Thunderbolt 3 is onlosmakelijk verbonden met usb-c qua connector, maar usb-c kan ook zonder Thunderbolt bestaan. Ook usb 4 kan onderdeel zijn van usb-c. Aan de buitenkant kun je niet zien wat er precies wordt ondersteund. Kortom: wat is nou het verschil tussen usb-c en Thunderbolt?

usb-c is zo ongeveer dé standaard op nieuwe digitale hardware. Je treft de platte connector met afgeronde hoeken aan op laptops, smartphones, tablets, portable gadgets en meer. Eindelijk iets universeels, zou je zeggen. Maar hoewel usb-c een standaard lijkt, is het meer een soort van ‘serviceplatform’. Want usb-c is enerzijds usb 3.x, maar kán tegelijkertijd ook Thunderbolt zijn. En Thunderbolt (3) is dan weer een nog veel snellere seriële poort die bovendien dankzij die snelheid de pci Express-bus uit het inwendige van je computer of apparaat naar buiten brengt (zo zijn er kasten beschikbaar die Thunderbolt 3 ‘omzetten’ naar pcie-slots waar je vervolgens bijvoorbeeld een reguliere videokaart of iets dergelijks in kunt prikken). 

Probleem is dat je aan de aansluiting alleen niet kunt zien of het alleen om een usb 3.x-compatibele verbinding gaat, of dat ook Thunderbolt 3 deel uit maakt van het pakket. En om de zaak nog wat gecompliceerder te maken: er zijn ook generaties van usb-c die verschillende snelheden wat usb 3.x betreft ondersteunen. Eén troost: gaat het je alleen om ’t aansluiten van een externe harde schijf, dan maken de snelheidsverschillen gelukkig allemaal niet zo heel veel uit onder de streep. Zeker bij een mechanische harddisk niet. 

Hoe dan ook: usb-c is de naam van de mechanische aansluiting, de achterliggende ondersteunde protocollen variëren.

©PXimport

Check de specs (liefst voor aanschaf)

Terug naar de basis. Hoe kun je achterhalen wat de usb-c-aansluiting op jouw apparaat wel en niet kan? Daarvoor moet je echt even de specs van je device induiken, alleen daar staat letterlijk de ondersteunde snelheid vermeld. Usb-c Gen 1 ondersteunt bijvoorbeeld doorvoersnelheden tot en met 5 Gbps, bij Gen 2 is dat al 10 Gbps. Staat er ook Thunderbolt 3 bij vermeld? Dan stijgt die snelheid verder naar tot en met 40 Gbps. Dat laatste is een groot voordeel bij het aansturen van externe beeldschermen met een hogere – bijvoorbeeld 4K – resolutie. Je kúnt ook een extern 4K-scherm via usb-c aansluiten, maar dan maximaal eentje. Bij Thunderbolt 3 kun je veelal meerdere schermen aansluiten, bovendien worden nog weer hogere resoluties ondersteund. Ook geldt dat Thunderbolt 3 ‘native’ hdmi ondersteunt.

Kabelsoorten

Omdat Thunderbolt 3 significant hogere datasnelheden ondersteunt, is ook een ander type kabel noodzakelijk. Je kunt dus géén Thunderbolt-snelheid halen middels een standaard usb-c-kabel. Goed op letten bij de aanschaf dus. Anderzijds heeft het ook geen zin om extra te investeren in een Thunderbolt-kabel als je slechts een usb 3.x-apparaat via usb-c wilt aansluiten. Verder geldt dat de kabellengte bij de goedkopere passieve Thunderbolt 3-kabels bepalend is voor de haalbare snelheid. Wil je de 40 Gbps halen, dan is een kabellengte van maximaal 0,5 meter bruikbaar. Met duurdere actieve kabels (denk aan een paar tientjes) ben je meer flexibel.

Usb snelheden

Usb 3 bestaat inmiddels zoals gezegd in diverse uitvoeringen. De meest recente op moment van schrijven is usb 3.2, ook wel bekend als SuperSpeed+ (usb 3.1 met een maximale doorvoersnelheid van 20 Gbps wordt SuperSpeed genoemd). Superspeed+ ofwel usb 3.2 kent een maximale doorvoersnelheid van 20 Gbps (gemiddeld ergens tussen de 1 en 2,4 Gigabyte per seconde). Nog weer nieuwer is – om de verwarring compleet te maken – usb 4. Dat is de eerste usb-standaard die alleen via de usb-c aansluiting geïmplementeerd is (de 3.x-standaarden zijn ook beschikbaar via de bekende rechthoekige usb-aansluitingen, die dan blauw gemarkeerd zijn). Feitelijk is usb 4 usb met geïntegreerd Thunderbolt 3, vandaar ook dat de maximale doorvoersnelheid van 40 Gbps akelig bekend voorkomt. Inderdaad: het is erg opletten geblazen tegenwoordig met wat uw ‘simpele’ usb-c-connectortje nou precies kan!

Laden

Je kunt via usb-c (meestal) je apparaat ook laden. Datzelfde kan ook met een Thunderbolt 3-capabele usb-c-aansluiting, alleen dan met een hoger vermogen. Nu is er – hoe kan het haast ook anders – wel een praktisch probleempje met laadkabels. Veel fabrikanten optimaliseren hun kabel namelijk óf voor laadsnelheid óf voor doorvoersnelheid. Allebei kan, maar dat kost een extra aderpaar in de kabel afschermen. En dat gebeurt bij de meeste snellaadkabels niet. Sterker nog: dergelijke usb-c-kabels ondersteunen vaak slechts usb 2.0-snelheden (ofwel maximaal 480 Mbps). 

Wil je een kabel die én kan (snel)laden én usb 3-snelheden ondersteunt, lees dan heel goed de kleine lettertjes op de verpakking. Vaak staat er in hele grote letters op vermeld dat razendsnel laden (vanzelfsprekend afhankelijk van ’t vermogen van de lader…) mogelijk is en worden mooie PR-termen gebruikt. Tegelijkertijd staat er dan ergens in kleine lettertjes op de achterkant de doorvoersnelheid van slechts 480 Mbps vermeld. Dergelijke kabels zorgen voor bijvoorbeeld strooptrage externe harde schijven. Alleen al er echt 5 Gbps of – liever nog – 10 Gbps doorvoersnelheid op de beoogde laadkabel vermeld staat kun je deze universeel inzetten.

 Maar je raadt het al: dergelijke kabeltjes zijn net iets duurder en moeilijker verkrijgbaar. Want een fabrikant verkoopt liever én een laadkabel én een datakabel.

©PXimport

Wat nu?

In de praktijk heb je als eindgebruiker relatief weinig keuze over wat voor mogelijkheden de usb-c poort op een beoogd apparaat kan, dat heeft de fabrikant voor je bepaald. Alleen als je echt het onderste uit de kan wilt halen qua snelheid en mogelijkheden (bijvoorbeeld omdat je een pro bent die beslist externe videokaarten en/of meerdere 4K monitoren wilt gebruiken) is Thunderbolt 3 of USB 4 een must. Thunderbolt 3 (en steeds vaker usb 4) tref je in ieder geval alvast aan op alle recente Mac’s en de betere recente laptops. Een opletpuntje alvorens je tot aanschaf over gaat als je die snelheid echt nodig hebt. 

Voor de rest geldt: kies bij voorkeur een computer, smartphone, tablet Chromebook enzovoorts voorzien van tenminste één usb-c aansluiting. Of die wel of geen Thunderbolt 3 of usb 4 ondersteunt is voor het overgrote deel van de gebruikers momenteel (nog) niet zo heel interessant. Wel is het opletten als je besluit om bijvoorbeeld een wat oudere of goedkopere laptop (opruiming!) aan te schaffen. Check dan of daar usb-c op aanwezig is. En zo ja, of die tenminste 10 Gbps ondersteunt. 

Dat betekent dat je ook snellere randapparaten (denk aan een rappe externe ssd) op snelheid kunt gebruiken. Al geldt tegelijkertijd dat 5 Gbps voor een externe mechanische harddisk in principe ook snel zat is. Realiseer je simpelweg dat er een hele verborgen wereld aan mogelijkheden schuilgaat achter usb-c, het is beslist niet alleen de connector die – hoewel beeldbepalend – alleszeggend is.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.