ID.nl logo
Zo bewerk je al je foto's met gratis software
© Reshift Digital
Huis

Zo bewerk je al je foto's met gratis software

Hoe mooi een foto ook lijkt zodra je hem hebt gemaakt, het plaatje is altijd nog fraaier te maken. Op smartphones gebruiken we daar apps voor, maar de programma's op onze computers zijn een stuk krachtiger en geven een beter resultaat. In dit artikel behandelen we een aantal gratis fotobewerkers.

Tip 01: App of programma

Foto's die gemaakt zijn met een camera of smartphone, kun je altijd nog mooier maken in een fotobewerker. Zo kun je de kleuren verfrissen, hier en daar een vlekje wegwerken, een spannendere uitsnede maken en de scherpte, belichting en het contrast verbeteren. Nu we steeds meer met onze telefoons fotograferen en we aan goedkope apps gewend zijn, is de bereidheid om veel geld aan een fotobewerker uit te geven flink afgenomen.

Daarom is het prettig dat er ook voor je pc fraaie fotobewerkers bestaan die helemaal gratis zijn. Ze bieden enorm veel mogelijkheden en er zijn professionele resultaten mee te behalen. Bewerken met een app op een smartphone is leuk om een foto snel te verfraaien en meteen online te delen. Met een fotobewerker op de computer heb je meer mogelijkheden en zijn de resultaten beter.

Ook kun je met muis en toetsenbord een stuk secuurder werken dan met een vinger of stomp pennetje op het telefoonscherm. Dat is maar goed ook, want op een groot scherm of echte afdruk is elke onvolkomenheid in je foto's direct te zien.

©PXimport

Tip 01 Een goede fotobewerker hoeft niet veel te kosten. Gratis is nog beter.

Tip 02: Paint.net

Een fotobewerker waarmee je op zeer eenvoudige wijze verbeteringen aanbrengt, is Paint.NET. Anders dan de naam doet vermoeden is dit geen website maar de naam van het programma zelf. Een nadeel is dat je op de downloadwebsite heel goed moet opletten. Er staan veel grote download-knoppen die heel andere software ophalen. Klik alleen ergens op als er duidelijk bij staat dat het om het programma Paint.NET gaat.

Het programma kan automatisch de belichting en de kleuren van een foto optimaliseren. Hiervoor kies je Adjustments / Auto-level. Onder Adjustments kun je er ook voor kiezen om de foto in één klap naar zwart-wit of sepia om te zetten. Sepia is de klassieke oranje-bruine kleur. Valt het resultaat van één of meer bewerkingen tegen, dan kies je Edit / Undo om ze stapsgewijs weer teniet te doen. Dit kan trouwens ook via sneltoets Ctrl+Z.

©PXimport

Tip 02 Een foto omzetten in een klassieke sepia-kleur.

Tip 03: Heldere kleuren

Handmatig de belichting en het contrast naar smaak instellen kan ook. Dit doe je via Adjustments / Brightness/Contrast. Met twee schuifregelaars kun je het effect doseren. De kleuren optimaliseren gaat via Adjustments / Hue/Saturation. Bij de saturation pas je de verzadiging (saturatie) van kleuren aan. Kleuren zijn op die manier eenvoudig feller te maken of juist af te zwakken.

Bij hue verandert het uiterlijk van de kleuren. Zit er een nare kleurzweem over de foto, dan is dat met deze schuifbalk vaak wel te herstellen. Of, zoals dat tegenwoordig met veel apps op de telefoon gedaan wordt, je kunt er ook expres een gaaf kleureffect mee aan je foto's toevoegen.

©PXimport

Tip 03 Expres een kleurzweem toevoegen wordt tegenwoordig veel gedaan, maar bij voeding ziet het er wat apart uit.

Tip 04: Roteren

Staat een foto op de kop of ligt het plaatje op z'n kant, dan roteer je de foto in Paint.NET zodat alles weer netjes rechtop staat. Onder Images in de menubalk vind je opties om de foto te roteren, maar spiegelen kan ook nog.

Camera's en smartphones weten tegenwoordig uit zichzelf wel hoe je de camera vasthoudt, zodat de foto altijd netjes rechtop zou moeten staan. In theorie, want in de praktijk gaat dit nog weleens mis. In dat geval herstel je het met enkele muisklikken in je fotobewerker.

©PXimport

Tip 04 Roteer een foto die niet juist wordt weergegeven.

Tip 05: Retoucheren

Als er op een foto vlekjes of andere onregelmatigheden zitten, haal je die met een fotobewerker eenvoudig weg. Het kan ook zijn dat je iets gewoon uit het plaatje wil weghalen omdat je je eraan stoort. Zoals zwerfvuil op straat of op het gras. Speciaal voor dit retoucheerwerk zit er in fotobewerkers een gereedschap genaamd kloonstempel of retoucheerpenseel. Wij gebruiken er het programma PixBuilder Studio voor.

Klik in het gereedschapsvenster (aan de linkerzijde van het scherm) op het pictogram van een pleister. Dit is het Retoucheerpenseel. Uiterst rechts in het venster Gereedschapsopties stel je met een schuifbalk de grootte van het penseel in. Aan het cirkeltje om de muiscursor lees je de huidige grootte af. Vaak is het makkelijker dit met een sneltoets te doen, zodat je achter elkaar een hele rits plekjes kunt bijwerken. Met de [-toets maak je het penseel steeds een stapje kleiner en met de ]-toets juist groter. Houd de toets ingedrukt om sneller van grootte te veranderen.

©PXimport

Tip 05 Storende objecten en vlekken haal je weg met een retoucheerpenseel.

Tip 06: Repareren

Stel bij kleine vlekjes het retoucheerpenseel net iets groter in dan datgene dat je wil wegwerken. Dan kan het probleem al met één muisklik opgelost zijn. Iets groters repareren door er met ingedrukte muisknop overheen te schilderen mag uiteraard ook.

Je kunt dus altijd kiezen tussen klikken of schilderen. Om iets onzichtbaar te repareren, is het wel nodig dat je eerst het bronmateriaal aanwijst. Dat is een plek in de omgeving van wat je wil wegtoveren waar wel goed beeldmateriaal zit. Ligt er bijvoorbeeld een blikje op het gras, dan klik je eerst met ingedrukte Alt-toets op het gras ernaast.

Daarna klik je pas op het zwerfvuil of schilder je erover. Het gras wordt niet alleen over het blikje heen gekopieerd. Het wordt ook nog eens zo aangepast dat het naadloos in de omgeving opgaat. Een onzichtbare reparatie dus.

©PXimport

©PXimport

Tip 06 Het is de bedoeling dat er onzichtbaar gerepareerd wordt.

Tip 07: Niet rond

Het leuke is dat je het retoucheerpenseel in PixBuilder Studio een heel andere vorm kunt geven. Klik rechts in het venster Gereedschapsopties op het knopje Penseel aanpassen. Met Ronding is het penseel af te platten, desnoods zelfs tot het een streepje is.

Met Hoek kun je het vervolgens schuin zetten. Zodoende is het mogelijk om in zelfs de smalste hoekjes en kleinste openingen te werken met het retoucheerpenseel. Via Hardheid stel je de randen van het penseel in. Door de rand zachter te maken, zal de reparatie vloeiender in de omgeving opgaan, terwijl een hard penseel een meer abrupte overgang geeft.

©PXimport

Tip 07 Kies een penseelpunt die het beste bij de reparatie past.

Tip 08: Zoner Photo Studio

Ook Zoner Photo Studio 16 Free is een fotobewerker waarmee handige bewerkingen mogelijk zijn. Het is wel nodig dat je het programma eenmalig activeert door een e-mailadres op te geven zodra je het programma voor het eerst start. Je krijgt daarna een wachtwoord toegestuurd, waarna je gebruik kunt maken van enkele gratis online diensten, maar dit hoeft niet.

Zoner Photo Studio Free is meteen ook een programma om je complete fotoverzameling te beheren, maar daar gaan wij in dit artikel verder niet op in. Links op het scherm zoek je een map met foto's op, waarna onderin in een filmstrip fotominiaturen verschijnen. Ook is een voorbeeldweergave van de huidige geselecteerde foto te zien in het midden van het scherm. Klik rechtsboven op het tabblad Editor om de geselecteerde foto te bewerken. Je kunt op elk moment terugkeren naar de fotobeheerder door te klikken op Manager.

©PXimport

Tip 08 Met Zoner Photo Studio Free kun je je volledige fotoverzameling beheren.

Tip 09: Snelle bewerkingen

Uiterst rechts op het scherm is een kolom met bewerkingen te zien. Tegen de linkerzijde ervan zit een redelijk onopvallende kolom vol met pictogrammen geplakt. Dit is een gereedschapsvak, zoals we dat in elke fotobewerker tegenkomen. Het heeft dus gewoon een andere plek dan we gewend zijn.

Klik op de bliksemschicht genaamd Quick Edits om een groepje bewerkingen te zien die vaak nodig zijn om een foto te verbeteren. Zoals Exposure waarmee je de belichting van de foto aanpast. De hele foto wordt dan lichter of donkerder. Heb je de belichting aangepast, dan kan het zijn dat de foto nog steeds niet helemaal optimaal belicht is. Het komt namelijk regelmatig voor dat slechts een bepaald deel van een foto te licht of te donker is.

Dan is het beter om alleen die gebieden aan te passen en de rest van de foto met rust te laten. Dat doe je met de schuifregelaars Darken highlights en Brighten shadows. Door alleen aan te bewerken wat echt nodig is, wordt de foto nog mooier.

©PXimport

Tip 09 De lichte en donkere gebieden van een foto zijn apart te verbeteren.

Tip 10: Scherpe details

Naast Contrast is er ook een schuifregelaar genaamd Clarity en die is heel interessant. Die verhoogt namelijk het contrast van alle kleine details, met als gevolg dat de foto plotseling stukken scherper en gedetailleerder oogt. Soms geeft het zelfs een schilderachtig effect. Met Temperature en Tint pas je achteraf de witbalans van de foto aan. Zo is het onder andere mogelijk om foto's die bij lamplicht zijn gemaakt en hierdoor een gele of oranje kleurzweem hebben gekregen, alsnog een natuurlijke kleur te geven.

Ook foto's die gemaakt zijn op een grauwe dag en daardoor wat kleurloos zijn, kunnen er kleurrijker mee gemaakt worden zodat ze meer pit krijgen. Schuif Temperature naar links om een foto gemaakt bij lamplicht af te koelen. Schuif naar rechts om een fletse, te koele foto op te warmen. Met Tint stel je de kleuren daarna nog wat beter bij mocht dat nodig zijn.

©PXimport

Tip 10 Clarity benadrukt allerlei kleine details zodat de foto nog scherper lijkt.

Tip 11: Correcties

Heb je te maken met een foto waarop de horizon of de vloer scheef staat? Klik in het gereedschapsvak dan op Align Horizon. Sleep de gestippelde lijn met ingedrukte muisknop naar de plek waar je de horizon ziet, oftewel een lijn die in de foto straks recht moet komen te liggen.

Na het slepen is het zaak de nu nog horizontale stippellijn schuin te draaien, zodat hij gelijk komt te liggen met de nu nog schuine horizon in de foto. Dat doe je door de bolletjes te verslepen. Alles uitgelijnd? Klik dan op de knop Apply en prompt staat je foto rechtop. Rode ogen van het flitslicht corrigeer je met het gereedschap Red Eye Reduction. Nu is dat effect bij mensen anders dan bij dieren. Mensenogen worden namelijk rood en dierenogen wit.

Naast de gereedschapsbalk kun je bij de opties van dit gereedschap daarom hieruit kiezen door bij Mode: op het juiste pictogram te klikken. Ze heten Remove Red Eye en Remove White Eye. Daarna is het een kwestie van met de muis op elk oog te klikken om de kleur te herstellen.

©PXimport

Tip 11 Een scheve foto staat zo weer rechtop.

Tip 12: Uitsnijden

Wil je af van iets dat zich aan de rand van de foto bevindt, dan raak je dit eenvoudig kwijt door een uitsnede te maken met het gereedschap Crop. Hiermee snijd je één of meer randen weg door een kader te slepen. Zo kan het zijn dat er onnodig veel lege ruimte langs de randen is of dat er dingen te zien zijn die afleiden. Bijvoorbeeld een arm of been van iemand die verder buiten beeld staat of een voorwerp dat de foto een beetje verpest.

Maak eerst een grove selectie. Maak het kader vervolgens precies op maat door de zijden of hoekpunten met ingedrukte muisknop te verslepen. Pas als de selectie helemaal goed is, klik je op Apply.

©PXimport

Tip 12 Via een uitsnede loos je overtollig beeldmateriaal.

Tip 13: Vager of scherper

De gratis fotobewerker die je de meeste creatieve vrijheid geeft is Gimp. Er zijn zeer geavanceerde bewerkingen mogelijk, maar je vindt er uiteraard ook allerlei standaardbewerkingen in terug.

Gimp is wel even wennen, omdat het soms net even anders werkt dan de meeste andere fotobewerkers. Wat al meteen opvalt, is dat er meerdere losse vensters zijn die je vrij over het scherm mag verplaatsen. Ben je meer gecharmeerd van een traditionele weergave, kies dan Vensters / Enkel venster-modus, waarna alles in één programmavenster wordt gegroepeerd.

Met Gimp kan een foto tot in detail bewerkt worden. In het venster Gereedschapskist zie je dan ook enorm veel pictogrammen. Onderaan zit bijvoorbeeld Vervagen/Verscherpen. Dit gereedschap heeft een druppel als pictogram. Door met ingedrukte muisknop te schilderen, vervaag je stukjes van de foto. Houdt de Ctrl-knop tijdens het schilderen ingedrukt, dan verscherp je juist. Zo bepaal je zelf wat extra scherp moet worden of wat waziger mag zijn, met als doel meer nadruk te leggen op wat er belangrijk is in de foto.

Met de gereedschapsoptie Ratio helemaal onder in het gereedschapsvak bepaal je de sterkte van het effect.

©PXimport

Tip 13 Rechts van het schaap hebben we de achtergrond vervaagd, links nog niet.

Tip 14: Bewerken

Met het gereedschap Smeren (een handje met uitgestoken wijsvinger) direct naast het gereedschap uit de vorige tip, lijkt het net of je kleuren vermengt door met een vinger door natte verf te roeren. Het kan bijvoorbeeld gebruikt worden om iets onleesbaar te maken. Een kenteken, adres, of telefoonnummer bijvoorbeeld. Handig als je een foto wil delen, maar niet alles openbaar wil hebben.

Het gereedschap is ook te gebruiken om er een creatieve smeerboel van te maken vanwege het vervagende effect dat het heeft.

Het laatste gereedschap in de kist is Doordrukken/tegenhouden. Overal waar je met dit gereedschap schildert wordt de foto lichter, tenzij je hierbij de Ctrl-toets ingedrukt houdt want dan wordt het juist donkerder. Zo accentueer je delen van een foto door ze extra licht of donker te maken. Met de gereedschapsoptie Belichting onder in het gereedschapsvak stel je de sterkte in. Het is ook te gebruiken om het hoofdonderwerp extra te benadrukken als dat nu nog te veel schuilgaat in de omgeving. Als alles ongeveer even licht of donker is, is het contrast tussen de twee erg laag, zodat het onderwerp niet goed opvalt.

Door een strook achtergrond rondom het hoofdonderwerp af te laten wijken, verhoog je het contrast waardoor het onderwerp er alsnog beter uitspringt. Het is een truc die fotografen al decennialang toepassen.

©PXimport

Tip 14 Maak stukjes van een foto lichter en donkerder voor extra contrast.

Tip 15: Lagen

In Gimp en sommige andere fotobewerkers kun je met lagen werken. Wij gebruiken het om een dubbelopname te maken. Dat zijn twee foto's die verstrengeld zijn, zodat een dubbelbeeld ontstaat. Nadat je de eerste foto hebt geopend, open je een tweede exemplaar via Bestand / Openen als lagen. Tijdelijk zie je alleen de tweede foto, omdat hij bovenop de eerste ligt; als een stapel speelkaarten.

In het venster Lagen rechts op het scherm is te zien dat beide foto's nu ingeladen zijn. Klik eerst op de bovenste foto en daarna ergens in de balk Dekking die zich vlak boven de twee lagen bevindt. Het grijze vlak en het percentage erachter geeft aan hoe transparant de bovenste foto wordt. Door deze doorzichtigheid aan te passen, wordt de onderste foto nu deels zichtbaar. Je stelt zo zelf de mengverhouding in voor de dubbelopname.

©PXimport

Tip 15 Via het lagenpalet maak je een dubbelopname op maat.

Tip 16: Maskers

Je kunt ook een deel van een foto gebruiken voor een dubbelopname. Dat kan door de rest onzichtbaar te maken via een masker. Klik eerst met rechts op de bovenste foto in het venster Lagen en kies de optie Laagmasker toevoegen. Kies White als kleur voor het masker. Activeer vervolgens het gereedschap Penseel in de gereedschapskist.

Eronder zie je twee deels overlappende vierkanten. De bovenste geeft de kleur van het penseel aan. Klik erop en kies zwart. Schilder vervolgens over het stuk van de foto dat je wil verbergen. Om iets weer terug te halen, schakel je over naar wit en schildert er opnieuw overheen. De truc is dat je niet de foto zelf aanpast, maar het masker. Er gaat dus niets verloren en je kunt elke penseelstreek eenvoudig herstellen. Overal waar het masker wit is, is de laag met de bovenste foto zichtbaar. Is het masker zwart, dan is dat deel onzichtbaar.

Belangrijk is dat je voordat je begint met schilderen, eerst in het venster Lagen controleert of er een wit kader rondom het masker zit. Is het kader zwart, klik dan eenmalig op het masker, want anders kalk je over de foto zelf heen en gaat er wel beeldmateriaal verloren.

©PXimport

Tip 16 Met een masker bepaal je welk deel zichtbaar is van een fotolaag.

Tip 17: Bewaren als

Heb je een foto bewerkt? Bewaar de gewijzigde versie dan liever als een nieuw fotobestand. Zo heb je altijd het origineel nog, mocht je in de toekomst een andere versie willen maken. In een fotobewerker kan dit doorgaans via Bestand / Opslaan als of File / Save as. Vooraf een kopie maken mag natuurlijk ook.

In dit artikel hebben we de bewerkingen waarmee je je foto's verbetert, telkens met één gratis programma's uitgevoerd. Dat neemt niet weg dat veel van deze bewerkingen prima met meerdere van de programma's mogelijk zijn. Kijk dus gerust met welk programma je het beste uit de voeten kunt. Zitten je favoriete gereedschappen en bewerkingen verspreid over meerdere programma's? Geen probleem. De fotobewerkers zijn gratis, dus installeer ze gerust allemaal.

Bewaar een foto die je bewerkt tussendoor als een tif- of bmp-bestand en spring op je gemak van het ene naar het andere programma. Wat je in het ene programma bewaart, open je dus gewoon weer in de volgende bewerker. Pas aan het einde sla je de foto als jpg-bestand op. Op die manier behoudt je foto de hoogste kwaliteit.

©PXimport

Tip 17 Sla een foto tussentijds als tif of bmp op en niet als jpg.

▼ Volgende artikel
Slimme tweestapsverificatie: zo werk je met fysieke beveiligingssleutels
Zekerheid & gemak

Slimme tweestapsverificatie: zo werk je met fysieke beveiligingssleutels

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

De meeste beveiligingssleutels wegen slechts een paar gram en kun je altijd meenemen.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Een beveiligingssleutel vormt (vaak samen met een wachtwoord) een solide log-in.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Yubico laat je kiezen tussen onder meer protocol, apptype en sleuteltype.
Meerdere protocollen

Er zijn verschillende producenten van beveiligingssleutels, zoals Feitian, Nitrokey, SoloKeys en Yubico, elk met een divers aanbod. In dit artikel focussen we op de populaire multi-protocol YubiKey 5-serie, die de protocollen FIDO U2F, FIDO2/WebAuthn, OTP, OpenPGP en PIV smartcard ondersteunt (zie ook www.kwikr.nl/yubi5). Zonder ons in technische details te verliezen, gaan we kort in op deze protocollen.

FIDO U2F (Fast IDentity Online Universal 2nd Factor) gebruikt de sleutel als tweede factor naast je wachtwoord. Bij het inloggen raak je de sleutel aan en die bewijst cryptografisch dat jij aanwezig bent. FIDO2/WebAuthn is de algemeen geaccepteerde opvolger van U2F, waarbij je niet alleen een tweede factor kunt gebruiken, maar ook volledig wachtwoordloos inlogt via een uniek sleutelpaar (passkeys). Met OTP (One-Time Password) kan de sleutel een eenmalige code genereren, zoals bij een authenticator-app. Je tikt de sleutel aan en er verschijnt een unieke code die je als extra log-infactor inzet. Met OpenPGP (Pretty Good Privacy) kan de sleutel je private PGP-sleutels opslaan, zodat je bijvoorbeeld e-mails kunt versleutelen en ondertekenen. Met PIV smartcard (Personal Identity Verification) functioneert de sleutel als slimme chipkaart, zoals een bedrijfsbadge. Je gebruikt dit bijvoorbeeld voor digitale handtekeningen, inloggen op Windows-domeinen of VPN-verbindingen. 

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

De beveiligingssleutel is zojuist als tweede factor bij Facebook (Meta) toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Bitwarden vraagt naast je wachtwoord ook om je beveiligingssleutel.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

De beveiligingssleutel is zojuist aan ons Google-account toegevoegd.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Het opzetten van een wachtwoordloze login via je beveiligingssleutel bij Microsoft is wat complexer.
Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Net als veel andere diensten ondersteunt ook Dropbox TOTP (op een beveiligingssleutel) als 2FA-methode.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Je (lokale) wachtwoordkluis is voortaan alleen toegankelijk met je beveiligingssleutel.
Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Heel wat diensten voorzien in (eenmalige) back-upcodes (hier: Google).
▼ Volgende artikel
Review Tefal Snack Collection - klein formaat, veel mogelijkheden
© Tefal
Huis

Review Tefal Snack Collection - klein formaat, veel mogelijkheden

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Uitstekend
Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil bereiden. In de test leverde het apparaat goede resultaten met tosti’s en panini’s; de platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en vaatwasserbestendig. Met zijn kleine formaat, snoeropbergsysteem, 700 watt vermogen, maximale temperatuur van 230 graden en voorverwarm-indicator is het toestel praktisch, al is het grillvlak aan de krappe kant en is de temperatuur niet instelbaar. Per saldo is dit een ruimtebesparende keuze voor tostiliefhebbers die graag variëren.

Plus- en minpunten
  • Compact formaat en makkelijk opbergen
  • Goede grill-prestaties
  • Veel uitbreidingsmogelijkheden
  • Opwarmen duurt zo'n 4 minuten
  • Temperatuur niet instelbaar

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Brand je handen niet!

Gebruik een tang om je tosti's te serveren

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.