Met hun 30-series videokaarten brengt Nvidia een nieuw topmodel videokaart uit voor gamers. Een nieuwe generatie betekent betere prestaties in games, mooie nieuwe features, en natuurlijk de prangende vraag of het tijd is om te upgraden. Na een paar lange, pittige dagen op de pijnbank mogen wij onze conclusies opmaken.

4K-gaming is iets waar we al jaren naar uit kijken. En dan niet op een magere 30 frames per seconde zoals consoles doen, of op lage grafische instellingen. 4K Gamen in de allernieuwste games, met alle grafische pracht en praal, en dan met hoge, soepele framerates. Sorry console liefhebbers, maar de PlayStations en Xboxen van deze wereld kregen dat echt niet voor elkaar. De beste videokaart tot dusver, de ca. 1200 euro kostende GeForce RTX 2080 Ti wist dat wel aardig te doen, maar kwam in sommige titels nog net wat kracht tekort. De onlangs aangekondigde en vanaf morgen verkrijgbare GeForce RTX 3080 moet volgens Nvidia dé kaart voor 4K-gamen worden. Wij hebben de Nvidia GeForce RTX 3080 Founders Edition getest om te achterhalen of dat echt zo is.

©PXimport

©PXimport

Eindelijk echt goed 4K Gamen

De 720 euro kostende Nvidia GeForce RTX 3080 Founders Edition blijkt ca 25 procent sneller dan de snelste RTX 2080 Ti uitvoeringen, en is daarmee de eerste videokaart die alle games die wij testen op 4K, hoge settings en boven de 60 FPS wist te houden. De performance verbeteringen ten opzichte van de ooit even dure RTX 2080 SUPER liggen zelfs rond de 60 procent op deze resolutie. Zo'n grote stap vooruit hebben we lange tijd niet gezien. Echt comfortabel 4K gamen is daarmee in één klap een echt serieuze hobby geworden.

©PXimport

Alle effecten aan

Positief is ook dat de games die gebruik kunnen maken van Nvidia’s paradepaartje, real time ray tracing, dit ook kunnen doen op deze resolutie. Ray tracing voegt betere visuele effecten toe, vooral op gebied van realistische schaduwen en verlichting, maar is enorm intensief om weer te geven. Dankzij een techniek genaamd DLSS, Deep Learning Super Sampling, kunnen RTX kaarten deze performance impact verzachten door de game op een iets lagere resolutie te renderen, en vervolgens via AI op een hogere resolutie weer te geven. En, die techniek werkt uitstekend. DLSS is een complex onderwerp, maar in onze ervaring kan je het simpelweg aanzetten en zal je het verschil met een “echt” 4K beeld nooit zien.

©PXimport

Goed voor 1440p, overkill voor 1080p

Bezitters van snelle Quad HD monitoren mogen ook niet klagen, zij zien prestatieverbeteringen rond de 50 procent boven de huidige RTX 2080 kaarten. Daarmee zien we deze videokaart alle titels op deze resolutie spelen met hoge framerates. Vaak op 144 FPS, soms nog flink meer.

©PXimport

Speel je nog op een 1080p monitor, dan is de meerwaarde beperkt, en is een 720 euro kostende videokaart eigenlijk geen gebalanceerde keuze. Esporters zijn een uitzondering, want voor hen kan elk beetje extra prestatie het verschil maken tussen winnen of verliezen, en zeker als dat impact heeft op het inkomen wil je al snel het beste. Wil je echt het maximale uit een 240 Hertz of zelfs 360 Hertz scherm halen, dan is een RTX 3080 dus wel de moeite. Dat is echter een specifieke niche, en ons advies is dat “normale” gamers met lagere resolutie monitoren wachten op RTX 3060 en 3070 kaarten later dit jaar.

©PXimport

Stroom en de nieuwe 12-pin kabel

Meer prestaties gaan vaak samen met een hoger verbruik, maar de overstap van Nvidia van een 12nm TSMC proces naar een 8nm chip geproduceerd door Samsung, brengt ook efficientieverbeteringen met zich mee. Met een ca. 320 Watt verbruik lust de RTX 3080 wel een slokje, maar verbruikt hij ruim minder dan de RTX 2080 Ti, en dat met een flinke prestatieverbeteringen. De RTX 2080 Ti zat al snel tegen de 350 Watt voor een rappe variant, en die komt hier dus niet bij in de buurt. Nvidia heeft dus zeker een grote slag geslagen wat efficiëntie betreft.

Zoek je een nieuwe voeding, dan is een A-kwaliteit 650 Watt voeding of hoger aan te raden. Ons gemiddeld verbruik in gaming ligt rond de 420 Watt, maar op sommige momenten verbruikte onze RTX 3080 en Intel Core i9 combinatie ruim 600 Watt. Hoge pieken dus, waardoor een goede voeding wel een must is.

Koop je de Founders Edition van Nvidia, dan zal je daar een nieuwe, 12-pin voeding aansluiting op aantreffen. Dit is geen aansluiting die op de meeste voedingen zit, dus levert Nvidia een adapter mee waardoor je er gewoon twee 8-pin aansluitingen op kwijt kan. Hierdoor zijn bestaande voedingen dus wel compatible. In de toekomst verwachten we dat meer voedingen deze nieuwe aansluiting direct zullen integreren.

Nieuwe features

Met een nieuwe generatie videokaarten volgen ook wat nieuwe features. Zo brengt Nvidia Reflex uit, een techniek om de latency van je game te verlagen. Dat wil dus zeggen dat ze niet alleen hogere framerates willen pushen, maar dat elk beeld daadwerkelijk sneller op je beeld verschijnt. Dit is iets wat we echter pas op een later tijdstip zelf kunnen testen en verifieren.

©PXimport

©PXimport

Broadcast is een feature waar je wel direct gebruik van kan maken. Met deze tool is het mogelijk om achtergrondgeluiden uit je microfoon weg te filteren. Dit werkt eveneens uitstekend, en is handig als je in jouw communicatie te maken hebt met vervelend achtergrondgeluid. OF je nu aan het game streamen bent of simpelweg je zakelijke zoom meeting aan het houden bent, met de Broadcast feature kan je dit filter eenvoudig toepassen. Dezelfde tool brengt ook extra features naar je webcam, zo kan hij de achtergrond verwijderen alsof je een green screen hebt, of je kan de achtergrond simpelweg iets verzachten voor een rustiger cq minder rommelig beeld.

Ook het design van Nvidia is nieuw, en vooral indrukwekkend met zijn volledig metalen design.. De koeler met één blower-stijl fan aan de linkerkant, en één fan rechts die lucht direct naar boven plaatst is zowel opvallend als interessant. Hoewel deze indeling prima werkt in een typische case, zal dat niet in alle compacte behuizingen zo zijn. Zo bleek de NZXT H1, een super compacte ITX toren, de 2e fan af te sluiten, met prestatieverlies tot gevolg. Heb jij een niche behuizing, let dan goed op of de ventilatoren dan wel ruimte hebben om te ademen.

©PXimport

Conclusie

Met een prijs van 720 euro, en een grote prestatieverbetering ten opzichte van de 1200 euro kostende RTX 2080 Ti, is de RTX 3080 direct aantrekkelijk voor iedereen die graag ultieme prestaties zoekt. Het is simpelweg de snelste videokaart op de markt, en vooralsnog verwachten we dat daar niet veel verandering in gaat komen. Alleen de RTX 3090 zal er boven komen, maar die zal dubbel zo duur zijn en buiten bereik van zelfs de fanatiekere gamer. Top prestaties, en geen concurrentie, maakt de RTX 3080 dus de go-to ultieme videokaart van dit moment, zeker als je graag op 4K wilt gamen.

Mocht de prijs nog iets te hoog zijn voor je smaak, in oktober verwachten we de kleinere broertjes, de RTX 3070, en vermoedelijk ook een RTX 3060 of RTX 3060 Ti. Zoek je een nieuwe videokaart maar is een RTX 3080 onbereikbaar, dan adviseren we je nog een paar weken te wachten. Ook de rest 30-serie gaat de huidige generatie videokaarten vermoedelijk ook met marge achter zich laten. De Nvidia GeForce RTX 3080 Founders Edition is morgen via de webshop van Nividia verkrijgbaar. Kaarten van andere fabrikanten met een eigen kaartontwerp komen ook deze week op de markt.

Als je alles uit je staafmixer wilt halen, moet je wel weten hoe je ermee om moet gaan. Met deze tips krijg je niet alleen de beste (lees: lekkerste) resultaten, maar gaat je staafmixer ook langer mee. Win-win! 

Lees ook: Dit kun je allemaal (nog meer) met een staafmixer

Tip 1: Ingrediënten voorsnijden

Hoewel staafmixers erg krachtig kunnen zijn, hebben ze ook relatief kleine mesjes. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een blender kan het voor een staafmixer daarom lastig zijn om grote stukken goed en gelijkmatig te verpulveren. Je kunt je staafmixer dus een handje helpen door je ingrediënten van tevoren in kleinere stukken te snijden. Hiermee verklein je de kans op klonten of stukjes in je soep of saus én raken de messen minder snel overbelast. 

Tip 2: Let op het vermogen

Het is altijd belangrijk om rekening te houden met het vermogen van je staafmixer, want dat bepaalt welke ingrediënten het apparaat kan pureren. Het pureren van harde ingrediënten zoals noten of ongekookte groenten met een staafmixer met een laag vermogen gaat hoogstwaarschijnlijk niet lukken. Of het lukt wel, maar met een overbelaste motor tot gevolg. Voor harde ingrediënten is vaak een vermogen van minstens 600 watt nodig. Wil je vaak en veel gaan pureren, kies dan voor een vermogen van minstens 1000 watt. Maar let ook op het toerental, oftewel het aantal rotaties per minuut (RPM). Een staafmixer kan namelijk een laag vermogen hebben, maar wél een toerental van minstens 10.000 RPM. Dan is hij alsnog krachtig genoeg om harde ingrediënten te pureren. 

©Khaletski Siarhei | goffkein.pro

Tip 3: Niet te lang pureren

Lang achter elkaar pureren is funest voor de messen en de motor van een staafmixer. Beter is om in pulsen te pureren, waarbij je de motor tussen het pureren door steeds een paar seconden laat rusten. Vooral bij dikkere mengsels, zoals notenpasta, smoothies en dikke soepen, is dit belangrijk. Het is afhankelijk van het vermogen van een staafmixer hoe lang hij achter elkaar kan pureren. Vaak staat dit aangegeven bij de specificaties. Heb je geen idee? Pureer zachte ingrediënten dan niet langer dan 1,5 minuut en harde ingrediënten niet langer dan 45 seconden. Maakt je staafmixer een raar geluid of wordt hij erg warm, stop dan meteen met pureren. Dit zijn signalen dat het apparaat overbelast is. 

Tip 4: De juiste snelheid

De meeste staafmixers hebben meerdere snelheidsstanden en dat is niet zonder reden. Zo heb je voor het fijn pureren van dikkere mengsels en harde ingrediënten vaak een hogere snelheid nodig dan voor lichte bereidingen. En de turbostand kan handig zijn om harde ingrediënten kort maar krachtig te verpulveren of om een extra gladde soep te maken. Soms wil je een combi van snelheden gebruiken. Je begint bijvoorbeeld met een lage snelheid om spatten in de keuken te voorkomen en bouwt vervolgens geleidelijk op naar een hogere snelheid voor een glad resultaat. 

Tip 5: Ronddraaiende beweging

Beweeg je je staafmixer tijdens het pureren altijd gewoon op en neer? Op zich niks mis mee, want pureren doet het apparaat toch wel. Maar wil je zeker weten dat je geen plekken overslaat, maak dan tijdens het op en neer gaan óók een cirkelvormige beweging. Want op een mayonaise met klontjes zit natuurlijk niemand te wachten. 

©VI Studio

Tip 6: Schoonmaken

Een staafmixer neemt je veel werk uit handen, maar daar moet je wel iets voor terugdoen. Een staafmixer die niet goed schoongemaakt wordt, zal sneller vastlopen door aangekoekte etensresten. De motor moet dan tijdens het pureren harder werken en zal waarschijnlijk sneller overbelast raken. Daarnaast is een vieze staafmixer natuurlijk niet zo hygiënisch. Wil je geen bacteriën en nare geurtjes in je verse soep, maak je staafmixer dan na elk gebruik goed schoon. Dat kost je nauwelijks moeite: laat het apparaat even draaien in een maatbeker met warm water en wat afwasmiddel of doe hem, als dat kan, in de vaatwasser.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl: