Op 18 februari landde de nieuwste Amerikaanse onderzoeksrobot Perseverance op het oppervlak van Mars. Percy, zoals het toestel liefkozend genoemd wordt, gaat onderzoeken of het milieu van de rode planeet in vroeger tijden vriendelijk genoeg was om leven voort te brengen. Hoe zit dat precies?

O, wat willen we het graag: leven vinden op andere plekken dan de aarde. Zo’n ontdekking zou enorm groot nieuws zijn. Een van de diepste vragen is immers of het leven op aarde een schitterend ongeluk is, of gewoon een proces dat zich in iedere vochtige omgeving onder de juiste temperaturen afspeelt. In dat laatste geval zouden we immers mogen aannemen dat er overal in het heelal exotische levensvormen welig tieren, waaronder mogelijk zelfs wezens die een technologische beschaving hebben opgebouwd.

Maar met leven op andere hemellichamen dan de aarde is het altijd oppassen geblazen. Een theorie is immers gemakkelijk bedacht. Toen telescopen in de achttiende eeuw onthulden dat de planeet Venus geheel omhuld wordt door een dicht wolkendek, was de conclusie snel getrokken. Onder die wolken bevond zich waarschijnlijk een dicht tropisch regenwoud. Ook de planeet Mars moest leven bevatten – intelligent leven zelfs. Wie anders zou immers de kanalen hebben gegraven die vanaf circa 1900 op het oppervlak werden waargenomen?

Vloeibaar water

De beste manier om zulke dromen om zeep te helpen is het sturen van robotverkenners. Vanaf eind jaren zestig stuurden Russische Venera-sondes verbijsterende gegevens over de atmosfeer van Venus naar de aarde. In plaats van een tropisch regenwoud bleek zich onder het wolkendek een hel te bevinden met een temperatuur van 475 graden Celsius bij een druk van 90 atmosfeer. De Venera 7, die in 1970 als eerste van de verkenners op het oppervlak landde, hield het er 23 minuten uit.

Bij Mars lagen de zaken subtieler. De eerste robotverkenners maakten definitief korte metten met de kanalen: die waren er niet. Mars leek eerder op een rode uitgave van de maan, oftewel een dorre woestijn vol kraters. Maar naarmate de foto’s beter werden en de meetgegevens completer, sloeg de teleurstelling weer om in hoop. 

Mars bleek een atmosfeer te hebben, weliswaar een dunne, maar voldoende dik voor weerpatronen. En ja, het was koud op Mars, maar niet héél koud. In theorie zou er op sommige plekken vloeibaar water kunnen stromen. Dat was spannend, want vloeibaar water is immers het medium waarin op aarde alle levensprocessen zich afspelen.

©PXimport

Lange aanloop

Mars werd aldus het belangrijkste doelwit van het planeetonderzoek. De Russische Mars 3 landde er in december 1971, maar gaf binnen 15 seconden de geest. In juli 1976 begon het echte werk met de landing van de Amerikaanse Viking 1, die maar liefst 6 jaar en 116 dagen lang gegevens naar de aarde zou sturen. De Viking kon zich niet over het oppervlak verplaatsen, maar beschikte wel over een graafarm om bodemmonsters te verzamelen. 

Deze monsters werden vervolgens binnen in de Viking onderzocht op tekenen van leven. Die werden wel en niet aangetroffen. Dat wil zeggen: de instrumenten zagen geen bouwstenen van leven in de bodemmonsters, maar wel tekenen van biologische stofwisseling. Dat is een rare paradox, waar onderzoekers tot op de dag van vandaag over kibbelen. De meesten denken dat de tekenen van stofwisseling op een fout berusten, maar uiteraard betwisten anderen dit.

De Vikings vormden een keerpunt. Voordat ze op Mars arriveerden, durfden planeetonderzoekers er in de media op te speculeren dat er weliswaar geen bomen, maar wellicht wel korstmossen op Mars zouden gedijen. De landers maakten duidelijk dat zelfs dat er niet inzat. Het oppervlak van Mars bleek een door kurkdroge stofstormen geteisterde woestenij die permanent gegeseld wordt door kosmische straling. Want anders dan de aarde heeft de rode planeet geen magneetveld en geen dikke atmosfeer om zulke straling tegen te houden. Zelfs het taaiste aardse organisme zou er snel het loodje leggen.

Speuren naar vroeger leven

De ontwerpers van Marsverkenners besloten het daarom over een andere boeg te gooien. Voortaan zouden de apparaten gaan speuren naar tekenen van vroeger leven. Foto’s die gemaakt werden door sondes in een baan om Mars leverden namelijk steeds meer aanwijzingen op voor het bestaan van rivieren, meren en zeeën in een ver verleden, toen Mars nog een veel dikkere atmosfeer had en daarmee een stuk meer op de aarde leek dan nu. 

Een Marsverkenner op wielen zou van dichtbij kunnen snuffelen aan de geologische resten van dat verleden. Aldus werd een generatie van Marsrovers geboren. De kleine, door zonnepanelen aangedreven karretjes Spirit en Opportunity werden de wegbereiders voor de veel grotere rovers Curiosity en Perseverance. Deze hebben het gewicht en de omvang van een kleine personenauto en worden aangedreven door een nucleaire batterij. 

Het landen van deze grote verkenners is geen sinecure. Om het toestel af te remmen van 16.000 tot 0 kilometer per uur zijn achtereenvolgens een hitteschild, een supersonische parachute en een zogenaamde luchtkraan nodig. Dit is een platform dat de rover vanaf 7 meter hoogte zachtjes op het oppervlak neerzet om vervolgens zijn ondergang tegemoet te vliegen. 

Dat leek aanvankelijk een hachelijke techniek, vooral omdat er vanwege de afstand geen rechtstreekse sturing vanaf de aarde mogelijk is. Maar het blijkt goed te werken: de landing van Perseverance verliep afgelopen februari perfect, net als die van Curiosity in 2012. Dit keer werden we bovendien getrakteerd op fantastische filmbeelden van dit huzarenstukje.

Terwijl Curiosity nog altijd in de Gale-krater rondscharrelt, is Percy begonnen aan de verkenning van de Jezero-krater. Dit gebied is zorgvuldig uitgekozen omdat zich er 3,5 miljard jaar geleden een meer bevond. De hoop leeft dat in de oeroude sedimenten tekenen van vroeger leven worden aangetroffen.

De oudste aanwijzingen van leven op aarde bestaan uit gefossiliseerde bacteriekolonies – stromatolieten – van eveneens zo’n 3,5 miljard jaar oud. Dus wie weet! Er zou dan bovendien een kansje bestaan dat deze levensvormen zich onder het oppervlak, waar meer water en minder straling voorkomt, hebben weten te handhaven.

De Jezero-krater zal ook de plek zijn waar de Marsluchtvaart geboren wordt. De automatische Marsdrone Ingenuity, die meereisde in Percy’s buik, zet waarschijnlijk nog vóór het verschijnen van dit nummer zijn eerste beelden op YouTube.

Tekst: Ed Crooneberg

Een stofzuiger kopen klinkt simpel, maar wie zich een beetje verdiept in het aanbod, ontdekt al snel dat er nogal wat te kiezen valt. Eén van de eerste vragen die je tegenkomt: neem je er een mét zak of ga je voor een zakloos model? Beide opties hebben hun plus- en minpunten. We leggen het je allemaal uit, zodat jij weet wat het beste bij je past.

Lees ook: Je stofzuiger onderhouden: dit moet je weten

Stofzuigers met zak: klassiek en krachtig

Stofzuigers met zak zijn de klassieke modellen die we al decennialang kennen. Al het opgezogen vuil en stof wordt hierin opgevangen in een vervangbare stofzak. Zodra de zak vol is, haal je hem eruit en vervang je hem eenvoudig door een nieuwe. Het systeem is bewezen effectief, en veel huishoudens zweren er nog steeds bij – niet voor niets zijn er talloze varianten van op de markt.

Een belangrijk pluspunt van stofzuigers met zak is dat ze vaak net wat krachtiger zijn dan zakloze modellen. De directe luchtstroom tussen de zuigmond en de zak zorgt voor een efficiënte werking en sterke zuigkracht, zeker zolang de zak niet té vol is. Daarnaast is dit type stofzuiger doorgaans hygiënischer. Het stof en vuil blijft netjes opgesloten in de zak, die je in zijn geheel kunt weggooien zonder dat je zelf in contact komt met de inhoud – handig voor mensen met allergieën. Ook maken stofzuigers met zak over het algemeen minder geluid, wat prettig is als je gevoelig bent voor lawaai of bijvoorbeeld graag stofzuigt terwijl er iemand thuiswerkt of slaapt.

©Georgy Dzyura

Lees ook: Waarom een ouderwetse sledestofzuiger nog best handig kan zijn

Toch zitten er ook nadelen aan dit type. Het vervangen van de zakken brengt extra kosten met zich mee, en je moet er maar net aan denken om een voorraadje in huis te hebben. Niets is zo frustrerend als een volle stofzak ontdekken net wanneer je wilt stofzuigen. Bovendien neemt de zuigkracht vaak iets af naarmate de zak voller raakt – iets om rekening mee te houden als je veel of grof vuil opzuigt.

Zakloze stofzuigers: modern en milieuvriendelijk

Zakloze stofzuigers werken anders: in plaats van een stofzak hebben ze een opvangbak of reservoir waarin al het vuil terechtkomt. Vaak zijn dit zogenaamde cyclonische stofzuigers, die gebruikmaken van een ronddraaiende luchtstroom om stofdeeltjes van de lucht te scheiden. Het vuil blijft achter in de bak, de lucht stroomt er gefilterd weer uit.

©Axel Bueckert

Een groot voordeel is dat je nooit meer stofzakken hoeft te kopen. Dat is niet alleen fijn voor je portemonnee, maar ook voor het milieu: minder afval en minder verpakkingsmateriaal. Bovendien zijn de meeste zakloze modellen voorzien van een doorzichtige opvangbak, waardoor je precies kunt zien wanneer het tijd is om deze te legen. En anders dan bij stofzakken, blijft de zuigkracht meestal consistent – ook als het reservoir aardig vol zit.

Toch is het niet alleen maar rozengeur. Het legen van het reservoir kan een stoffige bedoening zijn, zeker als je dat boven de vuilnisbak doet. Voor mensen met allergieën of een stofgevoelige neus is dat geen pretje. Daarnaast vragen zakloze modellen doorgaans wat meer onderhoud: de filters moeten regelmatig worden schoongemaakt of vervangen om te voorkomen dat de zuigkracht afneemt of de motor overbelast raakt. Ook zijn sommige zakloze stofzuigers een stuk luider – niet allemaal, maar het loont zeker om het geluidsniveau (in decibel) van een model even te checken. Alles onder de 60 decibel wordt als stil beschouwd.

Lees ook: Stofzuiger zonder stofzak schoonmaken: zo doe je dat!

©dusanpetkovic1

Wat is uiteindelijk de beste keuze?

De keuze tussen een stofzuiger met zak en een zakloos model hangt vooral af van je persoonlijke voorkeur en levensstijl. Zoek je een stille, krachtige en hygiënische oplossing zonder al te veel gedoe? Dan is een stofzuiger met zak waarschijnlijk de beste optie. Vind je duurzaamheid en gebruiksgemak belangrijker, en heb je geen bezwaar tegen wat extra onderhoud? Dan past een zakloze stofzuiger misschien beter bij je. En anders kun je je nog altijd laten adviseren.

Hoe dan ook: het is slim om gebruikerservaringen te lezen van de modellen die je overweegt. Die geven vaak een eerlijk beeld van de prestaties, het gebruiksgemak én de dingen die je uit de folder niet direct haalt. Zo weet je zeker dat je kiest voor een stofzuiger waar je echt tevreden over gaat zijn – of je nu team zak of team zakloos bent.

WhatsApp blijft met ruime voorsprong het populairste socialmediaplatform van Nederland. Zelfs na vijftien jaar social media verandert daar weinig aan. Nieuwe alternatieven zoals Signal winnen wel aan gebruikers, maar spelen nog geen grote rol in het dagelijks leven, blijkt uit een nieuw onderzoek.

Dat blijkt uit het Nationale Social Media Onderzoek – Tussentijdse rapportage juli 2025, uitgevoerd door Newcom Research & Consultancy. Hiervoor werden 1.536 Nederlanders van 15 jaar en ouder ondervraagd over hun social media-gebruik.

WhatsApp blijft de standaard

Met 13,7 miljoen gebruikers in juli 2025 blijft WhatsApp met afstand het populairste platform. Slechts 2% van de Nederlanders heeft de app van hun telefoon gehaald, en nog geen 1% heeft daadwerkelijk hun account opgeheven. Daarmee is WhatsApp niet alleen alomtegenwoordig, maar ook opmerkelijk stabiel. Sterker nog: in de eerste helft van 2025 kwamen er zelfs nog 200.000 gebruikers bij.

Lees ook: Bezorgd over je privacy? Zo zet je Meta AI uit in je WhatsApp-chats

Signal groeit, maar heeft last van verloop

Signal noteert bijna een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder, en komt nu uit op 1,8 miljoen gebruikers. Op papier een forse groei, maar het platform heeft zichtbaar moeite om gebruikers vast te houden. Van de Nederlanders zegt 5% dat ze Signal ooit geprobeerd hebben, maar er alweer mee gestopt zijn. Ruim 40% van deze afhakers zegt bovendien hun account direct te hebben opgezegd. Signal scoort vooral onder hoger opgeleiden en mensen van middelbare leeftijd (Generatie X).

Lees ook: WhatsApp of Signal: kies je voor meer functies of voor meer privacy?

Nieuwe platforms blijven klein

De veelbesproken nieuwkomers BlueSky en Truth Social maken nog weinig indruk in Nederland. BlueSky telt zo'n 350.000 gebruikers, Truth Social blijft steken rond de 190.000. Beide platforms hebben bovendien net zo veel ex-gebruikers als actieve gebruikers. Ook hier geldt: wie stopt, wist meestal direct het account. De platforms zijn wel bekend, maar weten gebruikers moeilijk aan zich te binden.

©Koshiro - stock.adobe.com

X (voorheen Twitter) verliest verder terrein

X raakt in hoog tempo gebruikers kwijt. In de eerste helft van 2025 haakten opnieuw 430.000 Nederlanders af. Daarmee is het aantal actieve gebruikers gedaald tot 2,3 miljoen. Opvallend is dat de redenen voor vertrek vooral inhoudelijk zijn. Gebruikers zeggen dat ze het platform niet meer vertrouwen, zich er niet meer thuis voelen of het simpelweg niet leuk meer vinden. Nepnieuws, oplichters en negatieve media-aandacht worden veel genoemd, net als de invloed van Elon Musk.

Voorzichtige conclusies

Het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt, is dat er wel iets verandert, maar dat grote verschuivingen uitblijven. WhatsApp blijft veruit het sterkst aanwezig in het dagelijks leven van Nederlanders. Signal groeit, maar weet de loyaliteit nog niet te winnen. Nieuwe initiatieven vinden lastig hun plek. Grote verliezer is X, dat structureel terrein verliest.