Hoeveel beeldschermen gebruik jij inmiddels? Vooral de afgelopen jaren is het gebruik van twee of meer beeldschermen flink in populariteit toegenomen. Windows kent de nodige opties om nog meer plezier te hebben aan zo’n multimonitor-opstelling. Meerdere schermen instellen doe je zo.

We beginnen bij de basis: het afstellen van de verschillende beeldschermen, zodat je alle schermen optimaal kunt gebruiken. Je gebruikt hiervoor het Windows-instellingenvenster (via de toetscombinatie Windows-toets+I). Kies Systeem / Beeldscherm. Voor een optimale werking laat je Windows weten hoe de beeldschermen fysiek ten opzichte van elkaar zijn gepositioneerd. Stem je deze positie goed af, dan kunnen vensters bijvoorbeeld over twee schermen worden gespreid en schuift de muisaanwijzer naadloos van het ene naar het andere scherm.

Kies een beeldscherm en versleep het naar de juiste positie ten opzichte van het andere scherm. Zijn de schermen correct uitgelijnd? Klik op Toepassen. Om te achterhalen welk scherm je aanpast, klik je op Identificeren. Het unieke cijfer maakt duidelijk met welk scherm je te maken hebt. Via Detecteren laat je Windows opnieuw zoeken naar aanwezige beeldschermen. Die functie werkt alleen correct als de schermen zijn ingeschakeld.

©PXimport

Schaal gelijktrekken

Maak je gebruik van beeldschermen met verschillende resoluties? In de praktijk hoeft dat geen probleem te zijn, maar soms liggen de resoluties bijzonder uit elkaar. Zo kunnen schermelementen op het ene scherm groter zijn dan op het andere. Om de weergaven beter op elkaar af te stemmen, pas je de schaal aan.

In de sectie Schaal en lay-out (Windows 10) en Schaal en indeling (Windows 11) kies je de gewenste schaal bij De grootte van tekst, apps en andere items wijzigen. Verander de schaal eerst op het scherm met de hoogste beeldschermresolutie. Als de schaal 100% is, kies je voor een hogere schaal, bijvoorbeeld 150%.

©PXimport

Extra’s voor Windows 11

Maak je gebruik van Windows 11? Deze kent een aantal slimme vernieuwingen dat het gebruik van twee schermen nog interessanter maakt. In het instellingenvenster kies je voor Systeem / Beeldscherm. Klap vervolgens de sectie Meerdere beeldschermen uit. De eerste optie – Vensterlocaties onthouden op basis van de verbinding met een monitor – zorgt ervoor dat je vensters nooit meer kwijtraken. 

Gebruik je een tweede beeldscherm en heb je hierop meerdere vensters geopend? Zodra je het scherm loskoppelt (bijvoorbeeld omdat je je laptop meeneemt), onthoudt Windows welke vensters op het scherm werden getoond. Sluit je het scherm later weer aan, dan worden deze vensters direct hersteld.

Verder vind je de optie Vensters minimaliseren als de verbinding met een beeldscherm wordt verbroken. Die optie zorgt ervoor dat de vensters op een extern scherm razendsnel naar de taakbalk op het overgebleven scherm worden geminimaliseerd, zodra je het scherm loskoppelt. Hiermee voorkom je dat de vensters kwijtraken.

©PXimport

Modi

Bij het gebruik van meerdere beeldschermen kun je kiezen tussen verschillende weergavemodi. Je vindt de opties bij Meerdere beeldschermen. Met de optie Deze beeldschermen dupliceren wordt de inhoud op alle beeldschermen gelijk. Om de werkruimte juist te vergroten, kies je Deze beeldschermen uitbreiden. Hiermee kun je de vensters over de verschillende schermen uitspreiden.

Om tijdelijk één scherm te gebruiken, kun je kiezen voor Alleen weergeven op 1 of Alleen weergeven op 2. Windows hanteert altijd één hoofdbeeldscherm. Het hoofdbeeldscherm is het primaire scherm, waarop onder meer het startmenu wordt getoond. Je kunt zelf het gewenste scherm hiervoor aanwijzen. Selecteer het scherm en kies voor Dit beeldscherm instellen als hoofdbeeldscherm.

Het is overigens altijd mogelijk om op een later moment tussen de verschillende modi te schakelen. We maken hiervoor gebruik van het Actiecentrum. Klik op deze knop en kies Projecteren. Vervolgens kies je tussen Alleen pc-scherm, Dupliceren, Uitbreiden en Alleen tweede scherm. Maak je liever gebruik van het toetsenbord? Druk op Windows-toets+P en herhaal dit totdat de gewenste modus is geselecteerd.

Vensters terugvinden

Mogelijk herken je het: je bent aan het werk op meerdere beeldschermen en besluit een van de schermen los te koppelen. Vervolgens probeer je een geminimaliseerd venster via de Windows-taakbalk weer te openen, maar vliegt het venster uit beeld (naar het eerder ontkoppelde venster). Hoe krijg je dit venster weer terug? 

Druk op Shift en houd deze toets ingedrukt, terwijl je met de rechtermuisknop op de taakbalkknop van het verdwenen programma klikt. Kies voor Verplaatsen. Hierna versleep je de muis, totdat het venster weer in beeld verschijnt.

©PXimport

Oriëntatie aanpassen

Wist je dat je ook de oriëntatie van de beeldschermen kunt aanpassen? Zo kun je een beeldscherm horizontaal (liggend) gebruiken, terwijl je een ander beeldscherm verticaal (staand) gebruikt. Die laatste stand blijkt in de praktijk bijzonder handig als je werkt met lange pagina’s (bijvoorbeeld websites) of grote stukken tekst: je hoeft immers minder te scrollen. Ook voor programmeurs (werkend met vele regels code) kan zo’n verticale stand uitkomt bieden.

Ga naar de sectie Schaal en lay-out (Windows 10) of Schaal en indeling (Windows 11) en kies bij Schermstand voor Liggend. Bovendien heb je de mogelijkheid om de informatie op het scherm te spiegelen: kies dan voor Liggend (gespiegeld) of voor Staand (gespiegeld).

Eenheid

Als je gebruikmaakt van meerdere merken beeldschermen of verschillende typen schermen, is het helaas niet vanzelfsprekend dat elk scherm dezelfde uitstraling heeft. Zaken zoals witbalans en kleurtemperatuur kunnen tussen de schermen onderling verschillen en dat zie je meteen als je de schermen naast elkaar hebt geplaatst. Om de schermen meer een eenheid te laten vormen, kun je hulp van buitenaf inschakelen.

Via https://kwikr.nl/screenbright vind je het gratis programma ScreenBright. Dat eenmaal geopend, kies je voor White background. Vervolgens pas je de kleurtemperatuur en witbalans aan met behulp van de verticale en horizontale schuifjes. Deze stappen voer je op elk beeldscherm uit, zodat de uitstraling één geheel vormt. Eén kanttekening: ScreenBright wordt niet door elk beeldscherm ondersteund. Wanneer dat het geval is, krijg je hiervan een melding.

©PXimport

Tonen taakbalk

Bepaal op welk beeldscherm de Windows-taakbalk moet worden getoond. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Eigenschappen (Windows 10) of Taakbalkinstellingen (Windows 11). Standaard wordt de taakbalk op alle schermen getoond. Bij Taakbalk weergeven op alle beeldschermen zet je de schuif op Uit. Verplaats de taakbalk naar het gewenste scherm: eerst zorg je ervoor dat de taakbalk niet is vergrendeld: klik erop met de rechtermuisknop en controleer of Taakbalk vergrendelen is uitgeschakeld. Versleep de taakbalk naar het gewenste scherm.

In Windows 11 haal je het vinkje weg bij Mijn taakbalk weergeven op alle beeldschermen in de sectie Gedrag van taakbalk. In Windows 11 kun je ook aangeven op welke taakbalk de geopende apps moeten worden getoond. Kies de gewenste locatie bij de optie Bij gebruik van meerdere beeldschermen mijn taakbalk-apps weergeven op. Wil je bijvoorbeeld dat de apps op alle taakbalken worden getoond, ongeacht het scherm waarop ze actief zijn? Kies dan voor Alle taakbalken.

Taakbalk aanpassen

Maak meteen van de gelegenheid gebruik om het uiterlijk van de taakbalk te optimaliseren. Klik erop met rechts en kies Eigenschappen (Windows 10) of Taakbalkinstellingen (Windows 11). Om de balk compacter te maken, kies je voor Kleine taakbalkknoppen gebruiken. Ook bepaal je of gelijksoortige vensters mogen worden gegroepeerd (Taakbalkknoppen combineren).

Verder kun je bij de optie Taakbalkknoppen weergeven op aangeven op welke taakbalk de knoppen moeten worden getoond. Die optie is van belang als je op elk beeldscherm een taakbalkknop toont en er dus sprake is van een hoofdtaakbalk en een subtaakbalk. Tot slot bepaal je hoe de knoppen op de andere taakbalken moeten worden getoond. Kies Altijd, labels verbergen, Wanneer taakbalk vol is of Nooit.

©PXimport

Achtergrond

Je kunt elk beeldscherm dezelfde achtergrond geven, maar je kunt ook kiezen voor een extra brede achtergrond. Die kun je vervolgens over de verschillende beeldschermen spreiden, zodat deze één geheel vormt. Een goede website hiervoor is www.dualmonitorbackgrounds.com. De makers hebben een flinke hoeveelheid achtergronden verzameld, die je over twee of meer beeldschermen kunt plaatsen. Klik op een achtergrond voor de details. Zo zie je onder meer welke resolutie de achtergrond heeft.

Vaak kun je de achtergronden in verschillende delen binnenhalen. Stel de achtergrond in. Gebruik je Windows 10? Open het Windows-instellingenvenster (Windows-toets+I) en kies Persoonlijke instellingen / Achtergrond. In het menu Achtergrond kies je Afbeelding. Klik op Bladeren en kies de gewenste achtergrond. Bij de optie Kies de gewenste weergave kies je vervolgens voor Over meerdere beeldschermen.

Gebruik je Windows 11? Kies in het instellingenvenster voor Persoonlijke instellingen. Bij Achtergrond aan uw persoonlijke voorkeur aanpassen kies je Afbeelding. Klik op Door foto’s bladeren (in de sectie Een foto kiezen) en wijs de afbeelding aan. Tot slot kies je voor Over meerdere schermen bij de optie Afbeelding aanpassen zodat deze op uw bureaublad past.

DisplayFusion

Met het externe programma DisplayFusion pas kun je meer controle uitoefenen bij het gebruik van meerdere beeldschermen. Het programma kost zo’n 30 euro, maar je mag het een maand proberen en hierna gebruik blijven maken van een gelimiteerde versie.

Handig is de optie Monitorvervaging: de schermen die je niet gebruikt, worden daarmee tijdelijk gedimd. Dat zorgt voor een rustige werkomgeving. Kies in DisplayFusion voor Monitorvervaging aanzetten. Bij de optie Monitorvervaging modus kies je voor Vervaag niet-actieve monitors. Hierna kies je kleur die wordt gebruikt bij het dimmen (via Monitorvervaging kleur).

Ook interessant is de optie Triggers. Dit zijn vooraf bepaalde acties die moeten plaatsvinden. Je kunt hier bijvoorbeeld aangeven dat een nieuw geopend venster op scherm één, altijd automatisch wordt verplaatst naar scherm twee. Je kunt de triggers zelf maken. Klik op Toevoegen en bepaal de actie (in ons voorbeeld: Verplaats scherm naar geselecteerde monitor).

Werp hierna een blik op de sectie Muisbeheer. Met de optie Voorkom dat de muiscursor blijft haken bij niet-uitgelijnde monitorranden, zorg je ervoor dat de muis altijd naadloos van het ene naar het andere scherm verschuift. Ook handig: de optie om de muis altijd te kunnen verplaatsen, ongeacht of je het uiterste scherm hebt bereikt. Kies voor Laat de muiscursor naar de andere monitor verspringen via de linkerkant/rechterkant van het scherm (of via de optie Laat de muiscursor naar de andere monitor verspringen via de bovenkant/onderkant van het scherm).

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.