Je wilt af en toe met Linux aan de slag, maar om daar nou telkens een dualboot-installatie voor aan te spreken … Het is veel comfortabeler om Linux-commando’s en zelfs Linux-applicaties direct vanuit je vertrouwde Windows-omgeving te gebruiken. Dat kan met WSL (Windows Subsysteem voor Linux). Linux dat direct onder Windows draait, wie had dat ten tijde van Windows XP en Windows 7 kunnen denken?

WSL is een compatibiliteitslaag voor Windows 10 waarmee je een Linux-omgeving rechtstreeks in Windows draait, zonder verdere modificaties en zonder (aanvullende) hypervisor of dualboot-configuraties. WSL biedt een volwaardige Linux-omgeving en integreert zich naadloos in Windows.

De eerste versie van WSL kwam in 2016 uit (Windows 10 1709 64 bit), maar dat bleek weinig meer dan een Linux-compatibele kernelinterface waarin Linux-commando’s simpelweg naar de overeenkomstige systeemfuncties van Windows werden omgezet. WSL 1 leek dus wel op Linux, maar was het niet.

Sinds medio 2019 bracht Microsoft daarom opvolger WSL 2 uit en deze bevat wel degelijk een heuse Linux-kernel. WSL 2 maakt complexere Linux-commando’s mogelijk en zorgt voor een snellere bestandsafhandeling. Met deze opzet mikt Microsoft vooral op de grote schare Linux-ontwikkelaars die Windows als desktop-OS willen blijven gebruiken.

01 Installatie WSL

In het kader ‘Insider Preview’ lees je hoe je WSL 2 in principe met nauwelijks meer dan een commando kunt installeren, maar die methode is vooralsnog voorbehouden voor Windows Insider Preview build 20262 en hoger. We gaan ervan uit dat je met een ‘reguliere’ Windows 10-versie werkt. De WSL 2-installatie vergt dan net iets meer inspanning. Controleer voor alle zekerheid of je wel met Windows 10 64 bit versie 1903 (build 18362) of hoger werkt – dat vertelt het commando ver in de opdrachtprompt je wel.

Voor je Linux-distributies kunt installeren in Windows, moet je eerst WSL zelf inschakelen. Dat kan als volgt. Klik in het Windows-startmenu met rechts op Windows PowerShell en kies Als administrator uitvoeren. Na je bevestiging voer je het volgende uit in het PowerShell-venster:

dism.exe /online /enable-feature /featurename:Microsoft-Windows-Subsystem-Linux /all /norestart

Als het goed is, verschijnt even later de melding “The operation completed successfully”, waarna je Windows herstart. In feite is WSL 1 nu al geïnstalleerd, maar je hebt natuurlijk liever de échte Linux en dat vergt nog enkele extra installatiestappen.

Mocht je WSL naderhand weer willen verwijderen, dan kan dat met het commando:

Disable-WindowsOptionalFeature -Online -FeatureName Microsoft-Windows-Subsystem-Linux

©PXimport

Alternatieven

©PXimport

02 Installatie VM-platform

Wat we je nog niet verteld hebben (maar wat wel al uit de eerste afbeelding valt af te leiden), is dat de Linux-kernel van WSL2 de installatie vereist van een hypervisor, een virtuele machinebeheerder. WSL 2 gebruikt daarvoor een lichtgewicht VM op basis van Hyper-V en die zit al in Windows ingebouwd, ook in Windows Home.

Maak je overigens niet te veel zorgen: je hoeft weinig meer te doen dan die in te schakelen, verder heb je eigenlijk geen omkijken meer naar deze virtuele omgeving. Ook dit VM-platform kun je inschakelen vanuit een PowerShell-venster dat je als administrator hebt opgestart:

dism.exe /online /enable-feature /featurename:VirtualMachinePlatform /all /norestart

Als het goed is, verschijnt ook deze keer heel snel de melding dat de operatie succesvol verlopen is, waarna je Windows nogmaals herstart.

©PXimport

03 Update Linux-kernel

Om er zeker van te zijn dat je met de nieuwste Linux-kernel aan de slag gaat, download je die via de link www.tiny.cc/wslx64. We gaan er wel van uit dat je met een x64-systeem werkt. Mocht je over een ARM64-systeem beschikken, dan heb je de kernel nodig via www.tiny.cc/arm64.

Met een dubbelklik op het msi-bestand start je de installatie: druk op Next, bevestig met Ja en rond af met Finish. Je wilt met WSL 2 aan de slag, dus stel je die in als standaardversie van WSL. Dat doe je vanuit een PowerShell-venster dat je als administrator opstart, met het commando:

wsl --set-default-version 2

©PXimport

04 Installatie Linux-distro

Nu is alles gereed voor de installatie van een heuse Linux-distributie. Immers, wanneer je het commando wsl --list --all uitvoert, zie je dat er voor WSL momenteel nog geen distributies zijn geïnstalleerd. Zo’n installatie vergt een bezoekje aan www.aka.ms/wslstore, of je opent zelf de Microsoft Store vanuit het Windows-startmenu en tikt in de zoekbalk rechtsboven Linux in. Er verschijnen verschillende opties, maar wij gaan voor de installatie van Ubuntu 20.04 LTS. In het kader ‘Insider Preview’ lees je dat er nog andere distro’s zijn voor WSL, maar op het moment van schrijven was Ubuntu 21.04 (LTS) nog niet beschikbaar.

Klik dus maar op Ubuntu 20.04 LTS en druk op de knop Downloaden en vervolgens Installeren (ca. 450 MB). Na afloop druk je op de knop Starten, of je start Ubuntu 20.04 LTS op vanuit het Windows-startmenu. De eerste keer dat je een pas geïnstalleerde Linux-distro start, opent een consolevenster en moet je even wachten tot alle benodigde bestanden zijn uitgepakt op je systeem. Vervolgens wordt je om een new UNIX username gevraagd. Die hoeft niet dezelfde te zijn als je Windows-account, maar je gebruikt het best alleen kleine letters zonder spaties. Geef ook een wachtwoord op.

©PXimport

Insider Preview

©PXimport

05 Installatie Windows Terminal

Toegegeven, deze stap is optioneel, maar biedt wel een handig en veelzijdiger alternatief voor de standaard Ubuntu-terminal: de installatie van de nieuwe Windows Terminal. Ook dit kan vanuit de Microsoft Store. Zoek hier naar Terminal, klik op Windows Terminal en volg de verdere installatie-instructies.

Standaard opent deze Terminal een PowerShell-console, maar via het pijlknopje komen andere opties beschikbaar, waaronder Command Prompt en Ubuntu-20.04. Klik deze laatste aan om een Ubuntu-shell in een nieuw tabblad te openen. Klik nogmaals op het pijlknopje en kies Settings. Hier kun je eventueel Ubuntu-20.04 als Default profile instellen en het standaard aantal rijen en kolommen vastleggen.

©PXimport

GUI-installatie

06 Basiscommando’s

Vanuit deze console kun je ook nagaan of je wel de juiste Ubuntu-versie hebt geïnstalleerd, met uname -a of lsb_release -a.

Verder doe je er goed aan om na de installatie van een distro bronpakketinformatie te downloaden via sudo apt update. Het extra commando sudo staat voor ‘superuser do’ en geeft je de nodige machtigingen om systeemcommando’s op rootniveau te gebruiken. Wanneer je vervolgens apt list –upgradable uitvoert, krijg je een overzicht van de pakketten die in aanmerking komen voor een upgrade. De upgrade zelf voer je dan uit met sudo apt --only-upgrade install <pakketnaam>, bijvoorbeeld sudo apt --only-upgrade install. Om alle pakketten in één keer te upgraden, gebruik je sudo apt upgrade waarna je met y bevestigt.

Een van de standaard geïnstalleerde pakketten is bijvoorbeeld een simpele webserver die je met één commando activeert: python3 -m http.server. Door vervolgens op die pc naar http://localhost:8000 te surfen, krijg je de inhoud van de servermap te zien.

Een compleet nieuw pakket installeren kan ook, met sudo apt install <pakketnaam>. Een leuk voorbeeld is sudo apt install imagemagick. Twijfel je over de juiste naam, dan helpt apt search <zoekterm> je wel op weg. ImageMagick is een krachtige functiebibliotheek voor fotomanipulatie (zie ook www.imagemagick.org/index.php). We houden het hier bij één voorbeeldje:

convert foto1.jpg -crop 800x600+0+0 -rotate 45 foto2.jpg

Dit commando snijdt een foto uit volgens de opgegeven afmetingen en offset, en roteert die vervolgens 45 graden, waarna het resultaat in een ander fotobestand wordt bewaard.

©PXimport

07 Configuratie

We hebben tot nu toe maar één Linux-distributie onder WSL geïnstalleerd (Ubuntu), maar je kunt er op vergelijkbare manier nog andere installeren. Een distro verwijderen is ook altijd mogelijk, met wsl –-unregister <distributienaam>. Je moet dan wel beseffen dat je langs deze weg alle instellingen, data en software verwijdert die rechtstreeks aan die distro zijn gekoppeld. Een ‘verse’ (her)installatie is uiteraard nog altijd mogelijk.

Heb je meerdere gebruikers gecreëerd in een distributie (met sudo adduser <gebruikersnaam>), dan start je die met wsl –-user <gebruikersnaam> voor die gebruiker op. Gebruik het commando <distributienaam> config -default-user <gebruikersnaam> om die distro standaard met een bepaalde gebruiker op te laten starten.

Voor meer geavanceerde configuratie-instellingen kun je nog terecht op www.tiny.cc/wslcfg, onder meer voor het standaard koppelen van stations, waarbij je het configuratiebestand /etcs/wls.conf desnoods zelf creëert (vanuit Ubuntu) met bijvoorbeeld nano /etc/wsl.conf. Of je creëert een globaal configuratiebestand .wslconfig in de map %userprofile%, bijvoorbeeld om de optimale hoeveelheid swapruimte, geheugen en processorkernen toe te kennen aan WSL 2. Meer feedback hierover vind je op www.tiny.cc/wslglob.

©PXimport

08 Wisselwerking

We zeiden al dat Linux via WSL mooi geïntegreerd is in Windows. Dat zie je vanaf Windows 10 build 19603 ook terug in de Verkenner: het navigatievenster heeft er namelijk een herkenbaar icoontje (pinguïn) bijgekregen, waar je in de mappenstructuur van de geïnstalleerde Linux-distro’s kunt navigeren.

Verder kun je de inhoud van het klembord tussen Linux en Windows delen, en Windows-tools rechtstreeks vanuit de WSL-opdrachtregel opstarten: probeer het maar eens met notepad.exe of explorer.exe. Deze Windows-tools worden trouwens op dezelfde manier als native Linux-tools behandeld, zoals uit het volgende voorbeeld blijkt:

ipconfig.exe | grep IPv4 | cut -d: -f2

Hierbij wordt de uitvoer van het Windows-commando beperkt (grep) tot de regels met 'IPv4' en vervolgens worden de ongewenste kolommen weggeknipt (cut).

Ook in de omgekeerde richting zet deze wisselwerking zich door. Je kunt namelijk ook Linux-binary’s vanaf de opdrachtprompt of vanuit PowerShell uitvoeren, via het commando wsl. Om de actuele mapinhoud op te vragen, kun je bijvoorbeeld wsl ls -la uitvoeren, en om je standaard Linux-distributie te updaten hoef je maar wsl sudo apt-get update in te tikken. En ook hier kun je commando’s mixen, bijvoorbeeld:

dir | wsl grep <tekstdeel> of wsl ls -la > mapinhoud.txt.

©PXimport

09 Docker (installatie)

Omdat in WSL 2 een volwaardige Linux-kernel actief is, kun je het gerust ook wat ambitieuzer aanpakken. Wat dacht je van het draaien van heuse Docker-containers?

Download en installeer eerst Docker Desktop for Windows. Zorg dat je het vinkje laat staan bij Install required Windows components for WSL 2 en bevestig met OK. Herstart Windows na de installatie.

Er zijn nu verschillende manieren om na te gaan of Docker Desktop wel degelijk WSL 2 gebruikt. Je kunt hiervoor Docker Desktop opstarten vanuit het Windows-startmenu. Klik vervolgens op het tandwielpictogram en open de rubriek General. Hier zou een vinkje moeten staan bij Use the WSL 2 based engine. In de rubriek Resources / WSL Integration hoort er een vinkje te staan bij Enable integration with my default WSL distro en eventueel ook bij specifieke distro’s (onder additional distros).

Het is overigens geen slecht idee om via de knop Start de tutorial te volgen. Die leidt je in vier stappen door het proces van het klonen van een repository, het bouwen van een image, het opstarten van een container en, na je aanmelding bij Docker Hub, het bewaren en delen van je image.

©PXimport

10 Docker (gebruik)

Laten we nu bij wijze van experiment ook zelf een container-image downloaden van de officiële Docker Hub. We hebben ons oog laten vallen op NGINX, een opensource-tool die uiteenlopende services kan hosten, zoals een webserver of een mediastreamer.

We zetten daarvoor Windows PowerShell in. Hier voer je het commando docker pull nginx uit. Na afloop tik je docker images in voor een lijst met images die op je pc beschikbaar zijn. Vervolgens creëer je een nieuwe container, gebaseerd op het gedownloade NGINX-Docker-image:

docker run –-name docker-nginx -p 80:80 -d nignx

Je krijgt nu de unieke ID van de zonet gecreëerde container te zien en zou de NGINX-webinterface moeten kunnen benaderen via http://localhost[:<poortnummer>]. Om een Docker-container te stoppen, voer je docker stop docker-nginx uit (of docker stop <minimaal-12-eerste-tekens-van-het-id>).

©PXimport

11 WSLg (introductie)

Microsoft heeft duidelijk nog meer in petto voor WSL. Zo kunnen Windows Insider-gebruikers met Windows Preview build 21364 en hoger Linux GUI-apps (graphical user interface) direct in Windows gebruiken. Dit project kreeg de naam WSLg mee; voor een korte introductievideo kun je terecht op

.

WSLg beschikt trouwens ook al over ingebouwde ondersteuning voor gpu-versnelde 3D-graphics. Het is dan wel verstandig om vGPU (virtual GPU) voor WSL ingeschakeld te hebben. Je vindt hiervoor de nodige instructies en drivers voor zowel AMD, Intel als NVIDIA op www.bit.ly/miwslg.

WSLg zit standaard al in WSL 2 als je wsl --install hebt uitgevoerd (zie kadertekst ‘Insider Preview’), bij voorkeur gevolgd door wsl –update (en wsl –shutdown, voor een herstart).

WSlg blijkt al behoorlijk goed geïntegreerd in Windows. Zo is het mogelijk om Linux-apps vanuit het Windows-startmenu op te starten. Ook kun je deze apps vastpinnen op de Windows-taakbalk. Met de toetscombinatie Alt+Tab schakel je snel om tussen opgestarte Windows- en Linux-applicaties, en ook het klembord wordt netjes gedeeld.

©PXimport

12 WSLg (voorbeelden)

Voldoet je systeem aan alle voorwaarden en heb je WSL correct geïnstalleerd, dan kun je eigenlijk al meteen aan de slag met Linux GUI-apps. De volgende voorbeelden kunnen je wellicht inspireren.

Laten we beginnen met de installatie van Nautilus, de grafische bestandsmanager voor de GNOME-desktop. De installatie vergt slechts één commando: sudo apt intall nautilus -y. Na afloop start je de tool met het commando nautilus.

Met hetzelfde gemak installeer je ook Gedit (de standaard teksteditor van GNOME): sudo apt install gedit -y. Om een tekstbestand te bewerken, typ je gedit <pad_naar_bestand>.

Of wat dacht je van GIMP, de opensource-editor voor rasterafbeeldingen? Ook die installeer je via sudo apt install gimp -y en start je simpelweg op met gimp. Hetzelfde geldt voor de VLC media player (sudo apt install vlc -y en vlc) en voor X11 apps, het venstersysteem inclusief een leuke app-collectie (sudo apt install x11-apps y), waarna je de diverse apps kun opstarten met xclock, xeyes, xcalc enz.

Wist je dat ook Microsoft Edge onder Linux draait? Die installeer je als volgt in WSL:

sudo curl https://packages.microsoft.com/repos/edge/pool/main/m/microsoft-edge-dev/microsoft-edge-dev_91.0.852.0-1_amd64.deb -o /tmp/edge.deb

Opstarten doe je met microsoft-edge.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).