ID.nl logo
VLC media player, herontdekt
© CIDimport
Huis

VLC media player, herontdekt

VLC media player is een van de populairste in zijn soort – en heus niet alleen omdat die gratis is. Er zijn namelijk weinig mediaspelers die zonder extra codecs zo veel verschillende mediaformaten afspelen. En wie de moeite neemt de minder bekende opties en mogelijkheden van het programma te ontdekken, heeft snel door dat zelfs een omschrijving als ‘flexibele mediaspeler’ de tool onrecht aandoet.

Tip 01: Download

Heb je VLC media player nog niet op je computer staan, zorg dan dat je die van de officiële website downloadt. Het zou niet de eerste keer zijn dat derden een geïnfecteerde versie van de tool op een andere site aanbieden. De meest recente versie op het moment van dit schrijven is 3.0.6. Normaal gesproken detecteert de site je besturingssysteem en zal die de overeenkomstige versie ter download aanbieden.

Je kunt desgewenst andere versies ophalen via het pijltje naast Download VLC; het programma is namelijk voor diverse platformen beschikbaar, waaronder Windows 32- en 64-bits, macOS, Linux en de mobiele platformen Windows Phone, Android en iOS. Klik je hier op Andere systemen, dan kun je uit diverse Linux-distributies en uit ‘exotische’ omgevingen als OpenBSD, OS/2 en Solaris kiezen. Langs deze weg kun je trouwens ook een portable Windows-versie downloaden, in zip- of 7zip-formaat.

Schuw je het experiment niet, dan kun je zelfs voor een van de ‘nightly builds’ gaan. Op dit moment staat bijvoorbeeld al versie 4.0.0 in de steigers, en die kun je op de site van Videolan ophalen. Besef wel dat deze versie de installatie van je oudere versie ongedaan maakt.

©PXimport

Tip 02: Interface

Je kunt het uitzicht van VLC media player (verder afgekort als VLC) op verschillende manieren aanpassen. Wanneer je het menu Extra / Interface aanpassen kiest, kun je zelf de volgorde van de elementen voor diverse menubalken instellen, waaronder de Hoofdwerkbalk en de Tijdwerkbalk. Je kunt deze elementen gewoon met de muis verslepen. Via de knop Nieuw Profiel kun je de knoppenlay-out dan onder een eigen naam bewaren.

Kijk zeker ook even bij Extra / Voorkeuren / Interface. Hier kun je allerlei aspecten van de interface wijzigen. De meest ingrijpende visuele aanpassing verkrijg je echter door een ander thema oftewel skin te gebruiken. Je vindt op de site van Videolan meer dan honderd skins, waar je ze overigens ook in één keer kunt downloaden. Daarna hoef je alleen maar het zip-bestand uit te pakken. Om zo’n skin toe te passen, ga je naar Extra / Voorkeuren / Interface en stip je Aangepast thema gebruiken aan, waarna je via Kiezen naar een geschikt vlt-bestand verwijst. Bevestig je keuze met Opslaan. Vind je niet meteen iets geschikts in dit toch wel ruime aanbod, dan kun je zelfs je eigen skin ontwerpen met behulp van de VLC media player Skin Editor.

©PXimport

Met behulp van skins geef je VLC meteen een compleet ander uiterlijk

-

Tip 03: Instellingen

De meeste gebruikers vinden al snel de weg naar het instellingenmenu van VLC: druk op Ctrl+P of ga naar Extra / Voorkeuren. Op het tabblad Sneltoetsen krijg je meteen een handig overzicht van de beschikbare sneltoetsen (zie ook VLChelp). Met een dubbelklik kun je die trouwens aanpassen.

Veel gebruikers zijn zich er echter niet van bewust dat ze ook een uitgebreider instellingenmenu kunnen oproepen. Om daar te komen, kun je linksonder, bij Weergave-opties, de optie Alles aanstippen. Het menu ziet er op slag totaal anders uit. In het linkerpaneel verschijnt een overzicht met de rubrieken Afspeellijst, Audio, Geavanceerd, Interface, Invoer/codecs, Streamuitvoer en Video. Elke rubriek bevat diverse subrubrieken en de bijbehorende items verschijnen vervolgens in het rechterpaneel. Erg handig is dat je in deze modus over een zoekbalk beschikt. Tik je hier bijvoorbeeld ondertitel in, dan krijg je in één keer alle onderdelen te zien die daarmee te maken hebben.

©PXimport

Tip 04: Afstandsbediening

Als je VLC op een mediacenter-pc draait, kan het handig zijn om het programma op afstand te bedienen, bijvoorbeeld vanaf een browser op je laptop of smartphone. Om deze functie in te schakelen open je Extra / Voorkeuren en stel je Weergave-opties in op Alles, zoals beschreven in de vorige tip. Klik op de rubriek Hoofdinterface, zorg dat de Interfacemodule in het rechterpaneel staat ingesteld op Standaard en plaats een vinkje bij Web. Klik nu op het pijltje naast de rubriek Hoofdinterface en selecteer Lua. Rechts, bij Lua-interfaceconfiguratie, vul je een Wachtwoord in. Bevestig met Opslaan en herstart VLC.

Over naar je browser, (voorlopig) op dezelfde pc. Hier tik je localhost:8080 in de adresbalk in – mocht je firewall protesteren, geef dan aan dat het om bonafide verkeer gaat. Er wordt om het wachtwoord gevraagd (de gebruikersnaam laat je oningevuld) en meteen erna verschijnt een afstandsbediening voor VLC, met handige knopjes aan de linkerzijde.

Je hoeft nu alleen het interne ip-adres van de pc met VLC te kennen – het opdrachtregelcommando ipconfig vertelt je dit – om VLC ook vanaf een ander netwerkapparaat te kunnen bedienen. Je hoeft in die browser dan alleen <ip-adres>:8080 in te vullen.

©PXimport

Tip 05: Ondertiteling

De kans is groot dat er ook één of meer ondertitelsporen beschikbaar zijn als je in VLC een film of video bekijkt. Afhankelijk van het containerformaat zijn de ondertitels wellicht al in het videobestand opgenomen. Kijk dat na bij Ondertitels / Ondertitelspoor; mogelijk zijn hier zelfs verschillende sporen in diverse talen beschikbaar. Klik op zo’n spoor om het resultaat te zien.

Bij veel (gedownloade) films zit de ondertiteling echter in een afzonderlijk bestand, vaak met de extensie srt. Normaal gesproken pikt VLC de ondertitels automatisch op, als dat bestand zich tenminste met exact dezelfde naam in dezelfde map als het videobestand bevindt. Desnoods verwijs je vanuit VLC zelf naar het juiste ondertitelbestand via Ondertitels / Ondertitelbestand toevoegen.

Ben je nog op zoek naar het bijbehorende ondertitelbestand? Ook dat kan vanuit VLC zelf via de inmiddels ingebouwde plug-in VLSub. Open het menu Weergave en kies VLSub. Stel de gewenste taal in (zoals Dutch) en vul de titel van de film, serie of het specifieke seizoen in. Druk op Search by name, selecteer het gewenste ondertitelbestand, klik op Download selection en op de bijbehorende link, waarna je browser het bestand zal downloaden.

©PXimport

Tip 06: Synchronisatie

Is de synchronisatie tussen ondertitels en film niet optimaal en brengt een ander ondertitelbestand ook geen soelaas, dan kun je de hulp van VLC inroepen. Zo kun je de ondertitelvertraging stelselmatig iets verkleinen via de G-toets en vergroot je die juist met de H-toets. Meer opties vind je via Extra / Spoorsynchronisatie. Hier kun je tot op een duizendste seconde nauwkeurig de gewenste vertraging (via positieve waarden) of versnelling (via negatieve waarden) van het ondertitelspoor ingeven. Als ondertitels iets te laat doorkomen in verhouding tot de audio, dan kun je ook nog een geavanceerde synchronisatiemethode toepassen met behulp van tijdstempels. Zodra je een zin hoort die makkelijk herkenbaar is, druk je op Shift+H. Vervolgens druk je op Shift+J wanneer je de bijbehorende ondertitel ziet verschijnen. Om beide op elkaar af te stemmen, moet je vervolgens op Shift+K drukken. Je herstelt de originele audio- en ondertitelsynchronisatie weer met de sneltoets Ctrl+Shift+K.

©PXimport

Ondertitels opzoeken en synchroniseren doe je gewoon vanuit VLC zelf

-

Tip 07: Mediaconversie

VLC laat zich ook prima inzetten als mediaconverter. Laten we als voorbeeld een YouTube-filmpje nemen waarvan je alleen de audio wenst over te houden – meteen ook een illustratie hoe je zulke filmpjes rechtstreeks vanuit VLC kunt downloaden.

Je opent eerst de YouTube-video in je browser, waarvan je vervolgens het bijbehorende webadres selecteert en met Ctrl+C naar het klembord kopieert. In VLC ga je naar Media / Netwerkstream openen, plak je de url met Ctrl+V in het veld en druk je op Afspelen. Open het menu Extra en kies Codecinformatie. Er duikt een venster op waarin je het volledige webadres, onderaan bij Locatie, naar het klembord kopieert. Dat plak je nu weer in je browser; de video wordt direct afgespeeld. Klik het met de rechtermuisknop aan en kies Opslaan als. Even later is de video offline beschikbaar in mp4-formaat.

Omzetten naar mp3 gaat als volgt. Ga naar Media / Converteren/opslaan. Druk op de knop Toevoegen en verwijs naar het mp4-bestand. Klik op Converteren/opslaan en selecteer het profiel Audio – MP3. Eventueel klik je hier ook op de knop met de moersleutel: op het tabblad Audiocodec kun je nu de kwaliteit aanpassen en bijvoorbeeld een Bitrate van 192 kb/s instellen. Bevestig met Opslaan, geef een geschikte naam voor je mp3-bestand op en zet de conversie in gang met Start.

©PXimport

Tip 08: Recorder

VLC is niet alleen een mediaspeler; je kunt de tool ook inzetten om allerlei media op te nemen. Zo is het programma uitstekend geschikt om snapshots van een video te maken. Dat kan via het menu Video / Snapshot maken of met de sneltoets Shift+S (Windows, Linux) of Cmd+Alt+S (macOS).

VLC kan ook live webcambeelden opnemen. Probeer het eerst als volgt. Ga naar Media / Opnameapparaat openen. In het uitklapmenu bij Opnamemodus kies je DirectShow, waarna je bij Video-apparaatnaam je webcam selecteert en bij Audio-apparaatnaam het gewenste apparaat (Geen behoort ook tot de mogelijkheden). Klik op het pijltje naast Afspelen en kies Stream. Druk op Volgende, controleer of Bestand is geselecteerd bij Nieuw doel, klik op Toevoegen en vul de gewenste bestandsnaam en extensie in. Deze laatste moet dan wel overeenkomen met het Profiel dat je selecteert nadat je op Volgende hebt gedrukt; bijvoorbeeld de bestandsnaam webcam.mp4 met als profiel Video – H.264 + MP3 (MP4). Druk opnieuw op Volgende en start de opname met Stream. Druk op de Stop-knop om de opname te beëindigen.

Lukt het niet op die manier, ga dan als volgt te werk. Selecteer opnieuw het gewenste video- en audioapparaat zoals hierboven beschreven. Klik op Geavanceerde opties en stel de Video-invoer beeldsnelheid bijvoorbeeld in op 30,00. Bevestig met OK en klik op Afspelen. Ga naar Weergave en selecteer Geavanceerde bediening, zodat onderaan in beeld ook een rode opnameknop beschikbaar komt. Hiermee kun je de beelden opnemen. Druk nogmaals op de knop om de opname te stoppen.

©PXimport

VLC heeft zich tot een veelzijdige mediarecorder ontpopt

-

Tip 09: Logo

Met VLC kun je je audio of video natuurlijk rechttoe, rechtaan afspelen, zonder enige franje, maar wie wel houdt van een gimmick op z’n tijd, kan terecht in een uitgebreide effectenbak. Open een videobestand en kies Extra / Effecten en filters. Een dialoogvenster opent zich en op het tabblad Audio-effecten zie je al meteen een grafische Equalizer. Die moet je desgewenst wel eerst nog even inschakelen; je kunt hier trouwens uit een hele reeks ‘presets’ kiezen.

Stel, je wilt je video graag afspelen met een klein logo van je vereniging in beeld. Nu kun je zo’n logo weliswaar in de beelden zelf inbranden (bijvoorbeeld met het gratis Avidemux), maar met VLC kan het ook minder ingrijpend. Bij Effecten en filters open je het tabblad Video-effecten. Je ziet hier verschillende onderliggende tabbladen, zoals Bijsnijden, Kleuren en Geometrie. Voor het logo klop je echter aan bij het tabblad Overlay. Hier plaats je dan een vinkje bij Logo toevoegen en haal je het gewenste afbeeldingsbestand op. Bij Boven en Links geef je (in aantal pixels) aan hoever het logo zich van de videorand moet bevinden en met de schuifknop bij Dekking stel je de transparantiegraad van je logo in – op deze manier kun je dus ook een watermerk in je video tonen. Bevestig met Opslaan.

Het is trouwens perfect mogelijk om meerdere audio- en video-effecten tegelijk te activeren. Let wel: als je de knop Opslaan indrukt, blijven de ingestelde effecten bij volgende afspeelsessies – ook bij andere video’s – actief.

©PXimport

Uitbreidingen

VLC ondersteunt ook plug-ins en extensies waarmee je de functionaliteit van het programma nog verder kunt uitbreiden. Die bereik je via het menu Extra / Plugins en extensies. Op het tabblad Addon-beheerder klik je vervolgens op Online meer addons zoeken en op Alles. In het rechterpaneel verschijnen nu de beschikbare uitbreidingen. Dat blijken echter vooral thema’s te zijn die zich met één druk op de knop laten installeren. De rubriek Extensies is vooralsnog dunner bezaaid en bevat slechts een handvol items, waarvan er een paar inmiddels standaard in VLC zijn ingebakken, zoals de mogelijkheid om media af te spelen waar die de vorige keer was gestopt en de functie om ondertitels op te halen (zie tip 5).

©PXimport

Opdrachtregel

VLC beschikt weliswaar over een grafische interface, maar het kan soms ook handig zijn om het programma vanuit de opdrachtregel aan te sturen, temeer omdat je zulke commando’s dan ook in een script of batchbestand kunt opnemen. Goed om weten is in elk geval dat je met het commando vlc --help het tekstbestand vlc-help.txt genereert, met daarin een overzicht van alle opdrachtregelopties. Een nog veel uitgebreider tekstbestand krijg je met vlc -H (met hoofdletter). Krijg je het txt-bestand niet te zien, start de Opdrachtprompt dan als administrator op en probeer het opnieuw. Het resulterende tekstbestand kun je bijvoorbeeld via Wordpad bekijken; je zult snel merken dat VLC in een indrukwekkend arsenaal aan parameters voorziet.

©PXimport

▼ Volgende artikel
ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional
© Selman - stock.adobe.com
Huis

ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

ChatGPT is inmiddels een van de populairste websites wereldwijd. De chatbot wordt continu beter en veelzijdiger. Bijna wekelijks worden nieuwe functies aangekondigd. Toch is niet iedereen bekend met alle aspecten van de chatbot. In dit artikel leer je werken met ChatGPT. Je ontdekt hierbij de belangrijkste mogelijkheden en leert om effectievere prompts te schrijven, zodat je er nog meer uit kunt halen.

In dit artikel laten we zien hoe je ChatGPT gebruikt – van de eerste vraag tot geavanceerde AI-functies:

  • Kies het juiste model
  • Organiseer gesprekken in projecten
  • Schrijf effectievere prompts door rollen toe te kennen en context te geven
  • Gebruik ChatGPT als zoekmachine
  • Werk aan je tekst of programmacode in een canvas
  • Stel taken in die op de achtergrond automatisch worden uitgevoerd
  • Genereer afbeeldingen via Dall-E en pas ze aan met aangepaste prompts
  • Experimenteer met spraakbediening voor interactieve gesprekken en live vertalingen

Ook zeker interessant om te lezen: Makkelijk switchen tussen AI-taalmodellen? Maak kennis met Jan

ChatGPT is nu iets meer dan twee jaar oud en maakte in die relatief korte periode een enorme groei door. De chatbot, gemaakt door OpenAI, staat inmiddels steevast in de lijst met tien meest bezochte websites. Er zijn wekelijks meer dan 300 miljoen gebruikers. Dit succes is voor een groot deel te danken aan zijn veelzijdigheid. De tool, die is gebaseerd op een Large Language Model (LLM), komt bij zeer uiteenlopende taken van pas.

Voortdurend wordt nieuwe functionaliteit toegevoegd. Soms zelfs dagelijks, zoals tijdens het evenement 12 Days of OpenAI, in december 2024. Daar introduceerde het bijvoorbeeld ChatGPT search, waarmee je in natuurlijke taal kunt zoeken op internet. Ook kwam Sora naar ChatGPT, voor het creëren van video’s. En het introduceerde projecten voor het organiseren van conversaties en bestanden, met aangepaste instructies om ze beter af te stemmen op het project. Sinds kort kun je ook nog taken instellen, die op de achtergrond worden uitgevoerd. En gebruikers hebben de beschikking over nieuwe taalmodellen: o3-mini en o3-mini-high.

Niet iedereen benut al deze mogelijkheden ten volle. In dit artikel duiken we daarom de diepte in. We behandelen de toegang tot ChatGPT en de belangrijkste functies van ChatGPT, geven tips voor het schrijven van doeltreffende prompts en laten zien hoe deze tool je in de praktijk bij tal van facetten kan helpen.

Hoe werkt een groot taalmodel

Een groot taalmodel of Large Language Model is getraind met een enorme hoeveelheid teksten, gemakkelijk miljoenen boeken in omvang. Het betreft veelal openbare bronnen, zoals websites en forums, en boeken in digitale vorm. Het leert daarin patronen en zinsverbanden. De Transformer-architectuur, die ook aan de basis van Google Translate staat, speelt hierbij een grote rol. Het helpt om de relatie tussen woorden in een zin te begrijpen.

In de vorm van tokens wordt alles opgeslagen in een neuraal netwerk. Training, met hulp van menselijke feedback, maakt daarna bepaalde verbindingen sterker of zwakker. Een model kan na zijn training taal ‘nabootsen’ door nieuwe zinnen te maken. Daar komt ook de term generatieve AI vandaan. Feitelijk voegt ChatGPT steeds het meest waarschijnlijke woord aan de zin toe, om daarna voor de nieuwe zin het volgende woord te voorspellen, en zo verder. Het antwoord is dus gebaseerd op statistische waarschijnlijkheden en niet op feitelijke kennis, waardoor ook fouten kunnen worden gemaakt.

1 Starten met ChatGPT

Als je naar www.chatgpt.com gaat, kun je direct vragen stellen aan de assistent. We raden aan om een account te maken. Dit geeft je direct meer mogelijkheden, waaronder het uploaden van bestanden en afbeeldingen. Ook kan ChatGPT voorkeuren onthouden binnen je account.

Als je de chatbot actiever gaat gebruiken, kun je tegen limieten aanlopen. Een Plus-abonnement van ongeveer 22 euro per maand geeft je veel ruimere mogelijkheden, bijvoorbeeld voor geavanceerde spraak. Je kunt ook vaak als eerste de laatste modellen gebruiken of nieuwe functies benutten, zoals taken. Je kunt een abonnement afsluiten via de website, met een creditcard, of vanuit de app voor Android of iOS. Het abonnement kun je daarna op elk apparaat gebruiken. Het is bedoeld voor individueel gebruik. Delen, bijvoorbeeld binnen je gezin, is niet gebruikelijk en officieel ook niet toegestaan.

ChatGPT kun je niet alleen via de browser gebruiken. Er zijn ook apps voor smartphone of de desktop. Die geven een diepere integratie. Zo kun je op de desktop screenshots maken en hier vragen over stellen. Ook zal de app, zeker in de toekomst, steeds meer met andere software op je pc kunnen samenwerken.

Je kunt ChatGPT via de browser gebruiken, maar ook met een app.

2 Belangrijkste instellingen

Er zijn enkele belangrijke instellingen die we hier kort doornemen. Alle conversaties worden normaal in de zijbalk getoond, waar je ze kunt archiveren of verwijderen. Onder Algemeen zie je enkele opties voor het beheer van deze conversaties. Onder Personalisatie kun je aangepaste instructies instellen. Daarmee zorg je dat de assistent bij elke conversatie direct belangrijke details over jou weet. Ook kun je aangeven hoe deze moet antwoorden. Op dat tabblad zie je ook een optie om het geheugen te gebruiken en te beheren (zie het kader ‘Geheugen van ChatGPT’). Eventuele gedeelde links kun je beheren onder Gegevensbeheer. Onder Abonnement kun je je abonnement beheren.

Via de instellingen kun je onder meer gearchiveerde chats beheren.

Geheugen van ChatGPT

Tijdens het gebruik leert ChatGPT veel bij over jouw persoonlijke omstandigheden en voorkeuren, zoals je interesses, werk, hobby’s of gezinssituatie. Daarmee kan het antwoorden beter op jou afstemmen. Geef je bijvoorbeeld in een conversatie aan dat je geïnteresseerd bent in duurzaam ondernemen, dan zal het dit bewaren in het geheugen en in de conversatie een melding daarover geven. Soms stelt het nog aanvullende vragen ter verfijning.

Je zult merken dat de assistent daar in nieuwe discussies soms op inhaakt. Via de instellingen van ChatGPT kun je zien wat er in het geheugen is opgeslagen. Eventueel kun je details verwijderen of het complete geheugen wissen. Je kunt overigens ook in een gesprek vragen om een bepaalde herinnering te veranderen, verwijderen of aanvullen. Heb je ChatGPT al een tijdje gebruikt met de geheugenfunctie? Vraag dan eens hoe ChatGPT denkt dat jouw leven eruitziet, door hier een afbeelding van te maken!

Ook het geheugen kan vanuit een conversatie worden bijgewerkt.

3 Conversatie beginnen

Als je ChatGPT opent, kun je via het invoerveld eenvoudig je conversatie starten. Er zijn een paar belangrijke details. Ten eerste kun je bovenaan eventueel een ander model kiezen. Vaak zul je GPT-4o gebruiken. Ook kun je de geavanceerdere modellen o1, o3-mini of o3-mini-high proberen voor complexe vragen of ingewikkelde programmeertaken.

Verder zie je een handige optie voor een tijdelijke chat. Je kunt dit met de incognitomodus van je browser vergelijken. De conversatie komt dan niet in de conversatielijst en het geheugen wordt niet aangesproken. In het invoerveld voor je bericht zie je nog wat extra opties, zoals het bijvoegen van een bestand en tools als het genereren van een afbeelding, zoeken op internet en werken op een canvas. Maar je kunt ook gewoon direct vragen om bijvoorbeeld een canvas te gebruiken of een afbeelding te genereren. Verder zie je een optie om de spraakmodus te gebruiken. Veel van deze opties behandelen we verderop in dit artikel.

Via het invoerveld kun je een conversatie starten en zie je extra opties.

4 Conversaties beheren

In de zijbalk zie je de conversatielijst met alle conversaties, die je individueel kunt archiveren of verwijderen. Eventueel kun je via de instellingen de gearchiveerde chats bekijken of in één keer alle conversaties archiveren of verwijderen. Heel praktisch is de zoekfunctie om eerdere conversaties sneller terug te vinden. Ook kun je een project maken, wat we in de volgende paragraaf behandelen. Je kunt een conversatie ook delen met anderen, in de huidige staat. De ontvanger kan het gesprek zien en vervolgen, maar ziet niet latere mutaties in jouw conversatie.

Via de conversatielijst kun je conversaties beheren.

5 Projecten

Sinds kort kun je in ChatGPT met projecten werken. Je maakt zo’n project via het linkermenu. Het voordeel van een project is dat je conversaties daarover bij elkaar hebt. Ook kun je bestanden uploaden en aangepaste instructies instellen. De context van bestanden en gesprekken wordt naadloos gecombineerd in een project. Daarmee bedoelen we dat je in elke conversatie vragen kunt stellen over onderwerpen die in een bepaald document of een andere conversatie aan bod komen.

Het instellen van aangepaste instructies is handig om te beïnvloeden hoe ChatGPT reageert. Vraag bijvoorbeeld om korte en formele antwoorden, of antwoorden in een bepaalde taal. Verander je de aangepaste instructies, dan zijn ze alleen in nieuwe conversaties van kracht.

Projecten zorgen ervoor dat je alle conversaties over een onderwerp bij elkaar hebt.

Projecten versus NotebookLM

Het werken met projecten in ChatGPT doet een beetje denken aan NotebookLM, een onderzoekstool van Google. Je kunt binnen NotebookLM verschillende bronnen toevoegen, zoals documenten, websites en YouTube-video’s, en hier vervolgens vragen over stellen. Je leest in een artikel verderop meer over NotebookLM. Projecten in ChatGPT zijn in vergelijking met NotebookLM wat eenvoudiger. Het is vooral praktisch om alles bij elkaar te hebben, met gedeelde context en aangepaste instructies. Op termijn zullen de mogelijkheden wellicht worden verruimd. Zo is het aannemelijk dat je in de toekomst ook in teamverband aan een project kunt werken. Als alternatief kun je in een organisatie natuurlijk ook een aangepaste GPT maken.

6 Onderdelen van een prompt

Je kunt je chatbot het hemd van het lijf vragen in natuurlijke taal (zie het kader ‘Beste taal voor conversatie met ChatGPT’). Maar voor een bruikbaarder resultaat zijn er wat richtlijnen. Er zijn enkele belangrijke basisonderdelen: rol, context, taak en uitvoer. Vaak helpt het enorm om de chatbot een bepaalde rol te geven, zoals die van ervaren tekstschrijver, juridisch adviseur of expert in sociale media. ChatGPT zit dan direct in de juiste ‘mindset’ en begrijpt beter in welke context je de vraag stelt.

Als je ChatGPT bijvoorbeeld de rol van arts geeft, zal het gezondheidsvragen beantwoorden met meer nadruk op medische kennis. Geef ook voldoende context. Zoals je doel of situatie, wat je met het antwoord wilt bereiken, of voor welke doelgroep het bestemd is. Verder zul je altijd een taak geven, zoals het schrijven, samenvatten of vertalen van een tekst. Je kunt ook de uitvoer sturen. ChatGPT kan bijvoorbeeld een tekst, tabel of opsomming maken, maar ook uitvoer in het markdown-formaat of als csv-bestand.

Het is vaak ook nuttig om de omvang te beperken, zoals een bepaald aantal woorden. Je kunt ook voorbeelden toevoegen, zodat het bijvoorbeeld jouw schrijfstijl kan overnemen.

ChatGPT kan gegevens ook uitvoeren in een overzichtelijke tabel.

Beste taal voor conversatie met ChatGPT

Je kunt ChatGPT in heel veel verschillende talen gebruiken. Hoe goed dat werkt, hangt grotendeels af van de trainingsdata. Het Engels is daar zeker het sterkst vertegenwoordigd. Er zijn geen precieze gegevens, maar je zou de CommonCrawl-archieven eventueel als uitgangspunt kunnen nemen. Dit is een gigantische verzameling van gecrawlde internetpagina’s. De dataset wordt vaak gebruikt als trainingsmodel voor AI-modellen. Ongeveer 43 procent van de teksten is in het Engels. Alle andere talen vormen elk minder dan 6 procent van de trainingsdata. Het Nederlands is nog vrij goed vertegenwoordigd (ongeveer 2 procent), maar niet zo goed als bijvoorbeeld Duits, Frans, Spaans en Italiaans. Meer exotische talen kun je het beste vermijden. En soms kun je natuurlijk proberen of het Engels een beter resultaat geeft dan het Nederlands.

Het Engels is vermoedelijk het best vertegenwoordigd in de trainingsset.

7 Strategieën

Er zijn veel strategieën om betere prompts te schrijven. Vraag als oefening eens aan ChatGPT om een optimale prompt te schrijven over een bepaald onderwerp. Je ontvangt vaak heel goede suggesties die je eventueel naar je voorkeuren kunt aanpassen en dan meteen afvuren op de assistent. Vraag ook eens aan ChatGPT om je te overhoren over een bepaald onderwerp. Ook heel leuk is een dialoog of rollenspel, zeker voor het leren van een vreemde taal.

Een rollenspel is een doeltreffende manier om een vreemde taal te leren.

8 Zoeken met ChatGPT

Lange tijd vertrouwde ChatGPT volledig op zijn (verouderde) trainingsdata. Zelfs toen vonden veel mensen de chatbot al praktischer dan een zoekopdracht met Google. Tegenwoordig is de trainingsdata actueler én zoekt de tool zelf de laatste informatie op internet op als dat nodig is. Ook kun je de chatbot nu expliciet als zoekmachine inzetten via een pictogram. Je krijgt dan altijd een antwoord op maat, wat het eigenlijk meer tot een soort antwoordenmachine maakt.

Dankzij de bronvermelding kun je de geraadpleegde artikelen nader onderzoeken. Volgens OpenAI zal dit de primaire manier worden waarop we informatie zoeken. Je hoeft niet altijd expliciet een zoekopdracht te starten. Ook als een conversatie daarom vraagt, kan ChatGPT recente(re) informatie op internet erbij zoeken.

ChatGPT kan actuele informatie op internet erbij zoeken waar nodig.

9 Werken met een canvas

Een canvas maakt het een stuk eenvoudiger om aan bijvoorbeeld tekst of programmacode te werken. Deze functie is sinds kort ook voor gratis accounts beschikbaar. Bij een canvas wordt het scherm opgedeeld waarbij je aan de linkerkant je prompts en antwoorden van de assistent ziet en rechts de tekst of code waaraan je werkt. Dat werkt erg praktisch en overzichtelijk.

Via het deelvenster links kun je via prompts vragen om aanpassingen of uitleg, terwijl je rechts steeds de veranderingen ziet in de actuele tekst of code. Wat ook heel praktisch is, is dat je in het canvas een selectie kunt maken. Je kunt vervolgens vragen om bijvoorbeeld dat specifieke gedeelte uit te leggen of uit te breiden.

Een canvas is heel praktisch bij het werken aan programmacode.

Code uitvoeren via ChatGPT

ChatGPT maakt bij veel taken zoals analyses zelf op de achtergrond gebruik van Python. En als je in een canvas de code voor een Python-programma hebt, dan zou je die code in principe direct kunnen laten uitvoeren, op de servers van ChatGPT. Daarvoor gebruik je de knop Uitvoeren rechtsboven. Er zijn echter wel beperkingen, opgelegd door de sandbox-omgeving waarin het programma wordt gedraaid.

De sandbox heeft bijvoorbeeld geen internettoegang, en kan dus geen API-verzoeken doen, hooguit simuleren. De systeemprestaties zijn beperkt en er is beperkte ondersteuning van externe bibliotheken. Verder heeft de sandbox geen toegang tot lokale bestanden of systemen. Er is daarnaast ook geen interactieve invoer mogelijk.

Je kunt een gebruiker dus niet vragen om bepaalde tekst in te voeren via een toetsenbord. Gezien de beperkingen is het vaak handiger om code in je eigen omgeving te draaien. Voor Python kun je bijvoorbeeld het programma Thonny installeren.

Eenvoudige Python-code kun je eventueel laten uitvoeren door ChatGPT.

10 Taken

ChatGPT schuift steeds meer in de richting van de zogeheten AI-agents, die zelfstandig opdrachten uitvoeren. Zo lanceerde het recent de mogelijkheid om taken aan te maken.

Je kunt in natuurlijke taal taken toevoegen die dan op de aangegeven tijd worden uitgevoerd. Ook herhalende taken zijn mogelijk. Vraag bijvoorbeeld om elke week het nieuws over ChatGPT samen te vatten. Of vraag om elke zondag zeven vegetarische recepten te ontvangen met een boodschappenlijst gegroepeerd per afdeling van de supermarkt. Ingestelde taken worden ook uitgevoerd als je offline bent. Je ontvangt een pushbericht of e-mailbericht als de taak is voltooid. Je kunt in eerste instantie maximaal tien taken instellen.

Je kunt taken in natuurlijke taal aanmaken en naderhand bewerken.

11 Afbeeldingen genereren

In ChatGPT kun je op basis van een tekstuele omschrijving afbeeldingen laten genereren. Dit dankt het aan de integratie van Dall-E. De tool is vernoemd naar de kunstenaar Salvador Dali en de Pixar-robot WALL-E. Het is eenvoudiger en toegankelijker dan alternatieven als Midjourney.

Voor het genereren van een afbeelding gelden dezelfde principes als voor het voeren van een conversatie. Je moet duidelijk en specifiek zijn en genoeg context meegeven. Beschrijf dus niet alleen wat je wilt zien, maar ook bijvoorbeeld in welke omgeving of in welke stijl, zoals een abstracte, futuristische of vintage-afbeelding. Dat kan in natuurlijke taal.

Probeer bijvoorbeeld eens een tekening door een vijf jaar oud kind, of een schilderij in de stijl van Van Gogh. Als omgeving kun je denken aan een futuristische stad, de savanne of een modern kantoor. Geef ook aan welke emotie of stemming het beeld moet uitstralen. Benoem eventueel het gewenste kleurenpalet, zoals warme herfstkleuren. Na het genereren van een afbeelding klik je erop om deze in het groot te zien. Je ziet dan ook de optie om het beeld te downloaden als webp-bestand.

Je kunt veel soorten afbeeldingen laten genereren.

12 Extra opties voor afbeeldingen

Je zit niet vast aan vierkante afbeeldingen maar kunt vragen om bijvoorbeeld een bepaalde beeldverhouding (zoals 16:9) of resolutie (zoals: 1024 × 1024). Probeer ook eens een ander soort beeld te maken, zoals een logo, poster, pictogram of infographic.

Heb je wat inspiratie nodig voor goede prompts? Een website als www.freeflo.ai kan een goede hulp zijn. Voeg eventueel een andere afbeelding toe als bestand. Je kunt dan vragen om voor het beeld diezelfde stijl te gebruiken.

Prompts van andere websites kun je gebruiken ter inspiratie.

13 Afbeeldingen aanpassen

Er zijn een paar manieren om een afbeelding die je met ChatGPT hebt gegenereerd aan te passen. Open eerst de gegenereerde afbeelding in het groot door erop te klikken. Je ziet nu rechtsboven enkele pictogrammen. Een van deze pictogrammen geeft informatie over de prompt die ChatGPT heeft gebruikt om deze afbeelding te maken. Feitelijk is voor het genereren van de afbeelding niet onze eenvoudige instructie gebruikt, maar zijn juist heel veel details toegevoegd om het resultaat interessanter te maken.

Je kunt deze prompt hergebruiken met eventuele aanpassingen. Als alternatief kun je ook gewoon via een prompt vragen om het beeld te bewerken. Rechtsboven zie je ten slotte nog een pictogram om een selectie te maken. Je kunt via deze optie delen op het beeld markeren. Daarna kun je vragen om gerichte aanpassingen in dat gedeelte te maken.

Je kunt ook de prompt die aan de basis van de afbeelding staat, aanpassen.

Inspiratie voor prompts

Het maken van een prompt voor een afbeelding is niet moeilijk, maar wél als je een bepaald resultaat voor ogen hebt. We raden je aan om veel te experimenteren om er wat meer gevoel voor te krijgen. Als oefening kun je ook een willekeurige foto als uitgangspunt nemen. Die kun je vinden op websites als Pexels. Probeer die foto vervolgens zo goed mogelijk na te maken door een beschrijvende prompt te maken. Daarbij moet je uiteraard goed alle details in de foto aangeven.

Inspiratie nodig? Je kunt de foto toevoegen als bestand in een conversatie en vervolgens aan ChatGPT vragen om de afbeelding te beschrijven, of om een prompt te maken die de bewuste afbeelding zo goed mogelijk zou namaken.

14 Geavanceerde spraak

Geavanceerde spraak is een leuke functie die levensechte gesprekken mogelijk maakt met de assistent. Via een pictogram onder het invoerveld kun je de spraakmodus aanzetten. Instellingen zoals aangepaste instructies en het geheugen worden ook in de spraakmodus gehonoreerd. Je kunt kiezen welke stem moet worden gebruikt. Er worden meer dan 50 talen ondersteund. Daardoor kun je het ook voor live vertalingen gebruiken. Je kunt er bovendien veel lol mee hebben. Zeg bijvoorbeeld dat ChatGPT met veel sarcasme moet antwoorden. Of vraag om te fluisteren, in dichtvorm te antwoorden, of met een bepaald accent, zoals Engels met een Texaans accent. Uiteraard is het vaak ook heel praktisch, bijvoorbeeld als je je handen niet vrij hebt, of bij een visuele beperking. Probeer het ook eens als persoonlijke coach. Dat kan zelfs tijdens een wandeling, handig voor een brainstormsessie.

Voor geavanceerde spraak kun je zelf een passende stem kiezen.

▼ Volgende artikel
Tropendagen op komst? Zo haal je het maximale uit je mobiele airco
© Alexander Kharchenko
Energie

Tropendagen op komst? Zo haal je het maximale uit je mobiele airco

Nederland zucht onder de hitte: het asfalt plakt, je bureaustoel ook, en zelfs de kat lijkt gesmolten. Met temperaturen boven de 30 graden is dit hét moment om je mobiele airco uit de kast te trekken. Maar hoe zorg je dat hij ook echt doet wat-ie belooft? In dit artikel lees je stap voor stap hoe je een mobiele airco goed installeert, waar je op moet letten bij de plaatsing én hoe je voorkomt dat de warme lucht net zo hard weer naar binnen waait.

📝 Sneloverzicht: wat lees je in dit artikel?

– Hoe een mobiele airco werkt en waarom de afvoerslang een must is – Waar je de airco het beste kunt plaatsen voor optimale prestaties – Hoe je voorkomt dat warme lucht terug naar binnen komt – Wat je moet weten over condenswater en afwatering – Welke slimme functies je extra comfort en gemak bieden – Veelvoorkomende fouten bij het installeren (en hoe je ze vermijdt)

Een mobiele airco haalt warme lucht uit de kamer, koelt die af via een gesloten systeem waarin een koelmiddel circuleert en blaast de koele lucht vervolgens terug de ruimte in. Tegelijkertijd ontstaat er restwarmte die ergens heen moet, en daar komt de afvoerslang om de hoek kijken. Die dikke, vaak wat lompe slang voert de warme lucht af naar buiten, meestal via een raam. En precies dát punt zorgt vaak voor de meeste hoofdbrekens: hoe voorkom je dat de warme lucht die je net kwijt bent geraakt weer net zo hard naar binnen komt?

Kies een slimme plek in huis

Een mobiele airco oogt misschien flexibel, maar laat je niet misleiden: de locatie waar je hem neerzet, doet er echt toe. Je hebt een plek nodig met toegang tot een raam of deur waar de afvoerslang door naar buiten kan, en een vrij stopcontact dat het stroomverbruik van het apparaat aankan, doorgaans tussen de 1000 en 2500 watt. Let ook op de ruimte rondom het toestel. De airco moet kunnen 'ademen' om effectief te blijven werken. Zet je hem te dicht op een muur of naast een kast, dan loop je het risico dat de afgevoerde warme lucht zich ophoopt of zelfs weer wordt aangezogen. En dat drukt niet alleen de prestaties, maar kan ook de levensduur van het apparaat verkorten.

©Ton Hazewinkel

Er moet een slang naar buiten om de warme lucht weer af te voeren.

De afvoerslang: onderschat 'm niet

De werking van je mobiele airco staat of valt met een goede afvoer van warme lucht. Laat je de slang zomaar uit een open raam hangen, dan gaat een groot deel van het koelvermogen verloren omdat de warme lucht zomaar weer naar binnen waait. Het loont dus om te investeren in een raamafdichtingskit: een speciaal doek of scherm, soms met een ritssluiting, waarmee je de opening rondom de slang netjes afsluit. Er zijn kits voor verschillende typen ramen – van kantel- tot schuiframen – en voor wie graag zelf knutselt, zijn er ook alternatieven. Denk aan een plaat plexiglas of hout op maat gezaagd, met een uitsparing voor de slang. Wat je ook kiest, zorg vooral dat de kier goed dicht is, zodat de luchtcirculatie buiten blijft en je airco efficiënt zijn werk kan doen.

Voorkom natte voeten

Tijdens het koelen haalt een mobiele airco niet alleen warmte, maar ook vocht uit de lucht. Dat water moet ergens naartoe. Sommige modellen laten een groot deel van de condens verdampen via de luchtslang, terwijl andere apparaten het water opvangen in een intern reservoir dat je handmatig moet legen. Welke methode jouw airco gebruikt, is iets om van tevoren goed uit te zoeken. Zeker op hete of vochtige dagen kan het opvangbakje sneller vol zitten dan verwacht, en een overgelopen waterreservoir is niet alleen onhandig, maar kan ook schade veroorzaken. Regelmatig controleren is dus geen overbodige luxe: een klein klusje dat grote ongemakken voorkomt.

Extra comfort met slimme functies

De meeste mobiele airco's zijn tegenwoordig uitgerust met handige snufjes die het gebruik een stuk comfortabeler maken. Zo kun je met een timer instellen wanneer het apparaat automatisch aan of uit moet gaan – ideaal als je overdag van huis bent en 's avonds in een koele ruimte wilt thuiskomen. Steeds vaker zie je ook modellen met wifi-functionaliteit, waarmee je via een app of spraakassistent de airco op afstand bedient. Heb je een eenvoudiger model? Dan kun je alsnog slim schakelen met behulp van een slimme stekker. Daarmee regel je precies wanneer de airco inschakelt, zonder dat je fysiek aanwezig hoeft te zijn. Het is een simpele toevoeging die zowel comfort als energie-efficiëntie verhoogt.

©Alexandra

Veelgemaakte fouten die je eenvoudig voorkomt

Bij het installeren van een mobiele airco gaan er vaak een paar dingen mis die met een beetje aandacht makkelijk te vermijden zijn. Het meest voorkomende probleem is een raam dat niet goed is afgesloten, waardoor de warme lucht zo weer naar binnen stroomt en het apparaat zich suf draait zonder effect.

Een tweede veelvoorkomende fout is het gebruik van een te klein model voor de ruimte: een airco met een koelvermogen van 7000 BTU is simpelweg niet opgewassen tegen een ruime, zonovergoten woonkamer. Ook wordt het toestel nogal eens weggestopt in een hoek of tussen meubels, wat de luchtcirculatie belemmert en de efficiëntie ondermijnt.

En tot slot loert er nog een ander risico: onveilige stroomvoorziening. Vermijd verlengsnoeren of stekkerblokken die het hoge vermogen niet aankunnen, want dat kan leiden tot overbelasting of zelfs brandgevaar. Een vaste wandcontactdoos is altijd de veiligste keuze.

Hoeveel BTU heb je nodig voor een mobiele airco?

De koelcapaciteit van een mobiele airco wordt uitgedrukt in BTU (British Thermal Unit). Hoe groter de ruimte, hoe hoger het aantal BTU dat nodig is om de temperatuur effectief te verlagen. Bij mobiele airco’s ligt de aanbevolen capaciteit vaak wat hoger dan bij vaste systemen. Dat komt doordat ze minder efficiënt zijn, vaak warmte verliezen via de luchtslang en meestal in een open raam geplaatst worden.

Fabrikanten geven het vermogen van mobiele airco’s vaak op in kubieke meters (m³), terwijl je als consument meestal rekent in vierkante meters (m²). De vertaalslag is simpel: vermenigvuldig het vloeroppervlak met de plafondhoogte. Voor een gemiddelde kamerhoogte van 2,5 meter geldt dus:

20 m² × 2,5 m = 50 m³

In onderstaande tabel combineren we beide eenheden, zodat je snel kunt inschatten welk BTU-bereik past bij jouw ruimte. De richtlijnen zijn afgestemd op normaal geïsoleerde woningen met een plafondhoogte van circa 2,5 meter.

Oppervlakte van de ruimteAanbevolen BTU-capaciteit
tot 20 m² (tot 50 m³)5000 – 7000 BTU
20 – 30 m² (50 – 80 m³)7000 – 9000 BTU
30 – 40 m² (80 – 100 m³)9000 – 12.000 BTU
40 – 50 m² (100 – 120 m³)12.000 – 14.000 BTU
50 – 60 m² (120 – 140 m³)14.000 – 16.000 BTU
60 – 70 m² (140 – 160 m³)16.000 – 18.000 BTU

Met een beetje aandacht kom je een stuk verder

Een mobiele airco installeren is geen hogere wiskunde, maar vergt wel iets meer voorbereiding dan alleen de stekker in het stopcontact steken. Als je zorgt voor een goede opstelling, een goed afgesloten afvoerkanaal en het condenswater op tijd afvoert, haal je veel meer uit je investering. Het resultaat is een airco die merkbaar beter koelt en bovendien zuiniger draait. En het fijne is: zodra alles eenmaal goed staat, heb je er nauwelijks nog omkijken naar. Behalve dan af en toe het waterreservoir legen, maar daarna? Gewoon achteroverleunen en genieten van de frisse lucht.

Mobiele airco kopen?

Bekijk hier de beste deals!