Pc-gamen leeft meer dan ooit. Met de Epic Games Store krijg je wekelijks gratis nieuwe games. De Microsoft Game Pass geeft voor een paar euro per maand toegang tot tientallen games. En de lancering van de Flight Simulator brengt ook een oudere generatie terug naar de pc. Maar mooiere games vragen wat van je computer. We kijken naar de hardware voor de ideale game-pc.

De nieuwste Flight Simulator spelen op een tien jaar oude pc zit er namelijk niet meer in. Misschien heb je dan toch een nieuwe pc nodig. In dit artikel bespreken we waar je op moet letten bij de aanschaf van een compleet nieuwe game-pc. Ook stellen we twee complete systemen samen waarmee zowel de gewone als de fanatieke gamer mee uit de voeten kan.

Betaalbaar advies

Goed nieuws is dat computers de afgelopen jaren flink krachtiger zijn geworden. Voor eenvoudig gebruik voldoet bijna elke pc van de afgelopen vijf jaar. Maar toch is voor het gamen iets recenter fijner. Gelukkig hoeft dat niet meteen een prijzig monster te zijn.

De enorme hype omtrent Nvidia’s nieuwste videokaarten en de GeForce RTX 3080 (700 tot 800 euro) die sneller is dan al het andere tot dusver op de markt, is overigens wel begrijpelijk voor de echte liefhebber. De zwaarste games, zoals Flight Simulator, profiteren absoluut van een extreme pc. Daarom bouwen we ons luxere game systeem om die ultieme videokaart heen.

Alleen voor de prijs van dat ene onderdeel kunnen we ook prima een complete game-pc samenstellen die de meeste games soepel speelt. Tenminste als we de hoge resolutieschermen buiten beschouwing laten. Ons betaalbare advies richten we dan ook maximaal 800 euro. Daarvoor kun je een stevige game-pc kopen, met minimale concessies. Uiteraard nemen we ook het algemene gebruik mee in onze keuze. We gaan er gemakshalve vanuit dat je van je game-pc ook verwacht dat hij in staat is goed te kunnen editten.

Videokaart

Het belangrijkste onderdeel van een game-pc is de videokaart. Er zijn zo ontzettend veel videokaarten beschikbaar dat het ontzettend lastig kiezen is. Niet voor ons high-endsysteem overigens, want de Nvidia GeForce RTX 3080 is simpelweg dé beste videokaart van dit moment voor gamers. Zowel voor gamen op 4K resolutie, als op snelle gameschermen.

Welke RTX 3080 je kiest laten we even in het midden. De beschikbaarheid is op dit moment namelijk problematisch. De beste RTX 3080 is al snel dat model dat daadwerkelijk te koop is, al vind je in onze complete round-up de beste kaarten.

Voor de betaalbare game-pc gaan we uit van een GeForce GTX 1660 Super. Deze kaart kan alle (zwaardere) games afspelen, als je maar op een full hd- of 1080p-monitor speelt. De beste prijs-prestatieverhouding voor een game-pc komt uit rond de 800 euro.

©PXimport

Processor

Een goede processor is onmisbaar voor gamers. De videokaart is weliswaar het hart, maar een trage processor kan je videokaart tegenhouden. Hoewel AMD de laatste jaren betere zakendoet op gebied van processors dan Intel, heeft Intel nog één troef. In gamen zijn ze simpelweg - zij het nipt - de snelste.

Voor onze ultieme game-pc kiezen we dan ook voor een Intel-processor: de Core i7-10700K. Een rappe 8-coreprocessor die op meer dan 5 gigahertz draait en het uiterste uit alle games weet te halen. En die prima uiteraard in staat is alle andere dagelijks activiteiten uit te voeren.

©PXimport

Intel heeft alleen ook één probleem: de prijs-prestatieverhouding. Daarom kijken we voor een betaalbare game-pc naar AMD. Die weet met de Ryzen 5 3600 voor minder dan 200 euro een 6-core, 12-thread-cpu op de markt te zetten. En die kan zowel alles, en vormt geen beperking voor de meeste game-pc’s, in tegenstelling tot de 4-core Intel-cpu’s op dit prijspunt.

Werkgeheugen

Met de extreem lage geheugenprijzen van dit moment is 16 gigabyte de standaard geworden. Eigenlijk is meer ook niet noodzakelijk. Er zijn nauwelijks games die meer kunnen gebruiken, laat staan dat ze er echt van profiteren.

Wij kiezen voor twee geheugenbankjes van 8 gigabyte. Daardoor is het eenvoudig om later nog 16 gigabyte erbij te prikken, mocht dat ooit noodzakelijk zijn. Let wel op de snelheid van het werkgeheugen, vaak is dit 2666 MHz, of 3200 MHz. Vooral AMD-systemen zijn gevoelig voor een snel geheugen.

We kiezen voor beide systemen voor 3200 MHz-geheugen. Dat is niet duurder dan een trager geheugen. In echt snel - en dus prijzig - geheugen investeren, levert toch nauwelijks nog winst op.

©PXimport

Moederbord

Als u een pc bouwt of laat bouwen, is het belangrijk dat het moederbord bij de processor past. Let hierbij op of de socket van de processor en het moederbord overeenkomen. Voor recente Intel-cpu’s, zoals de 10700K, is dat socket 1200. Voor AMD-cpu’s is dat am4.

Het moederbord is verantwoordelijk voor de stroomvoorziening van onder meer je processor, dus een goede kwaliteit is zeker belangrijk. Het vereist wel vergaande technische kennis om dit te kunnen herkennen. Daarvoor hebben wij hier geen ruimte. Wij hebben dan ook simpelweg twee geschikte opties van goede kwaliteit uitgezocht voor onze voorbeeldsystemen. Maar als je twijfelt over een systeem, laat je dan informeren door een expert.

Je kunt zelf wel letten op de features die het moederbord biedt en welke belangrijk zijn voor je specifieke gebruik. Denk aan het aantal usb-poorten bijvoorbeeld of dat er wifi op het moederbord zit.

©PXimport

Behuizing

De behuizing van je game-pc is niet direct cruciaal. Maar een goedkopere behuizing is minder mooi en minder fijn om mee te werken. Je voelt het verschil in kwaliteit al snel. Alleen, mits de koeling voldoende is, gaat op de behuizing bezuinigen niet ten koste van de prestaties.

Voor onze samenstellingen willen we toch iets meer kwaliteit uitzoeken dan kant-en-klaarsystemen. Dat dat niet prijzig hoeft te zijn zien we aan de Phanteks P300A in onze eenvoudigere configuratie. Rond de 50 euro vinden we kasten die compact, mooi en standaard ruim voldoende koeling bieden voor onze configuraties. Voor de high-end-pc kiezen we wel een iets chiquere behuizing, die net wat luxer is afgewerkt en iets meer ruimte biedt voor de grotere videokaart.

©PXimport

Opslag

Hoeveel opslag je nodig hebt is uiteraard subjectief. Sommige moderne games nemen makkelijk tientallen gigabytes in beslag. Een van de populairste games van dit moment, het gratis Call of Duty Warzone, gebruikt zelfs ruim 200 gigabyte.

Een 1 terabyte-ssd is daarom het minimum waar we naar kijken. Gelukkig bieden deze ook de beste prijs-opslagverhouding van dit moment. Zeker de Kingston A2000 die we voor beide systemen kiezen. Beide configuraties staan het uiteraard toe om een grotere ssd toe te voegen als je dat nodig vinden. Die kun je ook later nog toevoegen.

Mechanische harde schijven laten we liever achterwegen. Een ssd zorgt dat de pc vlot start en games ook opstarten. Kortom: zorg dat de game-pc alleen ssd-opslag krijgt.

©PXimport

Koeling

Game-pc’s die al helemaal af zijn, komen met voldoende koeling. Alleen deze kant-en-klare systemen hebben vaak wel een koeling die net voldoende is of te luid is. Een losse A-kwaliteitkoeler voor je processor heeft juist een grote impact op je ervaring. Betere koeling komt zowel de prestaties als levensduur van de onderdelen ten goede, zorgt dat het systeem fluisterstil blijf en is makkelijker te installeren dan een goedkoop alternatief.

Voor het luxe systeem kiezen wij daarom voor een Noctua-koeler, die precies die zaken goed op orde heeft. Wel moet je er altijd opletten dat een koeler in een behuizing past.

Voor ons basissysteem blijven we bij de koeler die AMD standaard meelevert bij de Ryzen-processors. Die is niet de stilste, maar zo drukken we de kosten.

©PXimport

Voeding

Net als het moederbord is een voeding in kant-en-klare systemen een vanzelfsprekendheid: de voeding voldoet in zo’n geval. Toch zijn we er geen liefhebber van, want die voedingen zijn vaak ingericht on een typische garantieperiode (een paar jaar) te overleven, terwijl losse A-kwaliteit voedingen gericht op kwaliteit vijf tot twaalf jaar garantie bieden.

Specifiek voor ons luxere systeem kijken we dan ook naar een goede kwaliteit van de voeding. Die is goed voor de levensduur en de geluidsproductie van de pc, iets wat bij krachtigere componenten zwaarder begint te wegen. We kiezen de Seasonic Focus-voeding, voor een redelijk prijs en met de focus op stilte. Sommige voedingen zoals deze stoppen de ventilator namelijk bij licht gebruik, voor een onhoorbare pc. Er zijn meerdere merken op de markt, maar helaas zijn dat ook veel beunhazen. Helaas is het bijna onmogelijk om dit aan de buitenkant te zien. Volg dus bij voorkeur onze adviezen of laat je informeren door een expert bij aanschaf.

Op een goedkopere machine wegen de kosten van een goede voeding zwaar, maar vanwege het belang van een goede voeding willen we niet inleveren op kwaliteit. De meeste goede merken hebben gelukkig ook betaalbare voedingen die kwalitatief wel goed zijn. Je mist dan wat luxe features, zoals de fan stop of de modulaire kabels, maar je kunt stevig besparen zonder negatieve consequenties voor de levensduur van je game-pc.

©PXimport

Bouw het zelf of laat het bouwen!

De onderstaande systemen zijn onze adviezen voor twee mooie game-pc’s. De eerste biedt de ultieme game-ervaring van dit moment. De tweede de ultieme prijs-prestatieverhouding rond de 800 euro. Alle onderdelen zijn uitgezocht op basis van de huidige beschikbaarheid in Nederland en een goede prijs-kwaliteitverhouding binnen hun eigen segment.

©PXimport

Randapparatuur

Goed gamen vereist natuurlijk ook een goede monitor en randapparatuur, en die hoeven niet direct duur te zijn. We geven nog enkele adviezen die je vrij kunt combineren met de bovenstaande systemen.

Beeldscherm

Een goede gamemonitor kenmerkt zich met een hoge refresh rate, het liefst 144Hz of hoger. De daadwerkelijke ervaring en beeldkwaliteit is alleen lastig uit de specificaties op te merken. Maar is uiteindelijk wel leidend in de ervaring. Daarom is het specifiek voor gamingmonitoren dan ook cruciaal om op reviews te vertrouwen.

Ons instapadvies is de ASUS VG279Q. Dit is een betaalbare 1080p 144Hz-monitor die wél vlot is, een redelijke kleurprestatie biedt en uiteraard ook niet te veel kost (199 euro). Daarbij is er Freesync- en G-Sync-support (onofficieel), waardoor je ook een soepeler beeld houdt. Een leuke combi met onze betaalbare game-pc.

De Gigabyte G32QC (369 euro) is onze aanrader als het iets meer mag kosten, maar als je ook meer verwacht. Deze 32” 1440p 165Hz-monitor is lekker groot voor een intense game-ervaring. En de monitor is goed bruikbaar voor serieuze taken zoals editten. Ook deze is voorzien van Freesync- en G-Sync-support.

Mocht geld geen bezwaar zijn, dan kijken we naar de LG38GN950-B (1.399 euro). Deze grote 38” ultrawide met hoge 3840x1600 resolutie en een 160Hz refresh rate is zowel ultiem in games, zeker simulaties, als ultiem voor professioneel gebruik. Voor als je écht het beste zoekt.

©PXimport

Toetsenbord en muis

Een goed toetsenbord en muis zijn eveneens onmisbaar, zeker als je veel uren maakt. Wat je zelf fijn vindt is natuurlijk grotendeels subjectief en daarom is het lastig om er advies in te geven. Wij raden je dan ook aan om je in een winkel te oriënteren, zowel voor de muis als het toetsenbord. Zo ontdek je welke vormen je wel of niet aanspreken.

De Cooler Master MM710 (49 euro) is een goed startpunt voor een uitstekende, vederlichte muis voor gamers. Of kijk naar de Logitech G502 Hero (59 euro) voor een goede allrounder.

Als toetsenbord is de Corsair K70 RGB MK.2 (149 euro) het complete gaming toetsenbord van dit moment: mechanisch, rap, en uiteraard met rgb-verlichting. Zoeken we een balans tussen goed en betaalbaar, dan kijken we naar de Cooler Master CK350 (59 euro), een van de voordeligste toetsenborden die niet inlevert op de daadwerkelijke game-ervaring.

©PXimport

Headset

Een goede game ervaring profiteert van goed geluid. Het verschil tussen een écht goede headset en een instapper is zo groot dat u, eenmaal gewend, nooit meer instapmodellen wilt overwegen.

De Logitech G Pro X (106 euro) is de headset met de beste balans op zijn prijspunt: goed geluid, comfort, en een uitstekende microfoon. Comfort is subjectief, maar Logitech weet hoe ze een headset voor praktisch iedereen moeten maken.

Voor onze game-pc op budget is de Steelseries Arctis 1 (55 euro) een fijne instapper. Die zit licht op het hoofd en klinkt goed erg goed voor de prijs.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf mobiele airco's voor op de slaapkamer gevonden die beschikken over een slaap- of comfortstand of die extra stil zijn. Ideaal voor wie 's nachts een koele kamer wil, zonder wakker te hoeven liggen van het geluid.

De'Longhi PAC EM90 Silent

Als je op warme zomernachten echt stil wilt slapen, is de De'Longhi PAC EM90 Silent een uitstekende keuze. Deze mobiele airco is uitgerust met een zogenoemde Stille functie. Het koelvermogen van 2600 W (9800 BTU) maakt hem geschikt voor ruimtes tot circa 90 m³, ruim voldoende voor de meeste slaapkamers. Verder beschikt hij over drie snelheidsstanden, een aparte ontvochtigingsfunctie tot 46 liter per dag en een handige 12-uurs timer. Door de zwenkwieltjes en geïntegreerde handgrepen is de airco makkelijk te verplaatsen, terwijl het compacte ontwerp ervoor zorgt dat hij in vrijwel elke kamer past. Je bedient hem via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: grote slaapkamers, ontvochtigen, langdurig gebruik
Bijzonderheden: stille functie, afstandsbediening, energieklasse A

Everglades EV9051

De Everglades EV9051 is een compacte en energiezuinige mobiele airco met een koelvermogen van 2350 W (8000 BTU), goed voor ruimtes tot ongeveer 60 m³. Dat maakt hem bij uitstek geschikt voor slaapkamers of kleinere woonkamers. Dankzij de comfortstand is dit model zeer geschikt voor gebruik tijdens de nacht. De airco is voorzien van twee ventilatiestanden, een ontvochtigingsfunctie en een handige 24-uurs timer. Met de meegeleverde afstandsbediening stel je eenvoudig je gewenste instellingen in. De energieklasse A garandeert bovendien dat hij efficiënt met stroom omgaat. Zijn lichte gewicht en wieltjes zorgen ervoor dat je hem zonder moeite verplaatst van de ene naar de andere kamer.

Toepassingen: middelgrote slaapkamers, flexibel gebruik overdag en 's nachts
Bijzonderheden: comfortstand, timer, afstandsbediening, energieklasse A

Whirlpool PACB29HP

De Whirlpool PACB29HP is meer dan een mobiele airco – het is een alleskunner. Naast verkoelen (2650 W, 9000 BTU) kan dit model ook verwarmen, waardoor je hem het hele jaar door kunt gebruiken. De geavanceerde 6th Sense-technologie meet constant de kamertemperatuur en past automatisch het vermogen aan om de ingestelde temperatuur te behouden. Naast een Slaapmodus heeft hij ook nog een Silent Modus, waarmee het display wordt uitgescakeld en het geluidsniveau met 30% wordt verminderd. Ideaal dus voor voor in de slaapkamer. De PACB29HP is energiezuinig met zijn A+-label en biedt verder een automatische modus, ventilatiefunctie en een Jet-modus voor snelle verkoeling. Ook hier gaat de bediening via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: slaapkamers tot ±60 m³, verwarmen en koelen, automatische klimaatregeling
Bijzonderheden: 6th Sense-technologie, slaap- en jetmodus, energieklasse A+

Inventum AC125W

Zoek je een mobiele airco met extra power, dan zit je goed met de Inventum AC125W. Dit model beschikt over een indrukwekkend koelvermogen van 3200 W (12000 BTU), goed voor ruimtes tot zo'n 105 m³. Dankzij de slaapfunctie, waarbij langzaam aan steeds minder functioneert, het display automatisch wordt gedimd en en de windsnelheid op de laagste stand staat,  is hij desondanks zeer geschikt voor gebruik in de slaapkamer. De AC125W is uitgerust met een 3-in-1-functie: naast koelen kan hij ook ventileren en ontvochtigen. Dat maakt hem ook nuttig op vochtige dagen. De airco wordt standaard geleverd met een luxe raamafdichtingskit en een afstandsbediening. Het geluidsniveau ligt tussen de 52 en 65 dB, afhankelijk van de gekozen stand.

Toepassingen: grote slaapkamers, multifunctioneel gebruik
Bijzonderheden: stille slaapstand, luxe raamafdichtingskit

AEG AXP26U338CW (ChillFlex Pro)

De AEG ChillFlex Pro is een stijlvolle en stille mobiele airco met een koelcapaciteit van 2600 W (9000 BTU), bedoeld voor ruimtes tot circa 40 m³. In slaapstand verlaagt hij automatisch de ventilatorsnelheid en verhoogt hij de ingestelde temperatuur in twee stapjes van 1°C, zodat je lichaam zich aanpast aan een natuurlijk koelverloop. Deze functies maken hem bijzonder comfortabel voor nachtelijk gebruik. Verder beschikt de deze mobiele airco over een ontvochtigingsfunctie, ventilatiemodus met vier standen, afstandsbediening en een programmeerbare timer. Hij maakt gebruik van milieuvriendelijk R290-koelmiddel en is voorzien van energielabel A.

Toepassingen: ruime slaapkamers, stil en milieuvriendelijk koelen
Bijzonderheden: intelligente slaapstand, R290-koelmiddel, strak design

Iedereen die met Windows werkt, kent het wel: ineens een blauw scherm, en dan… niets meer. Het beruchte Blue Screen of Death (BSOD) hoort al sinds de jaren 90 bij Windows als pindakaas bij brood. Maar daar komt nu verandering in: het blauwe scherm gaat verdwijnen.

Het Blue Screen of Death bestaat al sinds de jaren 90. In Windows NT verscheen het voor het eerst in zijn bekende vorm: witte foutcodes op een felblauw vlak. De melding verscheen bij serieuze systeemfouten, vaak veroorzaakt door een kapotte driver of instabiele hardware. In latere versies kwamen er ook een verdrietige emoticon :( bij en, sinds 2016, een QR-code die naar een informatiepagina leidde. Hoewel er weinig dingen zo frustrerend zijn als een BSOD, is-ie ook handig: de foutmelding en STOP-code* die erop staan, kunnen je namelijk helpen om te achterhalen wat er precies aan de hand is. Maar nu gaat het dus verdwijnen …
*Scrol naar beneden voor een overzicht met de meest voorkomende foutmeldingen/STOP-codes en hun betekenis.

©PXimport | Reshift Digital BV

Op zwart

Het is gelukkig iets minder dramatisch dan je denkt: Microsoft gaat het blauwe scherm vervangen door een zwarte variant. Het nieuwe ontwerp oogt rustiger, zonder QR-code of icoontjes, en toont direct de foutcode en de driver die mogelijk de oorzaak is. Handig voor wie het probleem wil opzoeken of oplossen.

De nieuwe interface is vanaf later deze zomer beschikbaar op alle computers die draaien op Windows 11 versie 24H2. Naast het zwarte scherm wordt ook het meldingsscherm dat je ziet bij onverwachte herstarts vernieuwd. Dat sluit beter aan op de rest van Windows 11, is overzichtelijker en verdwijnt vaak al binnen een paar seconden.

©Microsoft

Waarom deze verandering?

Volgens Microsoft draait het om duidelijkheid. Het scherm moet beter laten zien of het probleem in Windows zelf zit, of in een externe component. Dat scheelt tijd bij het zoeken naar de oorzaak. Zeker na de wereldwijde CrowdStrike-storing van vorig jaar – waarbij miljoenen computers vastliepen door een fout in beveiligingssoftware – wil Microsoft de foutafhandeling beter en sneller maken.

Quick Machine Recovery

Naast het nieuwe scherm introduceert Microsoft ook Quick Machine Recovery (QMR). Deze functie is bedoeld voor situaties waarin een pc helemaal niet meer opstart. Via de herstelomgeving van Windows kan het systeem dan automatisch reparaties uitvoeren, zonder dat je handmatig iets hoeft te doen of een expert hoeft in te schakelen.

QMR wordt later dit jaar beschikbaar op alle apparaten met Windows 11 versie 24H2. Op Home-edities staat het standaard aan. De functie wordt op dit moment al getest in het Beta Channel van het Windows Insider-programma, zodat Microsoft nog kan bijschaven waar nodig.

Wat merk jij ervan?

Voor de meeste mensen betekent dit vooral dat de foutmelding bij een crash er straks anders uitziet. Maar het belangrijkste verschil zit onder de motorkap: Windows toont duidelijker wat er misgaat en kan zichzelf sneller herstellen. In de volksmond zal er – denken wij – overigens weinig veranderen: Blue of Black, het zal een BSOD blijven.