ID.nl logo
Computer te warm? Zo voorkom je oververhitting van je pc
© PXimport
Huis

Computer te warm? Zo voorkom je oververhitting van je pc

De meeste computers worden na een tijdje warm. Dat komt door de manier waarop de pc zichzelf koelt. Maar soms kan de temperatuur van de processor extreem oplopen. Hierdoor kan de pc vertragen, crashen en op lange termijn is het mogelijk dat de processor zichzelf letterlijk kapotwerkt. Hoe volg je de temperatuur van het hart van je computer en hoe los je oververhitting op?

Het brein van je computer is de cpu. De central processing unit voert het rekenwerk uit om programma’s te laten draaien en hardware aan te sturen. Hoe meer taken de processor per seconde kan uitvoeren, hoe sneller de computer is. Goed dat je af en toe de temperatuur controleert, maar dit levert bar weinig betrouwbare informatie op. Om een juist beeld te krijgen van de conditie van je pc moet je de cpu over langere tijd bewaken. Dat is vooral belangrijk bij uitvoeren van lange en intensieve taken, zoals het spelen van zware games of videorendering. Leg ook nooit je laptop in de volle zon en gebruik een temperatuurbewakingsprogramma.

Hoe warm is heet?

De normale werktemperatuur van een cpu is afhankelijk van het apparaat en het type. Onder gewone omstandigheden, zelfs bij het spelen van een videogame, praten we over 40 tot 65 graden. Bij een krachtige laptop kan de temperatuur tot 75 graden oplopen, door de krappe ruimte en de beperkte koelmogelijkheden.

Wanneer je de processor op zijn staart trapt, kan de temperatuur tot 80 graden stijgen. Dat is niet alarmerend, mits dit niet te lang duurt. Als de temperatuur van de cpu aanhoudend stijgt tot 90 graden en meer, dan loop je risico om de chip te beschadigen en moet je maatregelen nemen om de belasting op de processor te verminderen.

Gamers weten dat lange gamesessies ook de grafische processor gpu (graphics processing unit) belasten. Deze gebruikersgroep houdt daarom ook graag de temperatuur van die unit in de gaten.

©PXimport

Gevarendrempel

Als je wilt weten wat de maximale temperatuur is van de processor in jouw machine, dan moet je uiteraard het type cpu kennen. Klik op Start en typ in het zoekvak Uitvoeren. In dit venster typ je msinfo32 en dan verschijnt de Systeeminformatie. Vervolgens vind je aan de rechterkant de detailgegevens over de processor van jouw computer. Noteer het type en gebruik Google om de productpagina te raadplegen van jouw specifieke cpu.

Om de maximale temperatuur voor de processor te vinden, kijk je naar de waarde bij Maximale bedrijfstemperatuur of T-junction, TJ Max of TCase bij Package Specifications. Dit getal is het absolute limiet voordat er problemen ontstaan. De vuistregel is om altijd 20 tot 30 graden onder deze gevarendrempel te blijven. Natuurlijk kunnen er uitschieters zijn, maar als je pc voor het grootste deel onder deze grens blijft, is er geen vuiltje aan de lucht. Laptopgebruikers willen we geruststellen. Je hoeft je pas zorgen te maken als de temperatuur richting de 90 graden gaat.

©PXimport

Thermische throttling

Bij een temperatuur van 90 graden of hoger is het mogelijk dat de cpu zelf terugschakelt om te voorkomen dat er nog meer warmte vrijkomt en dat cpu aan zelfdestructie doet. Hierdoor zal een 3 GHz-processor zichzelf beveiligen door terug te schakelen naar bijvoorbeeld 800 MHz, waardoor de prestaties flink teruglopen. Dit terugschakelen wordt throttling of afknijpen genoemd. Eigenlijk is dit onderklokken het tegenovergestelde van overklokken. Er zijn zelfs processors die zichzelf uitschakelen om permanente beschadiging te voorkomen. Vooral bij laptops is thermisch throttling een bekende oorzaak voor onderprestatie.

©PXimport

Temperatuur lezen

In de computer zitten temperatuursensoren die uitlezen hoe warm de hardware-elementen worden. Uiteraard zit er zo’n sensor bij de processor. De gemeten waarden staan vermeld in de UEFI of het BIOS, maar het heeft geen zin om naar de EUFI of het BIOS te gaan, omdat je daarmee de processen afsluit. Je kunt deze waarden ook meten met enkele kleine tools van derden.

Voor Windows is Speccy een prima diagnostische tool die alle specificaties over je computer opsomt, inclusief de cpu-temperatuur. Dit is ook interessant om informatie van het systeem op te graven. Onthoud deze tool mocht je bijvoorbeeld informatie nodig hebben over je besturingssysteem of moederbord.

Ook met MSI Afterburner bewaak je de cpu en de gpu-temperaturen. Dit is eigenlijk ook een overklok-tool. Mac-gebruikers houden de cpu/gpu-temperatuur in de gaten met de widget Fanny.

©PXimport

Mat, standaard en blazen

Loopt de temperatuur van je laptop regelmatig op, dan koop je voor enkele tientallen euro’s een speciaal matje of een standaard die verhitting tegengaat. Ventilatoren trekken stof aan, de kans is groot dat dit ding ondertussen vuil en stof tussen de schoepjes heeft verzameld. In de handel koop je een spuitbus met perslucht om deze smurrie weg te blazen. Vooral bij een desktopcomputer is dit een aanrader, omdat die vaak meerdere ventilatoren heeft. Als je bij de laptop de achterkant durft los te maken, dan kun je met de bus ook het stof uit de ventilator blazen.

©PXimport

Energie-instellingen

Om de processor wat gas te laten terugnemen, ga je naar Instellingen. Daar kies je Systeem / Energiebeheer en slaapstand. Ongeveer in het midden vind je de knop Extra energie-instellingen. Klik op Schema-instellingen wijzigen naast het energieschema dat momenteel actief is.

In het volgende venster selecteer je Geavanceerde energie-instellingen wijzigen. In dit venster scrol je naar Energiebeheer voor processor en je klikt op het plusteken om het menu uit te vouwen. Bij maximale Processorstatus wijzig je de 100% in 80%. Controleer hier ook meteen of de instelling bij Koelbeleid voor systeem op Actief staat.

©PXimport

Bekijk de processen

Om te achterhalen wat de oorzaak is van een oververhitte cpu bekijk je de processen die lopen op je machine. Druk op Ctrl+Shift+Esc om naar taakbeheer te gaan en kijk of je een abnormaal cpu-gebruik vaststelt. Als je op de kolom Processor klikt, zullen de processen worden gerangschikt volgens het percentage waarmee ze de processor belasten. Als je in het tabblad Processen ziet dat er een bepaald proces veel cpu gebruikt, heb je de slokop gevonden. Kijk vooral of er geen verdachte processen lopen, want ook malware kan de oorzaak zijn van overmatig processorgebruik.

©PXimport

Ondervolten

De cpu kan gevoelig zijn voor oververhitting als hij slecht wordt geventileerd of als de koelpasta op de processor is versleten. Er bestaat een manier om de hoge temperaturen en het stroomverbruik te verminderen door een proces dat undervolting heet. Simpel gezegd vermindert undervolting de stroomspanning die naar de cpu wordt geleid.

Hoe meer vermogen, hoe heter de cpu wordt. Hoe minder vermogen, hoe koeler. Een bijkomend voordeel van undervolting voor laptopgebruikers is dat de batterij langer meegaat. Het mooie is dat deze techniek geen merkbare invloed heeft op de prestaties, zelfs niet op activiteiten met hoge intensiteit. Is er dan geen nadeel? Jawel, hoewel dit proces de cpu niet beschadigt, kan overdreven undervolting het systeem onstabiel maken. Maar het is gemakkelijk terug te draaien.

ThrottleStop

ThrottleStop is een lichtgewicht undervolting-tool waarmee je de cpu kunt onderbelasten om de temperatuur te verlagen en throttling te voorkomen. Bovendien kun je deze app gebruiken als cpu-monitor waarmee je de individuele kerntemperatuur afleest.

Of nog handiger, je kunt de cpu-temperatuur in het systeemvak van de pc laten verschijnen. Klik hiervoor op de knop Options onderaan en in het midden vink je het vakje CPU Temp aan. Wanneer ThrottleStop actief is, geeft een klein getal in het systeemvak van de taakbalk de cpu-temperatuur aan.

Throttlestop is een tool (in bètastadium) met ontzettend veel mogelijkheden. We belichten enkele basisfuncties. Linksboven zie je vier bolletjes. Hiermee schakel je tussen vier profielen: Performance, Game, Internet, Battery. Je bent dat linkervenster trouwens snel kwijt, maar je kunt het terughalen door op de knop PKG Power te klikken.

Om een profiel voor bijvoorbeeld Game vast te leggen, selecteer je deze knop en daarna klik je op FIVR (Fully Integrated Voltage Regulators). In dit venster vink je het vakje Unlock Adjustable Voltage aan. Vervolgens verlaag je met de schuifregelaar het undervolt-gedeelte Offset Voltage. Sleep het schuifje niet helemaal naar links, maar begin met 100 millivolt. Daarna klik je op CPU Cache in het gedeelte FIVR Control en deze stel je in op hetzelfde voltage. Het is belangrijk dat CPU Core en CPU Cache altijd hetzelfde Offset Voltage hebben.

©PXimport

Tot de grens

Als je die twee instellingen hebt gemaakt, klik je op Apply en kijk je of het systeem stabiel blijft. Hou ook de cpu-temperaturen in de gaten. In principe kun je doorgaan met het verlagen van de cpu-cache en het cpu-kernvoltage in stapjes van -10 millivolt, waardoor de temperatuur van de cpu verder verlaagt. Als je het punt bereikt waarbij het systeem crasht, start je de pc opnieuw, open je ThrottleStop en breng je de offset-spanning terug naar het punt waarop het systeem stabiel was. Meestal kun je zonder problemen naar -150 millivolt gaan.

Eenmaal klaar met de aanpassingen klik je op OK in het FIVR-configuratiescherm en daarna klik je op Turn On in het hoofdvenster van ThrottleStop. Om het onderklokken uit te schakelen kun je het programma gewoon sluiten of de knop Zero Offset gebruiken. Als je wilt voorkomen dat je ThrottleStop iedere keer handmatig moet openen, kun je het programma instellen zodat het actief wordt bij het opstarten van Windows.

©PXimport

Stop met overklokken

Sommige gebruikers verhogen de snelheid van de cpu via het BIOS om de prestaties van de computer te verbeteren. Helaas zorgt overklokken voor meer warmteontwikkeling van de cpu. Je kunt dit hardwarematig compenseren met een extra koellichaam of een cpu-koeler.

Een cpu-koeler trekt de warmte naar de grondplaat of de warmtepijpen. De energie gaat via de condensor van gas naar vloeistof en koelt af via de koelribben en de ventilator. De afgekoelde vloeistof gaat terug door de verdamper, zodat deze opnieuw kan worden gebruikt. Als je regelmatig overklokt met een ondermaats koelsysteem raakt de cpu oververhit.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Windows 11 installeren zonder Microsoft-account? Zo omzeil je de blokkade
© MG | ID.nl
Huis

Windows 11 installeren zonder Microsoft-account? Zo omzeil je de blokkade

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Microsoft vraagt in Windows 11 standaard om een Microsoft-account.

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

Via een opdrachtprompt tijdens de installatieproductie van Windows 11 kunnen we de blokkade voor het aanmaken van een gewoon account omzeilen.

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Met behulp van de opdracht start ms-cxh:localonly kunnen we toch een normaal account.

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt iedere accountnaam gebruiken die je wenst, en een wachtwoord opgeven hoeft nu nog niet.

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Via het Startmenu vraag je de eigenschappen van je account op.

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Klik op het onderdeel Wachtwoord om een wachtwoord toe te voegen aan je account.

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Hier geef je je wachtwoord op. De wachtwoordhint (geheugensteun) mag niet ook je wachtwoord.

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

▼ Volgende artikel
Wat is doomscrolling en hoe kom je ervan af?
© AK | ID.nl
Huis

Wat is doomscrolling en hoe kom je ervan af?

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

In dit artikel lees je:

☠️ Wat doomscrolling is ☠️ Waarom je maar blijft scrollen ☠️ Hoe je weet of jij een doomscroller bent ☠️ Wat je tegen doomscrollen kunt doen

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.

📵 Verveel je je zonder smartphone?

📘 Door een boek kun je urenlang scrollen!