Met hun 30-series videokaarten brengt Nvidia een nieuw topmodel videokaart uit voor gamers. Een nieuwe generatie betekent betere prestaties in games, mooie nieuwe features, en natuurlijk de prangende vraag of het tijd is om te upgraden. Na een paar lange, pittige dagen op de pijnbank mogen wij onze conclusies opmaken.

4K-gaming is iets waar we al jaren naar uit kijken. En dan niet op een magere 30 frames per seconde zoals consoles doen, of op lage grafische instellingen. 4K Gamen in de allernieuwste games, met alle grafische pracht en praal, en dan met hoge, soepele framerates. Sorry console liefhebbers, maar de PlayStations en Xboxen van deze wereld kregen dat echt niet voor elkaar. De beste videokaart tot dusver, de ca. 1200 euro kostende GeForce RTX 2080 Ti wist dat wel aardig te doen, maar kwam in sommige titels nog net wat kracht tekort. De onlangs aangekondigde en vanaf morgen verkrijgbare GeForce RTX 3080 moet volgens Nvidia dé kaart voor 4K-gamen worden. Wij hebben de Nvidia GeForce RTX 3080 Founders Edition getest om te achterhalen of dat echt zo is.

©PXimport

©PXimport

Eindelijk echt goed 4K Gamen

De 720 euro kostende Nvidia GeForce RTX 3080 Founders Edition blijkt ca 25 procent sneller dan de snelste RTX 2080 Ti uitvoeringen, en is daarmee de eerste videokaart die alle games die wij testen op 4K, hoge settings en boven de 60 FPS wist te houden. De performance verbeteringen ten opzichte van de ooit even dure RTX 2080 SUPER liggen zelfs rond de 60 procent op deze resolutie. Zo'n grote stap vooruit hebben we lange tijd niet gezien. Echt comfortabel 4K gamen is daarmee in één klap een echt serieuze hobby geworden.

©PXimport

Alle effecten aan

Positief is ook dat de games die gebruik kunnen maken van Nvidia’s paradepaartje, real time ray tracing, dit ook kunnen doen op deze resolutie. Ray tracing voegt betere visuele effecten toe, vooral op gebied van realistische schaduwen en verlichting, maar is enorm intensief om weer te geven. Dankzij een techniek genaamd DLSS, Deep Learning Super Sampling, kunnen RTX kaarten deze performance impact verzachten door de game op een iets lagere resolutie te renderen, en vervolgens via AI op een hogere resolutie weer te geven. En, die techniek werkt uitstekend. DLSS is een complex onderwerp, maar in onze ervaring kan je het simpelweg aanzetten en zal je het verschil met een “echt” 4K beeld nooit zien.

©PXimport

Goed voor 1440p, overkill voor 1080p

Bezitters van snelle Quad HD monitoren mogen ook niet klagen, zij zien prestatieverbeteringen rond de 50 procent boven de huidige RTX 2080 kaarten. Daarmee zien we deze videokaart alle titels op deze resolutie spelen met hoge framerates. Vaak op 144 FPS, soms nog flink meer.

©PXimport

Speel je nog op een 1080p monitor, dan is de meerwaarde beperkt, en is een 720 euro kostende videokaart eigenlijk geen gebalanceerde keuze. Esporters zijn een uitzondering, want voor hen kan elk beetje extra prestatie het verschil maken tussen winnen of verliezen, en zeker als dat impact heeft op het inkomen wil je al snel het beste. Wil je echt het maximale uit een 240 Hertz of zelfs 360 Hertz scherm halen, dan is een RTX 3080 dus wel de moeite. Dat is echter een specifieke niche, en ons advies is dat “normale” gamers met lagere resolutie monitoren wachten op RTX 3060 en 3070 kaarten later dit jaar.

©PXimport

Stroom en de nieuwe 12-pin kabel

Meer prestaties gaan vaak samen met een hoger verbruik, maar de overstap van Nvidia van een 12nm TSMC proces naar een 8nm chip geproduceerd door Samsung, brengt ook efficientieverbeteringen met zich mee. Met een ca. 320 Watt verbruik lust de RTX 3080 wel een slokje, maar verbruikt hij ruim minder dan de RTX 2080 Ti, en dat met een flinke prestatieverbeteringen. De RTX 2080 Ti zat al snel tegen de 350 Watt voor een rappe variant, en die komt hier dus niet bij in de buurt. Nvidia heeft dus zeker een grote slag geslagen wat efficiëntie betreft.

Zoek je een nieuwe voeding, dan is een A-kwaliteit 650 Watt voeding of hoger aan te raden. Ons gemiddeld verbruik in gaming ligt rond de 420 Watt, maar op sommige momenten verbruikte onze RTX 3080 en Intel Core i9 combinatie ruim 600 Watt. Hoge pieken dus, waardoor een goede voeding wel een must is.

Koop je de Founders Edition van Nvidia, dan zal je daar een nieuwe, 12-pin voeding aansluiting op aantreffen. Dit is geen aansluiting die op de meeste voedingen zit, dus levert Nvidia een adapter mee waardoor je er gewoon twee 8-pin aansluitingen op kwijt kan. Hierdoor zijn bestaande voedingen dus wel compatible. In de toekomst verwachten we dat meer voedingen deze nieuwe aansluiting direct zullen integreren.

Nieuwe features

Met een nieuwe generatie videokaarten volgen ook wat nieuwe features. Zo brengt Nvidia Reflex uit, een techniek om de latency van je game te verlagen. Dat wil dus zeggen dat ze niet alleen hogere framerates willen pushen, maar dat elk beeld daadwerkelijk sneller op je beeld verschijnt. Dit is iets wat we echter pas op een later tijdstip zelf kunnen testen en verifieren.

©PXimport

©PXimport

Broadcast is een feature waar je wel direct gebruik van kan maken. Met deze tool is het mogelijk om achtergrondgeluiden uit je microfoon weg te filteren. Dit werkt eveneens uitstekend, en is handig als je in jouw communicatie te maken hebt met vervelend achtergrondgeluid. OF je nu aan het game streamen bent of simpelweg je zakelijke zoom meeting aan het houden bent, met de Broadcast feature kan je dit filter eenvoudig toepassen. Dezelfde tool brengt ook extra features naar je webcam, zo kan hij de achtergrond verwijderen alsof je een green screen hebt, of je kan de achtergrond simpelweg iets verzachten voor een rustiger cq minder rommelig beeld.

Ook het design van Nvidia is nieuw, en vooral indrukwekkend met zijn volledig metalen design.. De koeler met één blower-stijl fan aan de linkerkant, en één fan rechts die lucht direct naar boven plaatst is zowel opvallend als interessant. Hoewel deze indeling prima werkt in een typische case, zal dat niet in alle compacte behuizingen zo zijn. Zo bleek de NZXT H1, een super compacte ITX toren, de 2e fan af te sluiten, met prestatieverlies tot gevolg. Heb jij een niche behuizing, let dan goed op of de ventilatoren dan wel ruimte hebben om te ademen.

©PXimport

Conclusie

Met een prijs van 720 euro, en een grote prestatieverbetering ten opzichte van de 1200 euro kostende RTX 2080 Ti, is de RTX 3080 direct aantrekkelijk voor iedereen die graag ultieme prestaties zoekt. Het is simpelweg de snelste videokaart op de markt, en vooralsnog verwachten we dat daar niet veel verandering in gaat komen. Alleen de RTX 3090 zal er boven komen, maar die zal dubbel zo duur zijn en buiten bereik van zelfs de fanatiekere gamer. Top prestaties, en geen concurrentie, maakt de RTX 3080 dus de go-to ultieme videokaart van dit moment, zeker als je graag op 4K wilt gamen.

Mocht de prijs nog iets te hoog zijn voor je smaak, in oktober verwachten we de kleinere broertjes, de RTX 3070, en vermoedelijk ook een RTX 3060 of RTX 3060 Ti. Zoek je een nieuwe videokaart maar is een RTX 3080 onbereikbaar, dan adviseren we je nog een paar weken te wachten. Ook de rest 30-serie gaat de huidige generatie videokaarten vermoedelijk ook met marge achter zich laten. De Nvidia GeForce RTX 3080 Founders Edition is morgen via de webshop van Nividia verkrijgbaar. Kaarten van andere fabrikanten met een eigen kaartontwerp komen ook deze week op de markt.

Halloween: één avond in het jaar waarop iedereen zich vermomt en niets meer is wat het lijkt. Maar online is het elke dag Halloween. Cybercriminelen dragen digitale maskers en doen zich voor als je bank, pakketbezorger of zelfs als een familielid. Hun doel: jou laten klikken, inloggen of betalen. In dit artikel lees je hoe je hun trucs doorziet en hoe je jezelf beschermt tegen online oplichters.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitdefender

Phishing bestaat al bijna zo lang als e-mail zelf, maar de aanpak is totaal veranderd. Waar je vroeger nog gewaarschuwd werd door kromme zinnen of vreemde links, zijn valse berichten vandaag bijna niet meer van echt te onderscheiden. En het blijft allang niet meer beperkt tot e-mail: ook via sms, WhatsApp en sociale media proberen criminelen je te misleiden. Ze gebruiken het logo van je bank, de tone of voice van PostNL of de opmaak van een bekende webwinkel. Alles klopt – behalve de bedoeling erachter.

De aanvallen zijn bovendien persoonlijker geworden. Met gegevens die online circuleren weten criminelen precies hoe ze iemand moeten aanspreken, van voornaam tot aankoopgeschiedenis. Zo voelt een nepmail of bericht als iets vertrouwds. Eén klik op een link is dan genoeg om je gegevens prijs te geven of malware te installeren.

Deepfakes, stemklonen en AI: vermommingen steeds beter

De komst van kunstmatige intelligentie heeft online oplichting een nieuw gezicht gegeven. Met taalmodellen kunnen criminelen foutloze berichten schrijven in elke taal. Deepfake-video's en stemklonen zorgen dat zelfs beeldbellen of voicemail niet langer betrouwbaar is.

Steeds vaker duiken voorbeelden op van mensen die zogenaamd gebeld worden door een bekende stem – een collega, familielid of zelfs een leidinggevende – met een dringende vraag om geld over te maken. In werkelijkheid praten ze met een digitale imitatie. Die technologie was ooit ingewikkeld, maar is nu voor iedereen toegankelijk. Daarmee is AI niet alleen een handig hulpmiddel voor creatieve toepassingen, maar ook een nieuw masker voor criminelen.

©terovesalainen

Zo herken je digitale vermommingstrucs

Cybercriminelen spelen in op haast, emotie en angst. Berichten waarin je 'nu moet betalen', 'direct moet bevestigen' of waarin met blokkades (van bijvoorbeeld je rekening of simkaart) wordt gedreigd, zijn bijna altijd verdacht. Controleer het e-mailadres van de afzender: kleine afwijkingen zoals een extra punt, cijfer of letter zijn vaak al voldoende om nep van echt te onderscheiden.

Staat er een link in de mail? Beweeg er met je muis over zonder te klikken. Verschijnt er een vreemd webadres, dan klopt er iets niet. Kijk ook naar details: ontbreekt er een persoonlijke aanhef, is de toon onlogisch of komt het bericht op een vreemd moment? Dat zijn signalen dat er iets niet pluis is.

Bel bij twijfel altijd zelf het officiële nummer van de organisatie, in plaats van te reageren op het bericht.

Scam Copilot helpt je oplichters te ontmaskeren

Om gebruikers beter te beschermen tegen steeds geraffineerdere aanvallen ontwikkelde Bitdefender Scam Copilot. Deze slimme functie gebruikt kunstmatige intelligentie om verdachte berichten, e-mails en websites in realtime te analyseren. Waar traditionele beveiliging vooral kijkt naar bekende dreigingen, herkent Scam Copilot ook nieuwe patronen en trucs die nog niet eerder zijn gezien.

De technologie kijkt naar typische kenmerken van oplichting: dwingende toon, vage links, afwijkende namen of zinsconstructies die niet passen bij een echte organisatie. Zodra iets verdacht is, verschijnt direct een waarschuwing. Zo helpt Scam Copilot je om verdachte berichten te ontmaskeren nog vóórdat je erop klikt.

Het systeem leert bovendien voortdurend bij. Nieuwe vormen van phishing, deepfake-aanvallen of misleidende berichten op sociale media worden razendsnel herkend. Zo ben je beschermd tegen zowel oude als nieuwe digitale maskers.

Scam Copilot is onderdeel van Bitdefender Premium Security en Bitdefender Ultimate Security. Die pakketten bieden een complete beveiliging voor alle apparaten in huis – van laptop tot smartphone – en combineren Scam Copilot met krachtige antivirusbescherming, een onbeperkte VPN, een wachtwoordmanager en identiteitsbewaking.

🎃 Trick or treat: laat je niet misleiden

Cybercriminelen dragen het hele jaar door digitale maskers. Ze sturen overtuigende berichten, gebruiken deepfake-stemmen en maken misbruik van AI om je te misleiden. Bitdefender Scam Copilot herkent phishing en andere oplichtingstrucs in realtime en waarschuwt direct bij gevaar. Met Premium Security en Ultimate Security beschik je over bescherming op al je apparaten, een onbeperkte VPN, anti-tracker, password manager en – bij Ultimate – volledige identiteitsmonitoring via Digital Identity Protection. Phishing, deepfakes en online oplichting verdwijnen niet, maar met Scam Copilot aan je zijde hoef je ze niet te vrezen. Zo houd je grip op wat echt is – en wat slechts een digitale vermomming blijkt te zijn.

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.