De meeste computers worden na een tijdje warm. Dat komt door de manier waarop de pc zichzelf koelt. Maar soms kan de temperatuur van de processor extreem oplopen. Hierdoor kan de pc vertragen, crashen en op lange termijn is het mogelijk dat de processor zichzelf letterlijk kapotwerkt. Hoe volg je de temperatuur van het hart van je computer en hoe los je oververhitting op?

Het brein van je computer is de cpu. De central processing unit voert het rekenwerk uit om programma’s te laten draaien en hardware aan te sturen. Hoe meer taken de processor per seconde kan uitvoeren, hoe sneller de computer is. Goed dat je af en toe de temperatuur controleert, maar dit levert bar weinig betrouwbare informatie op. Om een juist beeld te krijgen van de conditie van je pc moet je de cpu over langere tijd bewaken. Dat is vooral belangrijk bij uitvoeren van lange en intensieve taken, zoals het spelen van zware games of videorendering. Leg ook nooit je laptop in de volle zon en gebruik een temperatuurbewakingsprogramma.

Hoe warm is heet?

De normale werktemperatuur van een cpu is afhankelijk van het apparaat en het type. Onder gewone omstandigheden, zelfs bij het spelen van een videogame, praten we over 40 tot 65 graden. Bij een krachtige laptop kan de temperatuur tot 75 graden oplopen, door de krappe ruimte en de beperkte koelmogelijkheden.

Wanneer je de processor op zijn staart trapt, kan de temperatuur tot 80 graden stijgen. Dat is niet alarmerend, mits dit niet te lang duurt. Als de temperatuur van de cpu aanhoudend stijgt tot 90 graden en meer, dan loop je risico om de chip te beschadigen en moet je maatregelen nemen om de belasting op de processor te verminderen.

Gamers weten dat lange gamesessies ook de grafische processor gpu (graphics processing unit) belasten. Deze gebruikersgroep houdt daarom ook graag de temperatuur van die unit in de gaten.

©PXimport

Gevarendrempel

Als je wilt weten wat de maximale temperatuur is van de processor in jouw machine, dan moet je uiteraard het type cpu kennen. Klik op Start en typ in het zoekvak Uitvoeren. In dit venster typ je msinfo32 en dan verschijnt de Systeeminformatie. Vervolgens vind je aan de rechterkant de detailgegevens over de processor van jouw computer. Noteer het type en gebruik Google om de productpagina te raadplegen van jouw specifieke cpu.

Om de maximale temperatuur voor de processor te vinden, kijk je naar de waarde bij Maximale bedrijfstemperatuur of T-junction, TJ Max of TCase bij Package Specifications. Dit getal is het absolute limiet voordat er problemen ontstaan. De vuistregel is om altijd 20 tot 30 graden onder deze gevarendrempel te blijven. Natuurlijk kunnen er uitschieters zijn, maar als je pc voor het grootste deel onder deze grens blijft, is er geen vuiltje aan de lucht. Laptopgebruikers willen we geruststellen. Je hoeft je pas zorgen te maken als de temperatuur richting de 90 graden gaat.

©PXimport

Thermische throttling

©PXimport

Temperatuur lezen

In de computer zitten temperatuursensoren die uitlezen hoe warm de hardware-elementen worden. Uiteraard zit er zo’n sensor bij de processor. De gemeten waarden staan vermeld in de UEFI of het BIOS, maar het heeft geen zin om naar de EUFI of het BIOS te gaan, omdat je daarmee de processen afsluit. Je kunt deze waarden ook meten met enkele kleine tools van derden.

Voor Windows is Speccy een prima diagnostische tool die alle specificaties over je computer opsomt, inclusief de cpu-temperatuur. Dit is ook interessant om informatie van het systeem op te graven. Onthoud deze tool mocht je bijvoorbeeld informatie nodig hebben over je besturingssysteem of moederbord.

Ook met MSI Afterburner bewaak je de cpu en de gpu-temperaturen. Dit is eigenlijk ook een overklok-tool. Mac-gebruikers houden de cpu/gpu-temperatuur in de gaten met de widget Fanny.

©PXimport

Mat, standaard en blazen

Loopt de temperatuur van je laptop regelmatig op, dan koop je voor enkele tientallen euro’s een speciaal matje of een standaard die verhitting tegengaat. Ventilatoren trekken stof aan, de kans is groot dat dit ding ondertussen vuil en stof tussen de schoepjes heeft verzameld. In de handel koop je een spuitbus met perslucht om deze smurrie weg te blazen. Vooral bij een desktopcomputer is dit een aanrader, omdat die vaak meerdere ventilatoren heeft. Als je bij de laptop de achterkant durft los te maken, dan kun je met de bus ook het stof uit de ventilator blazen.

©PXimport

Energie-instellingen

Om de processor wat gas te laten terugnemen, ga je naar Instellingen. Daar kies je Systeem / Energiebeheeren slaapstand. Ongeveer in het midden vind je de knop Extra energie-instellingen. Klik op Schema-instellingen wijzigen naast het energieschema dat momenteel actief is.

In het volgende venster selecteer je Geavanceerde energie-instellingen wijzigen. In dit venster scrol je naar Energiebeheer voor processor en je klikt op het plusteken om het menu uit te vouwen. Bij maximale Processorstatus wijzig je de 100% in 80%. Controleer hier ook meteen of de instelling bij Koelbeleid voor systeem op Actief staat.

©PXimport

Bekijk de processen

©PXimport

Ondervolten

De cpu kan gevoelig zijn voor oververhitting als hij slecht wordt geventileerd of als de koelpasta op de processor is versleten. Er bestaat een manier om de hoge temperaturen en het stroomverbruik te verminderen door een proces dat undervolting heet. Simpel gezegd vermindert undervolting de stroomspanning die naar de cpu wordt geleid.

Hoe meer vermogen, hoe heter de cpu wordt. Hoe minder vermogen, hoe koeler. Een bijkomend voordeel van undervolting voor laptopgebruikers is dat de batterij langer meegaat. Het mooie is dat deze techniek geen merkbare invloed heeft op de prestaties, zelfs niet op activiteiten met hoge intensiteit. Is er dan geen nadeel? Jawel, hoewel dit proces de cpu niet beschadigt, kan overdreven undervolting het systeem onstabiel maken. Maar het is gemakkelijk terug te draaien.

ThrottleStop

ThrottleStop is een lichtgewicht undervolting-tool waarmee je de cpu kunt onderbelasten om de temperatuur te verlagen en throttling te voorkomen. Bovendien kun je deze app gebruiken als cpu-monitor waarmee je de individuele kerntemperatuur afleest.

Of nog handiger, je kunt de cpu-temperatuur in het systeemvak van de pc laten verschijnen. Klik hiervoor op de knop Options onderaan en in het midden vink je het vakje CPU Temp aan. Wanneer ThrottleStop actief is, geeft een klein getal in het systeemvak van de taakbalk de cpu-temperatuur aan.

Throttlestop is een tool (in bètastadium) met ontzettend veel mogelijkheden. We belichten enkele basisfuncties. Linksboven zie je vier bolletjes. Hiermee schakel je tussen vier profielen: Performance, Game, Internet, Battery. Je bent dat linkervenster trouwens snel kwijt, maar je kunt het terughalen door op de knop PKG Power te klikken.

Om een profiel voor bijvoorbeeld Game vast te leggen, selecteer je deze knop en daarna klik je op FIVR (Fully Integrated Voltage Regulators). In dit venster vink je het vakje Unlock Adjustable Voltage aan. Vervolgens verlaag je met de schuifregelaar het undervolt-gedeelte Offset Voltage. Sleep het schuifje niet helemaal naar links, maar begin met 100 millivolt. Daarna klik je op CPU Cache in het gedeelte FIVR Control en deze stel je in op hetzelfde voltage. Het is belangrijk dat CPU Core en CPU Cache altijd hetzelfde Offset Voltage hebben.

©PXimport

Tot de grens

Als je die twee instellingen hebt gemaakt, klik je op Apply en kijk je of het systeem stabiel blijft. Hou ook de cpu-temperaturen in de gaten. In principe kun je doorgaan met het verlagen van de cpu-cache en het cpu-kernvoltage in stapjes van -10 millivolt, waardoor de temperatuur van de cpu verder verlaagt. Als je het punt bereikt waarbij het systeem crasht, start je de pc opnieuw, open je ThrottleStop en breng je de offset-spanning terug naar het punt waarop het systeem stabiel was. Meestal kun je zonder problemen naar -150 millivolt gaan.

Eenmaal klaar met de aanpassingen klik je op OK in het FIVR-configuratiescherm en daarna klik je op Turn On in het hoofdvenster van ThrottleStop. Om het onderklokken uit te schakelen kun je het programma gewoon sluiten of de knop Zero Offset gebruiken. Als je wilt voorkomen dat je ThrottleStop iedere keer handmatig moet openen, kun je het programma instellen zodat het actief wordt bij het opstarten van Windows.

©PXimport

Stop met overklokken

Sommige gebruikers verhogen de snelheid van de cpu via het BIOS om de prestaties van de computer te verbeteren. Helaas zorgt overklokken voor meer warmteontwikkeling van de cpu. Je kunt dit hardwarematig compenseren met een extra koellichaam of een cpu-koeler.

Een cpu-koeler trekt de warmte naar de grondplaat of de warmtepijpen. De energie gaat via de condensor van gas naar vloeistof en koelt af via de koelribben en de ventilator. De afgekoelde vloeistof gaat terug door de verdamper, zodat deze opnieuw kan worden gebruikt. Als je regelmatig overklokt met een ondermaats koelsysteem raakt de cpu oververhit.

©PXimport

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!

Na een uitgebreid diner is de koffie vaak de afsluiter van de avond. In plaats van een standaard zwarte bak zet je met een paar simpele ingrediënten iets bijzonders op tafel. Je hoeft geen volleerd barista te zijn om indruk te maken; met wat kruiden of een restje chocolade geef je de koffie direct een feestelijke twist. Speciaal voor jou: vijf heerlijke koffierecepten.

Espresso met witte chocolade en kardemom

Witte chocolade is een goede match voor de sterke smaak van een espresso. Leg een paar blokjes witte chocolade onderin het glas en laat deze langzaam smelten door de hete koffie eroverheen te gieten. Als je een snufje kardemom door de melk mengt voordat je deze opschuimt, krijg je een heerlijke warme en kruidige geur. De kardemom zorgt ervoor dat de zoete chocolade niet de overhand krijgt, waardoor de koffiesmaak goed overeind blijft.

Tiramisu uit een glas

Je kunt de smaken van het bekende Italiaanse dessert ook gewoon drinken. Meng een sterke kop koffie met een drupje amandelsiroop voor de herkenbare smaak van amaretto, maar dan zonder de alcohol. In plaats van gewone melk kun je een mengsel van halfstijve slagroom en een beetje mascarpone bovenop de koffie leggen. Een flinke laag cacaopoeder over de room maakt het plaatje compleet. Dit koffierecept kan eigenlijk ook direct als vervanger van een dessert kan dienen, vooral het serveert met bijpassend koekje, zoals cantuccini of amaretti.

Mokka met sinaasappel en pure chocolade

De combinatie van pure chocolade en sinaasappel doet het altijd goed tijdens de feestdagen. Rasp de schil van een sinaasappel en roer dit samen met een blokje pure chocolade door je warme koffie totdat alles is opgelost. De olie uit de sinaasappelschil geeft een fris aroma dat heel goed samengaat met donker gebrande koffiebonen. Als je dit serveert met een klein stukje sinaasappelschil op de rand van het glas, ziet het er meteen feestelijk uit. De pure chocolade maakt de koffie wat dikker en voller, wat goed past bij een koude winteravond.

Karamel met een snufje zeezout

Gezouten karamel is al jaren populair en dat is niet zonder reden. Het zout versterkt namelijk de zoete tonen van de karamel en haalt tegelijkertijd de bittere randjes van de koffie af. Doe een scheutje karamelsiroop in je glas en voeg daar echt maar een heel klein beetje zeezout aan toe. Gebruik havermelk voor het schuim, omdat dit van zichzelf al een beetje romig en nootachtig smaakt. Het resultaat is een zachte koffie die het door de combinatie van zout en zoet bij bijna iedereen goed doet.

Koffie met honing en kaneel

Voor wie geen chocolade of room lust, is een combinatie van honing en kaneel een goed alternatief. Roer een goede lepel honing door de zwarte koffie en bestrooi de melkschuimlaag met wat kaneelpoeder. De honing geeft een andere soort zoetheid dan suiker en maakt de koffie zachter voor de keel. Het is een eenvoudige manier om een normale latte een feestelijke upgrade te geven met spullen die je waarschijnlijk al in je keukenkastje hebt staan. De geur van kaneel die van de warme melk afkomt, maakt meteen duidelijk dat het kerst is! 

©ID.nl

Zo maak je je koffie helemaal af

Je kunt de feestkoffie nog net wat mooier presenteren door aandacht te besteden aan de garnering. Een klein beetje kaneel, nootmuskaat of cacaopoeder op de melkschuimlaag doet bijvoorbeeld al wonderen. Gebruik een klein zeefje zodat de poeder gelijkmatig verdeeld wordt en er geen klontjes ontstaan. Voor een luxe effect kun je met een fijne rasp wat krullen van een blok pure of witte chocolade schaven. Dit smelt langzaam weg in het schuim en geeft bij elke slok een beetje extra textuur.

Ook met koekjes of fruit kun je creatief uit de hoek komen. Serveer de koffie met een typisch winters koekje op de schotel, zoals een speculaasje of een Italiaanse cantuccini. Een dunne reep sinaasappelschil die je even rond je vinger draait tot een krul staat erg chique aan de rand van het glas. Wil je echt uitpakken, dip de rand van het glas dan in wat water en daarna in suiker voor een bevroren effect. In plaats van een gewone lepel kun je tot slot een kaneelstokje in de koffie zetten, wat tijdens het drinken subtiel steeds meer smaak afgeeft.

Drie espressomachines voor je feestkoffie

De'Longhi PrimaDonna Soul

Dit apparaat van De'Longhi is een zeer uitgebreide volautomaat. Dankzij de 18 voorgeprogrammeerde recepten zet je met één druk op de knop een krachtige espresso of een zachte latte. Voor wie van variatie houdt, biedt dit toestel ook de mogelijkheid om de sterkte van de koffie nauwkeurig aan te passen, zodat je altijd die gewenste sterke kop koffie krijgt. De machine is bovendien via een smartphone-app te bedienen.

Siemens EQ.500

De Siemens EQ.500-serie staat bekend om het gebruiksvriendelijke display waarbij je de koffiespecialiteiten direct via sensorvelden selecteert. Naast de standaard espresso en latte beschikt dit apparaat over de zogenaamde 'aromaDouble Shot'-functie. Hiermee zet je een extra sterke koffie door middel van een dubbel maal- en zetproces, zonder dat de koffie een bittere nasmaak krijgt.

Melitta Barista Smart T

De Melitta Barista Smart TS blinkt uit in veelzijdigheid met maar liefst 21 voorgeprogrammeerde recepten. Een groot voordeel is de fluisterstille molen, waardoor je zonder veel lawaai geniet van versgemalen bonen. Dankzij het dubbele bonenreservoir kun je bovendien eenvoudig wisselen tussen een milde boon voor je latte en een krachtige variant voor de espresso. De machine is via een handige app op je smartphone te bedienen. Met de 'My Coffee Memory'-functie sla je de persoonlijke voorkeuren van acht verschillende personen op.