Lampen die vanzelf aanspringen, de thermostaat die je woning aangenaam op temperatuur houdt en de wasmachine die je op afstand inschakelt: heb jij je woning al slim gemaakt? Dat is met een Raspberry Pi en de software Domoticz prima te doen!

Tip 01: Onderdelen

Wat je uiteindelijk nodig hebt aan onderdelen, is sterk afhankelijk van je wensen. Voor dit artikel gaan wij aan de slag met een Raspberry Pi 3. Er zijn verschillende aanbieders die zogeheten starterkits aanbieden. Hiermee haal je in één keer de basisbenodigdheden in huis haalt. Een goed voorbeeld van een aanbieder met een dergelijke kit is SOS Solutions. Zorg dat je minimaal over de volgende onderdelen beschikt als je aan de slag gaat met Domoticz op de Raspberry Pi: - Raspberry Pi 3 Model B met geschikte voeding, een micro-sd-kaart van minimaal 8 GB, een sd-kaartlezer, een netwerkkabel, een beeldscherm met hdmi-kabel en een usb-muis en -toetsenbord.

Heb je al een werkende Raspberry Pi, dan kun je het eerste deel van dit artikel overslaan. Je hebt dan immers al een geschikt besturingssysteem geïnstalleerd en een werkende Raspberry Pi. Ga dan meteen naar het onderdeel ‘Aan de slag met Domoticz’.

©PXimport

Laten installeren

Tip 02: Besturingssysteem

Om Domoticz op een Pi te kunnen gebruiken, hebben we eerst een besturingssysteem nodig. Er bestaan verschillende besturingssystemen voor de Pi, wij kiezen voor Raspbian Lite. Om dit te installeren, maken we gebruik van de installatiemanager NOOBS (New Out of Box Software). Deze toont een menu waarin je kunt kiezen uit een selectie besturingssystemen, en NOOBS helpt ook bij het instellen van aanvullende instellingen zoals de draadloze netwerkverbinding. Download eerst de nieuwste versie van NOOBS naar je pc. Het bestand is ongeveer 1,5 GB groot. Rechtsklik op het gedownloade zip-bestand en kies voor Uitpakken.

Tip 03: Sd-kaart

Ga je aan de slag met een geheugenkaart die je al eerder gebruikt hebt, formatteer deze dan voordat je verdergaat. Formatteer de kaart met het gratis programma SD Memory Card Formatter. Je weet dan zeker dat de geheugenkaart volgens de juiste standaard wordt geformatteerd en voorkomt problemen bij de installatie van het besturingssysteem. Je vindt de freeware hier.

Plaats vervolgens de lege sd-kaart in de geheugenkaartlezer en open je verkenner (gebruik eventueel de toetsencombinatie Windows-toets+E). Kopieer de uitgepakte bestanden van NOOBS naar de sd-kaart.

©PXimport

Tip 04: Raspberry Pi

Het is tijd om de Raspberry Pi gebruiksklaar te maken. Sluit een usb-toetsenbord en usb-muis aan op het apparaat en koppel de Raspberry Pi via een hdmi-kabel aan een beeldscherm. Plaats de micro-sd-kaart waarnaar je eerder NOOBS hebt gekopieerd. Alles aangesloten? Sluit dan de voeding aan. De Raspberry Pi start op. Geduld is een schone zaak: vooral de eerste keer kan dit enige tijd in beslag nemen. Zodra de Raspberry Pi is gestart, verschijnt het hoofdvenster van NOOBS met een selectie van besturingssystemen. Onze voorkeur gaat uit naar Raspbian Lite. Dit is een uitgeklede versie van Raspbian, die perfect volstaat voor onze taak. Dit besturingssysteem is echter niet standaard beschikbaar en moet worden gedownload. Gelukkig is dit niet al te lastig, want de Raspberry Pi 3 beschikt over een ingebouwde wifi-kaart. Druk op de W of klik op WiFinetworks en maak verbinding met je draadloze netwerk. Direct hierna verschijnen de andere beschikbare besturingssystemen, waaronder Raspbian Lite. Kies voor dit besturingssysteem en druk op Enter. Kies vervolgens voor Install of druk op I. Het besturingssysteem wordt gedownload en geïnstalleerd. De eerste keer dat je het systeem start, vraagt Raspberry om de aanmeldingsgegevens. Standaard is de gebruikersnaam pi en het wachtwoord raspberry. Zodra je de opdrachtregel met de knipperende cursor ziet, is het systeem klaar voor gebruik!

©PXimport

Toetsenbord

Tip 05: Domoticz binnenhalen

Domoticz is een compact systeem voor huisautomatisering waarmee je een veelvoud aan apparaten bedient. Denk hierbij aan sensors zoals weerstations, elektra en water, maar ook aan slimme apparaten zoals slimme verlichting en luidsprekers. Je kunt Domoticz bedienen via verschillende apparaten, zoals je laptop, tablet en smartphone. De gebruikersomgeving is webgebaseerd, en kan op verschillende apparaten worden geïnstalleerd. Wij gebruiken de Raspberry Pi die we in de vorige stappen hiervoor hebben klaargemaakt.

We halen eerst Domoticz binnen op de Pi. Zorg dat je de opdrachtregel van de Pi voor je hebt, en geef de volgende opdracht gevolgd door een druk op Enter:

curl -L install.domoticz.com | sudo bash

In het beginscherm wordt nu gevraagd of je van http en https gebruik wilt maken. Kies voor beide en pas dus niets aan in de standaardinstellingen. In het scherm erna wordt gevraagd welk poortnummer je wilt gebruiken. Wij kiezen hier ook voor 8080 en drukken op OK. Het standaardpoortnummer 443 van https laten we ook ongewijzigd. In het eindscherm zie je waar je naartoe moet surfen met de browser, in ons geval: http://192.168.0.156:8080.

©PXimport

Tip 06: Domoticz instellen

Open nu op de computer een browser zoals Chrome, en surf naar de website van je Domoticz-installatie. In ons geval typen we in de adresbalk http://192.168.0.156:8080. Werkt het niet, lees dan het kader ‘Domoticz bètaversie’. Domoticz is ingedeeld in verschillende categorieën. Klik op Setup voor de instellingen. Onder Hardware vind je hardware waarmee je vanuit Domoticz direct kunt communiceren. Voor de meeste apparaten heb je zulke hardware nodig: die vormt de verbindende schakel tussen het eindapparaat (bijvoorbeeld verlichting) en Domoticz. Een goed voorbeeld hiervan is de Bridge van Philips Hue-verlichting. De tweede categorie is Devices. Hier worden alle aangetroffen slimme apparaten getoond. Deze sectie is in het begin nog leeg, omdat je deze later zelf vult met apparaten. Tot slot vind je onder Settings alle andere instellingen.

©PXimport

Domoticz bètaversie

Tip 07: Algemene instellingen

Onder Setup / Settings vind je de pagina met algemene instellingen. Hier kun je de taal van het Engels omschakelen naar Nederlands. Dat regelen we meteen even, zodat alle menu’s en opties voortaan in het Nederlands worden getoond. Geef hierna je actuele locatie op bij Locatie. Deze informatie belangrijk, bijvoorbeeld om te achterhalen wanneer de zon opkomt en ondergaat, en om te weten welke weersvoorspelling op jouw locatie van toepassing is. Helemaal onderin vind je de sectie Zichtbaremenu’s. Hier bepaal je welke onderdelen in de tabbladen bovenin moeten worden opgenomen. Wij zijn voor nu tevreden met de standaardselectie.

©PXimport

Tip 08: Ip-adressen hardware

Om je slimme apparaten zoals verlichting en thermostaat te kunnen aansturen, koppel je ze aan Domoticz. Hiervoor heb je soms een tussenstation voor nodig, dit noemen we ook wel gateway of bridge. Dit onderdeel zorgt voor de vertaalslag tussen Domoticz en het uiteindelijke apparaat. Denk bijvoorbeeld aan de bridge van je Hue-verlichting: dit kastje communiceert met de lampen. Om deze hardware toe te voegen, heb je het bijbehorende ip-adres nodig. Maak je gebruik van vaste ip-adressen en heb je hiervan een overzicht, pak dit er dan bij. In veel gevallen zul je gebruikmaken van dynamische ip-adressen die door de router zijn toegekend. Op de configuratiepagina van de router kun je deze gegevens goed achterhalen. Open deze pagina en vraag het overzicht van toegekende ip-adressen op. Zorg ook dat je de wachtwoorden hebt van de hardware.

©PXimport

Tip 09: Hardware toevoegen

Klik in het beginscherm op Hardware. Hier geef je aan welke apparaten zoals bridges en gateways er in jouw woning aanwezig zijn. Kies in de lijst bij Type het apparaat dat je wilt toevoegen, bijvoorbeeld Philips Hue Bridge. De lijst bevat een groot aantal apparaten, waaronder de bekende Toon-thermostaat, Nest-thermostaat, Philips Hue en Logitech Harmony. Sommige apparaten kun je relatief eenvoudig toevoegen, zoals de Hue Bridge. Geef het ip-adres en de poort op, en druk op de ronde link-knop op de Hue-bridge zelf. In Domoticz klik je direct daarna Register on Bridge. De koppeling wordt dan automatisch gemaakt en je hoeft geen gebruikersnaam en wachtwoord meer op te geven. Zijn alle gegevens ingevuld, dan voeg je het apparaat toe via Toevoegen. Het apparaat wordt toegevoegd aan de hardwarelijst.

©PXimport

Tip 10: Tabel apparaten

Als je de onderdelen zoals de Hue Bridge hebt toegevoegd, vind je de bijbehorende apparaten (zoals de eigenlijke lampen) via Instellingen / Apparaten. Deze tabel bevat interessante informatie over de verschillende apparaten en hun status. Heb je bijvoorbeeld de Toon-thermostaat of Nest-thermostaat toegevoegd, dan zie je hier de actuele temperatuurinstellingen. Ook ‘verborgen’ informatie is hier zichtbaar, zo bevat de bewegingsmelder van Philips Hue ook een thermometer, en ook die gegevens worden hier getoond. Deze tabel geeft je dus de ‘bouwblokken’ van je slimme woning.

©PXimport

Tip 11: Toevoegen

Nu kun je de afzonderlijke apparaten gaan toevoegen aan Domoticz. In ons voorbeeld willen wij de Hue-verlichting in de studeerkamer bedienen. We zoeken deze lamp op in de lijst. Gebruik het zoekvak rechtsboven als je het onderdeel niet kunt vinden. Klik nu op de knop Lamp/schakaar toevoegen (het groene rondje met de witte pijl). Geef het onderdeel een goede naam en klik op Apparaat toevoegen. Je vindt het apparaat vervolgens op de tab Schakelaars en het is gelijk klaar voor gebruik. Herhaal deze stappen voor alle apparaten die je wilt toevoegen.

Tip 12: Apparaat bedienen

Vanaf de tab Schakelaars kun je de toegevoegde apparaten bedienen. In het geval van een lamp schuif je de schakelaar naar links om deze te dimmen. Klik op de knop Timers. Hier bepaal je wanneer het apparaat (zoals de lamp) geactiveerd moet worden, bijvoorbeeld bij zonsopkomst. Ook kun je hier opgeven op welke dagen de acties moeten gelden. Gebruik je bepaalde apparaten vaak, voeg ze dan toe aan je favorieten: zoek in het tabblad Schakelaars het onderdeel op en klik op de knop met de ster (linksonder in het vak). Je vindt je favorieten op het tabblad Dashboard. Alle apparaten uit bijvoorbeeld de woonkamer in één groep zetten kan ook: via de tab Groepen. Onder in het venster klik je bij Apparaat op het apparaat dat je wilt toevoegen en vervolgens op Toevoegen.

©PXimport

Tip 13: Gebeurtenissen

Begrijp je goed hoe Domoticz werkt, dan kun je aan de slag met gebeurtenissen. Hiermee kun je nagenoeg alle onderdelen automatiseren die je aan Domoticz hebt gekoppeld. Ga naar Instellingen / Meer opties / Gebeurtenissen. Met Blockly kun je op basis van visuele bouwstenen je acties automatiseren. Zo vind je onder Devices een overzicht van onderdelen zoals schakelaars, groepen en scènes. Onder Control bepaal je de ‘Als’-voorwaarden. Bijvoorbeeld ‘Als de zon onder is, dan’. Heb je voor een actie de actuele tijd nodig, dan kun je die gebruiken via het onderdeel Time. Zo kun je een situatie bouwen waarbij de lampen in de woonkamer automatisch inschakelen als de zon onder is en de bewegingsmelder al een tijd niemand geregistreerd heeft. Experimenteer vooral met de mogelijkheden!

Tip 14: Actuele weer

Interessant is de mogelijkheid om Domoticz te koppelen aan Weather Underground, een online weerdienst. Je kunt hiermee van verschillende weerstations het actuele weer opvragen. Je voegt dat in Domoticz toe bij de sectie Apparaat, kies bij Type voor Weather Underground. Om de dienst te gebruiken, heb je een API-sleutel nodig. Ga naar www.wunderground.com en maak een gratis account aan en meld je aan. Ga dan hiernaartoe, kies voor Stratus Plan en Developer (onderin). Je betaalt hier dan niets voor. Klik op Purchase Key, geef aan dat je de sleutel voor niet-commercieel gebruik nodig hebt en bij Project geef je Domoticz op. De getoonde API-sleutel heb je nodig.

Nu is het belangrijk om het weerstation te selecteren dat bij jou in de buurt ligt. Ga hiernaartoe en bekijk de weerstations. Klik op het weerstation dat je wilt gebruiken. In het venster neem je het Station ID over. Open Domoticz en kies Instellingen / Hardware. Bij Type kies je voor Weather Underground. Vul de eigen API-sleutel in bij het veld, en het Station ID bij Locatie. Klik op Toevoegen. Als het instellen goed is gegaan, vind je de nieuwe virtuele apparaten via Instellingen / Apparaten. Je ziet hier onder meer een windmeter, barometer en regenmeter, die je in je schakelingen kunt gebruiken.

©PXimport

Tip 15: Problemen?

Als je problemen ondervindt, is het handig om te weten dat Domoticz in het log (Instellingen / Log) bijhoudt wat er speelt bij de apparaten in je huis. Op het tabblad Probleem vind je een overzicht van mogelijke fouten. Wil je snel door alle vermeldingen heen, dan kun je de filterfunctie rechtsboven gebruiken.

Kom je er niet uit? Kenmerkend aan Domoticz is de grote groep enthousiaste gebruikers, die ook ervaringen met elkaar uitwisselen. Een uitgebreid gebruikersforum vind je hier. Vooral als je net begint met Domoticz, is het forum een bijzonder waardevolle bron waar je snel door meer ervaren gebruikers op weg wordt geholpen. Bij een opensource-project als Domoticz is dat geen overbodige luxe, aangezien uitgebreide documentatie niet vanzelfsprekend is.

Domoticz afsluiten

©PXimport

Een nieuwe laptop koop je niet zomaar. Het aanbod is groot, de verschillen in prijs en prestaties nog groter. Processors, opslag, schermtechniek en aansluitingen veranderen steeds, waardoor kiezen lastig blijft. De beste laptop is die past bij wat jij ermee doet: werk, studie, streamen of zwaardere taken als gamen of videobewerking. In deze koopgids lees je waar je anno 2025 (en ook al een beetje anno 2026) op let en hoe je binnen jouw budget een laptop vindt die lang meegaat.

Wanneer je een nieuwe laptop wilt kopen, dan is er aan keuze geen gebrek. Je moet dus goed weten waar je naar op zoek bent en dat begint bij je doel: wat ga je met de laptop doen en waar gebruik je hem? Bij een laptop die voor je werk of studie veel onderweg gebruikt wordt, zijn het gewicht en de accuduur bijvoorbeeld belangrijke aandachtspunten. Gebruik je een laptop voornamelijk thuis zonder extra randapparatuur, dan is een groter scherm fijner en maakt het gewicht weer minder uit. Belangrijk is dat je een realistisch budget bepaalt dat rekening houdt met je wensen. We raden je sowieso aan om minimaal 700 euro uit te trekken: vanaf dat prijsniveau krijg je zonder al te veel concessies een bruikbare 16 GB RAM en 512 GB-ssd. Wil je serieus aan de slag met fotobewerking of een heel goede bouwkwaliteit, mik dan op 900 tot 1200 euro zodat bijvoorbeeld een beter scherm tot de mogelijkheden behoort. Wil je serieus gamen of zware 4K-video's bewerken? Reken dan op minimaal 1200 euro voor een laptop met losse gpu en extra koeling. Ligt je budget lager, overweeg dan refurbished zakelijke modellen of een Chromebook als je vooral online werkt.

Snelle checklist

✅Bepaal waarvoor je de laptop vooral gebruikt (werk, studie, gamen, reizen)
✅Kijk naar formaat en gewicht als je vaak onderweg bent
✅Let op accuduur en schermhelderheid bij gebruik buiten
✅Ga voor minimaal 16 GB RAM en 512 GB ssd-opslag
✅Controleer aansluitingen (usb-c met laden en video, HDMI 2.0 of hoger)
✅Vergelijk toetsenbordcomfort en bouwkwaliteit
✅Controleer of onderdelen later uitbreidbaar zijn (RAM, ssd)

Schermformaat

Het beeldscherm bepaalt voor een belangrijk gedeelte het formaat van een laptop. Wanneer je een laptop veelvuldig buitenshuis wilt gebruiken, raden we je een 13- of 14inch-scherm aan. Een 14inch-laptop is wat ons betreft de ideale combinatie tussen een scherm waarop je comfortabel kunt werken en de draagbaarheid onderweg. We gaan er daarbij wel vanuit dat een laptop thuis of op je werkplek voornamelijk met een los beeldscherm gebruikt wordt als je echt langdurig werkt. Gebruik je geen los scherm en neem je je laptop nooit mee, dan is een wat groter 15- of 16inch-scherm wel fijn. Gebruik je een laptop vooral buitenshuis? Let dan op de schermhelderheid: voor gebruik in lastige lichtomstandigheden is minimaal 400 nits aan te raden. Daarnaast zijn matte schermen minder gevoelig voor storende reflecties, terwijl glanzende schermen vaak een levendiger beeld geven maar sneller spiegelen in fel licht.

Een Full-HD-scherm is ook op goedkope laptops tegenwoordig gelukkig de standaard en op een 14inch-scherm heb je hiermee een scherp plaatje. Op een 14inch-laptop is de meerwaarde van een 4K-scherm beperkt, al kan een scherm met wat hogere resolutie als 2880 x 1620 of 2560 x 1600 pixels wel prettig zijn. Voor grotere laptops geldt dat nog sterker. We zien dat de markt steeds meer verschuift van 16:9- naar 16:10-schermen. In plaats van een resolutie van 1920 x 1080 pixels heb je dan een scherm met 1920 x 1200 pixels. Die extra verticale ruimte maakt spreadsheets en websites zichtbaar prettiger zonder dat de behuizing significant groter wordt.

©Dell | Shaun Lucas

Beeldkwaliteit

Naast dat je ook op goedkopere laptops tegenwoordig een bruikbare resolutie krijgt, is ook een IPS-scherm steeds meer standaard geworden. Hierdoor is de beeldkwaliteit over het algemeen beter dan een aantal jaar geleden, toen er vooral TN-schermen op goedkopere laptops gebruikt werden. Uiteraard zijn er nog wel verschillen tussen goedkopere en duurdere IPS-panelen, maar de kwaliteit van een goedkoop IPS-paneel is doorgaans een stuk beter dan die van een goedkoop TN-paneel. Duurdere IPS-panelen hebben een betere kleurweergave omdat ze een groter gedeelte van het kleurspectrum kunnen weergeven. Goedkope panelen kunnen vaak niet alle kleuren goed weergeven, waardoor ze niet heel geschikt zijn voor serieuze fotobewerking. Daarnaast is oled sterk in opmars en bij laptops vanaf 800 euro is er genoeg keuze als je op zoek bent naar een oledscherm. Oled heeft als voordeel dat het contrast veel hoger is dan bij IPS-schermen, omdat de individuele pixels uitgeschakeld of gedimd kunnen worden. Ook is de kleurweergave over het algemeen goed, waardoor een oledscherm er al snel indrukwekkend uitziet. Een nadeel kan zijn dat oledschermen op laptops doorgaans PWM (pulse-width modulation) gebruiken om de helderheid te regelen en niet iedereen dat comfortabel vindt. Een andere schermtechniek die in opkomst is, is het mini-ledscherm. Dit is een IPS-scherm waarvan de achtergrondverlichting bestaat uit mini-leds die in zones aangestuurd kunnen worden. Hierdoor is het contrast veel beter dan bij traditionele achtergrondverlichting, waardoor de eigenschappen van een oledscherm benaderd worden.

©ASUS

©HP

RAM en opslag

Windows 11 heeft genoeg aan 8 GB RAM, maar dat is een hoeveelheid werkgeheugen die we in 2025 afraden. Software stelt steeds meer eisen en het is wel zo prettig als je tijdens het werken meerdere vensters en programma's naast elkaar kunt gebruiken. Kies dus voor minimaal 16 GB RAM. Op een krachtige laptop voor videobewerking of een krachtige gamelaptop raden we je 32 GB RAM aan. Kies ook als je weinig eisen hebt minimaal een ssd met een capaciteit van 512 GB. Een kleinere ssd wordt namelijk wel heel krap als je wat programma's op je laptop installeert. Wil je gamen? Dan is een ssd van 1 TB wat ons betreft het minimum. Moderne spellen vereisen vaak ergens tussen de 40 en 100 GB opslagruimte. Het is toch wel prettig om een paar spellen tegelijkertijd te kunnen installeren, zeker omdat het downloaden en installeren door de grote omvang ook steeds meer tijd in beslag neemt. Let erop dat het bij veel laptops niet mogelijk is om het werkgeheugen later uit te breiden of te vervangen. Bij gamelaptops of krachtigere workstations kan dat doorgaans nog wel. De opslag is bij veel laptops wel te vervangen omdat er meestal gebruik wordt gemaakt van een M.2-NVMe-ssd. Sommige laptops hebben een tweede M.2-slot.

©Adnan Ahmad Ali - stock.adobe.com

Toetsenbord

Het toetsenbord is een van de belangrijkste onderdelen van een laptop en bepaalt in grote mate hoe fijn je kunt werken. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen het tikcomfort van laptops. Sommige toetsenborden geven een duidelijke feedback als je een toets indrukt, terwijl andere toetsenborden geen duidelijk drukpunt hebben. Op heel dunne laptops hebben de toetsen soms minder travel, wat zorgt voor een minder comfortabele tikervaring. Op goedkope laptops zit er soms speling in het toetsenbord, wat vervelend is als je langere stukken wilt tikken. Soms vind je in reviews informatie over het tikcomfort, maar in het echt uitproberen heeft wel onze voorkeur. Werk je veel met getallen, dan is een numeriek veld waarschijnlijk onmisbaar en moet je in de praktijk kijken naar laptops met minimaal een 15inch-scherm.

Een verlicht toetsenbord lijkt misschien een onbeduidend detail, maar is in de praktijk een heel fijne toevoeging. Laptops gebruik je immers vaak ook onderweg, waarbij de verlichting niet altijd zo goed is als op je werkplek thuis. Dan is het toch wel fijn als je kunt zien op welke toetsen je drukt als je naar je toetsenbord kijkt.

©Hairem - stock.adobe.com

Aansluitingen

Uiteraard is het belangrijk dat je laptop alle aansluitingen heeft die je nodig hebt, waarbij je extra moet letten op de mogelijkheden van de usb-c-poorten. Een laptop zonder usb-c-poort die ook geschikt is voor laden en het aansluiten van een beeldscherm zouden we zelf niet meer kopen. Als een laptop thunderbolt 4 of 5 ondersteunt, dan weet je zeker dat je een usb-c-poort met alle mogelijkheden krijgt, met ondersteuning voor heel hoge overdrachtssnelheden van 40 of zelfs 80 Gbit/s (thunderbolt 5). In combinatie met een geschikt thunderbolt-dockingstation ondersteunt een thunderbolt-poort twee 4K-schermen; op usb-c-dockingstations zonder thunderbolt kan dit beperkt zijn tot één scherm. Usb 4 is gebaseerd op thunderbolt en kan theoretisch ook een snelheid tot 40 Gbit/s ondersteunen, maar de eisen zijn minder streng, waardoor de maximale snelheid vaak 20 Gbit/s is. Daarnaast is het mogelijk dat de beelduitvoer beperkt is tot één 4K-scherm. In de praktijk zijn alle usb-c-aansluitingen met ondersteuning voor usb 4 geschikt voor laden en video. Tot slot zijn er ook usb-c-poorten die gebruikmaken van usb 3.2 en een maximale overdrachtssnelheid van 5 of 10 Gbit/s bieden en maximaal één 4K-scherm ondersteunen. De meeste laptops met een usb-c-poort op basis van usb 3.2 ondersteunen laden en video, maar dat is niet altijd zo. Gebruik je HDMI voor het aansluiten van een scherm, controleer dan of dat HDMI 2.0 of nieuwer is, zodat je een 4K-scherm op 60 Hz kunt gebruiken. Een of twee usb-a-poorten, een kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting zijn in de praktijk ook erg handig.

©HP

Veel processorkeuze

Elk jaar komen er nieuwe laptop-cpu's uit, terwijl ook oudere generaties in de schappen blijven, waardoor vergelijken snel onoverzichtelijk wordt en het lastig is om een bepaalde processor aan te raden. In grote lijnen gebruikt Intel tegenwoordig Core 3/5/7 voor mainstream en Core Ultra 5/7/9 voor de premiumklasse. De belangrijkste vernieuwingen zitten in de Core Ultra 200V-reeks (Lunar Lake), bedoeld voor dunne en zuinige laptops. Deze processors combineren een moderne geïntegreerde gpu met een npu voor on-device AI en voldoen aan Microsofts eisen voor een Copilot+-pc, waarmee je extra functies in Windows krijgt. Voor normale energiezuinige laptops heeft Intel de Core Ultra 200U-reeks, terwijl de 200H/HX voor krachtige laptops bedoeld is. Deze doorgaans snellere processors op basis van de Arrow Lake-architectuur zijn echter niet voorzien van een npu die voldoet aan de eisen voor een Copilot+-pc. Let er daarnaast op dat er ook Core 200-processors zonder Ultra zijn: die zijn bedoeld voor iets goedkopere mainstreamlaptops en gebruiken een oudere architectuur, vergelijkbaar met Intels eerdere 13e en 14e generatie Core-processors (Raptor Lake). Op zich is dat niet heel erg, ook de oudere generaties Core-processors zijn prima chips.

AMD volgt grofweg eenzelfde logica als Intel en verkoopt processors als Ryzen 3, 5, 7 en 9. AMD heeft wel de generatieaanduiding veranderd, want waar er eerst reeksen waren als 5000, 7000 en 8000, vallen de nieuwste processors in de 9000-, 200- en 300 AI-reeks. De Ryzen 200-reeks is een refresh op basis van Zen 4 die inzet op prijs en efficiëntie en, net als de oudere chips in de 7000- en 8000-reeks, geen npu heeft die krachtig genoeg is om te voldoen aan de eisen van een Copilot+-pc. Geschikte chips vind je bij AMD in de Ryzen AI 300-reeks met nieuwe Zen 5-cores en snellere geïntegreerde graphics. De 9000-reeks is eveneens op Zen 5 gebaseerd en omvat krachtige processors die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld gamelaptops. Deze chips hebben een relatief langzame geïntegreerde gpu, want ze worden gecombineerd met een losse gpu.

©Intel

Prestatieverschillen

Net als bij Intel gebruikte AMD op oudere processors de letter H voor chips met een hoger energieverbruik en de letter U voor energiezuinige processors. Bij de nieuwe Ryzen 300 AI- en Ryzen 200-reeks staan geen letters meer in het typenummer. In de specificaties vind je wel een standaardenergieverbruik. Het energieverbruik zegt wel iets over prestaties, maar kan door fabrikanten vaak ook lager ingesteld worden. De koeling en fabrieksinstellingen per laptop bepalen in de praktijk veel van het werkelijke prestatieniveau. Omdat moderne chips vaak verschillende soorten kernen combineren (prestatie- en efficiëntiekernen), zegt ook een simpele eis als 'minstens zoveel cores' weinig. Als vuistregel zit je voor de meeste gebruikers veilig met Core (Ultra) 5 of Ryzen (AI) 5 of hoger. Eind 2025 komt Intel met een nieuwe processorreeks op basis van de Panther Lake-architectuur die vermoedelijk als Core Ultra 300 op de markt komt. Laptops op basis van die processors worden begin 2026 verwacht.

©AMD

ARM-processors

Toen de Microsoft Windows 11 Copilot+-pc's in 2024 geïntroduceerd werden, was dat in combinatie met een Qualcomm Snapdragon X Plus of Elite-processor die gebruikmaken van de ARM-architectuur. Een architectuur die Apple sinds 2020 met de introductie van de M1 gebruikt voor Macbooks. We vroegen ons een jaar geleden dan ook af of dit wellicht het einde van x86 in de Windows-laptop inluidde. Een jaar later moeten we concluderen dat dat nog niet het geval is. Er is namelijk niet zo heel gek veel gebeurd. Qualcomm heeft sindsdien goedkopere varianten van de Snapdragon X-processor met 8 cores geïntroduceerd, maar er zijn nog geen ARM-processors van andere fabrikanten. Nvidia en Mediatek zouden bezig zijn met een ARM-processor voor Windows, maar die lijkt te zijn uitgesteld naar 2026. De introductie van goedkopere varianten betekent wel dat ARM-laptops er nu vanaf zo'n 700 euro zijn. Als je op zoek bent naar een laptop voor kantoorwerkzaamheden, kunnen die interessant zijn als je zeker weet dat je niet tegen beperkingen aanloopt op het gebied van softwarecompatibiliteit. Want hoewel de meeste software werkt op de ARM-architectuur en de ondersteuning steeds beter wordt, zou het kunnen dat dit niet voor al jouw software geldt. Op de website windowsonarm.org vind je voor veel software informatie of deze werkt op een Windows-laptop voorzien van ARM-processor. Laptops voorzien van een Snapdragon X hebben over het algemeen een lange accuduur.

©Qualcomm

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Wat is je budget en wat kun je voor dat bedrag verwachten?

Gamelaptop

Iedere laptopprocessor is voorzien van een geïntegreerde gpu en voor dagelijks gebruik voldoen die ruimschoots. Sommige geïntegreerde gpu's zijn zelfs snel genoeg voor (licht) gamen. De gpu's in processors in Intels Core Ultra 200V-processors en AMD's Ryzen AI 300-processors zijn voor geïntegreerde gpu's best indrukwekkend. E-sportstitels en wat oudere spellen kun je bijvoorbeeld spelen op Full HD als je de kwaliteitsinstellingen bescheiden houdt. De geïntegreerde gpu's die je in andere processors vindt, zijn een stuk zwakker en niet heel geschikt voor gamen. Waar je op de desktop de keuze hebt uit videokaarten van Nvidia, AMD en Intel, ligt dat voor een laptop anders en biedt alleen Nvidia geschikte gpu's aan.

Wil je gamen in Full HD, dan heb je aan een laptop voorzien van een RTX 4060 of RTX 5050 genoeg. Wil je wat comfortabeler op Full HD of zelfs in 1440p spelen, dan zijn de RTX 4070, RTX 5060 of RTX 5070 goede kandidaten. Dit zijn helaas wel allemaal gpu's met 8 GB VRAM, een hoeveelheid die we je op een desktop-pc zouden afraden omdat spellen steeds vaker VRAM vereisen om lekker te draaien. Helaas hebben de meeste mobiele gpu's minder geheugen dan hun desktoptegenhangers. Laptops met een RTX 4050 of de oudere, nog wel verkrijgbare, RTX 3060, 3050 Ti en 3050 raden we wel af. Die gpu's zijn voorzien van 6 of zelfs 4 GB VRAM en dat is zelfs met lagere kwaliteitsinstellingen erg krap. Wil je comfortabel in spelen, dan zijn minimaal een RTX 4080 of RTX 5070 Ti dankzij de ruimere hoeveelheid 12 GB VRAM goede kandidaten.

Probeer bij gamelaptops altijd reviews te vergelijken als je meerdere modellen op het oog hebt. Want waar de prestaties van grafische kaarten op de desktop nauwelijks van elkaar verschillen, is dat bij mobiele gpu's anders. Fabrikanten kunnen op basis van de koeloplossing in de laptop het vermogen van een gpu aanpassen, waardoor een laptop met een RTX 4070 toch beter kan presteren dan een RTX 4080.

©Nvidia

Chromebook

Gebruik je een laptop vooral voor browsen en andere online-toepassingen, dan kan een Chromebook interessant zijn. Chrome OS is een relatief licht besturingssysteem, waardoor een Chromebook doorgaans goedkoper is dan een Windows-laptop. Wel is Chrome OS inmiddels meer dan alleen een browser; zo kun je tegenwoordig ook Android-apps installeren en is het ook mogelijk om Linux-applicaties te gebruiken. Hierdoor is het prettig als een Chromebook wat snellere hardware heeft. Zo is ook onder Chrome OS 8 GB RAM prettig, zodat je genoeg tabbladen en applicaties tegelijkertijd kunt gebruiken zonder tegen grenzen aan te lopen. Daarom is er naast de normale Chromebook tegenwoordig ook de Chromebook Plus. Google stelt strengere hardware-eisen aan een Chromebook Plus, waardoor deze varianten sneller zijn en softwarematig wat meer mogelijkheden, zoals ingebouwde Gemini, bieden. Ook is een Chromebook Plus net wat handiger offline te gebruiken, omdat je bestanden automatisch voor offline bewerken beschikbaar zijn. Bij een normale Chromebook moet je dat per bestand van tevoren aangeven. Een Chromebook Plus heb je vanaf zo'n 400 euro en dan krijg je sowieso een Full HD IPS-scherm, minimaal 8 GB RAM en minimaal 128 GB opslag. We raden je, gezien deze relatief lage prijs, aan om eerst naar de Plus-modellen te kijken als je een Chromebook zoekt. Normale Chromebooks zijn nog goedkoper en heb je al voor zo'n 300 euro. Dan krijg je doorgaans wel een laptop met slechts 4 GB RAM, weinig opslag of juist heel trage eMMC-opslag en een relatief trage processor.

Omdat Chromebooks ook gebruik kunnen maken van Android-apps, is een aanraakscherm met opklapbaar scharnier in de praktijk een fijne toevoeging. Veel Android-apps werken immers prettiger als je ze op een tablet kunt gebruiken.

©Acer

Apple MacBook Air

Het assortiment laptops van Apple is behoorlijk overzichtelijk en bestaat uit de MacBook Air en MacBook Pro, die beide in twee schermformaten leverbaar zijn. Met de huidige MacBook Air, die verkrijgbaar is in een 13- of 15-inchvariant, haal je een laptop in huis waarmee je vrijwel alle werkzaamheden kunt uitvoeren. De normale M4-processor heeft 10 cores en is een relatief vlotte laptopprocessor. Indrukwekkend is dat er ondanks die krachtige processor toch geen actieve koeling noodzakelijk is, waardoor de MacBook Air altijd heerlijk stil zijn werk doet. Een minpuntje van de MacBook Air is dat de instapmodellen voorzien zijn van 256 GB opslag en dat is, afhankelijk van je gebruiksdoel, wellicht te weinig. Upgraden kan alleen bij aanschaf; het is onmogelijk om de ssd op een moderne MacBook later te vervangen. Iedere MacBook is tegenwoordig wel van minimaal 16 GB RAM voorzien en dat werkt in de praktijk gewoon prettig en hoef je dus niet per se te upgraden, iets dat overigens ook alleen bij aanschaf kan. Voor consumenten is de MacBook Air wat ons betreft de laptop waar we naar zouden kijken. De duurdere MacBook Pro heeft wel een wat beter scherm met mini-ledverlichting en kan met veel krachtigere processors geconfigureerd worden en kan, doordat er wel actieve koeling is, de prestaties langduriger volhouden.

©Apple

De 10 bekendste laptopmerken in Nederland

HP (Hewlett-Packard) heeft een groot en veelzijdig aanbod. Van instapmodellen voor school en thuis tot de snellere Envy- en Omen-laptops, waarmee je ook zwaardere taken aankunt.

Apple richt zich op gebruikers die een stil en krachtig systeem willen dat jaren meegaat. De MacBook Air en Pro met M-chips draaien soepel, hebben een sterke accuduur en passen goed binnen het Apple-ecosysteem.

Lenovo valt op door zijn degelijke bouw en scherpe prijzen. De IdeaPad en Yoga zijn populaire keuzes voor dagelijks gebruik. De 2-in-1-modellen bieden extra flexibiliteit, handig als je het scherm ook als tablet wilt gebruiken.

ASUS combineert prestaties met vernieuwing. De ROG- en TUF-modellen spreken gamers aan, terwijl de ZenBook-serie bekendstaat om het slanke ontwerp en de OLED-schermen.

Acer is sterk in laptops die veel waar bieden voor hun geld. De Swift- en Aspire-series zijn betaalbaar, snel genoeg voor alledaags gebruik en breed verkrijgbaar.

Dell levert met de XPS-lijn hoogwaardige Windows-laptops voor wie kwaliteit en afwerking belangrijk vindt. Ook de Inspiron-serie blijft populair onder thuisgebruikers.

Microsoft richt zich met de Surface-lijn op lichtgewicht laptops en tablets met een goed scherm en nauwkeurige stylus-ondersteuning.

MSI spreekt vooral gamers en videomakers aan. De laptops hebben krachtige hardware, goede koeling en een uitgesproken uiterlijk.

Huawei groeit snel met de MateBook-serie. De laptops zijn dun, licht en netjes afgewerkt, met een helder scherm en scherpe prijs.

Samsung richt zich met de Galaxy Book-lijn op gebruikers die al andere Samsung-apparaten hebben. Laptops en smartphones werken daarin soepel samen.

De beste laptop ...

...is de laptop die het best bij jou past. Bedenk dus vooraf goed wat je wilt en nodig hebt. Kijk niet alleen naar de prijs, maar ook naar bouwkwaliteit, accuduur en uitbreidbaarheid. De techniek verandert snel, maar door nu slim te kiezen, zorg je dat je ook over drie of vier jaar nog prettig met je laptop werkt. Of je nu kiest voor Windows, macOS of ChromeOS: een model dat past bij wat je dagelijks doet, daar heb je uiteindelijk het meest aan!

De aanschaf van een nieuwe camera is een spannend moment, maar het enorme aanbod maakt kiezen soms lastig. Ga je voor full-frame, veel megapixels of staat gebruiksgemak voorop? Wij helpen je door de specificaties heen te kijken. In dit artikel wijzen we je op de aandachtspunten voor jouw zoektocht, zodat je kunt investeren in apparatuur waar je jarenlang plezier van hebt.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Kamera Express

De knoop is doorgehakt: je gaat een nieuwe camera kopen. Dat is een leuk vooruitzicht, maar zodra je het aanbod bekijkt, kan de keuzestress toeslaan. Er zijn immers talloze modellen, sensoren en systemen op de markt die allemaal om je aandacht vragen. Om te voorkomen dat je verdwaalt in de specificaties, is het slim om vooraf goed in kaart te brengen wat je precies zoekt. Het maken van de juiste keuze begint niet bij de hardware, maar bij jezelf.

Bepaal je doel en de gewenste beeldkwaliteit

De allerbelangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is wat je precies wilt gaan vastleggen. Een straatfotograaf heeft natuurlijk hele andere eisen dan iemand die vogels in de vlucht wil fotograferen of studioportretten maakt. Je doel bepaalt dus voor een groot deel welk type sensor je nodig hebt.

De sensor is het hart van je camera en heeft veel invloed op de beeldkwaliteit en prestaties bij weinig licht. Full-frame sensoren zijn fantastisch in donkere omstandigheden en bieden een prachtige scherptediepte, maar zijn vaak prijziger en zwaarder. Crop-sensoren zijn daarentegen compacter en vergroten het bereik van je lens, wat weer handig is voor natuurfotografie.

Kijk daarnaast kritisch naar de resolutie. Megapixels zijn belangrijk als je foto's op groot formaat wilt afdrukken of achteraf veel wilt bijsnijden, maar voor online gebruik volstaat een lagere resolutie vaak prima.

Het totale kostenplaatje

Bij de aanschaf van fotoapparatuur kijken mensen vaak alleen naar de prijs van de camera zelf, de zogenoemde body. Het is echter verstandiger om naar het totaalplaatje te kijken. Voor een beginnende fotograaf biedt een instapmodel vaak al meer dan genoeg functionaliteit, terwijl een gevorderde gebruiker misschien specifieke wensen en eisen heeft die een duurder model rechtvaardigen.

Vergeet daarom niet dat je budget ook ruimte moet overlaten voor accessoires. Lenzen zijn vaak bepalender voor de kwaliteit van je foto dan de camera zelf. Daarnaast heb je snelle geheugenkaarten, reservebatterijen en een goede tas nodig. Reken je rijk door het complete pakket in te schatten, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Ergonomie en bedieningsgemak

Specificaties op papier zeggen niets over hoe een camera in de hand ligt. Het gebruikscomfort is misschien wel de meest onderschatte factor bij een aankoop. Een camera moet goed aanvoelen, niet te zwaar zijn als je er de hele dag mee op pad gaat, en een logische knoppenindeling hebben.

Voor beginners kan het heel prettig zijn als een camera beschikt over goede automatische functies, zoals oog-autofocus en gezichtsherkenning, zodat je direct scherpe foto's maakt. Wil je juist groeien in je hobby? Dan is het belangrijk dat de camera voldoende fysieke knoppen heeft om instellingen als sluitertijd en diafragma handmatig en snel aan te passen, zonder dat je eerst diep in een menu moet duiken.

©Niks Ads

Denk aan de toekomst en test het zelf

Een camera is zelden een losstaande aankoop; je koopt je in in een systeem. Controleer daarom altijd de uitbreidingsmogelijkheden. Heeft het merk dat je op het oog hebt voldoende lenzen beschikbaar die passen bij jouw ambities? Misschien wil je in de toekomst wel investeren in een reportageflitser of specifieke macro-lenzen.

Door te kiezen voor een systeem met voldoende compatibele accessoires, voorkom je dat je over een paar jaar alles moet vervangen. De beste manier om hier zeker van te zijn, is door het zelf te ervaren. Reviews lezen en specificaties vergelijken op de website van Kamera Express is een goed startpunt, maar stap vooral ook een winkel binnen. Door verschillende modellen vast te houden en advies te vragen aan specialisten, merk je direct welk model voor jou de juiste 'klik' heeft.