ID.nl logo
Assassin’s Creed Odyssey is een smörgåsbord aan bezigheden
© Reshift Digital
Huis

Assassin’s Creed Odyssey is een smörgåsbord aan bezigheden

Assassin’s Creed Odyssey heeft zoveel content dat het in het begin overweldigt. Na verloop van tijd valt echter op hoe alles in elkaar past, hoe alle systemen samenwerken om een levende, ademende spelwereld voor te schotelen waarin je je nooit hoeft te vervelen. Ook al moet je soms zelf de krenten uit de pap vissen.

De eerste pakweg acht uur liep ik als een kip zonder kop rond in het oude Griekenland. Ik probeerde het verhaal te volgen, dat gaat over het hoofdpersonage dat zijn of haar Spartaanse familie probeert terug te vinden. Ik vocht mee in oorlogen; in elk gebied op de kaart vechten de Athenen tegen de Spartanen en jij beslist wie er wint. Ik ontmaskerde en vermoordde leden van een geheimzinnige, lugubere sekte. Ik werkte mij omhoog in een ranglijst van huurmoordenaars; er lopen er tientallen rond in de spelwereld en door ze te verslaan ontgrendel je diverse handige bonussen in de spelwereld. En natuurlijk ging ik de diverse typische AC-icoontjes op de map af, van de hoge punten op de map van waaruit je synchroniseert, tot de vele kampen, forten en gebieden waar talloze vijandelijke soldaten, bandieten en dieren op je wachten.

©PXimport

Ik raakte een beetje gestrest van bovenstaande lijst aan bezigheden. De verschillende elementen worden kort na elkaar geïntroduceerd en het was alsof ik geen orde kon scheppen in de chaos. En toen, na een uurtje of acht ploeteren, voelde ik een klik. Ik begon de meest basale optionele content te negeren en zag hoe de diverse hoofdelementen (de zoektocht naar de familie, de oorlog tussen Athene en Sparta en de mysterieuze sekte) met elkaar in verbinding staan, zowel qua verhaal als qua gameplay.

Soms nam ik een zijmissie aan die vanzelf uitmondde in een hoofdmissie. Een andere keer doodde ik een vooraanstaand persoon van Athene of Sparta om de oorlog voor een van de kampen te beslechten, maar had ik tegelijk een sektelid te pakken. Op die manier staat zoveel in de game met elkaar in verbinding en overtuigt Odyssey je van zijn spelwereld. Je voelt je een onderdeel van deze oude Griekse samenleving en belangrijker nog: je drukt er je stempel op.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Kleur de wereld

En wát voor een spelwereld. Origins is een technisch meesterwerk: een gigantische open wereld waar geen einde aan lijkt te komen. Maar het is ook nogal eentonig qua kleurgebruik, een woestijn is immers vooral vijftig tinten bruin. Odyssey barst daarentegen van de kleuren. Er is een overvloed aan weelderige fauna te vinden, er zijn grote, open zeeën om te verkennen en zeker de verschillende eilanden die daarin liggen hebben vaak een eigen uiterlijk en sfeer. De map is met gemak dubbel zo groot als die van Origins. Je bent vele tientallen uren verder voordat je elk gedeelte van de kaart hebt ingekleurd door er voet aan wal te zetten.

Vooral de bovengenoemde eilanden stelen de show. De diverse regio’s op het vasteland lopen qua setting een beetje in elkaar over – met hier en daar een indrukwekkende stad die de sleur van de vele bossen en groene vlaktes en heuvels doorbreekt – maar wanneer je een flinke tocht over zee hebt gehouden en een eiland bezoekt heb je werkelijk geen idee wat je te wachten staat. Het kan een tropisch pirateneiland zijn met een pittoresk stranddorpje, een dor stuk grond waar een slapende vulkaan is gesitueerd, of het welbekende Kreta, waar Griekse mythologieën hoogtij vieren en je de verrassendste architectuur én wezens tegenkomt. Daarbij biedt elk eiland vaak een eigen ecosysteem en missies die daarbij horen, waardoor het overzichtelijk blijft. Eigenlijk is bijna elk eiland in Odyssey een kleine open wereld op zich.

©PXimport

Maar ook op zee, terwijl je op je zelf samengestelde schip met nauwkeurig uitgekozen bemanning vaart naar waar het verhaal je ook maar heen stuurt, voel je de wind haast door je haren wapperen en voeren de zeemansliederen je mee naar een andere wereld waarin alles mogelijk is. Het varen, inclusief gevechten tussen schepen, keert terug uit Black Flag en is nóg een extra kers op de toch al rijkelijk aangeklede taart die Assassin’s Creed Odyssey heet.

Rpg je mee?

Om terug te komen op die eigen stempel: dat is het resultaat van de westerse rpg-invloeden die steeds meer overhand krijgen in de franchise. Nog meer dan in Origins voer je hier allerlei dialogen, maar krijg je nu ook regelmatig de mogelijkheid om de wending van een gesprek te beïnvloeden. Beledig een persoon en de manier waarop een missie verloopt en de beloning die aan het einde op je wacht kan zomaar veranderen. De manier waarop je hoofd- en zijmissies uitvoert heeft al net zoveel invloed op het einde van het spel; er zijn verschillende eindes die bepaald worden door jouw keuzes.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Het lijken in het begin vooral nuances, maar sommige van die keuzes hebben grote gevolgen. Je bepaalt of Athene of Sparta de overhand in een gebied krijgt door specifieke forten aan te vallen, goederen te verbranden of een vooraanstaand persoon te vermoorden. Een zijmissie op een bepaalde manier uitspelen kan de dood van de missiegever veroorzaken, waardoor hele toekomstige missies niet meer beschikbaar komen of een andere wending krijgen. Je kunt aan het begin zelfs kiezen tussen twee speelbare personages, Alexios en Kassandra, maar afgezien van het betere acteerwerk van de actrice achter Kassandra maakt dat voor het verhaal nauwelijks verschil.

In een poging nog meer avontuur in het spel te injecteren heeft Ubisoft de Exploration-modus toegevoegd. Waar de Guided-modus Assassin’s Creed is zoals je het gewend bent, daar krijg je in de Exploration-modus vaak geen icoontje om aan te geven waar je heen moet voor het klaren van een klus. Een gebied wordt grofweg beschreven en vervolgens moet je het zelf op de kaart vinden. Dit is echter binnen een half minuutje gevonden door even op de kaart te kijken en te zoeken met je adelaar wanneer je in de buurt komt, dus echt veel verschil levert dit niet op. Het is een aardige poging, maar hier had meer uit gehaald kunnen worden.

©PXimport

Aangezien Odyssey een rpg-light is, komt er ook wat grinden aan te pas. Het grootste gedeelte van de game richtte ik mij op het belangrijkste verhaallijnen: de zoektocht naar mijn familie en het uitschakelen van de sekteleden. Voor het slotstuk van dat verhaal moet je echter een behoorlijk hoog level hebben. Elk gebied heeft zoals in Origins een eigen niveau qua vijanden, en als je daar een aantal niveaus onder zit, maken ze gehakt van je. Het resultaat was dat ik met gemak tien uur bezig was met het doen van allerlei randzaken voordat ik het verhaal door kon zetten. Daardoor ontneemt Ubisoft je een beetje de keuze in hoeverre je je op het verhaal wilt richten. Tegelijkertijd ging ik daardoor nog meer van de spelwereld en de diverse zijmissies verkennen, content die ik anders had gemist. Dat was zonde geweest, want er zitten enkele zeer originele situaties in, van een aantal gevechten tegen indrukwekkende wezens tot een leuke persiflage op het battle royale-genre.

This is Sparta!

Ondanks de rpg-invloeden komt er ook genoeg actie te pas aan Odyssey. Sluipen werkt zoals je gewend bent – al gaan niet langer alle vijanden met één steek neer, met alle hectische gevolgen in een willekeurig vijandig fort van dien – maar de combat is behoorlijk uitgebreid. Het systeem uit Origins, waarbij je de schouderknoppen gebruikt om lichte en zware aanvallen in te zetten, blijft intact, maar met de skill-tree speel je allerlei speciale acties vrij die je kunt inzetten met behulp van een adrenalinemeter die zich vult tijdens gevechten.

©PXimport

Deze speciale acties zijn een geweldige toevoeging. Er zijn er meer dan een dozijn te ontgrendelen en er zijn er altijd wel een paar die bij jouw specifieke speelstijl passen. Je kunt een ‘This is Sparta!’-achtige schop uitdelen, schilden van vijanden afpakken en ze ermee op hun hoofd slaan, je zwaard met gif insmeren, in brand zetten of juist je vijanden tijdelijk verblinden om zo stilletjes weg te sluipen middenin een gevecht. Deze moves maken de combat een stuk gevarieerder dan eerdere Assassin’s Creeds. Ook leuk is dat vijanden sommige van deze moves ook tot hun beschikking hebben. Tegelijkertijd zijn er dit keer minder verdedigende opties. Je draagt immers geen schild, dus ben je aangewezen op een goed getimed pareren of tijdig wegduiken.

Waar heb ik mijn paspoort ook alweer gelaten…

Dankzij dat en meer weet Assassin’s Creed Odyssey je langdurig te vermaken. Laat de allerkleinste missies die je op vele prikborden verspreid in de spelwereld kunt vinden vooral voor wat ze zijn. De game loopt over van dat soort automatisch gegenereerde missies, een slimme manier van Ubisoft om het spel in principe oneindig speelbaar te maken, maar het voegt niets toe aan je avontuur. Laat je ook niet uit het veld slaan door het overweldigende eerste gedeelte van de game, waarin alle bovengenoemde elementen in een moordend tempo worden geïntroduceerd en je hoofd begint te tollen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Na verloop van tijd vind je je eigen flow in de game en zijn er vele tientallen uren aan avonturen te beleven die worden ondersteund door sterk uitgewerkte gameplay, de mogelijkheid om je eigen keuzes te maken en vooral een weergaloos vormgegeven spelwereld waar je in zou willen wonen. Ik overweeg op moment van schrijven serieus een vliegticket naar Griekenland te boeken. Knappe game die dat voor elkaar krijgt.

Assassin’s Creed Odyssey is vanaf 5 oktober verkrijgbaar voor pc, PlayStation 4 en Xbox One. Voor deze recensie is gespeeld op een PlayStation 4 Pro. Bekijk ook alle screenshots die we maakten tijdens het spelen.

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!