Het is één van de grootste irritaties op internet: advertenties. Je kunt natuurlijk voor elk apparaat een ad-blocker in je browser installeren, maar als je ook je smartphone, slimme televisie en spelcomputer tegen reclames wilt beschermen, dan is een centrale ad-blocker veel handiger. Er zijn dure commerciële oplossingen beschikbaar, maar met een Raspberry Pi van een paar tientjes en Pi-hole bereik je exact hetzelfde. In dit artikel laten we je zien hoe makkelijk dit is.

01 Raspberry Pi aanschaffen

Voor de workshop heb je een Raspberry Pi nodig, het maakt niet uit welke versie je gebruikt. De meest recente versie is Raspberry Pi 3 Model B, die zo’n veertig euro kost. Naast de minicomputer heb je een microSD-kaartje nodig waar je de software op plaatst. Als je computer geen kaartlezer heeft, heb je ook nog een kaartlezer nodig. Daarnaast heb je een micro-usb-kabel en een usb-voeding van 2 ampère nodig. Een behuizing is optioneel, maar wel handig als je het apparaat voor langere tijd wilt inzetten.

©PXimport

02 Raspbian downloaden

Voor Pi-hole kun je het standaard besturingssysteem Raspbian installeren. Ga naar www.raspberrypi.org, klik op Downloads en vervolgens op Raspbian. Pi-hole heeft aan een gestripte versie genoeg, je kunt daarom eventueel onder Raspbian Jessie Lite op Download ZIP klikken. Als je voor de eerste keer met Raspbian aan de slag gaat, is het echter handiger om de normale versie te downloaden omdat je dan de beschikking over een desktopomgeving hebt. Na het downloaden pak je het bestand uit. In deze workshop werken we met de standaardversie van Raspbian met desktopomgeving.

03 DiskImager downloaden

Download het programma Win32DiskImager, installeer het en open het programma. Sluit de SD-kaart aan op je pc en controleer welke schijfletter de SD-kaart krijgt toegewezen. In DiskImager kijk je of de juiste letter wordt getoond en open je het Raspbian disk-image door op het mapje naast de letter te klikken. Klik op Write om het image naar de SD-kaart te kopiëren. Bevestig de actie door op Yes te klikken. Het schrijven van het besturingssysteem kan een paar minuten duren. Als het bericht Write Successful verschijnt, klik je op OK en haal je de SD-kaart uit je pc.

©PXimport

04 Raspbian installeren

Voor de eerste installatie en configuratie van Raspbian moet je een toetsenbord en monitor op je Raspberry Pi aansluiten. De monitor verbind je via een HDMI-kabel aan de aansluiting van de Raspberry Pi. Schuif vervolgens de microSD-kaart in de sleuf van je Raspberry Pi. Om de Raspberry Pi van stroom te voorzien, kun je een stroomadapter aansluiten of eventueel een usb-kabel tussen je Raspberry Pi en je pc aansluiten. Raspbian wordt gestart en regels met code verschijnen op je beeldscherm, wacht totdat het besturingssysteem zich automatisch opent.

05 Raspbian configureren

Voordat je de software Pi-hole op je Raspberry Pi zet, is het handig om even een paar instellingen in Raspbian te wijzigen. Ga naar Menu / Preferences / Raspberry Pi Configuration en geef bijvoorbeeld je locatie, tijdzone en toetsenbordindeling aan. Het is ook handig om je netwerkinstelling alvast even te configureren. Ga naar het netwerk-icoontje bovenin en kies je draadloze netwerk. Meld je aan en je hebt de Raspberry Pi met het internet verbonden. Uiteraard kun je ook een bekabelde netwerkaansluiting gebruiken.

©PXimport

SSH

06 Bestandssysteem uitbreiden

Om ervoor te zorgen dat je alle beschikbare ruimte op je SD-kaart kunt gebruiken, kun je in de terminal op de Raspberry Pi of in je SSH-client op je pc of Mac het commando sudo raspi-config typen. Selecteer Expand Filesystem en kies vervolgens voor Finish. Je moet hierna je Raspberry Pi opnieuw opstarten, kies daarom voor Yes als je gevraagd wordt dit te doen. Deze stap helpt ook vaak als je problemen tijdens de installatie van Pi-hole ondervindt.

©PXimport

07 Pi-hole installeren

Geef in de terminal de volgende code in: curl -L https://install.pi-hole.net | bash. Klik twee keer op OK en als je bij het venster over de statische IP aankomt, klik je nogmaals op OK. Pi-hole werkt namelijk alleen als de Raspberry Pi over een statisch IP-adres beschikt. Selecteer in het volgende venster of je de Raspberry Pi via ethernet of wifi hebt aangesloten, een selectie maak je door op de spatiebalk te drukken. Wil je naar het volgende venster, dan navigeer je met de pijltjestoetsen en bevestig je een actie met Enter.

©PXimport

08 Statisch IP-adres

Als het venster met de optie Select Protocols verschijnt, kies je voor IPv4, op dit moment werkt de ad-blocker via IPv4 namelijk het beste. Daarna krijg je de vraag of het aangeboden statische IP-adres voor jou oké is. In de meeste gevallen is dit prima en klik je op Yes. Mocht het IP-adres in het bereik vallen van de adressen die je router willekeurig aan apparaten toewijst, dan kan dit een conflict opleveren. In dat geval kies je voor No en voer je zelf een IP-adres in. Als je voor Yes kiest, zal Pi-hole je sowieso nog even waarschuwen voor dit eventuele conflict.

©PXimport

09 Upstream provider

De installatie is bijna klaar, op het einde vraagt Pi-hole of je de Upstream DNS Provider wilt wijzigen. Google is de standaardkeuze en dit is in de meeste gevallen prima, maar je kunt ook de upstream van OpenDNS, Level3, Comodo of Norton gebruiken. Als de tekst Make it so in beeld verschijnt, is de installatie klaar. Noteer het IP-adres van je Pi-hole, dit is het adres wat je apparaten voortaan moeten gebruiken, daarmee gaan we aan de slag in de volgende stappen. Sluit af met OK, er verschijnen nog een paar regels code en dan is het echt gedaan met de installatie.

©PXimport

10 Router of losse apparaten

Om reclames te blokkeren, moet je nu al je internetverkeer via de Pi-hole laten lopen. Dit kan op twee manieren. De eerste manier is dat je op al je apparaten naar je Pi-hole verwijst. Dit heeft als nadeel dat je dit op elk apparaat apart moet instellen. Een andere optie is om je router zo in te stellen dat elke verbinding door de Pi-hole gaat voordat het naar apparaten in je netwerk wordt doorgelaten. We leggen beide opties in de volgende stappen uit.

11 Windows configureren

In Windows 10 ga je naar het configuratiescherm en klik je op Netwerk en Internet / Netwerkcentrum. Klik op Adapterinstellingen wijzigen. Klik met je rechtermuisknop op de verbinding die je wilt wijzigen en selecteer Eigenschappen. Zorg dat je in het tabblad Netwerken bent en selecteer Internet Protocol versie 4. Klik op Eigenschappen / Geavanceerd. Kies het tabblad DNS en voeg het IP-adres van je Pi-hole toe door op Toevoegen te klikken. Sluit af met OK en vergeet deze stappen niet ook bij je eventuele andere netwerkverbindingen te doen.

©PXimport

Macs en smartphones

12 Administratiepaneel

Ga in je browser naar het IP-adres van je Pi-hole en typ achter het IP-adres /admin. Dit is de configuratiepagina van je Pi-hole. Je ziet hoeveel reclame vandaag al is tegengehouden, hoeveel domeinen geblokkeerd zijn en welke apparaten welke aanvragen hebben gedaan. Onder Top Advertisers zie je van welke domeinen de meeste reclames worden geblokkeerd. Bij Query Log vind je een overzicht van al je internetverkeer, helaas kun je dit niet uitschakelen of bepaalde entries verwijderen.

©PXimport

13 Lokale DNS in je router

De handigste manier is om al het verkeer vanuit je router naar je Pi-hole om te leiden. Ga naar de instellingen van je router en zoek naar het instellingenscherm waar je DHCP-opties kunt wijzigen of waar je instellingen voor IPv4-adressen vindt. Hier vind je dan waarschijnlijk ook de optie om een lokale DNS-server aan te geven. Of deze optie in jouw router wordt aangeboden en of dit überhaupt mogelijk is, kun je alleen ervaren door in de handleiding van je router te kijken of je provider even een mailtje te sturen.

14 DHCP vernieuwen

Het kan zijn dat je op je apparaat nog even de DHCP-lease moet vernieuwen voordat het verkeer via de Pi-hole wordt geleid. In Windows open je de Opdrachtprompt door in de zoek-balk cmd in te toetsen. Typ ipconfig /release en druk op de Entertoets. Als dit succesvol is, typ je vervolgens nog eens het commando ipconfig /renew en sluit je af door op Enter te drukken. Op je Mac vind je deze optie bij Systeemvoorkeuren / Netwerk. Klik op je netwerkverbinding en kies voor Geavanceerd. Klik op TCP/IP en selecteer Vernieuw DHCP-lease.

©PXimport

15 Blacklist en whitelist

Als je bepaalde domeinen wilt whitelisten of blacklisten, dan kun je dat doen in het administratiepanel van je Pi-hole. Websites ‘leven’ van advertentie-inkomsten, dus het is ‘aardig’ om sites die je graag bezoekt te whitelisten. Klik op Whitelist of Blacklist om een domein toe te voegen. Omdat de Pi-hole op DNS-niveau reclames filtert, heeft het geen zin om gewoon een url toe te voegen. Op de website van Pi-block vind je een heldere uitleg hoe je een whitelist of blacklist toepast op je Pi-hole. Hier leggen we uit hoe je onze sites kunt whitelisten.

©PXimport

IPv4 en IPv6

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.