimport

Monitor: AOC 27G2U / Gigabyte Aorus FI27Q****Prijs: € 249 / € 499 Snelle en betaalbare schermen zijn door de jaren heen flink beter geworden, de 27GU2 is snel, doet het goed wat kleuren betreft en is ook nog eens behoorlijk stevig: een fijne instapper. Wil je liever een écht topscherm? De Aorus FI27Q is prijzig, maar de beeldkwaliteit is echt uitstekend en hij heeft een hogere resolutie, wat buiten games ook heel fijn is.

©PXimport

©PXimport

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 beveiligingscamera's met een hoge videoresolutie
© Reshoot
Zekerheid & gemak

Waar voor je geld: 5 beveiligingscamera's met een hoge videoresolutie

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een bewakingscamera met een hoge beeldkwaliteit? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

TP-Link Tapo C325WB

De TP-Link Tapo C325WB is goedkoop en levert ook nog eens een scherp beeld. Met een resolutie van 2688 × 1520 pixels identificeer je moeiteloos personen en huisdieren. Aan weerszijden van de lens bevinden zich twee felle ledlampen. Die gaan na bewegingsdetectie in het donker vanzelf branden, zodat je nachtelijke opnames in kleur kunt maken. Overigens herkent de Tapo C325WB op eigen houtje mensen, voertuigen, honden en katten. Je ontvangt daarvan desgewenst pushberichten op je smartphone, waarna je in de TP-Link Tapo-app livebeelden opvraagt. Uiteraard kijk je net zo makkelijk eerdere opnames terug.

Voor het opslaan van beeldmateriaal kun je kiezen tussen verschillende opties. De eenvoudigste methode is om een microSD-kaart van maximaal 512 GB in het apparaat te plaatsen. Als alternatief kun je de video's op een geschikte NAS of (tegen betaling) in de cloud bewaren. Je verbindt de Tapo C325WB via een ethernetkabel of wifi met het (draadloze) thuisnetwerk. De IP66-gecerificeerde behuizing is weerbestendig, waardoor je hem ook buiten kunt ophangen.

TP-Link Tapo C225

Als je alleen binnenshuis wilt opnemen, is deze goedkope pan- en tilt-camera een goede keuze. Het camerahoofd van de TP-Link Tapo C225 kan op eigen houtje horizontaal (340 graden) en verticaal (60 graden) bewegen. Je hebt in een kamer dus geen last van dode hoeken. Bepaal bijvoorbeeld dat de camera een huisdier of (klein)kind automatisch moet volgen. Vervolgens neem je in de TP-Link Tapo-app live een kijkje. Dankzij een respectabele resolutie van 2560 × 1440 pixels ogen de beelden scherp. Bepaal in de app in hoeverre je meldingen wilt ontvangen van bewegende objecten, personen, huisdieren en geluiden.

Een opvallende functie is de privacyknop. Wanneer je daarop drukt, stopt de Tapo C225 meteen met filmen. Verder voer je op afstand een gesprek, want de behuizing bevat een speaker en microfoon. Voor de opslag van video's plaats je een microSD-kaart van maximaal 512 GB in de behuizing. Een andere mogelijkheid is om de beelden naar een geschikte NAS door te sluizen. Lees hier een uitgebreide review over deze veelzijdige camera.

Eufy Eufycam E330 (2-pack + basisstation)

Met dit starterspakket van Eufy bewaak je de voor- en achterkant van je woning. En hoe, want de twee bijgesloten camera's ondersteunen een 4K-resolutie van 3840 × 2160 pixels. Hierdoor herken je zelfs na digitaal inzoomen moeiteloos personen. Zodra de bewakingscamera's met netstroom zijn verbonden, bewaar je opnames op het inbegrepen basisstation. Standaard is er een opslagcapaciteit van 16 GB beschikbaar, maar dat breid je met een eigen interne schijf optioneel uit naar maximaal 16 TB. Zeker wanneer je continu wilt opnemen, is extra opslagruimte een vereiste. Je kunt als alternatief ook alleen filmpjes van gebeurtenissen opslaan.

Naast een hoge resolutie biedt de Eufycam E330 ook nog eens nachtzicht in kleur. Er zijn namelijk een lichtgevoelige sensor en ledlamp geïntegreerd. Verder is de functie gezichtsherkenning de moeite waard. Je ontvangt desgewenst pushmeldingen zodra er familie of vrienden bij je op de stoep staan. Woon je groot? Overweeg dan een bewakingssysteem met vier camera's. Daarnaast is de Eufy Eufycam E330 ter uitbreiding los te koop.

Lees ook: 5 fouten met je beveiligingscamera die je hierna nooit meer maakt

EZVIZ BC1c 4K

Deze oplaadbare 4K-bewakingscamera van Ezviz is momenteel goedkoper dan ooit. Zodra je de BC1c 4K met wifi verbindt, kijk je naar opnames en livebeelden in een resolutie van 3840 × 2160 pixels. Je hangt de IP65-gecertificeerde behuizing zo'n beetje overal op. In de behuizing bevindt zich namelijk een accu met een riante capaciteit van 10.400 mAh. Dat scheelt weer stroomdraden trekken! Ben je van plan om de beveiligingscamera op een locatie met veel zonlicht te monteren? Koop de BC1c 4K dan inclusief zonnepaneel, zodat je de batterij niet of nauwelijks via netstroom hoeft op te laden.

De behuizing heeft plek voor een microSD-kaart tot maximaal 512 GB. Verder is de behoorlijke diagonale kijkhoek van 135 graden een pluspunt. Hierdoor vangt de lens een groot deel van de kamer, tuin of oprit in beeld. Zodra de camera een persoon of voertuig detecteert, ontvang je hiervan een melding op je smartphone. Bovendien begint de BC1c 4K automatisch met opnemen. Overige voordelen zijn de ondersteuning voor tweewegaudio en nachtzicht in kleur.

Foscam G4P-B

De Foscam G4P-B heeft een stevige behuizing, waardoor je hem gerust op een drukke of risicovolle plek kunt ophangen, zoals aan de straatzijde waar kinderen spelen. Het apparaat werkt op netstroom, waardoor je 24/7 kunt opnemen. Kies voor het opslaan van videomateriaal tussen drie mogelijkheden, namelijk een microSD-kaart (max 256 GB), een geschikte NAS of cloudopslag. Voor laatstgenoemde optie moet je wel een betaald abonnement afsluiten.

De G4P-B heeft een ethernetaansluiting, zodat je het apparaat op een bekabeld netwerk kunt aansluiten. Dat verhoogt de betrouwbaarheid van de beeldoverdracht. Is er geen bekabelde netwerkaansluiting beschikbaar, dan verbind je deze beveiligingscamera net zo makkelijk met wifi. Gunstig is verder de ruime videoresolutie van 2560 × 1440 pixels. Daarnaast reikt de nachtzichtfunctie tot ongeveer twintig meter. Onder de productnaam G4P-W is er ook een witte uitvoering verkrijgbaar.