Wat is nou het verschil tussen usb-c en Thunderbolt?
Thunderbolt 3 is onlosmakelijk verbonden met usb-c qua connector, maar usb-c kan ook zonder Thunderbolt bestaan. Ook usb 4 kan onderdeel zijn van usb-c. Aan de buitenkant kun je niet zien wat er precies wordt ondersteund. Kortom: wat is nou het verschil tussen usb-c en Thunderbolt?
usb-c is zo ongeveer dé standaard op nieuwe digitale hardware. Je treft de platte connector met afgeronde hoeken aan op laptops, smartphones, tablets, portable gadgets en meer. Eindelijk iets universeels, zou je zeggen. Maar hoewel usb-c een standaard lijkt, is het meer een soort van ‘serviceplatform’. Want usb-c is enerzijds usb 3.x, maar kán tegelijkertijd ook Thunderbolt zijn. En Thunderbolt (3) is dan weer een nog veel snellere seriële poort die bovendien dankzij die snelheid de pci Express-bus uit het inwendige van je computer of apparaat naar buiten brengt (zo zijn er kasten beschikbaar die Thunderbolt 3 ‘omzetten’ naar pcie-slots waar je vervolgens bijvoorbeeld een reguliere videokaart of iets dergelijks in kunt prikken).
Probleem is dat je aan de aansluiting alleen niet kunt zien of het alleen om een usb 3.x-compatibele verbinding gaat, of dat ook Thunderbolt 3 deel uit maakt van het pakket. En om de zaak nog wat gecompliceerder te maken: er zijn ook generaties van usb-c die verschillende snelheden wat usb 3.x betreft ondersteunen. Eén troost: gaat het je alleen om ’t aansluiten van een externe harde schijf, dan maken de snelheidsverschillen gelukkig allemaal niet zo heel veel uit onder de streep. Zeker bij een mechanische harddisk niet.
Hoe dan ook: usb-c is de naam van de mechanische aansluiting, de achterliggende ondersteunde protocollen variëren.
Check de specs (liefst voor aanschaf)
Terug naar de basis. Hoe kun je achterhalen wat de usb-c-aansluiting op jouw apparaat wel en niet kan? Daarvoor moet je echt even de specs van je device induiken, alleen daar staat letterlijk de ondersteunde snelheid vermeld. Usb-c Gen 1 ondersteunt bijvoorbeeld doorvoersnelheden tot en met 5 Gbps, bij Gen 2 is dat al 10 Gbps. Staat er ook Thunderbolt 3 bij vermeld? Dan stijgt die snelheid verder naar tot en met 40 Gbps. Dat laatste is een groot voordeel bij het aansturen van externe beeldschermen met een hogere – bijvoorbeeld 4K – resolutie. Je kúnt ook een extern 4K-scherm via usb-c aansluiten, maar dan maximaal eentje. Bij Thunderbolt 3 kun je veelal meerdere schermen aansluiten, bovendien worden nog weer hogere resoluties ondersteund. Ook geldt dat Thunderbolt 3 ‘native’ hdmi ondersteunt.
Kabelsoorten
Omdat Thunderbolt 3 significant hogere datasnelheden ondersteunt, is ook een ander type kabel noodzakelijk. Je kunt dus géén Thunderbolt-snelheid halen middels een standaard usb-c-kabel. Goed op letten bij de aanschaf dus. Anderzijds heeft het ook geen zin om extra te investeren in een Thunderbolt-kabel als je slechts een usb 3.x-apparaat via usb-c wilt aansluiten. Verder geldt dat de kabellengte bij de goedkopere passieve Thunderbolt 3-kabels bepalend is voor de haalbare snelheid. Wil je de 40 Gbps halen, dan is een kabellengte van maximaal 0,5 meter bruikbaar. Met duurdere actieve kabels (denk aan een paar tientjes) ben je meer flexibel.
Usb snelheden
Usb 3 bestaat inmiddels zoals gezegd in diverse uitvoeringen. De meest recente op moment van schrijven is usb 3.2, ook wel bekend als SuperSpeed+ (usb 3.1 met een maximale doorvoersnelheid van 20 Gbps wordt SuperSpeed genoemd). Superspeed+ ofwel usb 3.2 kent een maximale doorvoersnelheid van 20 Gbps (gemiddeld ergens tussen de 1 en 2,4 Gigabyte per seconde). Nog weer nieuwer is – om de verwarring compleet te maken – usb 4. Dat is de eerste usb-standaard die alleen via de usb-c aansluiting geïmplementeerd is (de 3.x-standaarden zijn ook beschikbaar via de bekende rechthoekige usb-aansluitingen, die dan blauw gemarkeerd zijn). Feitelijk is usb 4 usb met geïntegreerd Thunderbolt 3, vandaar ook dat de maximale doorvoersnelheid van 40 Gbps akelig bekend voorkomt. Inderdaad: het is erg opletten geblazen tegenwoordig met wat uw ‘simpele’ usb-c-connectortje nou precies kan!
Laden
Je kunt via usb-c (meestal) je apparaat ook laden. Datzelfde kan ook met een Thunderbolt 3-capabele usb-c-aansluiting, alleen dan met een hoger vermogen. Nu is er – hoe kan het haast ook anders – wel een praktisch probleempje met laadkabels. Veel fabrikanten optimaliseren hun kabel namelijk óf voor laadsnelheid óf voor doorvoersnelheid. Allebei kan, maar dat kost een extra aderpaar in de kabel afschermen. En dat gebeurt bij de meeste snellaadkabels niet. Sterker nog: dergelijke usb-c-kabels ondersteunen vaak slechts usb 2.0-snelheden (ofwel maximaal 480 Mbps).
Wil je een kabel die én kan (snel)laden én usb 3-snelheden ondersteunt, lees dan heel goed de kleine lettertjes op de verpakking. Vaak staat er in hele grote letters op vermeld dat razendsnel laden (vanzelfsprekend afhankelijk van ’t vermogen van de lader…) mogelijk is en worden mooie PR-termen gebruikt. Tegelijkertijd staat er dan ergens in kleine lettertjes op de achterkant de doorvoersnelheid van slechts 480 Mbps vermeld. Dergelijke kabels zorgen voor bijvoorbeeld strooptrage externe harde schijven. Alleen al er echt 5 Gbps of – liever nog – 10 Gbps doorvoersnelheid op de beoogde laadkabel vermeld staat kun je deze universeel inzetten.
Maar je raadt het al: dergelijke kabeltjes zijn net iets duurder en moeilijker verkrijgbaar. Want een fabrikant verkoopt liever én een laadkabel én een datakabel.
Wat nu?
In de praktijk heb je als eindgebruiker relatief weinig keuze over wat voor mogelijkheden de usb-c poort op een beoogd apparaat kan, dat heeft de fabrikant voor je bepaald. Alleen als je echt het onderste uit de kan wilt halen qua snelheid en mogelijkheden (bijvoorbeeld omdat je een pro bent die beslist externe videokaarten en/of meerdere 4K monitoren wilt gebruiken) is Thunderbolt 3 of USB 4 een must. Thunderbolt 3 (en steeds vaker usb 4) tref je in ieder geval alvast aan op alle recente Mac’s en de betere recente laptops. Een opletpuntje alvorens je tot aanschaf over gaat als je die snelheid echt nodig hebt.
Voor de rest geldt: kies bij voorkeur een computer, smartphone, tablet Chromebook enzovoorts voorzien van tenminste één usb-c aansluiting. Of die wel of geen Thunderbolt 3 of usb 4 ondersteunt is voor het overgrote deel van de gebruikers momenteel (nog) niet zo heel interessant. Wel is het opletten als je besluit om bijvoorbeeld een wat oudere of goedkopere laptop (opruiming!) aan te schaffen. Check dan of daar usb-c op aanwezig is. En zo ja, of die tenminste 10 Gbps ondersteunt.
Dat betekent dat je ook snellere randapparaten (denk aan een rappe externe ssd) op snelheid kunt gebruiken. Al geldt tegelijkertijd dat 5 Gbps voor een externe mechanische harddisk in principe ook snel zat is. Realiseer je simpelweg dat er een hele verborgen wereld aan mogelijkheden schuilgaat achter usb-c, het is beslist niet alleen de connector die – hoewel beeldbepalend – alleszeggend is.