Onlangs heeft AMD de nieuwe Ryzen 7000-serie processors uitgebracht, oftewel Zen 4. De lancering van deze processors gaat echter gepaard met de nodige veranderingen van het onderliggende platform, plus een paar serieuze uitdagingen waarover je moet nadenken voordat je een nieuw systeem bouwt met deze componenten. ID.nl praat je bij.

Na een decennium waarin Intel feitelijks niets hoefde te doen dan zijn product elk jaar een klein beetje sneller te maken – ze waren jarenlang feitelijk de enige partij die relevante desktopprocessors konden maken – was er enkele jaren terug opeens weer concurrentie in de vorm van de AMD Ryzen. 

De introductie van Zen 3 eind 2020, in de vorm van Ryzen 5000-serie processors, was een tweede omslagpunt: AMD ging van Intel bijgebeend te hebben naar Intel ingehaald te hebben. Wat volgde waren twee jaren van stevige concurrentie, waarin ook Intel weer enorme stappen is gaan zetten. Het resultaat is dat we vandaag de dag processors op de markt hebben die vele malen krachtiger zijn dan nog maar enkele jaren terug. En je hebt echt wat te kiezen bij zowel AMD als Intel. 

Beide titanen zijn inmiddels alweer beland bij een nieuwe generatie uit, waarmee de concurrentie een nieuwe fase in gaat. In dit artikel kijken we naar de AMD Ryzen 7000-serie processors (de 6000-serie betreft alleen laptopprocessors. 

Elke nieuwe generatie processors brengt wat nieuwe randzaken met zich mee, maar in het geval van deze nieuwe Ryzen 7000-cpu’s komt er iets meer bij kijken. Voor het eerst sinds de introductie van AMD Ryzen stapt AMD over op een geheel nieuw platform: AM5. Een nieuwe socket betekent dat je sowieso een nieuw moederbord nodig hebt. En omdat AMD ook de overstap maakt van DDR4 naar DDR5, heb je ook nieuw geheugen nodig. Deze processors zijn dus niet iets wat je even in je huidige systeem kunt toevoegen, ze zijn vooral een overweging als je op het punt staat een compleet nieuwe pc te bouwen. 

Zen 4-architectuur 

De basis van de chips is de vierde generatie Zen-architectuur. Het idee erachter is het maken van snellere en efficiëntere chips: bij een gelijke kloksnelheid verzetten ze meer werk dan de vorige generatie en ze verzetten meer werk bij een vergelijkbaar energieverbruik. Een deel van die winst wordt behaald door het nieuwe 5nm-procedé uit de fabrieken van TSMC. 

Een van de grote verbeteringen op het gebied van mogelijkheden is de stap naar PCI Express gen 5 en een toegenomen aantal ‘lanes’, wat inhoudt dat dit de eerste processors zijn die in staat zullen zijn om gelijktijdig een PCIe5.0-videokaart en een PCIe5.0-ssd volop te gebruiken. Een niet onbelangrijke kanttekening hierbij: die twee producten bestaan nog helemaal niet en zijn daarmee vooral toekomstmuziek. Echter AMD’s toezegging om het AM5-platform tot minimaal 2025 te blijven gebruiken, geeft wel aan dat wanneer je vandaag instapt, dat je in de toekomst zonder moeite wél een simpele cpu-upgrade moet kunnen uitvoeren. 

Een even grote verandering is de toevoeging van geïntegreerde graphics in elk van deze Zen 4-chips. Bij de voorgangers had je altijd een losse videokaart nodig, en vooral tijdens de coronacrisis waren die vaak niet leverbaar of extreem duur. Met een geïntegreerde gpu kun je niet direct gamen, maar het maakt deze nieuwe processors wel een optie wanneer je wél de cpu-rekenkracht van deze chips wilt gebruiken, maar verder niet de grafische rekenkracht van een losse gpu nodig hebt. 

AMD brengt als eerste vier hoger gepositioneerde modellen op de markt. 

Het nieuwe aanbod 

Zoals vaker lanceert AMD eerst de hoger gepositioneerde modellen, de goedkopere modellen volgen dan later in het jaar. Het aanbod nu bevat vier modellen. De laagst gepositioneerde van de vier is de AMD Ryzen 5 7600X, een cpu met 6 cores en 12 threads met een boostkloksnelheid van 5,3 GHz en een TDP van 105 watt. Met 365 euro nestelt hij zich stevig in de middenklasse van alle processors, naast de Intel Core i5-12600K. 

Erboven zit de AMD Ryzen 7 7700X, een cpu met 8 cores en 16 threads met een boostkloksnelheid van 5,4 GHz, eveneens een TDP van 105 watt, en met een prijs van circa 489 euro. De tegenhanger van de Intel Core i7-serie dus. 

Het meest interessant, op dit moment althans en we leggen zo uit waarom, zijn de Ryzen 9-processors. Je hebt de Ryzen 9 7900X, 12 cores en 24 threads met een boostkloksnelheid van 5,6 GHz en een prijskaartje van 669 euro of de AMD Ryzen 9 7950X: het rekenmonster met 16 cores en 32 threads met een boostkloksnelheid van 5,7 GHz en een prijs van 849 euro. Beide topmodellen hebben een TDP van 170 watt. 

Hoeveel cores je nodig hebt, hangt af van je doeleinden. Puur voor gamen en wat licht creatief werk zijn 6 à 8 cores doorgaans genoeg. De extra cores die de Ryzen 9-processors bieden zijn primair voor gebruikers die regelmatig zware taken uitvoeren zoals videobewerking. 

De vier modellen verschillen op het gebied van cores en kloksnelheid. 

AM5-moederborden 

Om deze processors te gebruiken, heb je een socket AM5-moederbord nodig. Net als bij Intel zitten de pinnen bij AMD nu op het moederbord in plaats van de processor. Socket AM5 is ontworpen om meer stroom te leveren dan z’n voorganger: 230 watt. Dat betekent dat je doorgaans wat overklokpotentieel hebt. 

Je hebt voor een Ryzen 7000-processor een nieuw moederbord nodig. 

AM5-moederborden komen met vier verschillende chipsets: B650, B650E, X670 en X670E (en let op: B660 lijkt er veel op, maar dát is een Intel-chipset). B650-borden zijn het meest basaal wat betreft aansluitingen. De X670-borden hebben feitelijk twee B650-chipsets aan boord voor een opvallend groot aantal aansluitingen zoals ssd’s en usb-poorten. Het E-achtervoegsel staat voor Extreme, waarmee AMD aangeeft dat die borden gegarandeerd de optie bieden om zowel een PCIe5.0-videokaart als een PCIe5.0-ssd gelijktijdig aan te sluiten. Voor de meeste gebruikers zullen B650-moederborden voldoende zijn, X670 is vooral voor professionals en prosumers die veel opslag en apparaten hebben. Het is lastig te zeggen hoe waardevol die Extreme-toevoeging zal zijn, maar het geeft je wel iets meer zekerheid voor de toekomst. 

Een van de grotere wijzigingen van het AM5-platform is de stap naar DDR5-werkgeheugen. Pc’s van de laatste jaren gebruiken DDR4, dus je hebt sowieso nieuw werkgeheugen nodig. Dit in contrast tot Intels twaalfde en aankomende dertiende generatie processors, waarbij je kunt kiezen tussen DDR4- of DDR5-moederborden. DDR5 is een veel sneller, maar het probleem is dat je daar vooral in geheugen-intensieve taken pas wat van merkt en dat is vrij zeldzaam. 

Het probleem met DDR5 is de prijs. DDR5 is in de laatste maanden stevig in prijs gezakt, maar je bent nog altijd makkelijk 100 euro meer kwijt dan voor een degelijke DDR4-set (uitgaande van 32 GB geheugen). Het kost moederbordfabrikanten ook meer om een DDR5-bord te maken en ook de benodigde aanpassingen om een bord geschikt te maken voor PCI Express gen 5 kost extra geld. Het resultaat is dat alle AM5-moederborden vooralsnog erg duur zijn, je bent al snel 300 euro kwijt. We zijn momenteel AM5-moederborden aan het testen voor een vergelijkende test die waarschijnlijk in het volgende nummer van Computer!Totaal verschijnt. 

De nieuwe processors gebruiken de AM5-socket.

Een goede waterkoeler of luchtkoeler is praktisch een vereiste voor de snellere Ryzen-cpu’s. 

Prijsproblematiek instapmodellen 

Hoewel de prijs van de nieuwe processors prima is voor de geboden prestaties, verandert het plaatje zodra je de prijs van je DDR5-geheugen en je AM5-moederbord meerekent. Dat is vooral voor goedkopere processors het geval. Zo moet de Ryzen 5 7600X van 360 euro de concurrentie aangaan met de Intel Core i5-12600K van 340 euro, maar ben je vervolgens nog 250 euro extra kwijt bent aan een geschikt bord en geheugen voor de AMD-processor. Dat is lastig uit te leggen. 

Bij hoger gepositioneerde processors is dat probleem iets minder relevant, de Intel Core i5-12900K combineer je vaak ook met duurder DDR5-geheugen en dan belandt een Ryzen 9 7900X binnen enkele tientjes van de Intel Core i9-12900K. En voor de Ryzen 9 7950X heeft Intel eigenlijk geen direct alternatief, dus de koper van deze dik 800 euro kostende cpu zal sowieso niet wakker liggen van 100 euro meer voor een moederbord. 

Een mid-range-moederbord, zoals de B650 Aorus Elite AX, kost al snel 330 euro. 

Prestaties 

Kijken we naar de prestaties van de Ryzen 9 7900X en Ryzen 5 5600X die we hebben getest, dan zien we dat AMD een prestatie van formaat heeft neergezet. De singlecore-prestaties van de Ryzen 9 7900X zijn circa 23 procent beter dan de vorige generatie, dat is opvallend veel. Het resultaat is zelfs dat de nieuwe Ryzen 7900X-processor (12 cores) sneller is dan de Ryzen 5950X (16 cores). In een zware render-workload was de 7900X zelfs 10 procent sneller klaar dan de 5950X en circa 17 procent sneller dan Intels snelste: de i9-12900K. 

Kijken we naar gameprestaties waar singlecore-prestaties vaak leidend zijn, dan zien we dat je in de praktijk eigenlijk geen verschil merkt tussen een AMD- of Intel-processor. Het wisselt een beetje per game, soms zo’n 5 procent, maar voor bijna elke game die iets sneller is op een Intel-cpu, is er een game die op een AMD-cpu iets sneller is. Gameprestaties zijn dus niet je primaire overweging, je kiest dus vooral een Ryzen 9 als je de brute rekenkracht nodig hebt. 

De 7600X toont eigenlijk hetzelfde beeld per core: elke core is zo’n 23 à 24 procent sneller dan die van de 5600X, wederom een knappe prestatie. Dat maakt AMD in singlecore-prestaties nipt sneller dan de Intel Core i5-12600K, wat betekent dat beide cpu’s in games grofweg gelijkwaardig zijn. Waar de 7600X echter een pure 6core-processor is, is de i5-12600K een 10core-processor met 6 snelle en 4 extra efficiënte cores. In een zware workload is de Intel i5-12600K nog altijd sneller dan de Ryzen 5 7600X, wat gecombineerd met de hoge platformkosten (momenteel) funest is voor AMD. 

De Ryzen 5 en 7 worden pas interessant zodra er goedkopere moederborden uitkomen

Conclusie 

AMD’s nieuwe processors presteren op zich sterk. De prestaties die elke nieuwe Zen 4-core biedt, zijn echt enorm verbeterd. En ze waren al goed. Ze zijn net beter dan het beste wat Intel te bieden heeft en veel beter dan AMD’s vorige generatie cores, ze hebben echt een megastap vooruit gezet. De hoge platformkosten maakt de prijs-prestatieverhouding van de goedkopere Ryzen-processors vooralsnog niet zo interessant, dus alleen systemen op basis van de duurdere Ryzen 9-processors (die een klasse apart zijn) zijn in onze optiek een redelijke overweging. 

Goed nieuws dus voor high-end pc-bouwers die profiteren van meer cpu-rekenkracht. Maar voor betaalbare systemen, mid-range game-systemen of mid-range systemen voor creatieve hobbyisten is het wachten op betaalbare AM5-moederborden voordat die categorie door AMD goed voorzien wordt. Als DDR5-geheugen iets goedkoper wordt en er straks betaalbare moederborden op de markt komen, dan zal ook de Ryzen 5 weer concurrentie bieden. Daar kan AMD overigens niet te lang mee wachten, want Intel zal deze herfst ook weer nieuwe processors uitbrengen die de balans weer kunnen verstoren. 

Samsung Electronics heeft de wereldwijde uitrol van de Bespoke AI Jet Ultra aangekondigd. Deze snoerloze steelstofzuiger wordt omschreven als een zeer krachtig model, en werd eerder onthuld tijdens het Welcome to Bespoke AI-evenement.

Het apparaat beschikt over een verbeterde AI Cleaning Mode 2.0 en een geavanceerd HEPA-filtratiesysteem. De Bespoke AI Jet Ultra heeft volgens tests een zuigkracht tot 400 W. De HexaJet-motor speelt hierbij een belangrijke rol: de zeshoekige statorstructuur met een tweefasige diffuser en dunnere waaier verbeteren de luchtstroom en verhogen de efficiëntie. In de minimale vermogensstand kan de stofzuiger tot ongeveer 100 minuten werken op één accu. 

"Dit nieuwe model bouwt voort op het eerdere succes van de Bespoke AI Jet," aldus Jeong Seung Moon, EVP en hoofd van het R&D-team voor Digital Appliances Business bij Samsung Electronics.

Intelligente schoonmaakondersteuning

Het toestel is uitgerust met de verbeterde AI Cleaning Mode 2.0. In deze modus worden de druk op de borstel en de luchtdruk tijdens het stofzuigen gedetecteerd, waarna zes verschillende schoonmaakomgevingen kunnen worden herkend. De schoonmaakprestaties worden vervolgens automatisch aangepast. De Active Dual Brush kan onderscheid maken tussen normale en hoogpolige tapijten, terwijl de Slim LED Brush+ hoeken kan detecteren. 

Door het vermogen en de borstelsnelheid aan verschillende schoonmaakomgevingen aan te passen, verbruikt de batterij volgens Samsung tot 21 procent minder energie en neemt de wendbaarheid tot 8 procent toe met prestaties die vergelijkbaar zijn met de middelste vermogensstand. 

Verbeterd filtratiesysteem

Samsung heeft het filtratiesysteem verbeterd om stofdeeltjes op te vangen wanneer de lucht uit de stofzuiger wordt geblazen. De Bespoke AI Jet Ultra beschikt over een meerlaags filtersysteem dat fijnstof effectief opvangt. Binnenkomende lucht passeert interne compartimenten zoals de cycloon en een filter van metaalgaas die achtereenvolgens stofdeeltjes opvangen, wat volgens het bedrijf resulteert in een filtratie-efficiëntie van 99,999 procent. 

Het HEPA-filtersysteem vangt stofdeeltjes op tot 0,3 µm, waardoor er minder stof in de lucht terechtkomt. 

Prijzen en beschikbaarheid

De Bespoke AI Jet Ultra is verkrijgbaar in twee kleuren: Satin Black en Satin Mint. De adviesprijs voor beide modellen is 1349 euro. De stofzuiger zal vanaf eind april te koop zijn in de Benelux.

Nu de parkeer-app EasyPark onder vuur ligt vanwege de fors hogere servicekosten die vanaf 1 mei 2025 in rekening worden gebracht, is het tijd om eens te kijken naar alternatieven. De app van Q-Park bijvoorbeeld: stukken goedkoper en ook nog eens makkelijk in gebruik.

Om te beginnen download je de Q-Park-app via Apple App Store of Google Play Store . Open na de installatie de app en druk op Inloggen wanneer je al een account hebt, of kies voor Account aanmaken om je registratie te voltooien. Je ontvangt ook nog een bevestigingscode per mail die je moet invullen tijdens de registratie. Een werkend e-mailadres is dus belangrijk.

Voer vervolgens je e-mailadres en wachtwoord in en tik op Bevestigen. Eenmaal ingelogd krijg je toegang tot het hoofdscherm, waar je beschikbare parkeergarages in jouw buurt vindt.

Dit scherm toont in real time hoeveel plaatsen er nog vrij zijn en wat de verwachte kosten zijn. Wil je direct instructies naar een locatie? Raak dan Navigeren aan en gebruik de ingebouwde routebeschrijving van je toestel. Houd er rekening mee dat je soms toestemming moet geven voor locatiediensten, wat je bij de eerste keer gebruik in de systeeminstellingen kunt regelen. Zo ben je binnen enkele minuten klaar om overal vlot te parkeren, zonder eindeloos rondjes te hoeven rijden in drukke stadscentra. 

Betalen en tariefoverzicht

Per parkeergarage of -terrein kun je direct zien hoeveel elektrische oplaadpunten er zijn. Als je echter benieuwd bent naar de parkeerkosten, dan wordt het je in de app niet heel gemakkelijk gemaakt. Die kosten zijn namelijk niet opgenomen in de app: je wordt doorverwezen naar de website van Q-Park, waar je vervolgens alsnog handmatig de parkeerlocatie moet invoeren. Niet heel gebruikersvriendelijk.

Parkeren op straat gaat gelukkig wel iets eenvoudiger: daar hoef je alleen de parkeersessie te starten. Als je creditcard of bankrekening is gekoppeld, hoef je vervolgens verder nergens meer naar om te kijken.

De app houdt de duur van je parkeeractie bij en rekent automatisch het juiste bedrag af. Zo voorkom je onnodige boetes. Zodra je terug bij je auto bent, beëindig je de sessie via Parkeersessie stoppen. Houd er rekening mee dat sommige locaties een maximaal dagtarief hanteren. Door dit vooraf te checken, kom je nooit voor verrassingen te staan. Ook prettig is dat je geen transactiekosten betaalt als je op straat parkeert, zoals dat bijvoorbeeld wel het geval is bij EasyPark.

Makkelijk garages inrijden

Een andere handige optie is de functie mobiel parkeren. Als je dit in de app instelt, kun je voortaan automatisch parkeergarages van Q-Park inrijden waar nummerbordherkenning is ingeschakeld. Welke dat zijn, zie je in de app. In de app geef je daartoe het nummerbord van je auto op, maak je een koppeling met iDeal of je creditcard en na het verifiëren van je rekeningnummer door middel van een machtiging van één cent wordt de betaling voortaan automatisch afgeschreven wanneer je de parkeergarage of het parkeerterrein afrijdt. Je betaalt in deze gevallen ook geen 40 cent transactiekosten. En: zowel bij het in- als uitrijden wordt de slagboom automatisch voor je geopend.

Handige tips

Het leuke aan de de Q-Park-app is dat deze meer biedt meer dan alleen het parkeren zelf. Zo kun je meldingen inschakelen door op Instellingen en vervolgens Pushmeldingen te tikken. Hierdoor ontvang je een notificatie wanneer je parkeersessie bijna afloopt of wanneer er een actietarief geldt.

Stel je voor dat je met vrienden dineert in een onbekende stad: de functie Vind mijn auto wijst je exact de weg terug naar je parkeerplek. Alles werkt intuïtief, omdat de app een overzichtelijke interface heeft en jou begeleidt bij elke stap. Mocht je tegen problemen aanlopen, dan kun je met Help direct contact opnemen met de supportafdeling. Let op dat je je gegevens up-to-date houdt, zodat je altijd toegang hebt tot de juiste betaalopties.

Meerdere auto's

Heb je meerdere auto's of wil je je account delen met anderen? Dat kan ook: in je profiel kun je namelijk meerdere nummerborden toevoegen. Logt iemand anders op een andere telefoon in met hetzelfde account, dan kan deze persoon de app dus ook gebruiken voor zijn of haar auto.

Tot slot

De Q-Park-app bespaart je kostbare tijd door parkeren makkelijk te maken en automatisch je betalingen te regelen. Dankzij de duidelijke interface en realtime informatie vind je moeiteloos beschikbare parkeerlocaties. Bovendien kun je snel je parkeeractie verlengen en betaalopties beheren, zodat je nooit meer onnodig betaalt. Prettig daarbij is dat je geen transactiekosten betaalt.