Een gebrek aan ambitie kunnen we Fallout 76 niet verwijten. Een gebrek aan speelbaarheid en simpelweg plezier wel. Dit is wat er gebeurt als een ontwikkelaar alleen maar bezig is met de vraag of ze iets kúnnen doen, in plaats van te bedenken of ze wel het zouden móeten doen.

Fallout 76 is namelijk het eerste deel in de serie dat altijd en alleen online speelbaar is. Ambitieus, maar die fundamentele verandering heeft er ook toe geleid dat Bethesda flink wat heeft moeten aanpassen aan de bekende formule van Fallout. Met een deel van de aanpassingen komt de ontwikkelaar nog enigszins weg, maar onder de streep wegen de baten simpelweg niet op tegen de lasten.

Net als bijna iedere Fallout-game, begin je in een veilige, ondergrondse bunker, een Vault, waar jij als een van de weinige mensen een nucleaire holocaust hebt overleefd. Terwijl je in de andere games daarna altijd op ontdekking gaat door deze verwoeste, retrofuturistische wereld waar beschaving met vallen en opstaan weer opkrabbelt, beland je in Fallout 76 in een verlaten, haast spookachtig West-Virginia waar bijna geen mens meer te vinden is.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Dooie boel

Verhalend wordt weliswaar verklaard waaróm West-Virginia alleen nog maar bevolkt wordt door mutanten en robots, maar dat doet niets af aan het feit dat de wereld van Fallout 76 erg leeg aandoet. Er zijn geen menselijke nederzettingen en quests krijg je voornamelijk via audiologs of berichten op computerterminals.

Bethesda lijkt zelf ook te beseffen dat dat het bemoeilijkt om de wereld op een logische manier te ontdekken en werpt daarom veel zijmissies voor het gemak maar in je schoot. Loop je langs een gebouw waar iets te doen is, dan verschijnt er direct een questmarker die je daarop wijst. Zelf op ontdekking gaan, wat normaal in Fallout via environmental storytelling heel erg wordt aangemoedigd, is nauwelijks meer nodig.

De afwezigheid van andere zinvolle personages verstoort ook de economie van Fallout 76. Waar je in het verleden op een logische manier via quests bottlecaps (geld) of items verdiende en daarmee dan weer broodnodige zaken als gezuiverd water en RadAway tegen stralingsziekte kocht, krijg je nu na het voltooien van quests automatisch een hele zwik items in je inventaris.

Daarnaast verliest Fallout door de afwezigheid van menselijke personages simpelweg heel veel van zijn charme. Omdat veel communicatie via audiologs gaat is het eenrichtingsverkeer. Je kunt niet meer reageren en dus ook veel minder invulling geven aan de rol die je speelt. Behulpzaam zijn, een klootzak spelen of zelfs in de huid van stripboekenheld Silver Shroud kruipen? Vergeet het maar. Zelfs radio dj’s – of je ze nou haatte of niet – wisselen de plaatjes niet meer af. Het maakt van Fallout 76 een behoorlijk zielloze ervaring.

©PXimport

Samen de Apocalyps tegemoet

Nou moet je een game natuurlijk beoordelen om wat ‘ie wel is en niet om wat ie niet is, maar Fallout 76 geeft bar weinig terug voor al die verloren facetten die Fallout 3, New Vegas en 4 juist definieerden. De grote vernieuwing is dat je in een online wereld speelt, samen met andere mensen. Met maar 24 spelers tegelijkertijd in één wereld is de kans dat je elkaar tegenkomt echter klein, zeker bij gebrek aan centrale nederzettingen die als hub dienst doen. De meeste spelers gaan volledig hun eigen gang.

Soms wordt er naar elkaar gezwaaid, in een enkel geval geschoten. Elkaar doodmaken levert echter maar een paar bottlecaps op, terwijl je het risico loopt al je Junk (waar je nieuwe items mee maakt) kwijt te raken. Elkaar uitmoorden is dus allesbehalve lucratief en gebeurt zelden. Het gebeurde ons (iets) vaker dat we kortstondig een team vormden met wildvreemden, hoewel die samenwerkingsverbanden sporadisch vruchtbaar bleken.

De plot van Fallout 76 mag dan summier zijn, het loopt wel als rode draad door je avontuur. Als iemand op een heel ander punt in het verhaal zit, kan samenwerken tot rare situaties leiden. Wij sloegen bijvoorbeeld een heel deel van de main quest over doordat we een stukje meewandelden met een groepje Duitsers, die wat verder in het verhaal waren. Je deelt een wereld, maar toch niet.

Samenspelen met je eigen vrienden werkt daarom een stuk beter, zeker als je dan samen afspreekt om bijvoorbeeld op zoek te gaan naar zijmissies in plaats van elkaars hoofdverhaal in de war te schoppen. Fallout 76 kent geen verschillende klassen zoals veel andere online rpg’s, dus verwacht niet dat je elkaar echt aanvult, maar samen in Power Armors een bende Super Mutants oprollen voelt weldegelijk goed, zeker wanneer iemand opeens een Fat Man uit zijn broekzak tovert en een Mini Nuke rondslingert. De lollige kant van Fallout komt zeker tot zijn recht met vrienden.

Het is echter moeilijk te begrijpen dat Bethesda zóveel heeft opgeofferd voor die paar sporadische momenten dat samenspelen echt voor iets unieks zorgt. Een eenvoudige drop-in drop-out multiplayermodus, zoals in games als Far Cry, had waarschijnlijk evenveel bewerkstelligd zonder de noodzakelijke opofferingen. Nu ondervind je vooral hinder van het altijd online zijn.

©PXimport

Zwevend hoofd

Want buiten de inhoudelijke concessies die gemaakt zijn om een online spelwereld te maken, zijn er ook veel technische opofferingen gemaakt. Altijd online spelen heeft merkbare consequenties voor de laadtijden en stabiliteit van het spel. Opstarten duurt lang, bij onderhoud is Fallout 76 onspeelbaar en er is lang niet altijd een driedubbele nucleaire explosie voor nodig om het spel te laten crashen.

Pauzeren kan niet en bij gebrek aan veilige havens, zoals menselijke nederzettingen, sluit je dus het liefste het spel af als je alleen maar even koffie gaat halen of naar het toilet moet. Zelfs je map raadplegen zorgt er voor dat het hele spel enkele seconden bevriest. Veel van deze zaken zien we ook bij andere games die altijd online zijn, en het is ook niet per definitie erg - mits je er tenminste een toffe ervaring voor terug krijgt. Dat is bij Fallout 76 niet het geval.

Daar bovenop wordt Fallout 76 geplaagd door andere bugs die niet per se aan de internetverbinding liggen. We zijn op vijanden gestuit die ineens met geen mogelijkheid schade konden oplopen, zagen objecten net boven de grond zweven, hebben een tijdje gespeeld als rondvliegend hoofd omdat onze outfit extreem traag inlaadde en de framerate hakkelt als je alleen maar springt.

Bugs van deze aard zijn niet vreemd voor de serie, met als belangrijk verschil dat we ze daar voor lief namen omdat het verder zo leuk was om met onze virtuele knapzak op avontuur te gaan door die prachtige dystopie. Op die goodwill kan Fallout 76 niet rekenen en dan wordt ineens pijnlijk zichtbaar hoe de techniek rammelt en kraakt.

©PXimport

Overleeft ternauwernood

Fallout 76 is daardoor een bittere pil voor Fallout-fans, maar dat betekent niet dat de game helemaal waardeloos is. Als survivalgame is het spel best interessant. De nadruk ligt in dit deel veel meer op overleven. Je krijgt bijvoorbeeld honger en dorst en kan ziek worden van bedorven eten, iets dat in andere Fallout-games hooguit een rol speelde in aparte Survival-modi.

Hoewel je via quests veel noodzakelijke items verdient, is geld over het algemeen wel schaarser. In een winkeltje nog even wat Stimpacks of RadAways inslaan is dan ook minder vanzelfsprekend. Dat soort items moet je dus veel meer in de gigantische spelwereld gaan zoeken, als een echte overlever. Reken er niet op dat je medespelers je aan eten of medicijnen helpen, want waarom zouden ze? Je bent veel meer op jezelf aangewezen.

De sporadische momenten dat Fallout 76 wél indruk maakt, ontstaan dan ook wanneer je als een soort Chuck Noland uit Cast Away maniakaal lacht als je met je laatste middelen water kookt of een maaltijd weet te maken van gemuteerde kakkerlakken die je even daarvoor kapot hebt geslagen. Of wanneer je met je Junk jouw eigen basiskamp verder uitbouwt, iets dat net even wat lekkerder werkt dan in Fallout 4.

Het zijn die momenten dat bijna alle elementen van Fallout 76 wél in elkaar klikken. Overleven in deze onvergefelijke wereld legt nog net wat meer de nadruk op hoe vernietigd de wereld van Fallout is, zonder voortdurend te ginnegappen over colamerken en de Amerikaanse consumptiemaatschappij. De vraag blijft echter: waarom moet ik daar in vredesnaam aldoor voor online zijn?

Fallout 76 is nu verkrijgbaar voor pc, Xbox One en PlayStation 4. Voor deze review is gespeeld op een PlayStation 4 Pro.

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.